Sibiryalılar - Turkipedia

Sibiryalılar, Rusların (alt) etnik veya etnografik grubunun yanı sıra Sibirya'nın sakinleri ve yerlileridir. ^[1] ^[2]

Denonim olarak

"Sibiryalılar" ibaresi, hem yerli halklar hem de Avrupa diasporası (Ruslar, Ukraynalılar, Baltlar, Finler ve diğer halklar) dahil olmak üzere Sibirya'nın tüm sakinleri ve yerlileri için kullanılır.

Alt etnik grup olarak

Etnolojide bu terim genellikle 16-17. yüzyıllardaki Rus fethi sırasında Sibirya'nın en eski Rus nüfusuna ve onların torunlarına atıfta bulunmak için kullanılır. Daha sonra yerleşimciler, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısı – 20. yüzyılın başlarında, Sibiryalılar tarafından "Rus" olarak adlandırıldı. ^[1] ^[2] ^[3]

Sibiryalıların lehçeleri esas olarak Kuzey Rus lehçeleri temelinde oluşturulmuştur. ^[3]

Sibirya bölgeselciliğinin ideologları (Sibirya milliyetçiliği) Sibiryalıları Ruslardan ayrı bir halk olarak görüyorlardı. Çağdaş etnologlar arasında bu bakış açısının hem muhalifleri hem de destekçileri var. 1918'de Sibirya bölgecilerinin kontrolü altında kısa vadeli bir devlet oluşumu "Sibirya Cumhuriyeti" vardı.^[4]

2002 ve 2010 Rus Nüfus Sayımı sırasında, "Siberiak" etnonimi az sayıda katılımcı tarafından ana isim olarak belirtildi. ^[5]

Ayrıca bakınız

Kamçadallar
Kamenschik
semeiskie

Dipnotlar

Bibliyografi

"Siberian regional identity: self-perception, solidarity, or political claim?". Russia's Regional Identities: The Power of the Provinces. Routledge Contemporary Russia and Eastern Europe Series. London; New York: Routledge. 2018. ISBN 978-1-138-20102-6.
"The Difficulty of Being Oneself: Identity Politics of "Old-Settler" Communities in Northeastern Siberia" (PDF). Rebuilding Identities. Pathways to Reformin Post-Soviet Siberia. Berlin: Dietrich Reimer Verlag. 2005. ss. 135-151 – Siberian-studies.org vasıtasıyla.
"Сибирский национализм и борьба за власть в крае (март 1917 — ноябрь 1918 г.)" [Siberian nationalism and the struggle for power in the region (March 1917 – November 1918)] (PDF). Вестник Томского государственного университета [ Tomsk State University Bulletin]. 323: 174-179. June 2009. ISSN 1561-7793. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
Русские старожилы Сибири: социальные и символические аспекты самосознания [Russian Old-Settlers of Siberia: Social and Symbolic Aspects of Identity] (PDF) (Rusça). Moskova: Novoe izdatel’stvo. 2004. ISBN 5-98379-005-6. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
"Русские в Сибири и на Дальнем Востоке" [The Russians in Siberia and the Far East]. Русские [The Russians] (Rusça). Moskova: Nauka. 1997. ss. 114-117. ISBN 5-02-010320-9. 25 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
"The Regionalist Conception of Siberia, 1860 to 1920". Between Heaven and Hell: The Myth of Siberia in Russian Culture. New York: St. Martin's Press. 1993. ss. 113-132. ISBN 978-0-312-06072-5.

^ ^a ^b Vlasova 1997.
^ ^a ^b Schweitzer, Vakhtin & Golovko 2005.
^ ^a ^b Vakhtin, Golovko & Schweitzer 2004.
^ Sushko 2009.
^ Anisimova & Echevskaya 2018.

İlgili Araştırma Makaleleri

Brest-Litovsk Antlaşması, 3 Mart 1918 tarihinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı arasında imzalanmış, İttifak Devletleri'nin yenilmesi üzerine geçersiz kalmış bir barış antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı en son antlaşmadır.

