İçeriğe atla

Sidney Rigdon

Sidney Rigdon (19 Şubat 1793 - 14 Temmuz 1876) Mormon liderdir. Joseph Smith, Jr.'ın linç edilmesinin ardından yaşanan liderlik krizinde Mormon liderliğine aday olsa da başarısız olmuştur. Mormonların çoğunluğunun Brigham Young önderliğini tanıma kararını tanımamış, kendi cemaatiyle beraber ayrı bir mezhep olarak devam etmiştir.

Hayatı

Rigdon, 1793 yılında çiftçi bir ailenin çocuğu olarak Pensilvanya Allengheny County'de doğar. Küçük yaştan itibaren erken yaşta okumaya başlamış, tarih ve özellikle Hristiyanlık tarihini çok iyi bilir. 1818 yılında Kalvinist rahip yardımcısı olur, 1819 yılında rahipliğe başlar. İlk görev yeri Ohio'daki Turnbull County'de 1822 yılına kadar kalır. Hristiyanlık içinde Eski Ahit ile Yeni Ahit arasındaki tartışmalara katılır. Rigdon 1830 yılından itibaren Joseph Smith, Jr. tarafından kurulan Church of Christ kilisesine katılır. Rigdon, Mormon Kitabı'nı okur, doğruluğunu teyit eder ve 14 Kasım 1830 tarihinde Ohio'da vaftiz edilir. 3 Haziran 1831 tarihinde Smith tarafından başrahip ilan edilir. Rigdon ateşli bir hatip olduğu için Smith tarafından kilisenin sözcüsü olarak kullanılmıştır. İlk dönemlerde Smith ile birlikte sürekli olarak gelenekselci kamuoyu tarafından şiddetli şekilde bastırılmıştır.

Taht kavgası

Ana madde: Mormonlarda taht kavgası

Smith öldürüldüğünde Rigdon ve Young başta olmak üzere tüm liderler Nauvoo dışındaki eyaletlerde Mormonluğu yayma girişimlerindeydiler. Rigdon 3 Ağustos günü kente ilk dönen kişi oldu. İlahi bir mesaj aldığını ve kendisinin Kilisenin koruyucusu seçildiğini ilan etti. 6 Ağustos günü Young ve diğer 12 Havari Konseyi üyeleri kente döndü, Rigdon ile ertesi gün toplantı yapıldı. Rigdon kendisinin tek lider olması konusunda ısrar ediyordu. 8 Ağustos günü Mormon önde gelenleriyle bir konferans yapıldı. Burada Rigdon oldukça uzun bir söylev vererek kendisinin lider olması gerektiğini izah etmeye çalıştı. Ancak kendisinden sonra söz alan Young, Smith'in yerinin hiçbir şekilde doldurulamayacağını söyleyerek ancak 12 Havari heyetinin kiliseyi güvence altına alabileceğini katılımcılara anlattı. Yapılan oylama sonucunda Young'ın önerisi kabul edildi, azınlıkta kalan muhalifler sonraki süreçte aforoz edilecekti. 6-7 Ekim 1844 tarihinde yapılan genel konferansta Young her inananın ilahi mesaj alma hakkının bulunduğunu belirtmiştir.

Sonraki dönem

Nauvoo'daki Mormonların büyük çoğunluğu 12 Havari Konseyi liderliğini kabul eder. Brigham Young önderliğindeki heyet batıya göç kararı alır ve uzun bir yolculuğun ardından Utah bölgesine yerleşilir. Günümüzde 16 milyonun üzerinde inananı bulunan bu mezheptir.

Rigdon ve onu lider olarak benimseyen Rigdonite olarak anılan takipçileri bölgeden ayrılarak Pittsburgh, Pensilvanya'ya yerleşirler. 6 Nisan 1845 tarihinde yapılan kilise toplantısında Rigdon kendi kiliselerinin Joseph Smith, Jr.'ın yolunun asıl devamcısı olduklarını belirtir, iç yapılanmasında 12 Havariler Konseyini oluşturup kendisi de başına geçer. Cemaat The Messenger and Advocate adlı yayını sayesinde oldukça gelişse de 1847 yılıyla beraber iç çatışmalar yaşayan hareket bölünür ve dağılmanın eşiğine gelir. Bu aşamada William Bickerton kiliseyi yeniden örgütleyecek ve 1862 yılında The Church of Jesus Christ adıyla duyuracaktır. Rigdon sonraki dönemde Pensilvanya ve New York'ta yaşamış, 1876 yılında ölmüştür.

