İçeriğe atla

Silla

Silla
신라 (Korece: 新羅)
Silla
{{{arma_açıklaması}}}
Kraliyet Mührü
Silla haritadaki konumu
BaşkentGyeongju (Geumseong, sonra Seorabeol)
Resmî din
Budizm, Konfüçyüsçülük, Taoizm, Şamanizm (Sindo)
HükûmetMonarşi
Nüfus
• 7th century[1]
894,680
• 8th century[1]
2,000,000
Günümüzdeki durumuGüney Kore, Kuzey Kore

Silla (MÖ 57 - [a] - MS 935) (Korece: 신라 ) Kore Yarımadası'nın güney ve orta kesimlerinde bulunmuş eski krallıklardan biridir. Silla, Baekje ve Goguryeo ile birlikte Üç Kore Krallığı'nı oluşturmuştur. Nüfusu 7. yüzyılda 894,680 iken[1] 8. yüzyılda 2,000,000' a kadar çıktı. Resmî dili Şillaca (Eski Korece) idi. Öncülleri Jinhan konfederansı ve Gojoseon iken varisi Goryeo olmuştur. Bugünkü Kuzey Kore ve Güney Kore topraklarında yer almıştır.

Park ailesinden Silla Hyeokgeose tarafından kurulan Kore [2] hanedanı, 586 yıl boyunca Gyeongju Gim (Kim) (김, 金) klanı, 232 yıl boyunca Miryang Bak (Park) (박, 朴) klanı tarafından yönetildi. Wolseong Seok (석, 昔) klanını ise hanedanı 172 yıl yönetmiştir. Samhan konfederasyonlarında, bir süre Sui Çin ve sonra Tang Çin ile müttefik olan bir şeflik olarak doğdu. Sonunda diğer iki krallığı, 660'ta, Baekje ve 668'de Goguryeo'yu fethetti. Daha sonra Birleşik Silla Kore Yarımadası'nın çoğunu işgal etti. Bu sırada yarımadanın kuzey kısmında Goguryeo'nun halef devleti olan Balhae ortaya çıktı. Bir zaman sonra, neredeyse 1000 yıl yönetimin ardından, 935 senesinde Goryeo'ya iktidarı devrederek Silla Geç Üç Kore Krallığı, Geç Baekje ve Taebong'a parçalandı.

Krallık Tarihinin Bazı Kritik Olayları
Kuruluş MÖ 57
Budizme giriş 530
Kral Jinheung'un Seferleri 551–585
Geç Silla 668–935
Goryeo' ya devri MS 935

İsim

Tam teşekküllü bir krallık olarak kurulana kadar Silla, yerli Korece ismini fonetik olarak andıracak birkaç hanja kombinasyonu kullanarak kaydedildi. Kullanılanlar arasında 斯盧 (사로, Saro), 斯羅 (사라, Sara), 徐 那 (伐) (서나 [벌], Seona [beol]), 徐 耶 (伐) (서야 [벌], Seoya [beol]), 徐 羅 (伐) (서라 [벌], Seora [beol]) ve 徐 伐 (서벌, Seobeol).

504 yılında Silla'dan Jijeung, karakterleri Modern Korecede "Shilla" olarak telaffuz edilen 新 羅 (신라) olarak standartlaştırdı.

Bir etimolojik hipotez, Seorabeol adının, "başkent" anlamına gelen ve daha önce Hansung (漢城) veya Hanyang (漢陽) olarak bilinen Güney Kore'nin şu anki başkenti, Seul kelimesinin kökeni olabileceğini gösteriyor. Silla başkentinin adı, kısa bir süre sonra Syeoul (셔울) olarak değişmiş ve son olarak Modern Korece' de Seul (서울) ile sonuçlanan "kraliyet başkenti" anlamına gelen Geç Orta Kore formundaki Syeobeul (셔블) olarak değişmiş olabilir.

Silla'nın ya da başkenti Seorabeol'un adı, Kuzeydoğu Asya'da, Silla halkına etnik bir isim olarak, Japonca'da Shiragi, Orta Çağ Curçenlerin ve sonraki soyları olan Mançular'ın dilinde Solgo ya da Solho olarak göründü. Modern Moğolca dilinde, Kore ve Koreliler, Солонгос (Solongos) olarak bilinir. Солонгос (Solongos) kelimesinin Silla kelimesinin değişmiş bir hali olduğu düşünülmektedir. Solongos kelimesini moğolca "gökkuşağı" anlamına gelen солонго solongo sözcüğünden esinlenilmiştir.

