İçeriğe atla

Sihler

Sihler
Maharaja Ranjit Singh, Amritsar'daki Altın Tapınak'ta okunan Guru Granth Sahib'i dinlerken
Toplam nüfus
y. 25 milyon[1]
Kurucu
Guru Nanak
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Hindistan20.815.730[2]
 ABD700.000[3][4][5]
 Kanada500.000[6]
 Birleşik Krallık450.500[7][8][9]
 İtalya150.000
 Avustralya126.000[10]
 Malezya120.000[11]
 Tayland100.000[12]
 Birleşik Arap Emirlikleri52.000[13]
 Filipinler50.000[14][15]
 Pakistan50.000[16]
 Yeni Zelanda40.908[17]
 Almanya20.000[18]
 Singapur15.000[19]
 Endonezya10.000[20]
 Hong Kong10.000[21]
 Kenya7.000[22]
 Norveç5.000[23]
 Fiji2.577[24]
 Afganistan1.300[25][26]
Dinler
Sihizm
Kutsal kitaplar
Guru Granth Sahib
Diller
Pencapça ve lehçeleri, İngilizce, Tayca, Malayca, Arapça, Hintçe, Kantonca, Urduca, Endonezyaca, Svahili ve Pencap diasporasındaki çok sayıda başka dil

Sihler (Pencapça: ਸਿੱਖ, sikkh, Pencapça telaffuz: [sɪkkʰ]), Guru Nanak'ın vahyine dayanan, 15. yüzyılda Hint yarımadasının Pencap bölgesinde ortaya çıkan tek tanrılı bir din olan Sihizm ile ilişkili kişilerdir.[27] Sih teriminin kökeni 'mürit' veya 'öğrenci' anlamına gelen śiṣya (Sanskrit: शिष्य) kelimesinden gelir.[28][29] Sih Rehat Maryada'nın ('davranış kanunu') 1. maddesine göre bir Sih:[30]

Bir Ölümsüz Varlık'a; Guru Nanak'tan Guru Granth Sahib'e kadar on bir guruya; 6 guru, 15 bhagat, 11 bhatt, 4 Gursikh'in öğretileriyle onuncu gurunun miras bıraktığı vaftizlere inan herhangi bir kişidir.

Erkek Sihlerin ikinci adıyla soyadlarında genellikle Singh ('aslan') mevcuttur ancak tüm Singhlerin Sih olması gerekmez ve aynı şekilde, kadın Sihlerin ikinci adıyla soyadlarında Kaur ('prenses') adı mevcuttur. Amrit olarak bilinen bir kabul töreni olan Khanḍe-kī-Pahul'a (Khanda tarafından vaftiz edilme) maruz kalan Sihler, kabul töreninden itibaren Khalsa Amritdhari Sihleri olarak bilinir ve kendileriyle birlikte her zaman yanlarında beş Ks olmalıdır:

  1. kesh: genellikle bir türbanla örtülmüş kesilmemiş saç;
  2. kara: demir veya çelik bilezik;
  3. kirpan: gatra kayışına veya kamal kasar kemerine sıkışmış hançer benzeri bir kılıç
  4. kachera: pamuklu bir iç çamaşırı;
  5.  kanga: küçük bir tahta tarak.

Hint yarımadasının Pencap bölgesi, 18 ve 19. yüzyılların önemli bölümlerinde Sihler tarafından yönetilen Sihlerin tarihi vatanı olmuştur. Günümüzde Kuzeybatı Hindistan'daki Pencap eyaleti, Sihlerin çoğunlukta olduğu bir nüfusa sahiptir ve dünyanın her yerinde oldukça büyük Sih topluluğu vardır. Birleşik Krallık gibi birçok ülke, Sihleri nüfus sayımlarında belirlenmiş bir din olarak tanır[31] ve 2020 itibarıyla Sihler, Amerika Birleşik Devletleri'nde ayrı bir etnik grup olarak kabul edilir.[32]

