İçeriğe atla

Simón Bolívar

Başlığın diğer anlamları için Bolivar (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Simón Bolívar
1. Büyük Kolombiya Başkanı
Görev süresi
24 Şubat 1819 - 4 Mayıs 1830
Başkan YardımcısıFrancisco de Paula Santander
Yerine gelenDomingo Caycedo
1. Bolivya Devlet Başkanı
Görev süresi
12 Ağustos 1825 - 29 Aralık 1825
Yerine gelenAntonio José de Sucre
8. Peru Devlet Başkanı
Görev süresi
8 Şubat 1824 - 28 Ocak 1827
Yerine geldiğiJosé Bernardo de Tagle
Yerine gelenAndrés de Santa Cruz
Üçüncü Venezuela Cumhuriyeti Başkanı
Görev süresi
Ekim 1817 - 24 Şubat 1819
Yerine geldiğiKendisi
Yerine gelenJosé Antonio Páez (1. Venezuela Devlet Başkanı olarak)
İkinci Venezuela Cumhuriyeti Başkanı
Görev süresi
7 Ağustos 1813 - 16 Temmuz 1814
Yerine geldiğiFrancisco de Miranda (Birinci Venezuela Cumhuriyeti 3. Başkanı olarak)
Yerine gelenKendisi
Kişisel bilgiler
Doğum Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar Palacios Ponte y Blanco
24 Temmuz 1783(1783-07-24)
Caracas, Venezuela Genel Kaptanlığı, İspanyol İmparatorluğu (günümüzde Venezuela)
Ölüm 17 Aralık 1830 (47 yaşında)
Santa Marta, Büyük Kolombiya (günümüzde Kolombiya)
Evlilik(ler) María Teresa Rodríguez del Toro y Alaysa (ö. 22 Ocak 1803)
Mesleği Asker
Dini Roma Katoliği
İmzası

Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios Ponte-Andrade y Blanco[1] (24 Temmuz 1783, Caracas - 17 Aralık 1830, Santa Marta), genellikle bilinen ismiyle Simón Bolívar (İspanyolca telaffuz: [siˈmom boˈliβaɾ]), günümüzde Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Peru, Panama ve Bolivya olarak bilinen ülkelerin İspanyol İmparatorluğu'ndan bağımsızlıklarını kazanmalarına öncülük etmiş Venezuelalı askeri ve siyasi liderdir. Halk arasında El Libertador ya da Amerika'nın Kurtarıcısı olarak bilinir.

Simón Bolívar, Venezuela Genel Kaptanlığı'na bağlı Caracas'ta Amerika doğumlu İspanyol (criollo) varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ancak çocukken anne ve babasını kaybetti. Bolívar yurtdışında eğitim gördü ve zamanında üst sınıf ailelerin erkekleri için yaygın olduğu gibi İspanya'da yaşadı. 1800 ile 1802 yılları arasında Madrid'de yaşarken Aydınlanma felsefesiyle tanıştı ve 1803 yılında Venezuela'da sarı hummadan ölen María Teresa Rodríguez del Toro y Alaysa ile evlendi. Bolivar, 1803'ten 1805'e kadar Roma'da sona eren bir Büyük Tur'a çıktı ve burada Amerika'daki İspanyol egemenliğine son vermeye yemin etti. 1807'de Bolívar, Venezuela'ya döndü ve Venezuela'nın bağımsızlığını diğer zengin kreollere tanıttı. Napolyon'un Yarımada Savaşı nedeniyle Amerika'daki İspanyol otoritesi zayıfladığında, Bolivar İspanyol-Amerikan bağımsızlık savaşlarında gayretli bir savaşçı ve politikacı oldu.

Bolívar, askeri kariyerine 1810 yılında Venezuela Bağımsızlık Savaşı'nda milis subayı olarak başladı ve birinci ve ikinci Venezuela cumhuriyetleri ile Yeni Granada Birleşik Eyaletleri için Kralcı güçlerle savaştı. İspanyol güçlerinin 1815'te Yeni Granada'yı ele geçirmesinin ardından Bolivar, Jamaika'ya sürgüne gitmek zorunda kaldı. Bolívar, Haiti'de Haitili devrimci lider Alexandre Pétion ile tanıştı ve arkadaş oldu. İspanyol Amerikası'nda köleliği kaldırmaya söz verdikten sonra Bolívar, Pétion'dan askeri destek aldı ve Venezuela'ya döndü. 1817'de üçüncü bir cumhuriyet kurdu ve ardından 1819'da Yeni Granada'yı kurtarmak için And Dağları'nı geçti. Bolívar ve müttefikleri 1819'da Yeni Granada'da, 1821'de Venezuela ve Panama'da, 1822'de Ekvador'da, 1824'te Peru'da ve 1825'te Bolivya'da İspanyolları yenilgiye uğrattı. Venezuela, Yeni Granada, Ekvador ve Panama, Bolívar'ın Peru ve Bolivya'da başkan olduğu Kolombiya Cumhuriyeti (Gran Colombia) ile birleştirildi.

