İçeriğe atla

Sibirya çamı

Sibirya çamı
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Pinopsida
Takım:Pinales
Familya:Pinaceae
Cins:Pinus
Tür: P. sibirica
İkili adlandırma
Pinus sibirica
Du Tour, J.-F.-P.Déterville, Nouv. Dict. Hist. Nat. 18: 18 (1803).

Sibirya çamı (Pinus sibirica), çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türü.

Dağılım

Sibirya çamı ve karaçam ormanı

Sibirya'daki Ural Dağları'ndan (58°D), Yakutistan'ın güneyindeki Stanovoy Sıradağları'na (126°D) kadar ve Aşağı Yenisey Vadisi'ndeki İgarka'dan (68°K), Orta Moğolistan'ın güneyine (45°K) kadar uzanan alan içerisinde bulunurlar. Alanın kuzeyinde, düşük rakımlarda, tipik olarak 100–200 m, daha güneyde ise 1.000-2.400 m rakımda büyüyen bir dağ ağacıdır. Bu alanda sıklıkla alpin ağaç çizgisine ulaşır. Yetişkin boyutları 30–40 m yüksekliğe ve 1.5 m gövde çapına kadar büyüyebilir. Maksimum ömrü 800–850 yıldır.

Açıklama

Çiçekli çam kozalakları

Pinus sibirica, Pinus cinsinin alt cinsi Strobus'un bir üyesidir ve bu grubun tüm üyeleri gibi, yapraklar ('iğneler'), yaprak döken bir kılıfa sahip beşli fasiküller (demetler) içindedir. İğne benzeri yapraklar 5–10 cm uzunluğundadır. Sibirya çam kozalakları 5–9 cm uzunluğundadırlar. 9–12 mm uzunluğundaki tohumların yalnızca körelmiş bir kanadı vardır ve göknar kargası tarafından dağıtılır.

Sibirya çamı, bazı botanikçiler tarafından ona çok benzeyen Pinus cembra'nın bir çeşidi veya alt türü olarak değerlendirilir. Biraz daha büyük kozalaklara ve Pinus cembra'da iki yerine üç reçine kanallı iğnelere sahip olması bakımından farklılık gösterir.

Diğer Avrupa ve Asya beyaz çamları gibi, Sibirya çamı da Cronartium ribicola hastalığına karşı çok dayanıklıdır. Bu mantar hastalığı, yanlışlıkla Avrupa'dan Kuzey Amerika'ya getirilmişti ve burada birçok türde Amerikan yerli beyaz çamlarında, özellikle de yakından ilişkili Pinus albicaulis türünde ciddi kayıplara neden oldu. Sibirya çamı, bu türlerde hastalanmaya karşı direnç geliştirmek için hibridizasyon ve genetik modifikasyon araştırmaları için çok değerlidir.

Kimya

Pinostilbene, P. sibirica'nın kabuğunda resveratrol ile birlikte bulunan bir stilbenoiddir.[1]

Kaynakça

  1. ^ Tyukavkina, N. A.; Gromova, A. S.; Lutskii, V. I.; Voronov, V. K. (1 Eylül 1972). "Hydroxystilbenes from the bark of Pinus sibirica". Chemistry of Natural Compounds (İngilizce). 8 (5): 570-572. doi:10.1007/BF00564298. ISSN 1573-8388. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çam</span>

Çam, Pinaceae (çamgiller) familyasından Pinus cinsinden orman ağaçlarını içeren iğne yapraklı türlere verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Sarıçam (bitki)</span>

Sarıçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından Kuzey Avrupa, Kuzey Asya, İspanya ve Anadolu'da yayılış gösteren çam türü. Avrupadan getirilen fidanlar Kuzey Amerika'daki eyaletlerde dikilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fıstık çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Fıstık çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Ege, Akdeniz sahilleri, Portekiz, İspanya, İtalya, Girit ve Türkiye'de yayılış gösteren çam türü. Kozalakları ve tohumu diğer çam türlerine göre çok daha büyüktür. Kozalaklarından çıkan çam fıstığı besin olarak tüketilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Sahil çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Sahil çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Fransa ve Atlantik kıyılarında, Yunanistan'ın Ege kıyılarına kadar olan sahillerde görülen çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Monteri çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Monteri çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından anavatanı ABD ve Kanada olan 15–30 m boy, 30–90 cm çap yapabilen çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Banks çamı</span>