Tarihi

Sihizmin kurucusu Guru Nanak (1469-1539), Lahor yakınlarında günümüzde Nankana Sahib olarak bilinen Talwandi köyünde Mehta Kalu (baba) ile Mata Tripta'nın (anne) çocuğu olarak doğdu.[33] Guru Nanak hayatı boyunca dini bir lider ve toplumsal bir reformcu oldu. Bununla birlikte, Sih siyasi tarihinin 1606'da beşinci Sih gurusu Guru Arjan Dev'in ölümüyle başladığı söylenebilir.[34] Dini uygulamalar, çeşitli sosyal geçmişlere sahip beş kişiyi üyeliğe kabul ettiğinde, 30 Mart 1699'da, Guru Gobind Singh tarafından resmileştirildi.[35]

Hindistan'da Babür İmparatorluğu'nun yönetimi sırasında (1556-1707), Sihler de dahil olmak üzere azınlık dini topluluklarına yapılan zulümlere karşı çıktıkları için birkaç Sih gurusu Babürlüler tarafından öldürüldü..[36] Sihler daha sonra Babür yönetimine karşı çıkmak için askerileşti.[]

Afgan ve Babürleri mağlup ettikten sonra, Jassa Singh Ahluwalia altında Misls adı verilen egemen devletler kuruldu. Bu eyaletlerin konfederasyonu birleştirilecek ve Maharaja Ranjit Singh Bahadur yönetiminde Sih İmparatorluğu'na dönüştürülecekti. Bu dönem; Hristiyanlar, Müslümanlar ve iktidardaki Hindular dahil olmak üzere dini hoşgörü ve çoğulculuk ile karakterize edilecektir. Laik yönetim askeri, ekonomik ve hükûmet reformlarını uyguladı. İmparatorluk; Keşmir, Ladakh ve Peşaver'i kapsayan siyasi Sihizmin zirvesi olarak kabul edilir.[37] Kuzey Batı sınırındaki Sih Khalsa Ordusu'nun başkomutanı Hari Singh Nalwa, konfederasyonu Khyber Geçidi'ne kadar genişletti.

