İçeriğe atla

Sigma Scorpii

Koordinat:Sky map 16sa 21d 11,3s; -25º 35' 34,05″
Sigma Scorpii
Kraliça takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram
σ Scorpii'nin konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000      Ekinoks J2000
TakımyıldızAkrep
Sağ açıklık (α)16sa 21d 11,31571s[1]
Dik açıklık (δ)-25° 35′ 34.0515″[1]
Görünür büyüklük (V)2,88[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
B1 III[3] + B1 V[4]
U−B renk ölçeği−0,70[2]
B−V renk ölçeği0,13[2]
Astrometri
Dikey hız ()−0,4[5] km/s
Özdevinim (μ)RA: −10,60[1] mys/y
Dec.: −16,28[1] mys/y
Uzaklık568+75
-59
 Iy
(174+23
-18
[4] pc)
Mutlak büyüklük (V)−4,12 ± 0,34 / −3,32 ± 0,34[4]
Özellikler
Kütle (m)Aa1: 18,4 ± 5,4[4], 17,2-18,0[6]
Aa2: 11,9 ± 3,1[4] M
Yarıçap (r)Aa1: 12,7 ± 1,8[4]
Aa2: 11[4] R
Aydınlatma gücüAa1: 29,000±8,000[4], 95.500[6]
Aa2: 16,000±4,000[4] L
Yüzey kütle çekimi (log g)3,85[4] cgs
Sıcaklık26,150±1,070[4], 27.700[6] K
Metallik [Fe/H]−0,20 ± 0,20[7]
Dönüş hızı ()25[8] km/s
Yaş8,0 ± 0,2[9], 8-10[6] milyon
Yörünge[4]
Birincil yıldızσ Sco Aa1
Yoldaş yıldızσ Sco Aa2
Yörünge süresi (P)33,010 ± 0,002 g
Yarı büyük eksen (a)3,62 ± 0,06 mas
Dışmerkezlik (e)0,3220 ± 0,0012
Yörünge eğikliği (i)158,2 ± 2,3°
Yükseliş düğüm boylamı (Ω)104±5°
Enberi dönemi (T)34889,0 ± 1,0 MJD
Enberi açısı (ω)
(ikincil)
283±5°
Katalog belirtmeleri
Alniyat • Al Niyat • Pekehāwani • 20 Scorpii • ADS 10009 • CD-25 11485 • FK5 607 • HD 147165 • HIP 80112 • HR 6084 • SAO 184336 • WDS 16212-2536

Sigma Scorpii (veya σ Scorpii, kısaltılmış olarak Sigma Sco veya σ Sco), Akrep takımyıldızında onu gölgede bırakan kırmızı üstdev Antares'in yakınında bulunan çoklu yıldız sisemidir. Bu sistem, +2,88'lik birleşik görünür kadire sahiptir ve bu da onu takımyıldızın en parlak üyelerinden biri yapar. Hipparcos görevi sırasında yapılan ıraklık açısı ölçümlerine göre Sigma Scorpii'nin uzaklığı yaklaşık olarak 696 ışık yılıdır.

Sistem, Sigma Scorpii Aa1 (resmi adı olan Alniyat tüm yıldız sisteminin geleneksel adıdır) ve Beta Cephei değişeni olarak tanımlanan Sigma Scorpii Aa2 bileşenlerine sahip bir spektroskopik ikili yıldızdan oluşur. Spektroskopik ikiliden 0,4 yay saniye ile ayrılan üçüncü bir bileşen (Sigma Scorpii Ab) ve yaklaşık 20 yay saniye ile ayrılan dördüncü bir bileşen (Sigma Scorpii B) bulunur.

