İçeriğe atla

Sibir Hanlığı

Себер ханлыгы / Seber xanlığı
Себер йорты / Seber yortı
Sibir Hanlığı
1464-1598
bayrağı
Bayrak
BaşkentKaşlık
Yaygın dil(ler)Sıbırca
HükûmetMonarşi
Han 
• 1464-1495
İbak Han
• 1556-1598
Küçüm Han
Tarihçe 
• Kuruluşu
1464
• Dağılışı
1598
Öncüller
Ardıllar
Altın Orda
Rusya Çarlığı

Sibir Hanlığı (Tatarca: Seber Xanlığı, Seber Yortı, Себер ханлыгы), Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı olan Şiban (Şeyban) sülalesinden İbak tarafından kurulmuş ve 1464 - 1598 yılları arasında Sibirya'da kurulmuş bir Türk[1][2] hanlığıdır. Bilinen ilk hükümdarı Taybuğa Han'dır.[2] Moğolistan'ın kuzeyinden Sibirya'ya kadar uzanan topraklarda kuruldu. Bugünkü Sibirya'nın adı bu hanlıktan alındı.[2]

1582'de Yermak'ın Kosak birlikleri Çuvaş Burnu Savaşı'nda Küçüm Han'ı yenerek Kaşlık kentini işgal etmesine rağmen Küçüm Han direnişe devam etmiş ve savaş sürerken 1584'te Yermak öldürülmüştür. Ancak 1598'de Obi Nehri muharebesi'nde yenilen Küçüm Han'ın Nogay Orda'ya sığınmasıyla hanlık yıkılmıştır.

Bu son güçlü direncin kalkmasından sonra Rusya'nın önünde Büyük Okyanus'a kadar mukavemet gösterecek hiçbir kuvvet kalmamış ve Rus orduları çok kısa sürede tüm Sibirya'yı ele geçirmeye muvaffak olmuşlardır.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "The Tatar Khanate of Sibir". 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016. 
  2. ^ a b c "Türk Tarihi". Türk Dünyası El Kitabı. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 1992. ss. 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450. ISBN 975-456-047-1. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

Baraba Tatarları; Batı Sibirya'da, Altay ve Tuva cumhuriyetlerinin kuzeyinde, Tomsk, Abakan, Krasnoyarsk kentleri çevresinde ve bu bölgenin batısındaki Tobol Nehri'nin kenarına kurulu, Tümen, Tobolsk, Tara, Barabinsk kentleri çevresinde, ayrıca yukarıda saydığım iki bölgenin arasındaki Baraba bozkırlarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk</span> Rusya, Çelyabinsk Oblastının yönetim merkezi şehir

Çelyabinsk - Rusya'nın büyük bir şehri, Çelyabinsk Oblastı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2019 sayımına göre nüfusu 1 200 720'tir. Büyük transport kavşağı. Şehirde Çelyabinsk Balandino ve Çelyabinsk Şagol isimli iki havaalanı bulunmaktadır. Büyük sanayileşmiş merkez Metalurji, Makine mühendisliği, metal işi, cihaz işi, hafif sanayi, gıda kaynaklı sanayi. 1795 yılında 2700 civarı olan nüfusu 1897 yılından beri hızla artmıştır. 2020 itibarıyla nüfusuna göre Rusya'nın en büyük yedinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tatarlar</span> Doğu Asyadan köken alan etnik grup

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Böğrüdelik, Cihanbeyli</span>

Böğrüdelik, Konya ili Cihanbeyli ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Hanlığı</span>

Kasım Hanlığı, Oka Nehri'nın kuzey kıyısında Ryazan kenti yakınında bugünkü Kasimov'da Kasım Han tarafından kurulmuş Tatar hanlığı. Hanlık adını, ilk hanı olan Kasım Han'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tomsk Oblastı</span>

Tomsk Oblastı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nin güneybatısında yer alan oblast.

