İçeriğe atla

Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)

Sierra Nevada Sıradağları
Sierra; Sierralar; "Yüksek Sierralar
Havadan Sierra Nevada Sıradağları
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik4,421 m Whitney Dağı
Koordinatlar36.578580925° Kuzey
118.291994950° Batı 
Coğrafya
KonumKuzey Amerika
Sierra Nevada Sıradağları'nın Kaliforniya eyaletinde yeri

Sierra Nevada Sıradağları (İspanyolca: Karla Kaplı Sıradağlar)[1]) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi (California Central Valley)" ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi (Basin ve Range Province)" arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

Sierralar'ın en uzun yönu kuzey-güney ekseninde kuzeyde Fredonyer Geçiti ile güneyde Tehachapi Geçiti arasında olup yaklaşık 640 km uzunluktadır. Doğu-batı ekseninde olan en geniş kısmı ise yaklaşık 110 km'dir. Bu sıradağların kapsadığı yüzölçümü yaklasık 63,100 km² olarak belirlenmiştir. Sierralar'ın en yüksek zirvesi Whitney Dağı'nda olup "Nevada de Toluca" adı verilen zirvenin rakımı 4421 m'ye erişmektedir. Bu dağ Alaska hariç birbirlerine birleşik ABD eyaletleri arazileri içinde bulunan en yüksek noktadır. Sierralar üzerinde Kuzey Amerika kıtasının en yüksek "Alpin dağ gölü" olan Tahoe Gölü bulunmaktadır. Ayrıca bu sıradağlar bölgesi içinde bulunan Yosemite Vadisi 100-milyon-yıl yaşlı granit kayalarından buzulların gayet derin olarak oyup ortaya çıkarttıkları, doğaya huşu uyandıran gayet derin bir vadidir. Sierralar üzerinde doğal koruma bolgeleri olarak 3 ulusal park, 2 "ulusal anıt" alanı ve 20 tane "vahşi doğayı koruma alanı" bulunmaktadır. Sierralar'da bulunan "ulusal parklar" Yosemite Ulusal Parkı, Sekoya Ulusal Parkı ve Kings Canyon Ulusal Parkı'dır.

Sierralar'in karakteri jeoloji ve ekoloji tarafından şekillendirilmiştir. 100 milyon yıldan once "Nevada tipi orojenez jeolojik devreler" ortaya çıkmakta iken toprak altında gayet derin bölgelerde granit kayalar oluşmuştur. Sierralar 4 milyon yıl önce tektonik nedenlerle Büyük Okyanus'tan gelen yer levhasının itmesi nedeniyle kayalar kıvrılması ile yer yüzeyinde yükselme göstermeye başlamışlardır. Böylece yeni oluşan sıradağların üst tabakaları buzul erozyonu ile ortadan kalkmış ve altta bulunan derin granit tabakası açığa çıkmıştır. Bu açığa çıkan granit tabakası Sierralar'ın açık-renkli dikce yükselen tepe, kayalık, dağ ve uçurumlarının niteliklerini belirlemiştir. Bu dağlar sisteminin jeolojik olarak kıvrılıp yükselmesi ve tektonik kırılmalar yapması süreci hala devam etmektedir. Bu tektonik kuvvetler Sierralar'ın güneyinde jeolojik kırılmaya tekabül eden batıya okyanus kıyılarına bakan gayet yüksek ve gayet görkemli dik uçurumlu dağlar sırası Sierralarun batı sınırlarını teşkil etmektedir.

Sierralar ABD'ye beyazların yerleşmesi tarihinde önemli rol oynamışlardır. "Kaliforniya'da Altına Hücum" olayları 1848-1855 döneminde Sierralar'ın batı etek tepe ve vadilerinde ortaya çıkmıştır. Büyük Okyanus sahilinden doğuya doğru ABD'nin batı-doğu sahilleri ulaşımını birleştirmek için inşaya başlanan ve 1863-1869 döneminde tamamlanan "Transkontinental Demiryolu"'na büyük bir engel olarak görülen Sierralar'i geçmek iken yapılan demiryolu hattı için özellikle Kanton'lu Çinli asıllı işçilerin gayet büyük insanüstü gayret ve çabalarını gerektirmiştir. Sierralar bazı yöreleri o kadar ıssız ve engebeli olarak görülmüşlerdi ki bazı noktalara insan eli değmesi ve buraların ilk araştırılması ilk defa ancak 1912'de olmuştur.