Silla, kökenleri Silla'nın başkenti yakınlarındaki ormandan gelen "tavuk ormanı" anlamına gelen Gyerim (鷄 林, 계림) olarak da adlandırıldı. Bir efsaneye göre, devletin kurucusunu aynı ormanda bir tavuk ejderhası (Cockatrice) yumurtasından çıkarak doğmuştur (Korece Gyeryong, 雞 龍, 계룡, kelimenin tam anlamıyla "tavuk-ejderhası" demektir).

Tarih

Silla Krallığı, Park (박), Seok (석) ve Kim (김) olmak üzere üç farklı klan (kabile) tarafından yönetilmiştir. Tarihçiler bu üç klanın da başa geçebilmesi için kan dökülmüş olması gerektiğini söylemektedirler. Ki zaten kan dökülmeden üç farklı klanın ülkeyi yönetmesi söz konusu olamaz. Park (박) klanı, Seok (석) klanı tarafından bir darbeye uğrayana kadar 3 kuşak boyunca Silla'yı yönetmiştir. Ancak bu iki klan mücadele ederken Kim (김) klanı kargaşaya son vermiş ve iki klan üzerinde otorite kurarak başa geçmiştir.

7. yüzyılda Baekje, Gaya ve Koguryo'yu birleştirme düşüncesiyle ön plana çıkmıştır. Silla Krallığı güçlenmeye başlayınca önce Gaya'yı himayesi altına almış, ardında Koguryo'yu ve Baekje'yi himaye altına almak için Tang Hanedanlığı ile (şimdiki Çin) anlaşma yapmıştır. Ancak Tang Hanedanlığı, anlaşmaya uymayıp Baekje ve Koguryo'yu almak isteyince Tang Hanedanlığı ile savaşa girilmiş ve Silla Krallığı başarılı olmuştur. Bu sırada 27. hükümdar ve ilk kadın yönetici olan Kraliçe Seondeok Uzakdoğu'nun ilk gözlemevlerinden birini yaptırmıştır. Bu gözlem evi hala vardır ve Gyeongju bölgesindedir. 8. yüzyılın ortalarında en parlak dönemi yaşamış olan Silla krallığı daha sonra kralların çıkarları yüzünden yıkılmış ve o dönemin parlak ülkelerinden Goryeo Hanedanlığı'na boyun eğmek zorunda kalmıştır.

Silla ordusunun atlıları, zırhlı atlı birliklerden oluşuyordu. Ayrıca Hwarang (Çiçek asker) adı verilen kılıçta usta olan gençlerden seçilen birlikler (bizdeki Yeniçeri gibi), hanedan tarihinde önemli rol almışlardır. Hwaranglar, geleneksel olarak savaşa gitmeden veya bir davaya girmeden önce yüzlerini boyayıp küpe takarlardı.

Bunun sonucunda "Birleşik Silla" diye adlandırdığımız döneme geçilmiş ve Silla, Kore Yarımadası'na hükmetmeye başlamıştır. Ancak daha sonraki dönemlerde yönetim zayıflayıp güç asillerin elinde bir oyuncak haline gelmeye başlayınca, 399 yılında Japon hükümdarı Nintoku[3][4][5] ata topraklarını, Silla'dan geri almaya başlamış ve Silla yaklaşık 1000 yıllık tarihinin ardından tarihin tozlu sayfalarına gömülmüştür.

Birleşik Şilla ( 676-935 ) ve Balhe dönemi ( 698- 926 )

Goguryeo yıkıldıktan sonra Mançurya bölgesinde Goguryeo komutanı olarak faaliyet gösteren Dae jo young yeni bir devlet kurarak adını Balhe koymuştur. Balhae ilk başlarda güçlü bir ülke olarak gelişmesine rağmen Goranlar tarafından yıkıldıktan sonra Goryeo’nun eline geçmiştir. Diğer yandan üç krallığı birleştiren Şilla Çin ile etkin bir kültürel ilişki içinde gelişmesini sürdürmüştür. Üç Krallık döneminde Kore topraklarına giren Budizm’i yaygınlaştırarak Bulguk Tapınağı, Sokguram gibi eserlerle Budizm kültürünü geliştirmiştir.8.yy’ın ikinci yarısından sonra bölgedeki beyliklerin merkezinde Beakje ve Goguryeo’nun eski topraklarında Geç Beakje ve Geç Goguryeo adlarında devletlerin kurulmasıyla Geç Üç Krallık dönemi başladıysa da Geç Goguryeo devleti kralı ülke adını Goryeo olarak değiştirerek milletin birliğini sağlamıştır.