Banks çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından anavatanı Kuzey Amerika Kanada’nın batısı, Kayalık Dağları ve Birleşik Devletler olan bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Halep çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Halep çamı, Pinaceae (çamgiller) familyasından Akdeniz bölgesine özgü bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Dağ çamı</span> Çamgiller familyasından bitki türü

Dağ çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Orta ve Güney Avrupa'nın dağlık bölgelerinde yetişen bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Veymut çamı</span>

Veymut çamı, çamgiller (Pinaceae) 25 m'ye kadar boylanabilen, 9 m'ye kadar taç çapı yapabilen, gençlikte sivri, yaşlanınca genişleyen piramidal yapıda Kuzey Amerika'ya özgü çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Tayga</span>

Tayga Yakutça "orman" sözcüğünden gelir. Bu sözcük Ruslar tarafından kuzey yarımkürede, özellikle Sibirya'da tundranın bittiği yerlerde başlayan soğuk, bataklık ve ormanlık bölgeleri tanımlamak için Altay dili Şor lehçesindeki tayγa kökenli taĭgá terimi kullanılmıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki buna benzer bölgeler için de tayga ismi kullanılmaya başlanmıştır. Ama tayga günümüz kullanımında artık yalnızca orman anlamına gelmez; Kuzey Yarımkürede tundranın güneyinde oluşmuş bir bitki örtüsü sınırının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağlayan çam</span> çamgiller (Pinaceae) familyasına ait süs bitikisi olarak değerli olan bir çam türü

Ağlayan çam, çamgiller (Pinaceae) familyasına ait süs bitikisi olarak değerli olan bir çam türü. Afganistan'dan Pakistan, Hindistan, Tibet, Nepal ve Bhutan'dan Burma'ya kadar güney yamacı. 1800–3900 m rakımlardaki vadilerde ve eteklerde, bazen saf ormanlık alanlarda ancak sıklıkla Cedrus deodara, Abies pindrow, Picea smithiana ve Juniperus excelsa subsp. polycarpos gibi iğne yapraklılarla ve Quercus semecarpifolia, Betula utilis, ard Acer ve Ilex türleri gibi geniş yapraklı türlerle birlikte bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Higori çamı</span>

Higori çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından uzun ömürlü bir çam türü. Bu tür genelde 1500 yıl yaşar ama Kolorado'da 2435 yaşında olan bir Higori çamı bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çam fıstığı</span> ürün veren bir çam ağacı çeşidi

Çam fıstığı , fıstık çamının kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen ve besin değeri oldukça yüksek bir besin maddesidir. Bütün Akdeniz ülkelerinden yetişen bu ağaç şemsiye görünümünde 20 m'ye boylanabilen geniş tepeli bir çam türüdür. Kozalak üretimi 20 yaşından sonra başlar.

<span class="mw-page-title-main">Göknar kargası</span>

Göknar kargası, kargagiller (Corvidae) familyasından ötücü bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kore göknarı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Kore göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Kore'nin yüksek dağlarında yetişen bir göknar türü. Yüksek yağış alan, yazları serin ve nemli, kışları bol kar yağışlı geçen bir iklimde 1.000-1.900 m. yükseltide yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Japon beyaz çamı</span>

Japon beyaz çamı, Japonca anlamı "beş dikenli çam" olan ve Japonya'da bulunan bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Sibirya taygası</span>

Tayga ve Boreal ormanları Biyomu'ndaki Doğu Sibirya tayga ekolojik bölgesi, Rusya'nın doğusunda yer alan çok büyük bir biyocoğrafik bölgedir.

<i>Avrupa ladini</i> bitki türü

Avrupa ladini, Batı ladini ya da Norveç ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından ladin cinsinden bir ibreli türüdür. Ana vatanı Kuzey Avrupa olan ve o bölgelerde önemli ölçüde ormanlık alan oluşturan Avrupa Ladini türü diğer bölgelerde doğal olarak bulunmasa da peyzaj amaçlı park ve bahçelerde dikimi yapılmıştır. Old Tjikko, İsveç'in Dalarna ili'nin Fulufjället Dağı sınırlarını içerisinde bulunan bir Norveç Ladini 9.558 yaşındaki ladin halen dünyanın en yaşlı ağacı olarak kabul edilmektedir.