İçeriğe atla

Sincap

Sincap
Yaşadığı dönem aralığı: 37,8-0 myö
Üst Eosen-Günümüz[1] 
Anadolu sincabı (Sciurus anomalus)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Rodentia
Alt takım:Sciuromorpha
Familya:Sciuridae
Fischer de Waldheim, 1817
Alt familyalar ve oymaklar
  • Alt familya Ratufinae
  • Alt familya Sciurillinae
  • Alt familya Sciurinae
    • Oymak Sciurini
    • Oymak Pteromyini
  • Alt familya Callosciurinae
  • Alt familya Xerinae
    • Oymak Xerini
    • Oymak Protoxerini
    • Oymak Marmotini

Sincap, sincapgiller (Latince: Sciuridae) familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

Özellikleri

Vücudunun üst kısmı açık sarıdan kırmızımsı kahverengine ve siyaha kadar değişir. Alt tarafı tamamen beyazdır. Omurgalı hayvanlardandır. Kışın, kıl uçlarında siyah pigment miktarı artar. Bu nedenle kırmızı renkte olanlar, kışın daha koyu görünür. Kuyruktaki tüyler uzundur ve kuyruklarını kıvırıp sırtlarına değdirebilirler. Gözleri iri ve parlaktır. Kulakların ucunda (kışın daha fazla) tüy demeti bulunur. Arka ayakları daha uzun ve daha güçlüdür. Boyları 18-25 cm, kuyrukları 14–20 santimetredir. Ağırlığı 15-51 gramdır. Gebelik süresi 30-40 gün olmakla birlikte yavru sayısı 3 ile 7 arasında değişir. Yaşam süresi yaklaşık 10 yıl olan bu memeliler, çoğunlukla ağaçlarda yaşar ve otoburdur.

Yaşam alanı

Ormanlık ve ağaçlık bölgeler, parklar ve korularda yaşarlar. Kış uykusuna yatmazlar ancak soğuk havalarda birkaç gün süren uyuşukluk dönemleri olur. Çiftleşme dönemi dışında yalnız yaşarlar. Çok iyi tırmanır ve sıçrarlar, hemen hemen bütün zamanlarını ağaçların üzerinde geçirirler. Ağaç gövdesinde baş aşağı ve baş yukarı hızla inip çıkabilirler. Gündüzleri sabah ve ikindi vaktinde daha hareketlidir. 0-3 aylıkken eve alınan sincaplar evcilleştirilebilir. Evcilleştiklerinde oldukça hareketli ev arkadaşları olabilmektedirler.

Yaşadıkları Yerler

Akdeniz adaları ve İzlanda hariç tüm Avrupa’dan, Japonya’ya kadar dağılmıştır. Türkiye’de Marmara bölgesinde İstanbul daki ormanlık alanlarda Balıkesir, Ören‘de, Batı Karadeniz bölgesinde, Trakya'da, Doğu Karadeniz bölgesi'nde Trabzon, Kuzeydoğu Anadolu’da (Kars civarı), Toros Dağları'nda yaşar. Ceviz ve meşe ağaçlarını çoğaltabilmek amacı ile son yıllarda Kayseri civarında dağıtılan sincaplar yaşama alanı bulmakta ve ağaçlandırma ya katkı sağlamaktadır.

Üreme

Çürümekte olan dallardan 30–40 cm çapında, ağaçların tepe kısmında ya da köke yakın büyük dalların ayrıldığı çatallarda ya da ağaçkakanların açtıkları deliklerdeki oyuklarda, küre şeklinde yuva yaparlar. Yuva ağzının altta olması nedeniyle kuş yuvalarından rahatlıkla ayırdedilebilir. Yuvanın içini yosun ve otla döşerler. Bir yerleşim bölgesinde aynı hayvan birden çok yuva yapar ve kullanır. Yılda 1-2 kere, 2-7 yavru doğururlar. (Ancak bir yılda 40 yavru doğuranları da görülmüştür.) Anne yuvadan ayrılırken yuvanın ağzını ve yavrularını otlarla örter. Ortalama ömrü 7 yıldır.