Kaynakça

  1. ^ "Sikhism". Encyclopædia Britannica. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2018. 
  2. ^ "Census of India". 10 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
  3. ^ "Sikhs Express Shock After Shootings at Wisconsin Temple". BBC News. 6 Ağustos 2012. 6 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012. 
  4. ^ Khyati Y. Joshi (2006). The Racialization of Hinduism, Islam, and Sikhism in the United States. 
  5. ^ "Learn About Sikhs". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "2011 National Household Survey". Statistics Canada. 8 Mayıs 2013. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2013. 
  7. ^ "Table QS210EW 2011 Census: Religion (Detailed), local authorities in England and Wales". Office for National Statistics. 11 Aralık 2012. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  8. ^ "Religion (detailed): All people" (PDF). National Records of Scotland. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  9. ^ "Religion - Full Detail: QS218NI". Northern Ireland Statistics and Research Agency. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  10. ^ "Census of Population and Housing: Reflecting Australia - Stories from the Census, 2016". Australian Bureau of Statistics. 28 Haziran 2017. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018. []
  11. ^ "Malaysia - Religion". Michigan State University. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2018. 
  12. ^ "2006 Sikh Population". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2012. 
  13. ^ "Dubai's Sikh Temple Feeds the Masses". The National. Abu Dhabi. 9 Nisan 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2015. 
  14. ^ "Punjabi Community Involved in Money Lending in Philippines Braces for 'Crackdown' by New President". 18 Mayıs 2016. 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "2011 Gurdwara Philippines: Sikh Population of the Philippines". 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2011. 
  16. ^ Rana, Yudhvir. "Pak NGO to Resolve Issues of Sikh Community". The Times of India. 10 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011. 
  17. ^ "Losing our religion | Stats NZ". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Mitgliederzahlen: Sonstige" 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Religionswissenschaftlicher Medien- und Informationsdienst|Religionswissenschaftliche Medien- und Informationsdienst e. V. (Abbreviation: REMID), Retrieved 17 Mayıs 2017
  19. ^ Iyer, Raman. "Sikhs in Singapore: Turbanators with Rich Tradition of Donning Uniform". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011. 
  20. ^ "Orang-orang Sikh di Indonesia". kumparan (Endonezce). 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Singh, Dhruv. "Sikhs in Hong Kong". yp.scmp.com. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Adam, Michel (1 Eylül 2013). "A diversity with several levels: Kenyan politics of integration and the Kenyan minorities of Indian origin". Les Cahiers d'Afrique de l'Est / The East African Review (İngilizce) (47): 23-32. ISSN 2071-7245. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020. 
  23. ^ Jacobsen, Knut A.; Kværne, Per; Kristiansen, Knut (20 Şubat 2018). "sikhisme". snl.no. Store norske leksikon. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019. I Norge bor det rundt 5000 sikher. 
  24. ^ "Population by Religion - 2007 Census of Population". 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Afghan Sikhs are targeted by the Taliban and unable to even bury their dead". 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Little reason to migrate to India, say Afghan Sikhs". 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ Nikky-Guninder Kaur Singh (22 Şubat 2011). Sikhism: An Introduction. I.B. Tauris. ss. 61-. ISBN 978-0-85773-549-2. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  28. ^ Singh, Khushwant (2006). The Illustrated History of the Sikhs. India: Oxford University Press. s. 15. ISBN 0-19-567747-1. 
  29. ^ Nabha, Kahan Singh (1930). ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ [Gur Shabad Ratnakar Mahan Kosh] (Pencapça). s. 720. 18 March 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2006. 
  30. ^ "Sikh Reht Maryada: Sikh Code of Conduct and Conventions". Shiromani Gurdwara Parbandhak Committee. 10 October 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2008. .
  31. ^ ONS (11 Aralık 2012). "Religion in England and Wales 2011". Office for National Statistics. UK Statistics Authority. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2018. 
  32. ^ Press Trust of India (15 Ocak 2020). "Sikhs to be counted as separate ethnic group in 2020 US Census; community hails recognition of distinct language, culture". Firstpost. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  33. ^ Singh, Khushwant (2006). The Illustrated History of the Sikhs. Hindistan: Oxford University Press. ss. 12-13. ISBN 0-19-567747-1. 
  34. ^ "The Khalsa | History of Sikhism | Sikhism". BBC Religion & Ethics. BBC. 29 Ağustos 2003. 10 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
  35. ^ Singh, Patwant (2000). The Sikhs. New York: Knopf. s. 14. ISBN 978-0-375-40728-4 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  36. ^ McLeod, Hew (1987). "Sikhs and Muslims in the Punjab". South Asia: Journal of South Asian Studies. 22 (s1): 155-165. doi:10.1080/00856408708723379. 
  37. ^ Lafont, Jean-Marie (16 Mayıs 2002). Maharaja Ranjit Singh: Lord of the Five Rivers (French Sources of Indian History Sources). New York: Oxford University Press. ss. 23-29. ISBN 0-19-566111-7. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Adi Granth, Sihizm'in mukaddes metinlerinin ilk derlemesi. Sıklıkla Sihizm'in kutsal kitabı Guru Granth Sahib ile karıştırılır. Guru Arjan tarafından bir araya getirilmiştir. Eser Nanak'ın hayatı, konuşmaları, onun ardından gelen üç gurunun hazırladığı ilahiler ve diğer çeşitli şiir ve ilahiler ihtiva eder.

<span class="mw-page-title-main">Sihizm</span> tek tanrı inancına dayalı bir din

Sihizm, Hint yarımadasının Pencap bölgesinde MS 15. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan tek tanrılı bir dindir. Sihizm, başlıca dinlerin en gençlerinden biri ve dünyanın en büyük beşinci organize dinidir. 21. yüzyılın başlarından itibaren yaklaşık 25 milyon Sih vardır.

