İçeriğe atla

Silsile-i sâdât


Silsile-i Sâdât, Muhammed'in kendisinden sonra yerine vekâlet edeceğini hadislerinde haber verdiğine inanılan evliyâların oluşturduğu zincirdir. Günümüzde Nakşibendi Tarikatı'nın kollarına ait farklı birçok "Silsile-i Saadat" mevcûttur. Aşağıdaki tabloda Nakşibendilik'in farklı kollarına ait Altın Zinciri (Silsile-i saadat) listelenmiştir. Bunlar sırası ile,

  1. (GM) : Gaforî-Muceddidî
  2. (MS): Muceddidî-Sirâcî
  3. (T) : Tâhirî
  4. (S) : Süleymânî
  5. (K) : Hâlidî
  6. (H) : Hakkânî

biçiminde tanımlanan sembollerle gösterilmiştir. (Muhammed bu 33’ün içine dahil değildir. Çünkü onun, peygamberler silsilesinin son halkası olduğuna inanılır.)

#GM/MS/T #S #K/H Adı Mezarı Doğum Tarihi Ölüm Tarihi
1 1 1 MuhammedMedine, Hicaz12 Rebiülevvel, Pazartesi

570/571

12 Rebiülevvel 11 Hicrî

8 Haziran 632

2 2 2 Ebu BekirMedine, Hicaz573 22 Cemaziyelahir 13 Hicrî

23 Ağustos 634

3 3 3 Salmân-ı FârisîMedain, Irak10 Receb 33 Hicrî

4/5 Şubat 654

4 4 4 Kâsım bin Muhammed
(Ebu Bekir'in torunu.)
Medine, Hicaz, bugünkü Suudi Arabistan23 Şaban 24 Hicrî

22/23 Haziran 645

24 Cemaziyelahir 101/106/107 Hicrî

720/724/725

5 5 5 Cafer es-Sadık
(Ebu Bekir'in torunun torunu.)
Medine, Hicaz8 Ramazan 80 Hicrî

5/6 Kasım 699

15 Receb 148 Hicrî

6/7 Eylûl 765

6 6 6 Bayezid-ı BistamiBistam, Semnan Eyaleti, İran186 Hicrî

804

15 Şaban 261 Hicrî

24/25 Mayıs 875

7 7 7 Ebû’l Hasan KharakânîHarakân, Bistam, Semnan Eyaleti, İran352 Hicrî

963

10 Muharrem 425 Hicrî

5/6 Aralık 1033

8 - - / - Ebû’l Kâsım Gürganî

(Sadece Tahiri/Gafori ve Mûceddidîyye-Siracîyye Silsilesi)

Gürgan, İran23 Safer 450 Hicrî

19/20 Nisan 1058 Hicrî

9 8 8 Ebû Ali FermedîTus, Horasan, İran434 Hicrî

1042/1043

4 Rebiülevvel 477/511 Hicrî

10 Temmuz 1084 / 6 Temmuz 1117

10 9 9 Yusuf HemedaniMerv, Türkmenistan440 Hicrî

1048/1049

Receb 535 Hicrî

Şubat/Mart 1141

- / - / - - - /10 Ebû’l Abbas, el-Hızır[1][2] (Sadece Hakkani Silsilesi)
11 10 10/11 Abdulhalik-ıl GüjdevaniGijduvan, Buhara, Özbekistan22 Şaban 435 Hicrî

24/25 Mart 1044

12 Rebiülevvel 575 Hicrî

17/18 Ağustos 1179

12 11 11/12 Arif RevgariRevgar, Buhara, Özbekistan27 Receb 551 Hicrî

15 Eylûl 1156

1 Şevval 616 Hicrî

10/11 Aralık 1219

13 12 12/13 Mahmud el-Encir FaghnevîBuhara, Özbekistan18 Şevval 628 Hicrî

18/19 Ağustos 1231

17 Rebiülevvel 717 Hicrî

29/30 Mayıs 1317

14 13 13/14 Ali RâmitenîHarezm, Özbekistan591 Hicrî

1194

27 Ramazan 715/721 Hicrî

25/26 Aralık 1315 / 20/21 Ekim 1321

15 14 14/15 Muhammed Baba SemmâsîSamas, Buhara, Özbekistan25 Receb 591 Hicrî

5/6 Temmuz 1195

10 Cemaziyelahir 755 Hicrî

2/3 Temmuz 1354

16 15 15/16 Emir KülâlSaukhâr, Buhara, Özbekistan676 Hicrî

1277/1278

2 Cemaziyelahir 772 Hicrî

21/22 Aralık 1370

17 16 16/17 Şah-ı NakşibendiKasr-ı Arifan, Buhara, Özbekistan4 Muharrem 718 Hicrî[3]