Beslenme

İğne yapraklı ağaçların tohumlarını dişleri ile kozalakları ısırarak serbest bırakırlar. Meşe palamutları, ceviz, badem, fındık, tomurcuklar, mantarlar, taze ağaç kabukları, böcekler, salyangozlar ve kuş yavruları ile beslenirler. Tohumları ve kabuklu yemişleri tek tek toprağa gömerek saklarlar veya kovuklarda depolarlar. porsuk ağacının tohumları insanlar için zehirli olmasına karşın sincaplarca çok sevilir.

Sincaplar sakladıkları tohumların bir kısmını bulamazlar. Toprak altında unutulan bu tohumlar, yeni ağaç fidanlarının yetişebilmesine yardımcı olur.

Diğer

Sincaplar, postları için avlanırlar ve (yasak olmasına karşın) avlanma nedeniyle Türkiye’de sayıları hızla azalmaktadır. Kırmızı listede soyları tehlikede olmayan hayvanların yer aldığı nt statüsündedir. Ancak Türkiye’deki durumları daha hassastır. Gündüz yırtıcıları tarafından da avlanmaları sayılarındaki azalmayı desteklemektedir. Kızıl sincaplar, yayılmacı türlerle rekabet edemeyebilir. Örneğin İngiltere’de yerli tür olmasına karşın sonradan Büyük Britanya adasına getirilen boz sincap tarafından yaşama alanının işgali nedeniyle rekabet edememiş ve sayıları giderek azalmıştır.

Sınıflandırma

Callospermophilus lateralis türü bir yer sincabı.
Boz sincap (Sciurus carolinensis)
Kızıl sincap (Sciurus vulgaris)
Sibirya çizgili sincabı (Tamias sibiricus)
Hint kırmızı sincabı (Funambulus palmarum)

Sincapgiller familyası 5 alt familya, 51 cins ve 278 türe ayrılır.

Kaynakça

  1. ^ "Sciuridae". paleobiodb.org. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. 

Kitap

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızılgerdan</span> kuş türü

Kızılgerdan ya da Nar bülbülü, eskiden karatavukgiller (Turdidae) familyasında, şimdi ise sinekkapangiller familyasında sınıflandırılan bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kemiriciler</span> memeli takımı

Kemiriciler, yaşadıkları çevreye uyum bakımından çok başarılı olan bir memeli takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu gelengisi</span> Gelengi cinsi bir yer sincabı

Anadolu gelengisi, Anadolu yer sincabı veya Anadolu tarla sincabı Sciuridae familyasının Marmotini oymağından Spermophilus cinsine bağlı bir kemirgen türüdür. Ermenistan, İran ve Türkiye'de bulunur. Bilimsel adı kabaca “alt kısımları sarı olan tohum sever” olarak çevrilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa köstebeği</span>

Avrupa köstebeği, köstebekgiller (Talpidae) familyasından bir köstebek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Koyu sırtlı saka</span>

Koyu sırtlı saka, ispinozgiller (Fringillidae) familyasından saka türü.

<span class="mw-page-title-main">Fındık faresi</span> Memeli hayvanların bir cinsi

Fındık faresi, Gliridae familyasından en küçük memelilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa saksağanı</span>

Avrupa saksağanı, kargagiller (Corvidae) familyasından tarlalar, orman kenarları, parklar ve banliyölerde yaygın görülen bir kuş türü. Avrupa'da boydan boya, daha çok Asya'da ve Kuzeybatı Afrika'da üreyen yerleşik bir kuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mavi baştankara</span> Kuş cinsi

Mavi baştankara, baştankaragiller (Paridae) familyasından mavi-sarı renkli küçük bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Leylekgiller</span> Bir kuş familyası

Leylekgiller ya da Ciconiidae, kendilerine özgü Ciconiiformes takımında sınıflandırılan, sulak alanlarda yaşayan, leylek diye bilinen kuşları kapsayan bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl sincap</span>

