İçeriğe atla

Sihizmde tanrı

Sihizmde tanrının tüm yaratılış ve ötesine nüfuz eden "birlik" olduğuna inanılır. Yaratılışın her parçasının içinde yer alır[1] ve İk Onkar sembolüyle gösterilir.[2] Tanrı, egoizmden vazgeçen ve bu "birlik" üzerine meditasyon yapan herkes için tarif edilemez ancak bilinebilir ve algılanabilirdir.[3] Sih guruları, Sihizmin kutsal kitabı Guru Granth Sahib'de bulunan ilahilerinde tanrıyı çeşitli şekillerde tanımlamıştır ancak tanrının birliği sürekli olarak vurgulanmaktadır.

Tanrı, Guru Granth Sahib'in ilk bölümü olan Mul Mantar'da (çev. 'İlk Söz')[4][5] şöyle anlatılır:

ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ikk ōankār sat(i)-nām(u) karatā purakh(u) nirabha'u niravair(u) akāla mūrat(i) ajūnī saibhan(g) gur(a) prasād(i).
Sadece Oankar var ve buna gerçek denir, o tüm yaratılışta yer alır ve korkusuzdur, nefret etmez ve ebedidir, evrenseldir ve kendi kendine var olmuştur! Gurunun lütfuyla bunu öğreneceksiniz.

Sri Guru Granth Sahib 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., sayfa 1

Genel kavramlar

Panenteizm

Sihizm, panenteistiktir ve yalnızca "Tek Tanrı" olduğuna inanır. Sihizmin kurucusu Guru Nanak, her türlü Pakhand'ı (ikiyüzlülük veya ikilik) şiddetle kınamaktadır. Nanak, tanrının birliği fikrini vurgulamak için "IK" (bir) rakamını Onkar hecesinin önüne eklemiştir ("Yaratıcı, Koruyucu ve Yok Edici Birdir").[6] Sih düşüncesi, Her Şeye Gücü Yeten (Tanrı) ile başlar ve ardından tanrıyı evrenselleştirerek her şeyi kaplayan yaratıcının kozmik gerçekliğine iner.[7] Tanrı cinsiyetsiz olarak tanımlanırken aynı zamanda çok sayıda metaforla da tanımlanır, örneğin:

ਏਕੁ ਪਿਤਾ ਏਕਸ ਕੇ ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੂ ਮੇਰਾ ਗੁਰ ਹਾਈ ॥

"Ek(u) pitaa ekas ke ham baarik"

"Tek tanrı, her şeyin babasıdır;

Biz onun çocuklarıyız."

—SGGS. Ang 611

Öncelikli Monizm

Sihizm, mevcut tüm şeylerin onlardan farklı bir kaynağa geri döndüğüne dair bir bakış açısı olan "Öncelikli Monizm" kavramına uyar. Buna göre duyularımızın kavradığı her şeyin illüzyon iken tanrı tek gerçekliktir. Zamana tabi olan biçimler ortadan kalkacaktır. Tanrı gerçekliği, tek başına ebedi ve sonsuzdur.[8] Bu düşünceye göre Aatmaa (ruh) ParamAatma'dan doğmuş ve ParamAatma'nın (Yüce Ruh) bir yansımasıdır[9] ve tıpkı okyanusla birleşen bir su damlası gibi suyun suya geri dönmesi gibi yine onunla birleşirdi.

ਜਿਉ ਜਲ ਮਹਿ ਜਲੁ ਆਇ ਖਟਾਨਾ ॥

Jio Jal Maaee Jal Aae Khattaanaa ||

Su suyla karışmaya başladığında,

ਤਿਉ ਜੋਤੀ ਸੰਗਿ ਜੋਤਿ ਸਮਾਨਾ ॥

Thio Jothee Sang Joth Samaanaa ||

Onların ışığı ışığa karışır.

