İçeriğe atla

Sinclair Lewis

Sinclair Lewis
Sinclair Lewis, 1930
DoğumHarry Sinclair Lewis
7 Şubat 1885(1885-02-07)
Minnesota, ABD
Ölüm10 Ocak 1951 (65 yaşında)
Roma, İtalya
MeslekKısa öykü, roman ve oyun yazarı
MilliyetAmerikan
VatandaşlıkAmerika Birleşik Devletleri
Dönem20. yüzyıl
Önemli ödülleriNobel Edebiyat Ödülü
(1930)

Sinclair Lewis (d. 7 Şubat 1885, Sauk Centre-Minnesota - ö. 10 Ocak 1951 Roma). Amerikalı yazardır.

Sinclair Lewis, 20. yüzyılın en ünlü Amerikan yazarlarından biridir. Sosyal eleştirileri ve alaylı romanları ile tanınır.

Sinclair Lewis, Sauk Centre, Minnesota'da bir doktorun oğlu olarak dünyaya geldi. Yale Üniversitesini bitirdikten sonra Jack London tarafından New Jersey'de kurulmuş olan sosyalist okulda çalıştı. Avrupa'ya yaptığı birçok yolculuktan sonra Jack London'ın özel sekreteri olana kadar, New York'a yerleşip gazetecilik ve çevirmenlik yaptı. 1912'de pek fazla önemsenmeyen Hyke and Aeroplane adlı romanı piyasaya çıktı. Bunu sırayla Sevgili Mr. Wrenn (1914) Miras (1917) Anacadde (1920) ve daha sonra da en ünlü romanları Babbit (1922) ve Dr. med. Arrowsmith (1925) takip etti.

Sinclair Lewis özellikle Amerikan küçük burjuvazisinin ve orta sınıflarının eleştirisini yaptı ve tıp alanındaki şarlatanlıkları ve Amerikan ruhban sınıfının çevirdiği dolapları okurlara anlattı. Lewis'in acımasız eleştirileri onun popüler olmasını engelledi fakat başarılı bir yazar olmasını ve "sansasyon yaratan" unvanını almasını sağladı.

Sinclair Lewis 1926'da "Dr. Arrowsmith" adlı romanı ile Pulitzer Ödülünü kazandı, fakat romanının kahramanı Dr. Arrowsmith'in aslında klasik Amerikan doktor tipine uymayan ideal bir görev adamı olduğunu gerekçe göstererek reddetti.[1] 1930'da Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan ilk Amerikan yazarı oldu.

Sinclair Lewis 1951'de Roma'da alkol yüzünden öldü. Üzerinde çalıştığı son romanını tamamlayamadı.[2]

Ticari Başarı

Washington DC'ye taşındıktan sonra, Lewis kendini yazmaya adadı. 1916 gibi erken bir tarihte, küçük kasaba hayatı hakkında gerçekçi bir roman için notlar almaya başladı. Bu roman üzerindeki çalışma, 23 Ekim 1920'de yayınlanan Main Street'i tamamladığı 1920'nin ortalarına kadar devam etti. Biyografisini yazan Mark Schorer, Main Street'in olağanüstü başarısının "yirminci yüzyıl Amerikan yayıncılık tarihindeki en sansasyonel olay olduğunu" yazdı. Lewis'in menajeri 25.000 kopya ile en iyimser satış tahminine sahipti. İlk altı ayında, Main Street 180.000 kopya sattı ve birkaç yıl içinde satışların iki milyon olduğu tahmin edildi. Biyografi yazarı Richard Lingeman'a göre, "Main Street Lewis'i zengin etti - ona yaklaşık 4 milyon cari (2018) dolar kazandırdı".

Lewis, bu ilk büyük başarıyı Amerikan ticari kültürünü ve güçlendiriciliğini hicveden bir roman olan Babbitt (1922) ile takip etti. Hikâye, Lewis'in Gideon Planish ve Dodsworth dahil olmak üzere gelecekteki romanlarında geri döndüğü bir ortam olan kurgusal Ortabatı kasabası Zenith, Winnemac'ta kuruldu.

Lewis, başarısını 1920'lerde idealist bir doktorun karşılaştığı zorluklar hakkında bir roman olan Arrowsmith (1925) ile sürdürdü. Lewis'in reddettiği Pulitzer Ödülü'ne layık görüldü, ancak hala Main Street'in ödülü kazanamamasına üzüldü. John Ford'un yönettiği ve dört Akademi Ödülü'ne aday gösterilen Ronald Colman'ın oynadığı 1931 Hollywood filmi olarak uyarlandı.

Daha sonra Lewis, Evanjelik bir bakanı derinden ikiyüzlü olarak tasvir eden Elmer Gantry'yi (1927) yayınladı. Roman birçok dini lider tarafından kınandı ve bazı ABD şehirlerinde yasaklandı. Başroldeki performansıyla En İyi Erkek Oyuncu Oscar'ını kazanan Burt Lancaster'ın başrol oynadığı 1960 filminin temeli olarak bir nesilden fazla bir süre sonra beyazperdeye uyarlandı. Film ayrıca iki ödül daha kazandı.

