İçeriğe atla

Siesta

Öğle arasında siesta yapan biri (Peru, Cusco).

Siesta, öğle arasında dik güneş ışınlarının sıcaklığınından veya öğle yemeği sonrası metabolizma faaliyetlerinin hızlanması sebebiyle vücudun anlık mayışma durumunun, kısa süreli uyku ile hissedilen dinlenme ihtiyacına siesta denir.[1][2]

Kelime olarak Latince hora sexta'dan türetilmiştir.[1] (Hora sexta) ise çeviri bakımından "Altıncı Saat" anlamındadır.[1][3] Gün doğumundan sonraki altı saati temsil eder bu da yaklaşık öğle saatlerine denk gelir.[3][4] İspanyolcadaki karşılığı ise siestadır. Genellikle sıcak tropikal iklim tipi görünen Latin Amerika ülkelerinde oldukça yaygın olan bu uyku safhası, yıllar geçtikçe tüm dünyada farklı isimlerde dile gelmiştir.[2] Örnegin, Arapça ḳayl masdar ekinden türemiş olan kaylûle ve kāile, siesta ile aynı anlamdadır.[4] İngilizce'de ise "Nap" kelimesi yine siesta ile aynı anlamı taşımaktadır.[1]

Tarihçe

Hamak üzerine siesta yapan genç kadın (The hammock, Gustave Courbet (1844))

Siesta uykusunun tam olarak kesin yargılar ile tarihçesi bilinmemekle beraber, üzerinde düşünülmüş ve en kabul göreni ise;

Sıcak Latin Amerika ülkelerinde yaşayan çiftçilerin tarlalarındayken günün en sıcak vakti olan öğle vaktinden, bir nebze olsun kaçmak ve günün erken saatlerinde uyanmanın yorgunluğu üzerlerinden atıp, tekradan daha enerjik bir şekilde başlandığı amacıyla yapıldığı düşünülen, siesta için en kabül gören düşüncedir.[1] Siesta genellikle İspanya ve Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilendirilse'de tahminlere göre siesta'nın İtalya'da, Roma imparatorluğun'da ortaya çıktığı düşünülen fenomenler arasındadır.[5][6] Çünkü Roma'da günün 12 saatlik olduğu ve periyotlar halinde ilerlediği bilinmektedir. 12 saatin, yarısı olan altıncı saat roma halkı için istirahat ve yemek molasıydı.[5][6] Zengin bir dağılım gösteren siesta uykusu İslam hukukunda da yer almaktadır. Kaylûle ismi ile anılan ve Kur'an'da bahsi geçildiği tarih kayıtlarında bulunmaktadır.[4][6] Birçok coğrafyada farklı olarak dağılım göstermesi sebebi ile kesin bir kökenden bahsetmek olağan değildir. Günümüzde ise; Dünyada, İspanyolca konuşan ülkelerde ayrıca Yunanistan, İtalya, Filipinler, Nijerya, Meksika gibi sıcak iklime sahip ülkelerde yaygındır.[1]

Ayrıca bakınız

Uyku

Uyku döngüsü

Güneş ışığı

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "History of the Siesta". Sleep.org (İngilizce). 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  2. ^ a b "What Is a Siesta? | Wonderopolis". www.wonderopolis.org. 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  3. ^ a b Jones, Jessica. "A Brief History of the Spanish Siesta". Culture Trip. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  4. ^ a b c "KAYLÛLE - TDV İslâm Ansiklopedisi". islamansiklopedisi.org.tr (İngilizce). 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020. 
  5. ^ a b "What Is A Siesta - The History & What Siestas Mean In 2019". Tomorrow Magazine (İngilizce). 27 Eylül 2018. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  6. ^ a b c Smalley, Lauren. "The Siesta: Then and Now". www.sleepoutfitters.com (İngilizce). 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İspanya</span> Afrikada toprakları bulunan güneybatı Avrupada bir ülke

İspanya (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Belize</span> Orta Amerika ülkesi