—SGGS. Ang 278

Tanrı ve ruh, ateş ile kıvılcımda olduğu gibi birbiriyle özdeştir; SatGuru Sri Guru Granth Sahib Ji'de de "Aatam meh Ram, Ram meh Aatam" (Nihai ebedi tanrı, ruhtur ve ruh, nihai ebedi tanrıdır.") şeklinde belirtildiği gibi ikisi de temelde aynıdır. Bir ırmaktan milyonlarca dalga yükselir ve yine sudan oluşan dalgalar yine su olur; aynı şekilde, tüm ruhlar "Evrensel Varlık"tan çıkmış ve yeniden ona karışacaklardır.[10]

Waheguru

Guru Granth Sahib'de tüm çeşitli dinlerin bakış açısına göre sık sık tanrıya göndermeler vardır ve tüm dinlerdeki tanrı bakış açısını kabul eder.[11] Guru Granth Sahib, tanrının yüce bir güç olduğunu öğretir.[12]

Belirli kavramlar

Büyük Mimar

Sih felsefesi, tanrının "Evrenin Büyük Mimarı" olduğuna inanır. Tek başına yaratıcı, sürdürücü ve yok edicidir; Ek.[13] Tanrı, Karta Purakh'dır,[8] mekansal-zamansal evreni kendi benliklerinden yaratan "Yaratıcı-Varlık"tır.

Kaynakça

  1. ^ "BBC - Religions - Sikhism: Sikh Beliefs". 3 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2017. 
  2. ^ "Sikhism Religion of the Sikh People". www.sikhs.org. 10 Ocak 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2017. 
  3. ^ "Different Names of GOD incorporated in Sri Guru Granth Sahib ji". www.speakingtree.in. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017. 
  4. ^ Indif.com. "The Sikh Mool Mantra - Ik Omkar". www.indif.com. 5 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2017. 
  5. ^ "BBC - GCSE Bitesize: The Mool Mantar". 12 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2017. 
  6. ^ "Sikhism and Monotheism". fateh.sikhnet.com. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2017. 
  7. ^ www.DiscoverSikhism.com. "Monotheism in Guru Granth Sahib". Guru Granth A Perspective. ss. 138. 
  8. ^ a b "The Idea Of The Supreme Being (God) In Sikhism - Sikhism Articles - Gateway to Sikhism". Gateway to Sikhism (İngilizce). 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017. 
  9. ^ Gujral, Maninder S. "ATMA". The Sikh Encyclopedia -ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ (İngilizce). 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. 
  10. ^ Singh, Jagraj (2009). A Complete Guide to Sikhism (İngilizce). Unistar Books. s. 266. ISBN 9788171427543. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  11. ^ https://web.archive.org/web/20200101164351/http://www.srigranth.org/servlet/gurbani.gurbani?Action=Page&g=1&h=1&r=1&t=1&p=0&k=0&Param=1400 []
  12. ^ https://web.archive.org/web/20200101160630/http://www.srigranth.org/servlet/gurbani.gurbani?Action=Page&Param=7&g=1&h=1&r=1&t=1&p=0&k=0 []
  13. ^ "BBC - GCSE Bitesize: The origins of the universe". s. 1. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

Monoteizm veya tek tanrıcılık, tek bir tanrının varlığına ya da Tanrı'nın birliğine duyulan inanç olarak tanımlanır. Monoteizm sözcüğü, etimolojik açıdan Yunanca mono (tek) ve theoi (tanrı) sözcüklerinden türemiştir.

Adi Granth, Sihizm'in mukaddes metinlerinin ilk derlemesi. Sıklıkla Sihizm'in kutsal kitabı Guru Granth Sahib ile karıştırılır. Guru Arjan tarafından bir araya getirilmiştir. Eser Nanak'ın hayatı, konuşmaları, onun ardından gelen üç gurunun hazırladığı ilahiler ve diğer çeşitli şiir ve ilahiler ihtiva eder.

<span class="mw-page-title-main">Sihizm</span> tek tanrı inancına dayalı bir din

Sihizm, Hint yarımadasının Pencap bölgesinde MS 15. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan tek tanrılı bir dindir. Sihizm, başlıca dinlerin en gençlerinden biri ve dünyanın en büyük beşinci organize dinidir. 21. yüzyılın başlarından itibaren yaklaşık 25 milyon Sih vardır.

<span class="mw-page-title-main">Teslis</span> Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsün­den oluşan Tanrı inancını ifâde eden kavram

Teslis, Kutsal Üçleme ya da Üçlü Birlik, tek olan Tanrı'nın Kutsal Kitap'ta kendisini bildirdiği her biri eşit yücelikte, özünde tek, ezeli ve ebedi olan üç benliğini konu edinen ve Hristiyan kiliselerinin çoğunluğu tarafından inanılan ana akım Hristiyan dininin merkezindeki inanç esasıdır. Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh üç farklı benlik (hipostaz) olarak aynı özü paylaşmaktadırlar (Homoousia). Tek öz Tanrı'nın birliğini üç benlik ise Tanrı'nın kimliğini anlatmaktadır ve benliklerin hem birbirinden farklılıklarını hem de özde çözülmez birliklerini ifade eder. Böylece tüm yaratım ve lütuf süreci Tanrı'nın üç ilahi benliğinin ortak eylemi olarak görülür. Her benlik, Üçlü Birlik'te kendilerine özgü nitelikleri tezahür ettirir ve böylece her şeyin "Baba'dan çıkıp gelmiş" "Oğul aracılığıyla" ve "Kutsal Ruh'un gücüyle" gerçekleştiğini kanıtlar.

