Sideritis gulendamiae

Gülendam dağ çayı

Korunma durumu

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Plantae
Bölüm:	Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf:	Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım:	Lamiales
Familya:	Lamiaceae (Ballıbabagiller)
Cins:	Sideritis
Tür:	S. gulendamiae

İkili adlandırma

Sideritis gulendamiae
H. Duman & Karavelioğulları

Gülendam dağ çayı (Sideritis gulendamiae), ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Sideritis cinsinden dağ çayı türü.

Temmuz 1993 ve 1995'te Eskişehir'de Sivrihisar ve Mihalıççık yakınlarından toplanan örneklerden tanımlanmıştır.

Morfoloji

Gövdesi dört köşeli ve yoğun yünsü örtü tüylüdür. Bitki beyazımsı renkte, basit veya dallanmış olup, yoğun, basık, beyaz-yünsü görünüşlü tüy örtüsüne sahiptir. Taban yaprakları rozet şeklinde ve çok sayıdadır. Orta gövde yaprakları genellikle şerit biçiminde, çiçek durumu basit ya da dallanmış vertisillastrumlardan ()oluşmuştur. Brakteler dairemsiden yüreksiye kadar değişen şekillerdedir. Çanak tüpsü, dişleri kısa üçgen-mızraksı, çanak sarı renkte, dudak kenarlarında kahverengi çizgili, meyve üçgen-yumurtamsıdır.

Habitat ve yayılımı

Endemik olarak dünyada yalnızca Türkiye'de Eskişehir ilinde bulunur. 880–950 m yükseklikteki dağ ve tepelerde, alçı taşlı ve marnlı bozkırlarda yetişir.

İnsan besini olarak kullanımı

Kurutulmuş çiçek ve yapraklı sapları yöre halkı tarafından ada çayı gibi demlenerek tüketilir.

Adlandırma

Adı, bitki morfolojisi ve anatomisi ile sistematik botanik uzmanı Prof. Dr. Gülendam Tümen'e ithafen verilmiştir.

Kaynakça

Ayla Kaya, Fatih Satıl, Gülendam Tümen ve K. Hüsnü Can Başer (2002), Türkiye'de yeni bir endemik tür: Sideritis gulendamiae H. Duman & F. A. Karavelioğulları (Labiatae), 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskişehir.

İlgili Araştırma Makaleleri

Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

Çiçek bitkilerde üremeyi sağlayan organları taşıyan yapı. Bir çiçek, 4 kısımdan oluşur.

Betulaceae Fagales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

Salvia halophila, Salvia cinsine bağlı çok yıllık otsu bir bitki türüdür. İç Anadolu'nun tuzlu bozkırlarında 950-1000 metre yükseklikte yetişir. Türkiye'de Konya ve Niğde illerinde yayılış yapar.

Şablon:Geçmiş birleştirme

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

Lauraceae (Defnegiller). Laurales takımına ait bir bitki familyası.

Kıbrıs lalesi, zambakgiller (Liliaceae) familyasından Kıbrıs adasına özgü endemik bir lale türü. Kıbrıs Türk halkı arasında Medoş Lalesi olarak bilinir. Adanın kuzeyinde Tepebaşı köyü ve Avtepe köyü civarında, güneyinde ise Akama yöresinde yetişir.

Munzur Vadisi Millî Parkı, Tunceli ve Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisi'nde, 42.000 hektarlık bir alandır. 1971 yılında millî park olarak ilan edilmiştir. Bu bölgenin millî park olarak ilan edilmesinde, başta akarsu kaynakları ve gözeler olmak üzere, zengin doğal veriler, endemik bitki türleri ve yöreye özgü hayvan türleri ile zenginleşen bitki örtüsü ve yaban hayvan varlığıdır.

Alchemilla ovitensis, Rosaceae (gülgiller) familyasından Türkiye'de endemik olan bir aslanpençesi türü. İlk olarak 2001-2002 yıllarında bilim dünyasına kazandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

Oğul otu ya da Melissa (Melissa), nane (Lamiaceae)'nin familyasındaki bir bitki cinsi'dir. Dört ya da daha fazla tür Akdeniz bölgesi'nden batı Malezya'ya dağılmıştır. Bu cinsin en bilinen türü limon balsamı 'dir.

Sideritis, Lamiaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Sideritis başlıca Akdeniz bölgesinde yayılım gösteren, bir ve çok yıllık toplam 142 taksona sahip bir cinstir.

Sideritis akmanii, Sideritis cinsine bağlı bir bitki türüdür. Dünya'da yalnızca Türkiye'de Afyon ilinde yayılış yapar. İlk olarak 1996 yılında Türk botanikçileri Zeki Aytaç, Ali A. Dönmez ve Murat Ekici tarafından tanımlanmıştır. Bu tür, Ankara Üniversitesi'nde bir botanikçi olan ve aynı alanda bitkiyi ilk toplayan Prof. Dr. Yıldırım Akman'ın onuruna adlandırılmıştır.

Sideritis vulcanica, Sideritis cinsine bağlı bir bitki türüdür.

Aniseia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Panama veya Herrera orijinlidir.

Argyreia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

Stachys ahmet-savranii, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından 2021 yılında tanımlanan çok yıllık bitki türü.

Centaurea anthemifolia, papatyagiller (Asteraceae) familyasına ait çok yıllık bir bitki türüdür. Türkiye'ye endemik bir türdür ve Adana ilinde yayılış göstermektedir.

Verbascum Afyonense, Afyon Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türüdür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.