Kızıl sincap, sincapgiller (Sciuridae) familyasından Avrasya'ya özgü, ağaçlarda yaşayan bir kemirici türü.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu sincabı</span> Anadolu, Kafkasya ve Ortadoğuda yaşayan ağaç sincabı

Anadolu Sincabı, Kafkas Sincabı veya İran Sincabı, Sincapgiller familyasından güneybatı Asya'da Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar'ın ağaçlarında ve eski yırtıcı yuvalarında yaşayan Sciurus cinsinde ağaç sincabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çizgili sincap</span>

Çizgili sincaplar (Chipmunk), sincapgiller (Sciuridae) familyasından küçük, çizgili kemirgenlerdir; özellikle de yer sincaplarıdır (Marmotini). Çizgili sincaplar, öncelikle Asya'da bulunan Sibirya çizgili sincabı haricinde Kuzey Amerika'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Marmot</span>

Marmot (Marmota), sincapgiller (Sciuridae) familyasının yer sincapları oymağından kemirgen memeli cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Sivri sincapçık</span> memeli takımı

Sivri sincapçıklar, Güneydoğu Asya'da yaşayan bir memeli takımı. Bilimsel adları Tupaia, Malezyaca sincap anlamına gelen "tupai" kelimesinden alınmıştır. Sincapgillere benziyor olsalar da daha çok primatlarla ve kolugolarla ilişkilidirler. Sincapgiller genelde ağaçta yaşarken, sivri sincapçıkgiller tek bir türün dışında hepsi, yerde yaşar.

<i>Callospermophilus lateralis</i>

Callospermophilus lateralis ya da Spermophilus lateralis, sincapgiller familyasından bir yer sincabı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yer sincabı</span> Sincap türü.

Yer sincapları ya da toprak sincapları (Marmotini), sincapgiller (Sciuridae) familyasının oymağı. Ağaç sincapları gibi ağaçta değil yerde toprak içinde yaşamalarından dolayı bu adı almıştır. En bilindik cinsleri içinde gelengi, marmot ve çayır köpeği sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Marmota monax</span>

Marmota monax veya Dağ sıçanı, sincapgiller (Sciuridae) familyasının yer sincapları oymağından kemirgen memeli cinsi. Büyük marmotlar olarak bilinirler. Diğer marmotlar, kırçıl ve sarı göğüslü marmotlar gibi kayalık ve dağlık yerlerde yaşarlar. Genellikle Kuzey Amerika'da yaşayan bu tür Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu ve merkezi kısımlarında yaygınlık gösterir. Aynı zamanda kuzey Alaska ve Güneydoğu Georgia'da da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırçıl marmot</span>

Kırçıl marmot, sincapgiller familyasının yer sincapları oymağından, Kuzey Amerika'da yaşayan marmot türü.

<i>Avrupa yer sincabı</i> Gelengi cinsinden bir yer sincabı

Türkiye'de halk arasında Trakya Gelengisi olarak da bilinen Avrupa yer sincabı ya da diğer adıyla Avrupa souslik'i, Sciuridae familyasının Marmotini oymağından Spermophilus cinsine bağlı bir kemirgen türüdür. Spermophilus cinsindeki birkaç Avrupa türü arasındadır. Tüm sincaplar gibi o da kemirgenler takımının bir üyesidir. Güney Ukrayna'dan Anadolu'ya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Sırbistan, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Kuzey Makedonya ve kuzeyde Polonya'ya kadar doğu ve orta Avrupa'da bulunur, ancak Karpat Dağları tarafından ikiye bölünür.

<span class="mw-page-title-main">Batı gri sincabı</span>

Batı gri sincabı, Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika'nın batı kıyısı boyunca bulunan bir ağaç sincabıdır. Bu tür bazı yerlerde gümüş-gri sincap, Kaliforniya gri sincabı, Oregon gri sincabı, Kolombiya gri sincabı ve sancak kuyruğu olarak da bilinir. Üç coğrafi alt türü vardır: Sciurus griseus griseus ; S. g. nigripes ; ve S. g. anthonyi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.