8/9 Mart 1318 C.E

3 Rebiülevvel 791 Hicrî

2/3 Mart 1389

18 17 17/18 Alauddin Attar
(Şah-ı Nakşibendi'nin dâmadı)
Jafaaniyan, Maveraünnehir (Özbekistan) 20 Receb 804 Hicrî

23 Şubat 1402

19 18 18/19 Yakûb ÇerhîGülistan, Duşanbe, Tacikistan762 Hicrî

1360/1361

5 Safer 851 Hicrî

21/22 Nisan 1447

20 19 19/20 Ubeydullah AhrarSemerkand, ÖzbekistanRamazan 806 Hicrî

Mart/Nisan 1404

29 Rebiülevvel 895 Hicrî

19/20 Şubat 1490

21 20 20/21 Muhammed Zahid VakhşiBelh, Afganistan14 Şevval 852 Hicrî

11/12 Aralık 1448

1 Rebiülevvel 936 Hicrî

3/4 Kasım 1529

22 21 21/22 Derviş Muhammed
(Hâce Muhammed Zahid Vakşhi'nin kızkardeşinin oğlu)
Askarar, Özbekistan16 Şevval 846 Hicrî

17/18 Şubat 1443

19 Muharrem 970 Hicrî

18/19 Eylûl 1562

23 22 22/23 Muhammed Amkanaki
(Hâce Derviş Muhammed'in oğlu)
Amkana, Buhara, Özbekistan918 Hicrî

1512/1513

22 Şaban 1008 Hicrî

8/9 Mart 1600

24 23 23/24 Muhammed Bâkî Billah Berang Delhi, Hindistan5 Zilhicce 971/972 Hicrî

14 Temmuz 1564 / 3 Temmuz 1565

25 Cemaziyelahir 1012 Hicrî

29/30 Kasım 1603

25 24 24/25 Ahmed SirhindiSirhind-Fategarh, Hindistan14 Şevval 971 Hicrî

25/26 Mayıs 1564

28 Safer 1034 Hicrî

9/10 Aralık 1624

26 25 25/26 Muhammed Masum
(Farukî, İmâm Rabbânî'nin üçüncü oğlu)
Sirhind-Fategarh, Hindistan1007 Hicrî

1598/1599

9 Rebiülevvel 1099 Hicrî

13/14 Ocak 1688

27 26 26/27 Muhammed Saif ud-Dîn
(Farukî, Muhammed Masum Farukî'nin oğlu)
Sirhind-Fategarh, Hindistan1049 Hicrî

1639/1640

19/26 Cemaziyelevvel 1096 Hicrî

Nisan 1685

28 - - / - Muhammed Mûhsin

(Sadece Tahiri/Gafori ve Mûceddidîyye-Siracîyye Silsilesi)

Delhi, Hindistan
29 27 27/28 Nûr Muhammed BadayuniDelhi, Hindistan11 Zilkade 1135 Hicrî

12/13 Ağustos 1723

30 28 28/29 Mirza Mazhar Can-ı CânânDelhi, Hindistan11 Ramazan 1111 Hicrî

2/3 Mart 1700

10 Muharrem 1195 Hicrî

5 Ocak 1781

31 29 29/30 Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Gulam Ali Dehlevî (Bu noktadan sonra farklı Silsileler mevcuttur. Silsilelerde dallanma ve budaklanmalar başlamaktadır.)Delhi, Hindistan1156 Hicrî[4]

1743

22 Safer 1240 Hicrî

15/16 Ekim 1824

32 30 - / - Hâfız Ebû Saîd Farukî Mûceddidî (Sadece Tahiri/Gafori/Mûceddidîyye-Siracîyye ve Süleymân’îyye Silsileleri)Delhi, Hindistan2 Zilkade 1196 Hicrî