Çukçiler, Sibirya'nın kuzeydoğu ucunda, Rusya'ya bağlı Çukotka Özerk Okrugu'nda yaşayan halk. 1979 sayımında nüfusları 14.000 olarak tespit edilmiştir. Çukçi Yarımadası, Arktik Okyanusu ile Bering Boğazı kıyılarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kutup Ayısı Seferi</span>

Kutup Ayısı Seferi, Eylül 1918 - Temmuz 1919 tarihleri arasında Rus İç Savaşına müdahil olan, Rusya'nın kuzeyindeki liman kenti Arkhangelsk'e çıkarak 5 bin kişilik silahlı kuvvetiyle Kızılordu'ya karşı savaşan ABD birliğinin seferidir.

Grigori Mihayloviç Semyonov veya Ataman Semyonov (Rusça: Григо́рий Миха́йлович Семёнов Rus İç Savaşı sırasında Sibirya Müdahalesi döneminde Japonya tarafından Sibirya bölgesinde desteklenen Beyaz Ordu komutanı ve Baykal Kazaklarının Atamanı. Rusya'da 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen, pek çok Bolşevik'in ve sivilin katledilmesine sebep olan Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya Yupikleri</span> Eskimo halkı

Sibirya Yupikleri ya da Yuitler, Rusya'ya bağlı Çukçi Yarımadası ile ABD'deki Alaska eyaletine bağlı St. Lawrence Adası'nda yaşayan Yupik kolundan bir Eskimo halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.400 kişilik nüfustan 1.000 kadarı, Rusya'daki 900 kişilik nüfustan ise ancak 300 tanesi anadillerini konuşabiliyor.

Sirenik Yupikçesi ya da Sirenik Eskimocası, Rusya'ya bağlı Çukçi Özerk Okrugunda bulunan Çukçi Yarımadasının güney kıyılarında Sirenik (Сиӷы́ных) başta olmak üzere birkaç köyde Sirenik Yupikleri (Сиӷы́ныгмы̄́ӷий) tarafından geçmişte konuşulan ve Valentina Vıye adlı son konuşanının 1997 yılında ölmesiyle de yok olan Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili. Diğer Yupik dillerinden oldukça farklı olduğu için kimilerine göre Eskimo dillerinin Yupik ve İnuit dışında üçüncü koludur.

<span class="mw-page-title-main">Sirenik Yupikleri</span> Büyük ölçüde özgünlüğünü yitirmiş olan Yupik kolundan bir Eskimo halkı

Sirenik Yupikleri ya da Sirenik Eskimoları, Rusya'ya bağlı Çukotka Özerk Okrugunda bulunan Çukçi Yarımadasının güney kıyılarında Sirenik (Сиӷы́ных) başta olmak üzere birkaç köyde yaşayan ve kültürleri büyük ölçüde özgünlüğünü yitirmiş olan Yupik kolundan bir Eskimo halkıdır. Dilleri diğer Yupik dillerinden oldukça farklı olduğu için Menovşçikov (Меновщиков) gibi kimi uzmanlara göre Eskimo halklarının Yupik ve İnuit dışında üçüncü koludur.

Sibirya Tatarları Batı Sibirya'da tatarların etnik grubu, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Rusya içindeki Batı Sibirya’da yaşar.

Gürcistan'daki Oset ayaklanmaları, 1918-1920 yılları arasında günümüzde Gürcistan'da ayrılıkçı bir cumhuriyet olan Güney Osetya'nın Oset yerleşim yerlerinde, Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'ne ve ardından Menşeviklerin hakim olduğu Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'ne karşı gerçekleşen bir dizi ayaklanmadır. Bölgedeki Gürcü ve Oset toplulukları arasında binlerce can kaybına sebep oldu ve acı hatıralar bıraktı.

Uzak Doğu Rusyası da dahil Sibiryanın nüfusu kırk milyondan fazladır. 17. ve 19. yüzyıllar arasında Rusya’nın Sibiryayı Ele Geçirmesi ve Sovyet Döneminde arka arkaya yaşanan nüfus hareketleri sonucunda Sibirya demografisinde bugün ana dili Rusça olanlar baskındır. Günümüzde toplam Sibirya nüfusunun %10’undan daha aşağıda bir sayı oluşturan yerli gruplar kalmıştır.