Sierra Nevada Sıradağları zirve listesi[2]

Kaliforniya'da kuzey Sierra Nevada Sıradağları uzerinde çam ormanları
  • Whitney Dağı (4 421 m)
  • Williamson Dağı (4 390 m)
  • North Palisade Dağı (4 343 m)
  • Sill Dağı (4 314 m)
  • Russell Dağı (4 293 m)
  • Polemonium Zirvesi (4 291 m)
  • Split Mountain (4 286 m)
  • Langley Dağı (4 280 m)
  • Tyndal Dağıl (4 275 m)
  • Middle Palisade (4 273 m)
  • Muir Dağı (4 271 m)
  • Thunderbolt Zirvesi (4 268 m)
  • Lyell Dağı (3 997 m)

Kaynakça

  1. ^ Carlson, Helen S. (1976). "Nevada Place Names: A Geographical Dictionary". University of Nevada Press. s. 215. ISBN 978-0-87417-094-8. 
  2. ^ Kaynak : "Peakbagging" zirve listesi 3 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Sierra Nevada Sıradağları'nda tırmanma için dağ doruklarının tikleme ile bulunma haritası [1] 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • "Summitpost" websitesinde "Sierra Nevada" hakkinda bilgiler maddesi [2] 17 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Toros Dağları</span>

Toros Dağları ya da kısaca Toroslar, Türkiye'nin Akdeniz kıyılarına paralel olarak, Teke Yarımadası'ndan Suriye'ye, hatta iç kesimlere de uzayarak Irak sınırına varan, içinde birçok sıradağı da barındıran bir dağ zinciridir. Bu zincirin en yüksek noktası 3.767 metrelik Kızılkaya zirvesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yosemite Şelaleleri</span>

Yosemite Şelaleleri, Dünya'nın beşinci en yüksek şelaleleri. ABD'de Yosemite Ulusal Parkı'nda bulunurlar

<span class="mw-page-title-main">Orojenez</span> sıradağların oluşumunu açıklayan yerbilimsel terim

Orojenez, İç kuvvetlerin ortaya çıkma şekillerinden birini ifade eden orojenez terimi dağ oluşumu anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Dağları</span>

Kafkas Dağları, Kafkas Sıradağları Kafkasya'da Karadeniz ve Azak Denizi ile Hazar Denizi arasında, kuzeybatı ve güneydoğu doğrultusunda uzanan sıradağlar ve dağ sistemi. Bu dağlar kuzeybatıda Taman Yarımadası yakınlarında başlar ve güneydoğuda Apşeron Yarımadasına değin uzanır. Kafkas Dağları, Kuzey ve Güney Kafkaslar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde kalan sıra dağlara Büyük Kafkas Dağları, Güney Kafkas Dağlarına ise Küçük Kafkas Dağları denir.

<span class="mw-page-title-main">Yosemite Ulusal Parkı</span>

Yosemite Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin orta ve doğusundaki Tuolumne, Mariposa ve Madera ilçelerinde bulunan ulusal park. Sierra Nevada sıradağlarının batı yamaçlarındaki park, 3.081 km² yüzölçümüne sahiptir. 18 km²'lik Yosemite Vadisi, her yıl 3.5 milyon kişi tarafından ziyaret edilir. 1984'ten beri UNESCO Dünya Mirasları'na dahil olan park, granit kayalıklar, şelaleler, berrak akarsular ve dev Sekoya ağaçlarına sahiptir. Parkın yaklaşık %95'inde vahşi yaşam vardır.

<span class="mw-page-title-main">Olympic Ulusal Parkı</span> ABD de bir milli park

Olympic Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Washington eyaletinde, Seattle şehri yakınlarında bulunan, Olympic Yarımadası'nın 3.734 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Mount Rainier Ulusal Parkı</span>

Mount Rainier Ulusal Parkı kuzey-batı Amerika Birleşik Devletleri'nde, Washington eyaletinde, Tacoma şehri yakınlarında bulunan, Mount Rainer Dağı ve etrafında 956,6 km² yüzölçümü kaplayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Zion Ulusal Parkı</span> Utah, ABDdeki bir milli park

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km2 yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kings Canyon Ulusal Parkı</span>

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pinnacles Ulusal Parkı</span>

Pinnacles Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinin ortasında, Salinas vadisinin doğusunda, San Jose'nin 130 km kuzeydoğusunda bulunan dağlık bölgede 107,67 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Sekoya Ulusal Parkı</span>

Sekoya Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde, küçük Visalia şehri yakınlarında bulunan, 1.635,18 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından sınır komşusu olan Kings Canyon Ulusal Parkı ile birlikte tek bir idare birimi gibi idare edilen bir millî park'tır. Alaska ve Hawaii eyaletleri dışındaki ABD eyalaletleri arazileri içinde rakımı en yüksek olan dağ, 4.321 m rakımlı Whitney Dağı bu ulusal park içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Yosemite Vadisi</span>

Yosemite Vadisi, Kaliforniya Yosemite Ulusal Parkı'nda bulunan buzul kökenli bir vadidir. 13 km uzunluğunda ve 1,6 km'den daha derin olan vadide Half Dome ve El Capitan gibi granit formasyonları bulunur ve yoğun olarak çam ağaçları bulunur. Merced Irmağı arafından kazılan vadide Tenaya, Illilouette, Yosemite ve Bridalveil nehirlerle birlikte Kaliforniya'nın en yüksek şelaleleri de yer alır. Dünyanın dört bir yanında ziyaretçi alan vadi Yosemite Ulusal Parkı'nın da merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Whitney Dağı</span> kıtasal ABD arazileri içinde en yüksek rakımlı dağ