9/10 Ekim 1782

1 Şevval 1250 Hicrî

30/31 Ocak 1835

33 31 - / - Hâce Şâh Ahmed Saîd Farukî Mûceddidî nâm-ı diğer Habibullah Can-ı Cânân (Hâfız Ebû Saîd Farukî’nin oğlu) (Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Siracîyye ve Süleymân’îyye Silsileleri)Medine, Hicaz, bugünkü Suudi Arabistan2 Rebiülevvel 1277 Hicrî

18/19 Eylûl 1860

- / - / - 32 - / - Muhammed Mazhar İş’an Can-ı Cânân
(Hâfız Ebû Saîd Sâhib'in torunu ve Habibullah Cân-ı Cânân Ahmed Saîd Sahib'in oğlu) (Sadece Süleymân’îyye Silsilesi.)
- / - / - 33 - / - Buhâralı Selahüddin İbn-i Mevlâna Siracüddin (Sadece Süleymân’îyye Silsilesi.)
- / - / - 34 - / - Ebû’l Faruk Süleyman Hilmi Silistrevî (Sadece Süleymân’îyye. Süleymân’îyye Silsilesi burada sona erdi.)Üsküdar, İstanbul1305/1306 Hicrî

1888

13 Rebiülevvel 1379 Hicrî

16 Eylûl 1959

34 - - / - Hâce Hacı Dost Muhammed Kandari

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Siracîyye Silsilesi)

Mussa Zai Şerif, Dera İsmail Khan, Pakistan1216 Hicrî

1801/1802

22 Şevval 1284 Hicrî

16/17 Şubat 1868

35 - - / - Hâce Muhammed Usman Damanî

(Sadece Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Siracîyye Silsilesi)

Mussa Zai Şarif, Dera Ismail Khan, Pakistan1244 Hicrî

1828/1829

22 Şaban 1314 Hicrî

26/27 Ocak 1897

- / - / 36 - - / - Seyyîd Laal Şâh Hamdanî (Sadece Tâhirî Silsilesi)Danda Şah Bilavval, Çakvval, Pakistan27 Şaban 1313 Hicrî

11/12 Şubat 1896

36/36/37 - - / - Muhammed Sirac’ed-Dîn (Muhammed Usman Damani’nin oğlu) (Tâhirî/Gaforî/Mûceddidîyye-Siracîyye Silsilesi)Mussa Zai Şarif, Dera İsmail Khan, Pakistan15 Muharrem 1297 Hicrî

29/30 Aralık 1879

26 Rebiülevvel 1333 Hicrî

11/12 Şubat 1915

37 / - / 38 - - / - Fazal Ali Şâh Kureşî

(Sadece Tahiri/Gafori Silsilesi)

Miskeenpur, Muzaffargarh Mıntıkası, Pencap Eyaleti, Pakistan1270 Hicrî

1853/1854

1 Ramazan 1354 Hicrî

28 Kasım 1935

38 / - / 39 - - / - Muhammed Abdul Ghaffar Madni Abbasi, nâm-ı diğer Pîr Mitha (Sadece Tahiri/Gafori Silsilesi)Rahmatpur, Larkana, Pakistan1297 Hicrî

1880

8 Şaban 1384 Hicrî

12 Aralık 1964

39 / - / - - - / - Abdul Hakk Medeni Abbasi,
(Sadece Gafori Silsilesi)
40 / - / - - - / - Şemsûr Rahman Abbasî (Daamut Barakaatuhu) (Sadece Gafori Silsilesi)Karaçi, Pakistan
- / - / 40 - - / - Allah Bakhş Abbasi Ghaffari, nâm-ı diğer Sohna Saîn (Sadece Tahiri Silsilesi)Allahabad, Kandiaro, Sind Eyaleti, Pakistan27/28 Safer 1328 Hicrî

10 Mart 1910

6 Rebiülevvel 1404 Hicrî

12 Aralık 1983

- / - / 41 - - / - Muhammed Tahir Abbasi Bakhşi, nâm-ı diğer Sajjan Saîn (Hâce Allah Bakhş Abbâsî Ghaffari'nin oğlu); (Sadece Tahiri Silsilesi)24/25 Şevval 1382 Hicrî