Bolívar son yıllarında Güney Amerika cumhuriyetlerine karşı giderek hayal kırıklığına uğradı ve merkeziyetçi ideolojisi nedeniyle onlardan uzaklaştı. Kolombiya başkanlığından istifa edene ve 1830'da tüberkülozdan ölene kadar art arda görevlerinden alındı. Mirası Latin Amerika'da ve ötesinde çok çeşitli ve geniş kapsamlıdır. Latin Amerika'nın her yerinde bir kahraman, ulusal ve kültürel bir ikon olarak kabul edilir; Bolivya ve Venezuela (Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti olarak) ulusları onun adını taşır ve tüm dünyada kamusal sanat veya sokak isimleri şeklinde ve popüler kültürde anılır.

Hayatı

1783 yılında aristokrat bir ailenin çocuğu olarak doğdu; ancak çocuk yaşta ailesini kaybetti. Ailesinden kalan mirasla devam ettiği askeri eğitimini İspanya'da tamamladı. 1810 yılında Venezuela'ya döndü ve sömürge yanlısı güçler ile Caracas'ta savaştı ve Venezuela'nın bağımsızlığını ilan etti. Sonra Birleşik Krallık'a gidip tarafsızlık sözü aldı, döndü ve Caracas'ı Napolyon'un kardeşi Joseph'in komutasındaki İspanyol ordusunun elinden aldı. İspanyollar tarafından yakalanıp Kolombiya'ya sürgün edildi. Burada 1814 yılında Kolombiya ordusunun başına geçip, başkent Bogota'yı ele geçirdi.

İmkansızlıklar nedeniyle Kolombiya'da ağır yenilgiler aldı ve Jamaika'ya gitmek zorunda kaldı. Haiti'de yeni güçler topladı ve Venezuela'ya tekrar saldırdı. Ciudad Bolivar şehrini ele geçirdi ve tek başına yönetmeye başladı.

Uzun yıllar boyunca bu bölgeden İspanyollara karşı mücadele etti ve 1821 yılında içinde Venezuela, Ekvador, Kolombiya, Panama ve Peru'nun bulunduğu, o zamanlar Büyük Kolombiya olarak adlandırılan bölgeyi İspanyol sömürgesinden kurtardı ve ilk devlet başkanı oldu.

Kurduğu bu bölgede Peru'nun kuzeyi, Bolivya olarak ayrıldı. Bolivya'nın anayasası bizzat kendisi tarafından yazılmasına ve yüzyılın en önemli siyasal belgelerinden biri olmasına rağmen hiç uygulanamadı. Generaller arasındaki kişisel çatışmalar iç savaşa dönüştü ve 1827 yılından itibaren Büyük Kolombiya bölünmeye başladı.

Hayalinin bölünüp yok olmasına dayanamayan Bolívar, 17 Aralık 1830 tarihinde verem hastalığından öldü.

Geleneği ve popüler kültüre etkileri

Gabriel García Márquez'in "Labirentindeki General" (İspanyolca: El general en su laberinto) isimli eseri, Simon Bolivar'ın hayatının son dönemini konu almaktadır.

Türkiye'nin başkenti Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir bulvara ismi verildi.[2]

Sid Meier's Civilization VI adlı oyuna gelen eklenti paketi ile (Maya & Gran Colombia Pack) Büyük Kolombiya'nın lideri olarak gösterilmiştir.

2013 yapımı ''Libertador'' filminde, kendisinin hayatı konu alındı ve kendisini Édgar Ramírez canlandırdı.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Simón Bolívar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Arismendi Posada 1983, s. 9.
  2. ^ Google Maps üzerinde cadde 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 16 Ocak 2020 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Latin Amerika</span> Amerika kıtasında Latin dillerinin ağırlıklı olarak konuşulduğu bölge

Latin Amerika, Latin dilleri konuşan Amerika ülkelerine ve çevresine işaret eder. Diğer bir deyişle bu bölgenin Anglo-Amerikan ve Cermen dilleri konuşan bölgeler ile zıtlık oluşturduğu da söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Amerika Uluslar Birliği</span>

Güney Amerika Uluslar Topluluğu, Peru'daki tarihi İnka kenti Cuzco'da buluşan 12 Latin Amerika ülkesinin üst düzey yetkililerinin öncülüğünde; ABD, Avrupa ve Asya'ya karşı ellerini siyasi ve ekonomik olarak güçlendirmek için temellerini attıkları yeni oluşumdur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kolombiya</span>

Büyük Kolombiya Cumhuriyeti, bugünkü Venezuela, Kolombiya, Panama ve Ekvador'u da içine alan geniş bir cumhuriyet.