Whitney Dağı batı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinin "İnyo ilçesi" ile "Tulare ilçesi" içinde en yüksek zirvesi 4.421 m rakımlı olan ve Alaska hariç kıtasal ABD arazileri içinde en yüksek rakımlı olan dağdır. Kuzey Amerika kıtasının en düşük rakımlı noktası Death Valley Ulusal Parkı'nda Badwater Havzası ile bunun kuzey-kuzey-batı yönünde bulunan kıtasal ABD'nin bu en yüksek noktası olan Whitney Dağı arasında uzaklık 136,2 km'dir. Whitney Dağı'nın batı yamaçları Sekoya Ulusal Parkı sınırları içindedir. Doğu yamaçları da İnyo ilçesi tarafından korunmakta olan "Inyo Ulusal Ormanı" sınırları içine girmektedir. Whitney Dağı'nın zirvesi Yösemite Vadisi "Happy Iles" mevkiinde başlangıcı olan John Muir Yürüyüş Patikası'nın bitiş mevkidir ve bu patika böylece 341 km uzunlukta olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Wheeler Zirvesi</span>

Wheeler Zirvesi ABD'nin batısında Nevada eyaletinde Büyük Havza'da Snake Sıradağları'nın bir kısmı olarak bulunan ve tümüyle Great Basin Ulusal Parkı içindeki en yüksek ve en fazla göze çarpan bir dağ.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Peak</span>

Lassen Peak vaya Lassen Zirvesi veya Lassen Dağı ABD'de Kaliforniya eyaleti kuzeyinde Shasta İlçesi (county)'de bulunan bir stratovolkan dağıdır. Lassen Zirvesi Kanada'nın güneybatısında bulunan Britanya Kolombiyası eyaletinin güneybatısından ABD'de Kaliforniya'nın kuzeyine kadar yay gibi uzanan 18 büyük yanardağ zirvesi zincirinden oluşan Cascade Sıradağları'nın üstünde en güneyde olan yanardağdır. Kuzey Kaliforniya'da mensup olduğu sıra dağlara Shasta Cascade Dağları adı da verilmektedir. Lassen Zirvesi'nin denizden rakımı 3.189 m'dir; fakat Lassen Zirvesi etrafında bulunan dağ doruklarının çok daha üstünde bulunmaktadır ve zirveden sonra en yüksek doruklara nisbetle yaptığı "çıkıntı" 1.594 m olmaktadır. Bu çıkıntının karakteri "lav kubbesi" olmasıdır ve bu lav kubbesinin hacminin 2 km³ olduğu tahmin edilmektedir. Böylece Lassen Zirvesi dünyada en büyük lava kubbeli yanardağlar arasında yüksek bir sırada bulunmaktadır.

Sierra Nevada İspanyolca "karla kaplı sıradağlar" anlamına gelmektedir..

<span class="mw-page-title-main">Cascade Sıradağları</span>

Cascade Sıradağları veya kısaca "Cascades" batı Kuzey Amerika kıtasında önemli sıradağlardır. Kanada'da güney Britanya Kolumbiyası eyaletinden güney doğru ABD'de Washington, Oregon ve kuzey Kaliforniya eyaletlerine kadar uzanırlar. Bu sıralar ham önemli volkanik olmayan zirveleri hem de "Yüksek Cascadelar" adı verilen bir sıra volkan zirvelerini ihtiva ederler. Batı Kanada'da Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan kısmını Kanadalılar "Kanada Cascadeları" veya basitçe yerel dağlar olarak "Cascades Dağları" olarak adlandırırlar. ABD'nin kuzey-batı bölgesinde bulunan kısmının Washington eyaleti içinde bulunan kısmı genel olarak yerel ismi ile "Cascadeler"'dir; fakat genel olarak "Kuzey Cascadeler " olarak da anılırlar. Tüm Cascade Sıradağları üstünde bulunan en yüksek zirve rakımı ABD Washington Eyaletinde bulunan 4,392 m olan Rainier Dağı'dir.

<span class="mw-page-title-main">Little San Bernardino Sıradağları</span>

Little San Bernardino Sıra Dağları ABD'nin batısında Kaliforniya eyaletini güneyinde bulunan ve Transverse Sıradağları'nin bir parçası olan bir küçük sıradağdır. Bu sıradağlar yaklaşık 64 km uzunlukta olup güneydoğu yönünde Kaliforniya'nın San Bernadino ilçesi ve Riverside ilçesinde bulunup tuzlu ve çok sığ olan "Salton Sea Gölü"'nün kuzeydoğu sahilini oluşturlar. Bu sıradağlar güneyde bulunan Colorado Çölü'deki Coachilla Vadisinin kuzeyde bulunan Mojave Çölü'nden ayırılmasına neden olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Betika Dağları</span>

Betika Dağları veya Betika Sistemi, İspanya'nın güneydoğusunda bulunan bir sıradağdır. Dağlar, İber Yarımadası'nın doğu ve güneyinde yer almaktadır ve adını Roma eyaleti Hispania Baetica'dan almaktadır. En yüksek noktası 3.478,6 metrelik Mulhacén Dağı'dır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.