<span class="mw-page-title-main">Nanak</span> Sihizmin kurucu gurusu (1469–1539)

Guru Nanak Dev, Sihlerin ilk gurusu. Öğretisi büyük bölümü günümüze ulaşan kutsal ilahilerden bilinmektedir. Ticaretle uğraşan Khatri kastının bir alt bölümü içinde yer alması, takipçilerinin hızla çoğalmasında önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Altın Tapınak</span> Hindistanın Amritsar şehrindeki Sih inancındaki en önemli ibadethane

Harmandir Sahib yani Altın Tapınak veya Darbar Sahib, Hindistan'ın Amritsar şehrinde bulunan Sih tapınağıdır. Halk arasında Altın Tapınak olarak anılan tapınak Sih inancındaki en önemli ibadethane olduğu gibi, Sih gurudwaralarının da en eskilerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pencap, Hindistan</span>

Pencap, Hindistan'ın kuzeybatısında ve büyük Pencap Bölgesi'nde yer alan eyalettir. Eyalet doğuda yine Hindistan eyaletlerinden olan Himaçhal Pradeş, güney ve güneydoğuda Haryana, güneybatıda Rajasthan ve batıda Pakistan'ın Pencap eyaleti ile çevrilidir. Ayrıca kuzeyden yine Hindistan eyaletlerinden Cemmu ve Keşmir ile komşudur. Eyaletin başkenti, bir Birlik Bölgesi olan ve aynı zamanda komşu eyalet Haryana'nın da başkenti olan Chandigarh'tır.

<span class="mw-page-title-main">Pencap</span>

Pencap, Güney Asya'nın kuzey kesiminde, Pakistan'ın doğusu ve Hindistan'ın kuzeyinden oluşan coğrafi ve kültürel bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Şalemar Bahçeleri</span>

Şalemar Bahçeleri, Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da bulunan bir Babür bahçe kompleksidir. Bahçelerin inşaatı İmparator Şah Cihan döneminde 1637'de başlamış ve 1641 yılında tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sih İmparatorluğu</span> Hindistan Yarımadasında 1799-1849 yılları arasında varlığını sürdürmüş bir imparatorluk

Sih İmparatorluğu 1799-1849 yılları arasında Hint altkıtasında hüküm sürmüş devlettir. Yönetim biçimi federal monarşidir.

Hindistan'da İslam, ülke nüfusunun %14,2'sine tekabül eden yaklaşık 172 milyon insan ile Hindistan'ın en büyük ikinci dinidir. İslam, ilk olarak Arap tüccarlar tarafından 7. yüzyılın başlarında Hindistan'ın batı kıyısında yer alan Malabar ve Konkan-Gucarat'a gelmiştir. Kerala'daki Çeraman Cuma Mescidi'nin, Mâlik bin Dînar tarafından 629 yılında inşa edilen Hindistan'daki ilk cami olduğu düşünülmektedir.

3HO, batı yerkürede Sikh Dharma veya Sikh Dharma uluslararası adıyla da bilinir, başlangıcı 1970 yılına dayalı Amerikan kaynaklı örgütlenmedir. Harbhajan Singh Khalsa, diğer adıyla Yogi Bhajan tarafından batı uygarlığında kurulmuştur. Onun izlemcilerini öncelikle Amerikalılar oluşturmaktadır. Yanlıları halk arasında Sikh Dharma Kardeşliği adıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Nirmal Singh Khalsa</span>

Bhai Nirmal Singh Khalsa Pencap, Hindistan'ın Amritsar şehrinde Darbar Sahib'den Sih Hazoori Ragi.

Ravidas'ın yolu ve İngilizce Ravidasia Dharm olarak da adlandırılan Ravideşa dini 14. yüzyılda kurulmuş bir Hint dinidir.

Binbaşı Hercharn Singh Pakistan Ordusunda görevlendirilen ilk Sih subaydır. Sihizm'in kurucusu Guru Nanak'ın doğduğu yer olan Nankana Sahib, Pakistan'da doğdu.