Düalist kozmoloji veya Düalizm, genellikle birbirine karşı çıkan iki temel kavramın var olduğuna dair ahlaki veya ruhsal inançtır. Hem geleneksel dinler hem de kutsal kitap dinleri dahil olmak üzere çeşitli dinlerden çeşitli görüşleri kapsayan şemsiye bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Durga</span>

Durga Hinduizm'de bir Devi, ulu tanrıça, formudur. Bir aslanı süren ve birçok kolunda öldürücü silahlar taşıyan, yüzünde bunların tam tersi barışcı ve güven verici bir ifade taşıyan, elleri mudra şeklinde bir kadın olarak tasvir edilir. Tanrıçanın bu formu dişil ve yaratıcı enerjinin (Şakti) tecessümü yani cismanileşmesi, vücut bulmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Altın Tapınak</span> Hindistanın Amritsar şehrindeki Sih inancındaki en önemli ibadethane

Harmandir Sahib yani Altın Tapınak veya Darbar Sahib, Hindistan'ın Amritsar şehrinde bulunan Sih tapınağıdır. Halk arasında Altın Tapınak olarak anılan tapınak Sih inancındaki en önemli ibadethane olduğu gibi, Sih gurudwaralarının da en eskilerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dinler tarihi</span> Dinlerin tarihsel gelişimleri

Dinler tarihi, dinleri benzer ve farklı yönleri ile karşılaştırmalı olarak inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalının temelinde karşılaştırma, tarih ve din olmak üzere üç olgu bulunmaktadır. Bunlardan karşılaştırma kelimesi bu bilim dalının genel metodunu belirtir. Tarih kelimesi bu bilimin bir tarih bilimi olduğunu, din ise bu bilimin konusunun din olduğunu ifade eder. İnsan hayatında özel bir yere sahip olan dinleri konu edinen tarih branşına da ''karşılaştırmalı dinler tarihi'' veya sadece ''dinler tarihi'' denir.

Yaratılış mitolojisi değişik kültür ve inanışlarda farklı şekillerde anlatılıp inanılan Evren, Dünya veya insanlığın varoluş hikâyeleridir.

Türk-Altay yaratılış mitolojisi;
<span class="mw-page-title-main">Bakü Ateşgahı</span>

Ateşgah, dünyadaki 3 Zerdüşt tapınağından biridir. Azerbaycan topraklarında, Abşeron Yarımadası'nda, Bakü şehrinden 30 km uzakta, Surahanı ilçesindeki Surahanı köyü yakınlarında bulunan, çeşitli dönemlerde Zerdüştler, Hinduistler ve Sihler tarafından ibadetgâh olarak kullanılmış bir ateş tapınağıdır. XVII–XVIII yüzyıllarda doğal gaz çıkışı olan sönmez ateşlerin bulunduğu yerde inşa edilen tapınağın adı "Ateş Evi" veya "Ateş Yeri" anlamına gelmektedir. "Ateşgah" sözcüğü ateş mabedi anlamına gelir. 16-18. yüzyılda doğal gazın çıktığı, bir zamanlar ebedi sönmez ateşlerin yandığına inanılan bir ateş mabedidir. Mabedin en erken yapısı 1713 yılına aittir. Merkezi secdegahı ise 1810 yılında tacir olan Kançanagaran tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekankar</span>

Ekankar, 1965 yılında Paul Twitchell tarafından kurulan tek tanrılı bir dindir. Takipçileri genellikle kendilerine Ekist demektedir. Günümüzde dünya genelinde 500.000 ile 3.000.000 arasında takipçisi olduğu tahmin edilmektedir. Shariyat-Ki-Sugmad ki anlamı Ebedi Yol'dur, Ekankar inancının kutsal kitabıdır. Mahanta tarafından yazıldığı şekliyle manevi anlamı ve amacı anlatan iki kitap içerir.