İddia sahibi Kilisedeki önceki konumu Yıllar †Mormon mezhebi Cemaat büyüklüğü
Sidney Rigdon Başkanlık Kurulunun hayattaki en kıdemli üyesi 1844–1847 Church of Jesus Christ (Bickertonite) 15.000
Brigham Young12 Havari Konseyi Başkanı 1844–1877 The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. 16.805.400[1]
James Strangİhtiyar heyeti üyesi 1844–1856 Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (Strangite) <1.000
Granville Hedrick Belge yok 1850'ler–1881 Church of Christ (Temple Lot) 12.000
Church of Christ with the Elijah Message 10.000
Alpheus Cutler Yüksek Konsey üyesi 1853 ve 1864 Church of Jesus Christ (Cutlerite) <100
Joseph Smith III (1860) Doğrudan varis ‡1860–1914 Community of Christ, eski adı The Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (RLDS)250.000
† İddia sahibinin mezhebe liderlik ettiği dönem
‡ Smith'in kardeşi William Smith'in 1894 yılında ölmesiyle aile seceresindeki tek varis konumuna geldi.

Kaynakça

  1. ^ 15 Kasım 2022 itibarıyla Kilise resmî verisi 25 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 15 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir


İlgili Araştırma Makaleleri

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

<span class="mw-page-title-main">Mormonluk</span> Joseph Smith tarafından kurulan dinî gelenek ve teoloji

Mormonluk kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Smith, Jr.</span> Mormonluğun kurucu peygamberi ve İsa Mesihin Ahir Zaman Azizler Kilisesinin ilk başkanı (1805–1844)

Joseph Smith, Jr., Amerikalı bir dini lider ve Mormonluk ile Son Zaman Azizleri hareketinin kurucusuydu. 24 yaşında Mormon Kitabı'nı yayımlayan Smith, ölümünden on dört yıl sonra on binlerce takipçi kazanmıştı. Kurduğu inanç, günümüzde milyonlarca kişi tarafından dünya çapında takip edilmektedir ve bu inanca mensup birkaç kilise vardır. Bu kiliselerden en büyüğü İsa Mesih'in Son Zaman Azizleri Kilisesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi</span> Mormonluğun en büyük mezhebi

İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi, yaygın bilinen adıyla Mormonluk, 6 Nisan 1830 tarihinde Joseph Smith, Jr. aracılığıyla ABD'nin New York eyaletinde kurulmuştur. Sonrasında kilise üyeleri gördükleri baskılardan dolayı Batı'ya göç etmişler ve Utah eyaletine gelmişlerdir. 24 Temmuz 1847 tarihinden itibaren ise Brigham Young öncülüğünde, günümüzde halen eyaletin başkenti konumundaki Salt Lake City kurulmaya başlanır. Günümüzde de Kilise'nin merkezi bu şehirde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mormon Kitabı</span> Son Zaman Azizleri hareketinin kutsal kitabı

Mormon Kitabı, inananları tarafından yaklaşık MÖ 2200'den MS 421'e kadar Amerika'da yaşayan eski peygamberlerin yazılarını içerdiği kabul edilen, Son Zaman Azizler hareketinin kutsal metnidir. İlk olarak Joseph Smith tarafından Mart 1830'da yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Lorenzo Snow</span>

Lorenzo Snow İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 1898 yılından ölümüne kadar başkanlık yapmış 5. başkanıdır. Snow Mormonların 19. yüzyıldaki son lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Jonatana Napela</span>

Jonatana Napela veya Jonathan Hawaii Napela en erken Hawaiili İsa Mesih'in Son Zaman Azizleri Kilisesi'ne Hawaii'de, 1851'de katıldı. Misyoner George Q. Cannon ile birlikte çalışarak Mormon Kitabı'nın "Ka Buke a Moramona" olarak Hawaii diline çevrilmesine yardım etti. Napela, Moloka fori'deki Kalaupapa'daki koloninin birkaç yıl boyunca yaptığı bir şef olarak hizmet etmek üzere atandı. Karısına cüzzam teşhisi konulduktan sonra orada eşlik etmişti. Yerleşimdeyken, LDS Kilisesi üyelerine liderlik etti ve çoğu Protestan olan yerleşim birimindeki tüm insanlara hizmet etmek için Roma Katolik rahip-misyoneri Peder Damien ile işbirliği yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Almon W. Babbitt</span> Amerikalı Politikacı

Almon Whiting Babbitt Son Gün Aziz hareketinin erken bir lideri, Mormon öncüsü ve Utah Bölgesi'nin ilk sekreteri ve saymanıydı. Utah ve Washington, DC arasında hükûmet işi için seyahat ederken Nebraska Bölgesi'nde Cheyenne Kızılderilileri tarafından düzenlenen bir baskında öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Francis W. Kirkham</span>

Francis Washington Kirkham Tanınmış bir eğitimci ve New Witness For Christ in America kitabının yazarıydı: Mormon Kitabı'nın 'Gelecek' kitabında İlahi Gücün Kanıtı, Mormon Kitabı'nın gerçekliğinin kitap uzunluğundaki en eski savunmalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Emma Smith</span>

Emma Hale Smith Bidamon Amerikalı çiftçi, Mormonların ilk peygamberi olarak tanınan Joseph Smith, Jr.'ın ilk eşi ve onun ölümünün ardından İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nden ayrılan Mesih'in Topluluğu adlı kilisenin üyesi.