Sihizmde tanrının tüm yaratılış ve ötesine nüfuz eden "birlik" olduğuna inanılır. Yaratılışın her parçasının içinde yer alır ve İk Onkar sembolüyle gösterilir. Tanrı, egoizmden vazgeçen ve bu "birlik" üzerine meditasyon yapan herkes için tarif edilemez ancak bilinebilir ve algılanabilirdir. Sih guruları, Sihizmin kutsal kitabı Guru Granth Sahib'de bulunan ilahilerinde tanrıyı çeşitli şekillerde tanımlamıştır ancak tanrının birliği sürekli olarak vurgulanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sih Konfederasyonu</span>

Sih Konfederasyonu ya da Sih Misl kısaca Misl. Başşehri Amritsar olan ve Pencap bölgesine hükmeden Sih Konfederasyonu 1716 senesinde küçük Sih devletlerinin Babür Devleti tarafından fethedilmemek için oluşturduğu bir konfederasyondu. Kurucusu Baba Darbara Singh'di. Konfederasyonun resmi dini Sihizm ve resmi dili Pencapça'ydı. 1799 senesinde Maharaja Ranjit Singh önderliğinde Sih Konfederasyonu sistem değiştirerek Sih İmparatorluğu olarak yeniden organize oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gurmukhi</span>

Gurmukhi, Landa alfabesinden geliştirilen ve ikinci Sih gurusu Guru Angad tarafından standartlaştırılan ve kullanılan bir abugidadır. Yaygın olarak Sih alfabesi olarak kabul edilen Gurmukhi, Hindistan'ın Pencap eyaletinde Pencapça'nın resmi yazısı olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'da Hinduizm</span> Hindistandaki Hinduizme Genel Bakış

Hinduizm Hindistan'daki en büyük dindir. 2011 Hindistan Nüfus Sayımına göre, 966,3 milyon kişi kendini Hindu olarak tanımlıyor ve ülke nüfusunun %79,8'ini temsil ediyor. Hindistan, dünyanın en büyük Hindu nüfusu olan küresel Hindu nüfusunun %94'ünü barındırıyor. İslam 'ı, nüfusun %14,2'si takip eder, kalan %6 diğer dinlere veya dinsiz. Hindistan'daki Hinduların büyük çoğunluğu Shaivite ve Vaishnavite mezheplerine mensuptur. Hindistan, Hinduizmin baskın din olduğu dünyadaki üç ülkeden biri.

<span class="mw-page-title-main">Guru Gobind Singh</span>

Guru Gobind Singh, doğum adı Gobind Rai, manevi bir önder, savaşçı, şair ve filozof olan onuncu Sih Guru idi. Babası Guru Tegh Bahadur, Aurangzeb tarafından idam edildiğinde Guru Gobind Singh, dokuz yaşında resmen Sihlerin lideri olarak atandı ve onuncu ve son insan Sih Guru oldu. Dört biyolojik oğlu yaşamı boyunca öldü - ikisi savaşta, ikisi Babür valisi Vezir Han tarafından idam edildi.

<i>Jogi</i> (film, 2022) 2022 Netflix filmi

Jogi; 2022 Hint yapımı, Ali Abbas Zafar tarafından yönetilen ve Sukhmani Sadana ile ortak yazılan Hintçe bir filmdir. Başrollerinde Diljit Dosanjh, Kumud Mishra, Mohammed Zeeshan Ayyub, Hiten Tejwani, Apinderdeep Singh, Amyra Dastur ve Charu Kumar'ın yer aldığı film, 1984'te yaşanan Sih karşıtı ayaklanmaları konu almaktadır. 16 Eylül 2022'de Netflix'te yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Han Ludî</span>

Devlet Han Ludî Ludî hanedanının son hükümdarı İbrahim Ludî döneminde Lahor valisiydi. Devlet, İbrahim'e karşı duyduğu hoşnutsuzluk nedeniyle Babür'ü krallığı istila etmeye davet etti. Başlangıçta Jalandhar Doab'ın valisiyken daha sonra tüm Pencap'ın valiliğine getirilmiştir. Tatar Han'ın oğluydu, Pencap'ın önceki Nizamı, Sikander Ludî'nin babası Behlül Han Ludî yönetimindeki Ludî hanedanından bağımsızlığını ilan etmişti. Devlet Han hanedana sadıktı ancak katı, gururlu ve şüpheci doğası nedeniyle İbrahim'e ihanet etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.