Kutsal yerler, dinlerin özel dini önem atfettiği yerlerdir. Bunlar genellikle hacılar tarafından ziyaret edilen yerlerdir.

Hindistan'da çeşitli dinî inanç ve uygulamalar ile bulunur. Hindistan'da laiklik, bütün dinlerin devlet tarafından eşit bir şekilde muamele görmesi demektir. Hindistan, 1976'da anayasa değişikliği ile laik devlet olmuştur. Hint altkıtası, Hristiyanlık ve İslam haricindeki dünyanın dört büyük dininin doğduğu yerdir, bunlar; Hinduizm, Budizm, Jainizm ve Sihizm. Hindistan tarihi boyunca din, ülkenin kültürünün önemli bir parçası olmuştur. Dinsel çeşitlilik ve dini hoşgörü, hem yasayla hem de gelenekle ülkede kurulmuştur; Hindistan anayasası, din özgürlüğünün temel bir hak olduğunu ilan etmiştir.

Altay mitolojisi, Altayların inanç ve kültürlerinin mitolojik bütününü tanımlamak için kullanılan bir terim. Altay kamlığını (şamanizm) içine alan daha geniş bir tanımlamadır.

Ravidas'ın yolu ve İngilizce Ravidasia Dharm olarak da adlandırılan Ravideşa dini 14. yüzyılda kurulmuş bir Hint dinidir.

<span class="mw-page-title-main">Sihler</span> tek tanrılı bir din olan Sihizm ile ilişkili insanlar

Sihler, Guru Nanak'ın vahyine dayanan, 15. yüzyılda Hint yarımadasının Pencap bölgesinde ortaya çıkan tek tanrılı bir din olan Sihizm ile ilişkili kişilerdir. Sih teriminin kökeni 'mürit' veya 'öğrenci' anlamına gelen śiṣya kelimesinden gelir. Sih Rehat Maryada'nın 1. maddesine göre bir Sih:

Bir Ölümsüz Varlık'a; Guru Nanak'tan Guru Granth Sahib'e kadar on bir guruya; 6 guru, 15 bhagat, 11 bhatt, 4 Gursikh'in öğretileriyle onuncu gurunun miras bıraktığı vaftizlere inan herhangi bir kişidir.

Tiamat antik Babil inanışına göre daha genç tanrılar üretmek için tatlı su tanrısı Apsû ile çiftleşen tuz denizinin ilkel tanrıçasıdır. İlkel yaratılıştaki kaosun sembolüdür. Kadın olarak anılır ve "parıldayan" olarak tanımlanır. Tiamat mitosunun, Tiamat'ın tuzlu ve tatlı su arasında kutsal evlilik yaptığı bir yaratıcı tanrıça olduğu ve birbirini izleyen nesiller boyunca kozmosu barışçıl bir şekilde yarattığı iki bölüm olduğu öne sürülür. İkinci Chaoskampf'ta Tiamat, ilkel kaosun canavarca bir düzenlemesi olarak kabul edilir. Bazı kaynaklar onu bir deniz yılanı veya ejderha resimleriyle tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Guru Gobind Singh</span>

Guru Gobind Singh, doğum adı Gobind Rai, manevi bir önder, savaşçı, şair ve filozof olan onuncu Sih Guru idi. Babası Guru Tegh Bahadur, Aurangzeb tarafından idam edildiğinde Guru Gobind Singh, dokuz yaşında resmen Sihlerin lideri olarak atandı ve onuncu ve son insan Sih Guru oldu. Dört biyolojik oğlu yaşamı boyunca öldü - ikisi savaşta, ikisi Babür valisi Vezir Han tarafından idam edildi.

Felsefede, Tanrı'nın yaratıcısı sorunu, Tanrı'nın var olduğu varsayımına dayanarak, Tanrı'nın varlığından sorumlu olan varsayımsal nedene ilişkin tartışmadır. Evrenin yaratıcısının da aynı kısıtlamalara sahip olması gerektiğini ileri sürerek, evrenin bir yaratıcı olmadan var olamayacağı önermesine karşı çıkar. Bu da, bir yaratıcının varsayılan her yeni yaratıcısının kendi yaratıcısına sahip olduğunun varsayıldığı sonsuz bir gerileme sorununa yol açabilir. Evren için gerekli bir ilk-neden açıklaması olarak bir yaratıcı tanrının teistik önermelerine yönelik ortak bir meydan okuma şu sorudur: "Tanrı'yı kim yarattı?"


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.