İsimlendirme

NASA'nın Geniş Alanlı Kızılötesi Gezgini veya Wise'dan Rho Ophiuchi bulut kompleksinin bu pitoresk görüntüsünde zengin bir renkli astronomik nesne koleksiyonu ortaya çıkıyor. Rho Ophiuchi bulutu (‘oh-fee-yoo-ki’ olarak telaffuz edilir ve bölgedeki parlak bir yıldızın adını alır), Ophiuchus ve Scorpius takımyıldızlarını sınırlayan gece gökyüzünde Samanyolu düzleminin kuzeyinde yükselir. Orion bulutsusu gibi daha uzaktaki benzer bölgelerden çok daha fazla ayrıntıyı çözmemize izin veren, Dünya'ya en yakın yıldız oluşturan bölgelerden biridir. Bu görüntüde görülen farklı renklerin şaşırtıcı çeşitliliği, kızılötesi ışığın farklı dalga boylarını temsil eder. Görüntünün ortasındaki parlak beyaz bulutsu (IC 4603), yakındaki yıldızlardan gelen ısıtma nedeniyle parlıyor ve bu da emisyon bulutsusu olarak adlandırılıyor. Aynısı, yaygın olan çok renkli gazların çoğu için de geçerlidir.

σ Scorpii (Latince, Sigma Scorpii), yıldız sisteminin Bayer belirtmesidir. Dört bileşenin, Sigma Scorpii Aa1, Aa2, Ab ve B olarak adlandırılması, Washington Multiplicity Catalog (WMC) tarafından çoklu yıldız sistemleri için kullanılan ve Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından kabul edilen sözleşmeden türetilmiştir.[10]

Sigma Scorpii ve Tau Scorpii birlikte geleneksel olarak, Arapça النياط al-niyāţ'ten ("atardamar") türetilen Al Niyât (veya Alniyât) adını taşıyorlardı. Bu isim, Arapların Akrep'in en parlak yıldızı olan Antares'i (α Scorpii) hem takımyıldızın merkezindeki konumu, hem de kırmızı rengi nedeniyle bu takımyıldızın kalbi olarak görmelerinden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, Antares, Sigma Scorpii ve Tau Scorpii civarındaki parlak yıldızlar, kalpten ayrılan atardamarlar olarak düşünülmüştür.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b c d van Leeuwen, F. (Kasım 2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 
  2. ^ a b c Johnson, H. L.; Iriarte, B.; Mitchell, R. I.; Wisniewskj, W. Z. (1966). "UBVRIJKL photometry of the bright stars". Communications of the Lunar and Planetary Laboratory. 4 (99): 99. Bibcode:1966CoLPL...4...99J. 
  3. ^ Houk, Nancy (1978), Michigan catalogue of two-dimensional spectral types for the HD stars, 4, Ann Arbor: Dept. of Astronomy, University of Michigan, Bibcode:1988mcts.book.....H 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l North, J. R.; ve diğerleri. (Eylül 2007), "Orbital solution and fundamental parameters of σ Scorpii", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 380 (3), ss. 1276–1284, arXiv:0707.0897 $2, Bibcode:2007MNRAS.380.1276N, doi:10.1111/j.1365-2966.2007.12188.x 
  5. ^ Wilson, R. E. (1953). "General Catalogue of Stellar Radial Velocities". Carnegie Institute Washington D.C. Publication. Carnegie Institute of Washington D.C. Bibcode:1953GCRV..C......0W. 
  6. ^ a b c d Mark J. Pecaut; Eric E. Mamajek; Eric J. Bubar (Şubat 2012). "A Revised Age for Upper Scorpius and the Star Formation History among the F-type Members of the Scorpius-Centaurus OB Association". Astrophysical Journal. 746 (2): 154. arXiv:1112.1695 $2. Bibcode:2012ApJ...746..154P. doi:10.1088/0004-637X/746/2/154. 
  7. ^ Niemczura, E.; Daszyńska-Daszkiewicz, J. (April 2005), "Metallicities of the β Cephei stars from low-resolution ultraviolet spectra", Astronomy and Astrophysics, 433 (2), ss. 659–669, arXiv:astro-ph/0410440 $2, Bibcode:2005A&A...433..659N, doi:10.1051/0004-6361:20040396 . Not: [m/H]den alınan değer.
  8. ^ Abt, Helmut A.; Levato, Hugo; Grosso, Monica (Temmuz 2002), "Rotational Velocities of B Stars", The Astrophysical Journal, 573 (1), ss. 359–365, Bibcode:2002ApJ...573..359A, doi:10.1086/340590 
  9. ^ Tetzlaff, N.; Neuhäuser, R.; Hohle, M. M. (January 2011), "A catalogue of young runaway Hipparcos stars within 3 kpc from the Sun", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 410 (1), ss. 190–200, arXiv:1007.4883 $2, Bibcode:2011MNRAS.410..190T, doi:10.1111/j.1365-2966.2010.17434.x 
  10. ^ Hessman, F. V.; Dhillon, V. S.; Winget, D. E.; Schreiber, M. R.; Horne, K.; Marsh, T. R.; Guenther, E.; Schwope, A.; Heber, U. (2010). "On the naming convention used for multiple star systems and extrasolar planets". arXiv:1012.0707 $2. 
  11. ^ Allen, Richard Hinckley (1963) [1899]. Star Names: Their Lore and Meaning (Reprint bas.). New York, NY: Dover Publications Inc. s. 371. ISBN 0-486-21079-0. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Büyük yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıdaki liste yarıçapına göre bilinen en büyük yıldızları göstermektedir. Kullanılan ölçü birimi güneş yarıçapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antares</span> Akrep Takımyıldızında yer alan ikili yıldız