Cedidcilik, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında Rus İmparatorluğu'da özellikle Türk kökenli Müslüman halklar arasında ortaya çıkan sosyal-siyasi ve entelektüel bir harekettir. Önceleri eski eğitim sistemini değiştirmek ve Müslümanlar için Avrupalı eğitiminin gerekliliği savunan bir hareket iken daha sonra feodal kalıntıların lağvedilmesi, İslam'ın ve dini okulların reformu, İslam'ın milli burjuvazinin taleplerine uyarlanması amaçlanmıştır. Hareketin en önde gelen isimlerinden biri İsmail Gaspıralı idi.

Geçici Sibirya Hükûmeti (Omsk), Rus İç Savaşı döneminde Beyaz Ordu tarafından Omsk'ta kurulan geçici hükûmet.

Rus İç Savaşı'nda Müttefiklerin müdahalesi, 1918 yılında Rus İç Savaşı sırasında başlatılan çok uluslu bir askerî harekâttır. Ana hedefler, Çekoslovak Lejyonuna yardım etmek, Rus limanlarındaki mühimmat ve silah tedarikini sağlamak ve Doğu Cephesini yeniden kurmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da İslam</span>

Rusya'da İslam, ülkenin en yaygın ikinci dinidir. Rusya, Avrupa'daki en fazla Müslüman nüfusa sahip, Hristiyan çoğunluklu ülkedir; 2024 yılında yapılan ülke çapındaki bir ankete göre, Rusya'daki Müslümanlar toplam nüfusun 14 milyonu veya %10'unu oluşturuyor.

Genetik çalışmalar, Rusların Polonyalılara, Belaruslulara, Ukraynalılara ve diğer Slavlara olduğu kadar Estonlara, Letonlara, Litvanlara ve Macarlara da yakın olduğunu göstermektedir.

Alaş Otonomu 1917 ile 1919 yılları arasında, bugünkü Kazakistan Cumhuriyeti topraklarında bulunan bir Kazak devletiydi. Başkenti Semey, daha sonra "Alash-qala" olarak biliniyordu.

Alazeya, Rusya'da, Yakutistan'ın kuzeydoğu kesiminde, batısındaki daha büyük İndigirka havzaları ile doğuda Kolima havzaları arasında yer alan ve Kuzey Kutbu'na akan bir nehirdir.

Rusya-Sırbistan ilişkileri, Rusya ve Sırbistan arasındaki ikili dış ilişkilere atıfta bulunur. Ülkeler, 1816'da Rusya İmparatorluğu ve Sırbistan Prensliği olarak resmi diplomatik ilişki kurdular. Rusya'nın Belgrad'da bir fahri konsolosluğu, Belgrad'da bir büyükelçiliği ve Sırbistan'ın Kosova ve Metohija eyaletinin Priştine şehrinde UNMIK ile temas kurmak için irtibat bürosu bulunmaktadır. Sırbistan'ın Moskova'da bir büyükelçiliği, St. Petersburg'da bir fahri konsolosluğu var ve Yekaterinburg'da bir başkonsolosluk açacağını duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">İvan Petlin</span>

Ivan Petlin, Sibiryalı bir Kazak resmi bir görevle Çin'e ulaşan ilk Rustu (1618-1619). Seferi, Yuan Hanedanının düşüşünden bu yana batıdan Çin'e kara yoluyla ulaşan ikinci Avrupa seferi olabilir. Arka plan için bkz. Rusya-Çin ilişkileri.

Semyon Ulyanoviç Remezov, Rus tarihçi, mimar ve Sibirya coğrafyacısıydı. Bölgenin atlasları haline gelen Sibirya'ya ait üç harita, çizelge ve çizim koleksiyonunun derlenmesinden sorumludur. Remezov'un atlasları, Çar'a Sibirya coğrafyası ve yerli toplulukların konumları hakkında bilgi sağladığı için Büyük Petro'nun Rusya'nın doğu topraklarına doğru emperyalist genişlemesi açısından önemliydi. Bu tür bilgiler, bölgedeki gelecekteki idari ve askeri projeler için gerekli hale geldi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.