Nauvoo ABD'nin Illinois eyaleti Hancock County içinde yeralan küçük bir yerleşim yeridir.

Utah Savaşı (1857-1858) Utah bölgesindeki Mormonlar ile ABD Silahlı Kuvvetleri arasındaki silahlı çatışmaları anlatır. Çatışmaların Mayıs 1857'den Temmuz 1858'e kadar sürmesine rağmen büyük çaplı bir askerî harekât yapılmadan uzlaşma sağlanmıştır. Anlaşmaya göre Utah bölgesinin yönetiminde olan Mormon lideri Brigham Young görevi bırakmış, buna karşılık ABD başkanı James Buchanan ise vatana ihanet suçlamasını geri çekerek genel af ilan etmiştir.

Nauvoo Lejyonu, ABD'nin Illionis eyaletindeki Nauvoo kentinde Mormonlar tarafından örgütlenen milis kuvvetidir. Mormonlara karşı çevredeki yerleşimlerden gelen tepkiler üzerine kenti ve Mormonluk inancını korumak temel görevi haline gelmiştir. Mormon lider ve aynı zamanda Nauvoo valisi olan Joseph Smith, Jr. komutasında önemli bir askerî birlik haline gelmiştir. Smith'in linç edilmesinin ardından Mormonların Brigham Young liderliğinde Utah'a göç etmesiyle beraber askerî birlik çeşitli isimler altında varlığını devam ettirmiş, Utah Savaşı'nda görev yapmıştır. 1887 yılında resmî olarak lağvedilmiş, 1894 yılında Utah Ulusal Muhafızları kurulmuştur.

Mormonlarda taht kavgası 27 Haziran 1844 günü öldürülen Joseph Smith, Jr.'ın ardından Mormon liderliği içinde patlak veren krizi anlatır. Smith'in linç edilmesinin ardından başta Sidney Rigdon, Brigham Young ve James Strang olmak üzere önde gelen Mormon liderler kendilerinin yeni önder olduğunu iddia etmiştir. Mormonların çoğu Young'ın önderliğini kabul etse de hareket içindeki bölünme kalıcı olmuş ve günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mormon Göçü</span>

Mormon Göçü Mormonların Joseph Smith, Jr.'ın linç edilmesinin ardından Brigham Young önderliğinde Illinois, Nauvoo'dan Utah bölgesine toplu şekilde göçmelerini anlatır. Mormon savaşları kapsamında bölgeden kovulan Mormonlar Temmuz 1847'de binlerce kilometre yolculuğun ardından bugün Salt Lake City olan yere ulaşmışlardır.

James Jesse Strang Mormon lider ve kral. Joseph Smith, Jr.'ın linç edilmesinin ardından yaşanan liderlik krizinde Mormon liderliğine aday olsa da başarısız olmuştur. Mormonların çoğunluğunun Brigham Young önderliğini tanıma kararını tanımamış, kendi cemaatiyle beraber ayrı bir mezhep olarak devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Smith III</span>

Joseph Smith III Mormonların ilk peygamberi Joseph Smith, Jr. ve eşi Emma Smith'in hayatta kalan en büyük oğludur. Smith tarafından 1830 yılında kurulan kilisenin onun 1844 yılındaki ölümüyle bölünmesi sonrasında bugün Mesih'in Topluluğu adı verilen mezhebin peygamberi ve lideri olmuştur. 1914 yılındaki ölümüne kadar 44 yıl boyunca bu görevini sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Patricia T. Holland</span>

Patricia Terry Holland, Amerikalı eğitimci, yazar ve dinî lider.

<span class="mw-page-title-main">Mesih'in Topluluğu</span>

Mesih'in topluluğu, 1872'den 2001'e kadar "Yeniden Düzenlenmiş İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi" (RLDS) olarak bilinen, Amerikan merkezli uluslararası bir kilisedir. Bu kilise, Son Zaman Azizleri hareketinin ikinci en büyük grubudur. Kilise, 59 ülkede 1.100 cemaatte yaklaşık 250.000 üye bildirmektedir. Kilise, kökenlerini Joseph Smith'in 6 Nisan 1830'da kurduğu Mesih'in Kilisesi'ne dayandırmaktadır. Joseph Smith III, babası Joseph Smith'in 1844'teki ölümünün ardından 6 Nisan 1860'ta kilisenin liderliğini resmi olarak kabul etmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.