Birleşme Öncesi Silla Krallığı'nın Yöneticileri Birleşme Sonrası Silla Krallığı'nın Yöneticileri Silla'nın Ünlü Kralları 3 Tarihi Silla Dönemi
Yönetici ismiİktidar periyodu Yönetici ismiİktidar periyodu Kral ismi İktidar periyodu Dönem isimleri Dönem periyotları
1HyeokgeoseMÖ 57 - MS 4 Munmu661-681 Hyeokgeose (kurucu kral) MÖ 57 - MS 4 Kuruluş dönemi MÖ 57 – MS 654
2Namhae4-24 Sinmun681-691 Jinheung 540 - 576 Orta dönem 654 – 780
3Yuri24-57 Hyoso692-702 Muyeol 654 - 661 Birleşik Silla 780 – 935
4Talhae57-80 Seongdeok702-737 Munmu 661 - 681
5Pasa80-112 Hyoseong737-742 Sinmun 681 - 692
6Jima112-134 Gyeongdeok742-765 Gyeongsun (sonuncu kral) 927 - 935
7Ilseong134-154 Hyegong765-780
8Adalla154-184 Seondeok780-785
9Beolhyu184-196 Wonseong785-798
10Naehae196-230 Soseong798-800
11Jobun230-247 Aejang800-809
12Cheomhae247-261 Heondeok809-826
13Michu262-284 Heungdeok826-836
14Yurye284-298 Huigang836-838
15Girim298-310 Minae838-839
16Heulhae310-356 Sinmu839
17Naemul356-402 Munseong839-857
18Silseong402-417 Heonan857-861
19Nulji417-458 Gyeongmun861-875
20Jabi458-479 Heongang875-886
21Soji479-500 Jeonggang886-887
22Jijeung500-514 Jinseong887-897
23Beopheung514-540 Jinseong887-897
24Jinheung540-576 Hyogong897-912
25Jinji576-579 Sindeok913-917
26Jinpyeong579-632 Gyeongmyeong917-924
27Seondeok632-647 Gyeongae924-927
28Jindeok647-654 Gyeongsun927-935
29Muyeol654-661

Kültür

Silla, Çin'e uzak olduğu için Çin kültüründen çok fazla etkilenmemiş, kendine özgü geleneklerini korumuştur. Özellikle, kendinden sonra gelecek hanedanlarda Konfüçyüsçülüğün benimsenmesi yüzünden meydana geleceklerin aksine, Silla'da kadınlara büyük saygı beslenmiş fikirleri küçümsenmemiştir. Ayrıca kadınlar önemli devlet görevlerine gelmişlerdir.

Galeri

  • Erken Silla'dan altın süsleme
    Erken Silla'dan altın süsleme
  • 5-6. Yüzyıl Silla' sından altın bir iç kap
    5-6. Yüzyıl Silla' sından altın bir iç kap
  • Silla'dan bir eser
    Silla'dan bir eser
  • 7. yüzyıldan kalma Silla rölikeri
    7. yüzyıldan kalma Silla rölikeri
  • Silla'nın son kralı Kral Gyeongsun (r. 927–935)
    Silla'nın son kralı Kral Gyeongsun (r. 927–935)
  • 5. yüzyılın sonları veya 6. yüzyılın başlarından bir Silla tacı
    5. yüzyılın sonları veya 6. yüzyılın başlarından bir Silla tacı
  • Kral Seongdeok'un Çanı (771 yılından)
    Kral Seongdeok'un Çanı (771 yılından)
  • Seokguram
    Seokguram
  • Bhaisajyaguru Buddha'nın bu ayakta heykeli Silla döneminde üretilmiş olan yaldızlı bronzdan yapılmıştır.
    Bhaisajyaguru Buddha'nın bu ayakta heykeli Silla döneminde üretilmiş olan yaldızlı bronzdan yapılmıştır.