Lewis daha sonra Amerikan toplumunun en zengin ve başarılı üyeleri hakkında bir roman olan Dodsworth'u (1929) yayınladı. Onları, büyük zenginlik ve avantajlara rağmen, esasen anlamsız hayatlar sürüyor olarak tasvir etti. Kitap, 1934'te, William Wyler tarafından yönetilen 1936 film versiyonunun senaryosunu yazan ve o zamanlar büyük bir başarı olan Sidney Howard tarafından Broadway sahnesine uyarlandı. Film hala yüksek itibar görüyor; 1990'da National Film Registry'de korunmak üzere seçildi ve 2005'te Time dergisi onu son 80 yılın "En İyi 100 Filmi"nden biri seçti.

1920'lerin sonlarında ve 1930'larda Lewis, çeşitli dergiler ve yayınlar için birçok kısa öykü yazdı. "Küçük Ayı Bongo" (1930), gerçek dünyada daha iyi bir yaşam arayışı içinde sirkten kaçmak isteyen bir ayı yavrusu hakkında bir hikâyedir ve ilk olarak Cosmopolitan dergisinde yayınlanmıştır. Hikâye, olası bir uzun metrajlı film için 1940 yılında Walt Disney Pictures tarafından satın alındı. İkinci Dünya Savaşı 1947'ye kadar bu planları alt üst etti. Disney hikâyeyi (şimdi "Bongo" olarak adlandırılıyor) Fun and Fancy Free özelliğinin bir parçası olarak kullandı.

Nobel Edebiyat Ödülü

1930'da Lewis, İsveç Akademisi üyesi Henrik Schück tarafından aday gösterildikten sonra, ABD'den bu ödülü alan ilk yazar olan Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı. Akademinin tanıtım konuşmasında Babbitt'e özel ilgi gösterildi. Nobel Konferansında Lewis, Theodore Dreiser, Willa Cather, Ernest Hemingway ve diğer çağdaşları övdü, ama aynı zamanda "Amerika'da çoğumuz -yalnız okuyucular değil, hatta yazarlar bile- yüceltilmeyen herhangi bir edebiyattan hâlâ korkuyoruz. Erdemlerimiz kadar hatalarımızın da yüceltilmesi" ve Amerika'nın "bugün dünyadaki herhangi bir ülkenin en çelişkili, en iç karartıcı, en heyecan verici olanı" olduğunu. Ayrıca Amerikan edebiyat kurumuna yönelik derin bir eleştiri de sundu: "Amerikalı profesörlerimiz, edebiyatlarını berrak, soğuk, saf ve çok ölü sever."

Kaynakça

  1. ^ "The Sinclair Lewis Society, FAQ". 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  2. ^ William L. Shirer, 20th Century Journey: A Memoir of a Life and the Times vol. 1: The Start: 1904–1930 (NY: Bantam Books, 1980) 458-9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">John Steinbeck</span> Amerikalı yazar (1902 – 1968)

John Steinbeck, Amerikalı gerçekçi yazardır. İrlanda asıllıdır. Eserlerinde genellikle işçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getirdi. Gençliğinde bir zamanlar çalıştığı Salinas Vadisi, onun eserleri için vazgeçilmez bir mekândır. Yazdığı eserlerin her biri kült olmuş, çoğu sinemaya aktarılmıştır. Bir ailenin Oklahoma'dan Kaliforniya'ya göçünü anlattığı Gazap Üzümleri eseri ile Pulitzer ve Ulusal Kitap Ödülü'nü kazandı. Ayrıca edebiyat alanında verdiği katkılardan dolayı 1962'de Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Ün kazandığı diğer eserleri arasında Al Midilli, İnci, Fareler ve İnsanlar gibi kitapları yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Eugene O'Neill</span> Amerikalı oyun yazarı (1888 – 1953)

Eugene O'Neil, Nobel ödüllü Amerikalı oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Henry James</span> İngiliz-Amerikalı yazar (1843 – 1916)

Henry James, ABD doğumlu yazar.

<span class="mw-page-title-main">Toni Morrison</span> Amerikalı romancı (1931 – 2019)

Toni Morrison, Amerikalı Nobel ödüllü yazar.

<i>Doktor Jivago</i>

Doktor Jivago, Sovyet yazarı Boris Pasternak'ın (1890-1960) Rus Devrimi sırasında geçen ünlü romanıdır. Özgün adı Доктор Живаго olan roman ilk defa Rusçayla aynı anda İtalyanca olarak da basılmıştır.. Ertesi yıl da Doctor Zhivago adıyla İngilizce yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Pamuk</span> Nobel ödüllü Türk roman yazarı

Orhan Ferit Pamuk, Türk romancı. Birçok başka edebiyat ödülünün yanı sıra, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü ve 54 yaşında, bu ödülü kazanan en genç edebiyatçılardan biri oldu. Kitapları altmış üç dile tercüme edildi, yüzden fazla ülkede yayımlandı ve 13 milyon baskı yaptı. 2006 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisi arasına seçilen Pamuk, Nobel ödülüne lâyık görülen ilk Türk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Doris Lessing</span> Yazar

Doris Lessing, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Britanyalı yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Saul Bellow</span> Kanadalı-Amerikalı yazar (1915 – 2005)

Saul Bellow, Kanada doğumlu Yahudi asıllı Amerikalı yazardır. Edebiyat alanında Nobel Ödülü'nü 1976 yılında ve Ulusal Sanat Madalya'sını 1988 yılında kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Golding</span> İngiliz roman yazarı ve şair (1911–1993)

Sir William Gerald Golding İngiliz roman yazarı ve şair.