Belize, Orta Amerika'nın kuzeydoğu kıyısında bir Karayip ülkesidir. Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guatemala, doğusunda ise Karayip Denizi yer almaktadır. Yüzölçümü 22.970 km² ve nüfusu 2020 verilerine göre 419.199'dur. Ülke toprakları doğu-batı ekseninde 110 km, kuzey-güney ekseninde ise 290 km uzunluğundadır. Orta Amerika'nın en düşük nüfusa ve nüfus yoğunluğuna sahip ülkesidir. Buna karşın yıllık %1,87'lik nüfus büyüme hızı Belize'yi Batı Yarımküre'nin en hızlı kalabalıklaşan ülkelerinden biri yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Samoa</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Samoa ya da resmî adı ile Bağımsız Samoa Devleti, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Trinidad ve Tobago, Karayipler'de yer alan, Trinidad ve Tobago adlı iki farklı adadan oluşan ülke. Ülkenin para birimi Trinidad ve Tobago dolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika</span> Kuzey Amerika yer alan bir ülke

Meksika, resmî adıyla Birleşik Meksika Devletleri (İspanyolca: Estados Unidos Mexicanos,

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Honduras</span> Orta Amerikada bir ülke

Honduras, Orta Amerika'da bir demokratik cumhuriyettir. Britanya Hondurası'ndan farklı olarak İspanyol Hondurası olarak da bilinir. Batısında Guatemala, güneybatısında El Salvador, güneydoğusunda Nikaragua bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce</span> Portekizin resmi dili

Portekizce, iki yüz milyonun üzerinde insan tarafından ana dil olarak konuşulan Hint-Avrupa dili. Dünya üzerinde en yaygın altıncı dildir. Beş kıtada konuşulmaktadır. Güney Amerika'da yaklaşık 190 milyon kişi tarafından, Latin Amerika'da ise nüfusun % 34'ü tarafından konuşulmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesinin İtalo-Keltik alt grubunun Latin dilleri koluna bağlıdır. İspanyolcaya çok yakın olmakla birlikte İspanyolcadan daha yumuşak ve melodiktir. Sözcük hazneleri %70 ortak olsa da İspanyolcada kullanılmayan burundan seslere Portekizcede çokça rastlanır. Bu sesler aksanlı olduklarında, ã, õ harfleriyle; aksansız olduğunda ise sözcük sonuna konan m harfi ile gösterilir. İtalyanca, Fransızca ve Rumence ile de oldukça benzerlik taşır. Portekizceye en yakın dil ise İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan Galiçyaca'dır (Gallego). Dünya üzerinde yayılımı 15. ve 16. yüzyılda Portekiz'in sömürgeleştirme sürecinde hız kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hortum (meteoroloji)</span> kümülus bulutları ile bağlantılı olarak silindir şeklinde dönerek gezen bir rüzgâr türü

Hortum, kümülus bulutları ile bağlantılı olarak silindir şeklinde dönerek gezen bir rüzgâr türüdür. Bu "hortum" bulutlardan yere kadar uzanır ve büyük yıkıcı güce sahip olan bir doğa felaketidir. Hortumlar hakkında bir bilimsel teori ilk olarak 1917 yılında Alfred Wegener tarafından üretilmiştir ve bu teori günümüzde de doğru olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Latin dilleri</span>

Latin veya Romen dilleri, kökeni Roma İmparatorluğu'nda konuşulmuş Latince lehçelerine dayanan, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna mensup bir dil grubudur. Dünya çapında Latin dillerini anadil olarak konuşan 600 milyondan fazladır. Dil grubunun modern dağılımı Amerika, Avrupa ve Afrika kıtalarında yoğunlaşmakla birlikte, genel olarak dünyada geniş bir yayılıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Yaz saati uygulaması</span> Periyodik olarak saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesi

Yaz saati uygulaması (YSU), herhangi bir ülkede veya bölgede gün ışığından, sabahları daha az, öğleden sonra daha çok yararlanmak üzere, periyodik olarak, saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesidir. Genellikle, bu uygulama kapsamında saatler ilkbahar başlangıcında bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alınır. Çağdaş yaz saati uygulaması ilk defa 1895 yılında Yeni Zelandalı bir böcekbilimci olan George Vernon Hudson tarafından önerildi. O günden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başladı. Bununla birlikte, yaz saati uygulamaları ülkeler arasında farklılık gösterebilir.