<span class="mw-page-title-main">Río de la Plata Kral Vekilliği</span>

Río de la Plata Kral Vekilliği, bir zamanlar İspanya'nın Latin Amerika'daki genel valiliklerinden biriydi. Diğerleri Yeni İspanya, Yeni Granada ve Peru Kral Vekilliği'ydi.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya Bağımsızlık Savaşı</span>

Kolombiya Bağımsızlık Savaşı, 1810-1819 yılları arasında yapılmış bağımsızlık savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">José de San Martín</span> Arjantinli asker (1776-1850)

José de San Martín, Güney Amerikalı devrimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Peru Kral Vekilliği</span>

Peru Kral Vekilliği, önceden Yeni Kastilya Kral Vekilliği olarak adlandırılan Güney Amerika'daki İspanyol kolonisidir.

<span class="mw-page-title-main">And Milletler Topluluğu</span>

And Milletler Topluluğu, Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Peru olarak Güney Amerika ülkelerinden oluşan bir gümrük birliğidir. 1969 yılında Cartagena Anlaşması imzalanması ile ortaya çıkan bu ticaret bloğu 1996 yılına kadar And Paktı olarak adlandırıldı. Merkezi Peru'nun başkenti Lima'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya bayrağı</span> Ulusal Bayrak

Kolombiya bayrağı, Kolombiya tarafından 26 Kasım 1861 tarihinde kabul edilen resmi devlet bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Venezuela bayrağı</span> Ulusal bayrak

Venezuela bayrağı günümüzdeki bayrağa benzer şekilde ilk olarak 1806 yılında göndere çekilmiş, zaman içerisinde ülkenin konumu nedeniyle de birçok kez değişikliğe uğramış, yapılan son değişiklik ile günümüzde kullanılan hâli ile 12 Mart 2006 tarihinde resmî olarak kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antonio José de Sucre</span>

Antonio José de Sucre, Ayacucha'nın Büyük Mareşali olarak bilinen Güney Amerikalı devrimci önderdir. Simón Bolívar'ın generallerinden birisidir ve Bolivya'nın ikinci devlet başkanıdır.

2014 FIFA Dünya Kupası elemelerinin CONMEBOL bölümü, Güney Afrika'dan turnuvaya katılacak takımları belirlemek için oynanan karşılaşmalar bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Caracas Simón Bolívar Meydanı</span>

Caracas Simón Bolívar Meydanı veya kısaca Bolívar Meydanı Venezuela'nın başkenti Caracas'ın en büyük ve en tanınmış kamu alanıdır. 1567 yılında Santiago de León de Caracas kentinin kurulduğu dönemdeki ilk 25 blokunun merkezinde yer almaktadır. Libertador Belediyesi'nin Parish Katedrali'nde şehrin tarihi merkezinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Simón Bolívar'ın Doğum Yeri</span> Venezuelanın 2. başkanı Simón Bolívarın doğduğu ev

Simón Bolívar'ın Doğum Yeri Venezuela'nın başkenti Caracas'ın Simón Bolívar Meydanı yanında bulunan Venezuela ve Latin Amerika'nın bağımsızlık kahramanı ve bağımsız Venezuela'nın 2. başkanı olan Simón Bolívar'ın doğduğu evdir. Aynı zamanda Bolivar Müzesi olarak düzenlenerek hizmet veren yapı, ülkenin turistik cazibe noktalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Panteon, Venezuela</span>

Ulusal Panteon Venezuela'nın ulusal kahramanların mezarlarının bulunduğu anıt mezardır. Panteon 1870larda Venezuela'nın Caracas'ın eski şehir kısmının kuzey ucundaki yıkık bir tarihi kilisenin bulunduğu yerde inşa edilmiştir.

Bolivar aşağıdaki anlamlara gelebilir:

2022 FIFA Dünya Kupası Güney Amerika elemeleri, Katar'da düzenlenecek olan 2022 FIFA Dünya Kupası'na katılacak olan 32 takımdan 4,5 takımın belirleneceği elemelerin Güney Amerika ayağına CONMEBOL üyesi 10 takımın tamamı katıldı. 8 Ekim 2020'de başlayan maçlar, 29 Mart 2022'de sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rafael Urdaneta</span> Venezuelalı general

Rafael José Urdaneta y Farías, Venezuelalı general ve İspanyol Amerikan bağımsızlık savaşlarının kahramanıdır. 1830'dan 1831'e kadar Gran Colombia Başkanı olarak görev yapmıştır. Simón Bolívar'ın ateşli bir destekçisi ve onun en güvenilir ve sadık müttefiklerinden biridir.

<i>Labirentindeki General</i>

Labirentindeki General, Kolombiyalı yazar Gabriel García Márquez'in 1989 yılında yayımlanan romanıdır. Kitap, Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Peru ve Bolivya dahil olmak üzere bölgedeki birçok ülkenin bağımsızlığında kilit rol oynayan Güney Amerikalı bir askeri ve siyasi lider olan Simón Bolívar'ın hikâyesini anlatıyor. Roman, Bolívar'ın hayatının son günlerinde, Kolombiya'daki Magdalena Nehri'nde hayatını ve başarılarını düşündüğü bir yolculuğa çıktığı sırada geçiyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.