Antares, Akrep Takımyıldızı'nda yer alan ikili yıldızdır. Samanyolu'nda yer alan parlak yıldızların en kırmızı renkli olanlarından Antares, eskiden Mars'la karıştırılmıştır. Kırmızı dev yıldızın adı da bu karışıklığı yansıtır: "Ant-Ares", "Anti-Mars" yani "Mars karşıtı" demektir. Helence bir sözcük olan Ares, Latince adı Mars olan savaş tanrısının bir diğer adıdır. Büyüklüğü birinci dereceden olan Antares, gökyüzünün en parlak 15. yıldızıdır; ancak ışıması yarı-düzenli olduğundan parlaklığı yıl içinde az da olsa değişir.

<span class="mw-page-title-main">Cepheus (takımyıldız)</span> dünyadan 50 ışık yılı uzakta bir takımyıldızı

Kral takımyıldızı, kuzey gök yüzünün derinliklerinde yer alan ve Yunan mitolojisinde Etiyopya Kralı Kefeos'un adını taşıyan bir takımyıldızdır. İkinci yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biridir ve günümüzde de 88 modern takımyıldız arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Librae</span>

Beta Librae, Terazi takımyıldızı içindeki en parlak yıldızdır. Geleneksel adı Zuben Elschamali ve Latince ismi Lanx Australis dir. İsim Zuben El Schamali Arapça deyim olan الزبن الشمالية den türer, anlamı kuzey kıskacı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sigma Librae</span>

Sigma Librae, Terazi takımyıldızında yaklaşık olarak 288 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldızdır. Tayf tipi M3-III olan kırmızı dev yıldızın görünür büyüklüğü +3,29 kadirdir. İki bileşen; Sigma Librae A ve B olarak adlandırılır. Cornu ("Boynuz"Latince) ve Alfa Librae ile paylaşılan Zuben el Genubi diğer adlarıdır.

Chi<sup>1</sup> Orionis Avcı takımyıldızında bir yıldız

Chi1 Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 28 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sisteminin birincil bileşenidir ve G-tipi sarı anakol yıldızıdır. Diğer bileşen, 14,1 yıllık bir yörünge dönemine ve Güneş kütlesinin %15'ine sahip soluk bir yıldızdır. Tayf tipi M6 olarak tahmin edilmektedir. Birincil bileşenden ortalama uzaklığı 6,1 AU'dur fakat 3,3 AU ile 8,9 AU arasında değişen oldukça yüksek yörünge dışmerkezliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lambda Scorpii</span>

Lambda Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 570 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. Takımyıldızının ikinci en parlak yıldızı olan λ Sco, gece gökyüzünün de en parlak yıldızları arasındadır. Geleneksel adı olan Shaula, Arapça الشولاء El-şevle "yükseltilmiş [kuyruk]" anlamına gelmektedir. Çincede ise 尾宿八 "kuyruğun sekizinci yıldızı" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Upsilon Scorpii</span>

Upsilon Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 580 ışık yılı uzaklıkta bulunan B-tipi mavi-beyaz altdev yıldızdır. Geleneksel adı olan Lesath, Arapça: اللسعةEl-lesʿa "zehirli hayvan sokması" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Beta Scorpii</span>

Beta Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 399 ışık yılı uzaklıkta bulunan çoklu yıldız sistemidir. Geleneksel adı olan Acrab, Akrab veya Elacrab, el-'Akrebden gelmektedir. Xi Scorpii ile birlikte Graffias olarak da adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kappa Scorpii</span>

Kappa Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 483 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldızdır. Geleneksel ismi Sümerce bir kelime olan Girtab, "akrep" için kullanılmış ve Babil yıldız kataloglarında da yer almıştır. Aslında Girtab adı; Lambda Scorpii, Upsilon Scorpii ve Iota Scorpii yıldızlarından oluşan bir yıldız deseni için de kullanılmıştır.