21 Mart 1963

- / 37 / - - - / - Ebû Sa'ad Ahmed Han (Sadece Mûceddidî-Siracîyye Silsilesi)
- / 38 / - - - / - Muhammed Abdullah (Sadece Mûceddidî-Siracîyye Silsilesi)
- / 39 / - - - / - Ebû Halil Han Muhammed (Sadece Mûceddidî-Siracîyye Silsilesi)
- / 40 / - - - / - Halil Ahmed (Sadece Mûceddidî-Siracîyye Silsilesi)
- / - / - - 30/31 Halid Bağdadî (Sadece Hâlidî/Hakkani Silsilesi)
Hâlid'îyye silsilesi burada tamamlanmakta ve Altın Zincir Hâkkanî Silslilesi olarak devam etmektedir.
Şam[5]1192 Hicrî

1778

1242 Hicrî

1826

- / - / - - 32 İsmail el-Anarânî ed-Dimeşki

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Şam[6]7 Zilkade 1201 Hicrî

21 Ağustos 1787

10 Zilhicce 1255 Hicrî

14 Şubat 1840

- / - / - - 33 Has Muhammed eş-Şirvânî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Şam[7]1201 Hicrî

1786

Ramazan 1260 Hicrî

1844

- / - / - - 34 Muhammed Efendi el-Yaragî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Dağıstan[8]1242/1243 Hicrî

1827

- / - / - - 35 Cemâleddin el-Gumûki el-Huseynî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Üsküdar, İstanbul[5]16 Muharrem 1203 Hicrî

1788

1285/1286 Hicrî

1869

- / - / - - 36 Ebu Ahmed es-Suğurî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Dağıstan[5]Receb 1207 Hicrî

1793

Rebiülahir 1299 Hicrî

1882

- / - / - - 37 Ebu Muhammed el-Medeni

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Güneyköy, Yalova[5]1251 Hicrî

1830

3 Rebiülahir 1332 Hicrî

1 Mart 1914

- / - / - - 38 Şerafeddin Dağıstanî

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Güneyköy, Yalova[5]1292 Hicrî

1875

1355 Hicrî

1936

- / - / - - 39 Abdullah Dağıstani
(Sadece Hakkânî Silsilesi)
Şam[5]1309 Hicrî

1891

4 Ramazan 1393 Hicrî

30 Eylûl 1973

- / - / - - 40 Nazım Kıbrısi

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

Lefke, Kuzey Kıbrıs[9][10]23 Şaban 1340 Hicrî

21 Nisan 1922

8 Receb 1434 Hicrî

7 Mayıs 2014

- / - / - - 41 Nazım Kıbrısi#Mehmet Adil

(Sadece Hakkânî Silsilesi)

27 Şaban 1376 Hicrî

29 Mart 1957

Dağıstan Nakşîbendî-Mûceddîdî Hâlidîye-Mahmûdîye Altın Zincir-Silsilesi

Yukarıdaki tablodaki (K) : Hâlidî ve (H) : Hakkânî sütûnlarında yer alan Hazrat Mevlânâ Zia-ûd Dîn Muhammad Khâlid-î Bağdâdî’den sonra farklılaşan bir silsile olup aşağıdaki sırayı izler.[]