<span class="mw-page-title-main">Öğün</span>

Öğün; gün içerisinde düzenli olarak yemek yenilen belirli vakitlerden her biri ve bu vakitlerde yenen yemekler. Pek çok kültürde kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği olmak üzere 3 ana öğün bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Öksüz ve yetim</span> Babası Ölmüş Çocuk

Öksüz, annesi ölmüş, yetim ise babası ölmüş çocuk. Öksüz kelimesi, hem annesi hem babası ölmüş çocuk anlamında da kullanılır. Bu sözcükler, ölmemiş olsalar bile anne ve babasından sürekli olarak koparılmış çocuklar ve hayvan yavruları için de kullanılır. Bu yazıda öksüz kelimesi hem annesini hem de babasını kaybetmiş çocuk anlamında kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Portekizliler</span> Portekizin yerli halkı

Portekizliler, İber Yarımadasının güneybatısında yer alan Portekiz'in yerli halkıdır. Portekizliler bir Latin halkıdır, dilleri Latinceye dayanan Portekizcedir. Bir sömürge devleti olan Portekiz İmparatorluğu döneminde Portekizlilerin önemli bir kısmı dünyanın farklı yerlerine dağılmıştır.

12 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzeni. 24 saatten oluşan günü ö.ö. ve ö.s. olarak iki periyota böler. Her periyot; 12, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11 sayılarından oluşur. 24 saatlik zaman döngüsü gece yarısı 12'de başlar, öğlen 12'yi geçer ve günün sonundaki gece yarısına kadar devam eder. 12 saatlik zaman, MÖ 2. binyılın ortalarından MS 16. yüzyıla kadar geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pottstown, Pensilvanya</span>

Pottstown, Schuylkill Nehri üzerindeki Philadelphia'nın yaklaşık 40 mil kuzeybatısında ve Reading'in 32 mil güneydoğusunda yer alan Montgomery County, Pensilvanya'nın bir ilçesidir. Pottstown, 1752-53'te kuruldu ve kurucusu John Potts onuruna Pottsgrove adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Antojito</span> Meksika mutfağından atıştırmalık

Antojitos olarak adlandırılan Meksika sokak yemekleri, sokak satıcıları tarafından ve Meksika'daki küçük geleneksel pazarlarda hazırlanır. Sokak yemekleri arasında taco, tamal, gordita, quesadilla, empalme, tostada, chalupa, elote, tlayuda, cemita, pambazo, empanada, nachos, chilaquiles, fajita ve torta gibi yemeklerin yanı sıra taze meyve, sebze, içecek ve menudo, pozole ve pancita gibi çorbalar yer alır. Gün içinde ana yemek genellikle öğleden sonra yendiği için bu gıdalar çoğunlukla sabah ve akşam yenir.

<span class="mw-page-title-main">Caldo de pollo</span>

Caldo de pollo tavuk ve sebzeler içeren Latin Amerika çorbası.

Latin Rhythm Airplay, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Hispanik ritmik / hurban radyo istasyonlarında çalınan en popüler şarkıları sıralayan, Billboard tarafından haftalık olarak yayınlanan bir listedir. Bu istasyonlarda tipik olarak duyulan müzikler arasında reggaeton, Hispanik R&B ve hip hop, ritmik pop/dans ve İngilizce ve / veya iki dilli parçalar yer alıyor. Liste, 13 Ağustos 2005 haftasında tanıtıldı ve radyo istasyonlarının büyüyen ikinci ve üçüncü nesil Hispanik izleyicilerden formatlarının kendilerini temsil edeceğini düşündükleri parçaları derliyor. Daddy Yankee'nin "Lo Que Pasó, Pasó" listedeki ilk bir numaralı şarkıydı. 8 Ocak 2011 tarihli sayıyla Billboard, listenin metodolojisi Latin radyo istasyonlarında Latin ritim müziğinin genel olarak çalınmasını yansıtacak şekilde değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Benye</span>

Benye, şu hamurlarının derin yağda pişirilmesi ve üzerlerine pudra şekeri serpilmesi ile yapılan Fransız usulü bir tatlı türüdür. Amerika'nın Louisana eyaletinin başkenti New Orleans'ta popüler bir tatlıdır ve günün her saatinde tüketilen tatlı bir atıştırmalık olarak kabul edilir. Genellikle kare veya dikdörtgen bir şekle sahiptir ve genellikle sıcak olarak servis edilir. Benye, genelde tatlı olarak tüketilse bile tuzlu olarak da yapılabilir. Bazı tariflerde hamurun içine pralin, meyve veya çikolata da eklenebilir. Sıcak olarak servis edildiğinde yanında genelde kahve ile birlikte tüketilir. Benye, aynı zamanda mayalı hamurla da hazırlanabilir. Bu durumda hamur istenilen kalınlığa gelene kadar açılır ardından kare bir şekilde yağa atılarak yağda kızartılır.