Omega<sup>1</sup> Scorpii

Omega1 Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 470 ışık yılı uzaklıkta bulunan B-tipi mavi-beyaz bir anakol yıldızıdır. Gökyüzünde görsel olarak 0,24° ile ayrıldığı Omega2 Scorpii ile aynı harfi (ω) paylaşır. Çift yıldız gibi görünmesine rağmen aralarında kütleçekimsel bir bağlantı yoktur ve ω1 Scorpii, ω2 Scorpii'den çok daha uzakta yer alır. Geleneksel ismi olan Arapça: جبهة العقرب, "akrep'in alnı" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eta Scorpii</span>

Eta Scorpii, Akrep takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 73 ışık yılı uzaklıkta bulunan F-tipi sarı-beyaz bir altdev yıldızdır. 3,33 kadir görünen büyüklüğüyle Akrep'in en parlak üyelerinden birisidir

<span class="mw-page-title-main">Teta Scorpii</span>

Teta Scorpii, Akrep takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 270 ışık yılı uzaklıkta bulunan F-tipi sarı-beyaz bir parlak dev yıldızdır. Ayrıca Girtab olarak da bilinen yıldızın geleneksel ismi olan Sargas, Sümerce kökenli bir kelimedir ve anlamı bilinmemektedir. 1,86 kadir görünen büyüklüğü ile gökyüzünün en parlak yıldızlarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Beta Ursae Majoris</span>

Beta Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Geleneksel adı Merak'dır.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Cephei</span>

Alfa Cephei veya Alderamin, Kral takımyıldızında bulunan bir yıldızdır. Dünyadan 49 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup bir ikinci büyüklükte bir yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Delta Cephei</span> Dörtlü Yıldız

Delta Cephei, Kral takımyıldızında bulunan bir dörtlü yıldızdır. Dünyadan 887 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup görüş hattı boyunca gaz ve tozun neden olduğu yok olmanın bir sonucu olarak yıldızın görünür büyüklüğü 0.23 azalır. Parlaklıkta periyodik değişikliklere uğrayan Cepheid değişeni yıldızlarının prototipidir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kütleli yıldızlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Güneş kütlesine (M) göre keşfedilen en büyük yıldızların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Delta Scorpii</span>

Delta Scorpii, Akrep takımyıldızında yer alan ikili yıldızdır. Birincil yıldıza Dschubba adı verilmiştir. Dschubba, Akrep takımyıldızının en parlak yıldızı olan Antares'in çaprazında bulunan üç yıldızdan ortada olanıdır. Çıplak gözle görülebilen yıldız, Akrep'in en parlak 4. yıldızıdır. Güneşten 490 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pi Scorpii</span>

Pi Scorpii veya π Scorpii, güney takımyıldızı Akrep'te bulunan bir üçlü yıldız sistemidir. Birleşik görünür büyüklüğü 2,9 kadir olduğundan çıplak gözle kolayca görülebilir. Paralaks ölçümleri, Güneş'ten yaklaşık 590 ışık yılı uzaklıkta olduğunu göstermektedir.

Iota<sup>1</sup> Scorpii Akrep takımyıldızındaki bir yıldız

Iota1 Scorpii, Akrep takımyıldızında bulunan bir yıldızdır. Görünür büyüklüğü 3,03 kadir olan yıldız çıplak gözle gözlenebilir. Bazen Apollyon adıyla da anılır. Paralaks ölçümleri %9'luk bir hata payıyla yıldızın Dünya'dan yaklaşık 1.930 ışık yılı uzaklıkta olduğunu gösterir. Tahmin edilen mesafede Dünya ile yıldız arasındaki gaz ve tozun etkisiyle görünür büyüklük 0,66 kadir azalır.