  1. Muhammad
  2. Ebu Bekri’s-Sıddiyk
  3. Salmân-ı Fârisî
  4. Kâsım bin Muhammed
  5. Cafer-i Sadık
  6. Bayezid-î Bistamî
  7. Ebu’l-Hasan Harkanî
  8. Ebu Ali Farimidi
  9. Yusuf Hemedani
  10. Abdu’l-Halık Gucdüvani
  11. Hace Arif Rivgiri
  12. Mahmud İncir Fagnevi
  13. Ali Râmitenî
  14. Muhammed Baba Semmasi
  15. Seyyid Emir Külal
  16. Muhammed Bahauddin
  17. Alaaddin-i Attar
  18. Yakub Çerhi
  19. Ubeydullah Ahrar
  20. Muhammed Zahid
  21. Derviş Mehmed
  22. Muhammed Hacegi Emkengi
  23. Hâce Muhammed Bakibillah
  24. Ahmed Sirhindi
  25. Muhammed Masum
  26. Şeyh Seyfüddin Arif
  27. Muhammed Nurü’l-Bedvani
  28. Şemsüddin Habibullah İbn-i Mirza Can
  29. Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ghulam Ali Dehlevî
  30. Halid Bağdadî (1779 - 1826 CE)
  31. Ismail al-Kurdumeri,
  32. Muhammad Salih Şirvani
  33. Ibrahim Kudkashani
  34. Haji Yunus Afandi Lalali ad-Daghestani, (- 1277 AH)
  35. Mahmud Afandi ad-Daghestani,
  36. Jabrail Afandi ad-Daghestani,
  37. Abdurrahman Haji Asawi ad-Daghestani,
  38. Hasan Hilmi Afandi ad-Daghestani, (1852-1937 CE)
  39. Muhammad Ya`sub ad-Daghestani,
  40. Humayd Afandi Handiqi ad-Daghestani, (1868-1952 CE)
  41. Husenil Muhammad Afandi `Uribi ad-Daghestani, (1862-1967 CE)
  42. Muhammad Arif bin Hasan Hilmi al-Kahibi ad-Daghestani, (1900-1977 CE)
  43. Muhammad Sa`adu Hajj Afandi Batlukhi ad-Daghestani, (1915-1995 CE)
  44. Abdul Hamid Afandi al-Inkhi ad-Daghestani,
  45. Hamzat Afandi Tlaqi ad-Daghestani,
  46. Muhammad Afandi Khuchadi ad-Daghestani,
  47. Badrudin Afandi al-Botlikhi ad-Daghestani,
  48. Shaykh Said Afandi al-Chirkawi ad-Daghestani, (1937- CE)
  49. Abdujalil Afandi ad-Daghestani, (1949 - CE)
  50. Abdulmelik Afandi al-Chenhgai ad-Daghestani(1948-CE)

Kaynakça

  1. ^ "Üveysî-Nakşibendi altın zinciri". 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  2. ^ "Abul Abbas, al-Khidr". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
  3. ^ "Faiz Naqshband (Urdu Translation): Malfuzat of Shah Ghulam Ali Dehlavi, p.46". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012. 
  4. ^ "Faiz Naqshband (Urdu Translation): Malfuzat of Shah Ghulam Ali Dehlavi, p.325". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012. 
  5. ^ a b c d e f Fâtıma Mehlika Mısıroğlu, Semâmızda Bir Yıldız, Sebil Yayınevi, İstanbul, 2011
  6. ^ "Sheikh Farhat Jouini". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016. 
  7. ^ Kabbani, Hisham, Sufi Way, s. 294
  8. ^ Kabbani, Adnan, Futuhâtu’l Hakkâniyye, s.396
  9. ^ "Nakşibendi Şeyhi hayatını kaybetti". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2014. 
  10. ^ "Şeyh Nazım Kıbrısi hayatını kaybetti". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Nakşibendilik, 14. yüzyılda Orta Asya'da Buhara çevresinde gelişen ve adını kurucusu sufi alim Bahâeddin Nakşibend'den alan tasavvuf tarikatı.

<span class="mw-page-title-main">Ömer</span> İslam Devletinin ikinci halifesi, sahabe

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

Tarikat veya tarik kelimesi "yol" tarikat "yollar" anlamına gelir, "Allah'a ulaştıran yol" mânâsında kullanılmaktadır. Tarikatlar Selçuklu ve Osmanlı'ya özgü düşünce ve inanç hareketleri olarak değerlendirilmektedir. Birçok tarikatın menşei Hicri 5./Miladi 11. asırda Abdülkâdir Geylânî'nin yolundan gidenler tarafından oluşturulan Kadiri Tarikatıdır. Ebû Sâlih Muhyiddîn Abdülkâdir Geylânî, neseben hem Hasanî ve hem de Hüseynîdir. Abdulkadir Geylânî'nin soyundan gelen evlat ve torunları da yaşadıkları muhitlerde “şerîf”, “şurefâ”, “seyyid” olarak anılmışlardır.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mevlevîlik</span>

Mevlevîlik, 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi'nin tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen tarikattır.