<span class="mw-page-title-main">John Ford</span> Amerikalı film yönetmeni (1894 – 1973)

John Ford, Amerikalı yönetmen. John Ford Western sineması ile özleşmiş ve dönemin sinema dilini en iyi kullanan yönetmenlerinden biriydi. Ford'un filmlerinde mülkiyet ya tarla ya da ev olsun silahla savunma gereklidir. Ortak bir düşmana karşı koymak gerektiğinde ortaya çıkan toplumsal dayanışma ise yönetmenin filmlerindeki ana temalardan biridir. Stagecoach ve The Searchers gibi Western türü filmleriyle tanınır. En iyi yönetmen Oscar'ını, 1935, 1940, 1941 ve 1952 yıllarında kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Necib Mahfuz</span> Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazar (1911–2006)

Necib Mahfuz, , 1988 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazardır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman ve tek Arap yazardır. "Ortadoğu'nun Balzac'ı" olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mann</span> Roman Yazarı

Paul Thomas Mann, Alman yazar ve 20'inci yüzyılın en önemli hikâye anlatıcılarından biriydi. 1929 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Eyvind Johnson</span>

Eyvind Olov Verner Johnson İsveçli yazardır. Grupp Krilon (1941), Krilons resa (1942) ve Krilon själv (1943) başlıklarıyla yayımlanan roman üçlemesi, önde gelen yapıtı olarak kabul edilir. 1974 yılında edebiyat dalında Nobel Ödülü'ne layık görüldü.

<i>Panama Terzisi</i> (film)

Panama Terzisi, 2001 ABD-İrlanda ortak yapımı politik komedi filmidir. Özgün adı The Tailor of Panama olan film, ilk gösteriminin üzerinden yaklaşık 11 ay geçtikten sonra 30 Kasım 2001 tarihinde Türkiye'de de vizyona girmiştir.

<i>Teneke Trampet</i> (film)

Teneke Trampet 1979 Almanya, Fransa, Polonya ve Yugoslavya ortak yapımı bir dramatik savaş filmdir. Özgün adı Die Blechtrommel olan film İngilizce konuşulan ülkelerde The Tin Drum adı ile gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Julia Peterkin</span> Amerikalı yazar (1880 – 1961)

Julia Peterkin Amerikan roman yazarı. Scarlet Sister Mary romanı ile 1928 yılında Pulitzer Ödülü kazanmıştır.

John Philips Marquand, Amerikalı yazar.

Anne Tyler Amerikalı bir roman yazarı, kısa öykü yazarı ve edebiyat eleştirmeni. Dinner at the Homesick Restaurani (1982), The Accidental Tourist (1985) ve Breathing Lessons (1988) dahil olmak üzere yirmi üç roman yayınladı. Üç roman da Pulitzer Kurgu Ödülü finalistiydi ve Breathing Lessons 1989'da Pulitzer Ödülü kazandı. Ayrıca Janet Heidinger Kafka Ödülü, Ambassador Kitap Ödülü ve Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü kazandı. 2012'de Sunday Times Edebiyatta Mükemmellik Ödülü'ne layık görüldü. Tyler'ın yirminci romanı A Spool of Blue Thread, 2015 yılında Man Booker Ödülü için nihai listeye ve Redhead By the Side of the Road 2020'de aynı ödül için ön listeye alındı. Tamamen gelişmiş karakterleri, "zekice tasarlanmış ve kesinlikle doğru detayları", "titiz ve sanatsal tarzı" ve "zeki ve açık dili" ile tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Abdulrazak Gurnah</span> Zanzibar doğumlu Tanzanyalı yazar

Abdulrazak Gurnah, Zanzibar doğumlu Tanzanyalı yazar ve edebiyatçı. Gurnah, "kültürler ve kıtalar arasındaki körfezde sömürgeciliğin etkilerine ve mültecinin kaderine nüfuz etmesinden" dolayı 2021 Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Gurnah, 1986'da Wole Soyinka'dan bu yana Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk siyah Afrikalı yazar oldu.

<span class="mw-page-title-main">Sidney Howard</span> Amerikalı yazar (1891 – 1939)

Sidney Coe Howard, Amerikalı oyun yazarı, dramatist ve senarist. 1925'te Pulitzer Drama Ödülü'nü ve 1940'ta Rüzgar Gibi Geçti'nin senaryosu ile ölümünden sonra Akademi Ödülü'nü aldı.