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Samguk Sagi' ya göre MÖ 57 kuruluş tarihi olarak belirtilirken Seth 2010'a göre ise "Bu tarihler Kore’de bugün birçok ders kitabında ve yayınlanmış materyallerde verilir, fakat tarihlerin temeli efsanelerdedir; sadece Goguryeo, efsanevî kuruluşunun yakınında herhangi bir yerde olan bir zamana kadar izlenebilir. ”

Kaynakça

  1. ^ a b c 박용운 (1996). 고려시대 개경연구 147~156쪽. 
  2. ^ "...the first united Korean nation-state was established by the Silla Dynasty" The Two Koreas and the Great Powers, p. 48. Cambridge University Press.
  3. ^ Titsingh, Isaac (1834). Annales des empereurs du japon. ss. 22-24. 
  4. ^ Brown, Delmer M. (1979). Gukanshō. ss. 256-257. 
  5. ^ Varley, H. Paul (1980). Jinnō Shōtōki. ss. 110-111. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kore</span> Doğu Asyadaki bölge

Kore, Doğu Asya'da bir bölge. 1945'ten beri iki ayrı bağımsız devlete bölünmüş durumdadır: Kuzey Kore ve Güney Kore.

<span class="mw-page-title-main">Taejo (Koryo kralı)</span>

Taejo ya da doğum adıyla Wang Geon veya tam adıyla Taejo Wang Geon, Kore'de 10. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm süren Koryo'nun kurucusudur.

Muhteşem Kraliçe, Güney Kore televizyon kanalı MBC tarafından 2009 yılında yapılmış dizisi. Türkiye'de, 7 Aralık 2009'dan itibaren TRT 1'de yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Koguryo</span> Korenin eski krallığı

Goguryeo veya Koguryo eski bir Kore krallığıdır. Günümüz Kore yarımadasında, Çin doğusunda güney Mançurya ve güney Rusya Denizi'nin kuzeyinde ve güneyinde bulunmuştur.

Goguryeo-Tang Savaşı, Goguryeo, Tang İmparatorluğu ve Silla arasında 7. yüzyılda gerçekleşti. Tang'ın sayısız saldırılardan tükenen Goguryeo, Tang ve Silla saldırılarına yenik düşmüştür. Silla sonunda Kore Yarımadası'na hakim olmuştur. Goguryeo'nun Mançurya toprakları Tang ve Balhae olarak bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kore çömlek ve porseleni</span>

Kore seramik tarihi, yaklaşık MÖ 8000 yıllarından itibaren en eski çömlek ile başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Joseon Krallığı</span> 1392–1897 yıllarında geçen kore krallığı

Joseon Krallığı, 1392-1897 yılları arasında var olmuş bir Kore krallığıdır. Krallık General Yi Seong-gye tarafından kurulmuş olup modern Kore'nin bulunduğu yerde yaklaşık beş yüzyıl boyunca hüküm sürmüştür. İlk başlarda Kore, yeniden adlandırılmış ve başkent günümüzdeki Seul'e taşınmıştır. Krallığın doğal sınırları en kuzeydeki Yalu ve Tumen nehirlerine kadar genişlemiştir. En uzun Konfüçyüsçü hükümdarlığın yaşandığı hanedanlıktır. Krallık, sonraları Ming ve Çing hanedanlarının birer vasalı olarak sürdürmüş olup Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Ekim 1897 tarihinde Kore İmparatorluğu hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kore tarihi</span> Kore Yarımadasında Yaşanan Olaylar

Kore tarihi, Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. Diğer Doğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Geç Üç Kore Krallığı</span>

Geç Üç Kore Krallığı, Kore tarihinde 892-936 yılları arasında Silla, Geç Baekje ve Taebong devletlerini kapsayan dönemdir. Bu dönem, Silla Kraliçesi Jinseong döneminde yaşanan kargaşalar ve Gyeon Hwon'un Geç Baekje'yi kurmasından Goryeo'nun tüm yarımadayı birleştirdiği zamanı kapsamaktadır.