Rüfailik ya da Rifâiyye, tasavvufi inanışa göre kurucusu ve piri Ahmed er Rüfâi olan İslamîyetin bir tarikatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Said</span> Nakşibendi tarikatı şeyhi ve Şeyh Said İsyanının baş lideri (1865–1925)

Şeyh Said, Zaza asıllı Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. Şeyh Said İsyanı'nın elebaşıydı. Cumhuriyet'in ilanına ve reformlarına karşı çıkarak şeriat isteğiyle dönemin hükûmetine karşı silahlı isyanda bulunmuş, bunun üzerine 1925 yılında yargılanmış ve ardından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Vefa el-Bağdadi</span>

Ebu'l-Vefâ el-Bağdâdî, el-Kâkes veya el-Kürdî lakaplarıyla da bilinen Ebu'l-Vefâ Tâcü'l-Ârifîn Seyyid Muhammed bin Muhammed Arîz el-Bağdâdî, Vefâ'îyye tarikâtının kurcusudur. Menâkıbnâme'sinde Ali el-Mûrtezâ'nın soyundan bir seyyid olduğu kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Hilmi Tunahan</span> Türk din adamı, İslam âlimi ve mutasavvıf

Süleyman Hilmi Tunahan ; Süleymancılar cemaatinin kurucusu, Türk din adamı, İslam âlimi ve mutasavvıftır.

Keysanîlik (Dörtçüler), Şiîlik'te Mehdî kavramını ortaya atarak ilk defa İmam unvanını kullanan; Ali bin Ebu Talib'den sonra sırası ile Hasan bin Ali, Hüseyin bin Ali ve dördüncü İmâm olarak da Ali bin Hüseyin (Zeyn el-Âb-ı Dîn)’in yerine Ali bin Ebu Talib’in Bânû Hânife Kâbilesi mensûbu Havlet bint Câ'fer’den olan oğlu Muhammed bin Hânifîyye'nin imâmlık ve Mehdiliğini kabullenen; temelleri "El-Muhtâr bin Ebû ‘Ubeyd'ûl-Lâh el-Sâkafî el-Thâifî" tarafından atılan ve daha sonra da kendi içlerinden Abbâsî Hâlifeliği’ni çıkaran ghulât (köktendinci) mezhep.

<span class="mw-page-title-main">Zahid Gilani</span> İranlı ilahiyatçı (1216-1301)

Zahid Gilani tam adıyla Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî Zahidiyye tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Bâyezid-i Bistâmî</span> İranlı mutasavvıf

Bâyezid-i Bistâmî ya da Ebu Yezid Tayfur bin İsa bin Sürûşân, İranlı mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">İranlı bilim insanları listesi</span> İran kökenli bilim insanları listesi

Bu liste İranî kökenli bilim insanlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Râşidîn Halifeliği</span> Kurulan ilk İslam halifeliği (632–661)

Râşidîn Halifeliği, İslâm peygamberi Muhammed'in halefi olan ilk halifeliktir. Muhammed'in MS 632'deki vefatından sonra ilk dört ardışık halifesi (halef) tarafından yönetildi. Bu halifeler, Sünni İslam'da topluca Râşidîn ya da "Doğru Yolda olan" halifeler olarak bilinirler. Bu terim Şîa'da kullanılmaz, çünkü Şii Müslümanlar ilk üç halifenin yönetimini meşru görmez.

Cüneyd-i Bağdâdî, 9. yüzyılda yaşamış İslamî-Batınî alimi ve Alevi mutasavvıf ve filozof.

Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Hasan (Haşhaşi)</span>

El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet'ûl-Lâh / bi-Ahkâmî'l-Lâh "Elemût Üçüncü Gizlenen imamı". Hicrî: 552-557 / M: 1157-1162 yılları arasında Elemûtlar-Nizârî Devleti hükümdârı ve Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin Yirmi İkinci İmâm-ı Zamânı. Elemût kayıtlarındaki asıl adı "I. Hasan" ya da "Hasan-ı Evvel bin el-Muhammed bin Ali".

Mehmet Lütfi Budak, Hace Muhammed Lütfi Efendi veya halk arasında yaygın söylendiği şekliyle Alvarlı Efe Hazretleri (1868-1956) Türk imam, sufi ve şairidir. Nakşibendi ve Kadiri tarikatlerinde şeyhtir.

Ebu Ali Fârmedî, asıl ismi Fadl bin Muhammed, Altın Silsile'nin Sekizinci halkası İslam âlimi, mutasavvıf şeyh. Yusuf Hemedani ve İmam Gazali'nin hocası idi.

Seyyid Ahmed el-Kürdî Şeyh Ali Septî'nin halifelerinden, Nakşibendi şeyhi.