<i>Samguk Sagi</i>

Samguk Sagi, Üç Kore Krallığı olan Goguryeo, Baekje ve Silla'nın tarihsel bir kaydıdır. Samguk Sagi, eski Kore'de yazılı edebiyat dili olan Klasik Çince ile yazılmıştır ve Goryeo Kralı Injong tarafından derlemesi emredilmiş olup hükûmet görevlisi ve tarihçi Kim Busik ve genç akademisyenlerden oluşan bir ekip tarafından hazırlanmıştır. 1145 yılında tamamlanmış olup Kore tarihinin en eski tarih kroniği olarak bilinmektedir.

Geunchogo, Baekje Krallığı'nın 13. hükümdarıdır. Saltanatı MS 346'dan MS 375 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Silla</span>

Birleşik Silla veya Geç Silla, MS 668-935 yılları arasında Üç Kore Krallığı'ndan biri olan Silla Krallığı'nın Baekje'yi ve Koguryo'yu fethederek Kore Yarımadası'nın güney ve orta bölümünü birleştirdikten sonra kullanılan adıdır. Birleşik Silla, oldukça zengin bir ülke olup başkenti Gyeongju dünyanın dördüncü büyük kentiydi. Birleşik Silla, bölgede egemenlik kurmak için kuzeydeki Goguryeo-Mohe Krallığı olan Balhae ile mücadeleye girdi. Varlığı boyunca ülke entrika ve siyasi kargaşa yüzünden başta fethedilen Baekje ve Koguryo'daki isyancı gruplar tarafından sıkıştırıldı. Son kral Gyeongsun devleti yalnızca adıyla yönetti ve gelişen Goryeo'ya kraşı MS 935 yılında teslim olmasıyla hanedanı sona erdi.

Budist tapınakları Kore peyzajının önemli bir parçasıdır. Bu makalede Kore Budizmine kısa bir bakış sunulmakta, daha sonra Kore'deki önemli tapınaklardan bazılarına değinilmektedir. Kore tapınakların çoğunun, Sino-Korece'de "tapınak" anlamına gelen -sa ile biten isimleri dikkat çekmektedir.

Bu liste, MÖ 57 - MS 935 , Silla kentinde yaşayanların kısmi bir listesidir.

Tianmenling Savaşı veya Korecede Cheonmun-ryeong Savaşı, daha sonra Balhae'nin kurucusu olan Dae Jo-yeong ile Çin Tang hanedanı ve Wu Zhou hanedanı'nın bir Kitan komutanı olan Li Kaigu (李楷固) arasında yapılan bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Yeon Gaesomun</span>

Yeon Gaesomun (594-666) antik Kore'nin Üç Krallığından biri olan Goguryeo krallığının son zamanlarında yaşamış güçlü bir askeri diktatördü. İmparator Taizong ve oğlu İmparator Gaozong yönetimindeki Tang Çin'ine karşı başarılı direnişiyle hatırlanmaktadır.

Yeon Taejo (?-616?) Kral Pyeongwon ve Kral Yeongyang dönemlerinde Goguryeo'nun Magnijisiydi (Başbakan). Yeon Gaesomun'un babasıydı ve Mareşal Eulji Mundeok ile birlikte Sui Hanedanlığı'na karşı saldırgan bir tutum sergilediği bilinmektedir.

Yeon Jayu Goguryeo'nun zayıflama günlerinde Magniji (Başbakan) idi ve düşüşünden önce Dae Magniji ve Goguryeo'nun diktatörü olan Yeon Gaesomun'un büyükbabasıydı. Yeon Ja-yu, Yeon Gaesomun'un babası Yeon Taejo'nun babasıydı ve Ja-yu'dan sonra Magniji oldu. Tarihi kayıtlar onun yaşam tarihini veya Magniji olarak yaptıklarını vermemektedir.

Wang San-ak Kral Yangwon döneminde Goguryeo'nun başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Cheolli Jangseong</span>

Cheolli Jangseong ya da Kore Seddi, Orta Çağ Kore'si ile batıdaki Çinliler ve kuzeydeki diğer kabileler arasında inşa edilen iki büyük tahkimattan birine atıfta bulunabilir. İlki, Kore'nin Üç Krallığından biri olan Goguryeo tarafından 7. yüzyılda inşa edilen bir askeri garnizon ağıdır. Bunlar şimdi Kuzeydoğu Çin'de yer almaktadır. İkincisi ise 11. yüzyılda Kore'nin Goryeo hanedanı tarafından inşa edilen ve şu anda Kuzey Kore'de bulunan bir duvardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.