<span class="mw-page-title-main">Çulım Tatarları</span>

Çulım Tatarları Rusya'nın Tomsk Oblastı'nda, Ob nehri ile Çulım nehirlerinin birleştiği yerin güneyinde ve Krasnoyarsk Krayı'nda yaşayan bir Türk halkıdır. Bu bölge, Altay ve Tuva özerk bölgelerinin 400 km. kadar kuzeyindedir. Dilleri Türk dilleri grubuna ait Çulım Tatarcası'dır. Konuştukları dile Ös adını verirler. 2002 nüfus sayımına göre sayıları 1000'den azdır.

<span class="mw-page-title-main">Tümen, Rusya</span>

Tümen ya da Tyumen. Sibirce: Цыңқыс-тора (Tsıñqıs-tora), Yakutça: Түмэн (Tümen), Tatarca: Төмән (Tömän), Çuvaşça: Тĕмен (Tĕmen). Rusya'da, Tümen Oblastı'nın merkezi kent. Sovyetler Birliği'nin kurucusu Lenin'in naaşı II.Dünya Savaşı'nda Nazilerin ülkeye saldırması üzerine 1941'de güvenlik amacıyla Kızıl Meydan'daki mozolesinden alınarak Tümen şehrine getirilmiştir. Naaş burada Devlet Tarım Akademisi'nde muhafaza edilmiştir. Nazilerin püskürtülmesinin ardından Lenin'in naaşı Nisan 1945'te tekrar Moskova Kızıl Meydan'daki Lenin Mozolesi'ne nakledilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yermak Timofeyeviç</span>

Yermak Timofeyeviç, Kosak lider ve Sibirya kâşifi. Korkunç İvan döneminde Sibir Hanlığı'nı ele geçirmesiyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya Tatarları</span> Tatar topluluklarının bir kolu

Sibirya Tatarları Batı Sibirya'da tatarların etnik grubu, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Rusya içindeki Batı Sibirya’da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Fevziye Bayram</span>

Fevziye Bayram, , Tatar Türklerinden tanınmış yazar, tarihçi, toplum önderi ve düşünce kişisi. İttifak fırkası başkanı, Milli Meclis reisi. 1990'lı yıllarda faal siyasetçisi. Tatar güzeli diye adlandırılmış ve Süyümbike ile özdeşleştirilmiştir. Halen Tataristan'da olup Yar Çallı şehrinde çeşitli konulardaki yazılarını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırım</span> Karadenizdeki bir yarımada

Kırım, Doğu Avrupa'da, Karadeniz'in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen Ukrayna’da bulunan bir yarımada. Ukrayna'nın Herson Oblastı'nın güneyinde ve Rusya'nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı'na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban'dan ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Don Kazakları</span>

Don Kazakları veya Donlar, orta ve aşağı Don boyunca yerleşmiş Slav asıllı Kazak halk. Tarihsel olarak Don Kazakları, Don Kazak Ordusu denen, kimi zaman tamamen bağımsız, kimi zamansa özerk bir şekilde 16. yüzyıl sonundan 1918'e kadar günümüz Güney Rusya'sı ve Ukrayna'nın Donets bölgesinde hüküm sürmüş demokratik cumhuriyetlerde yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Taşkent Hanlığı</span> kısa ömürlü bir ortaçağ devleti

Taşkent Hanlığı Özbekistan devletinin başkenti Taşkent'de Orta Çağ Özbek-Kazak devletidir. Hanlığın tarihi üç döneme ayrılabilir.

Rus-Kırım Savaşları, Volga Nehri çevresindeki bölgede 16. yüzyılda Rusya güçleri ile Kırım Hanlığı Tatarları arasında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kaşlık</span>

Kaşlık, Qashliq, Isker veya Sibir Ortaçağ Sibirya Tatar kalesiydi, 16. yüzyılda Sibir Hanlığı'nın başkentiydi. Irtysh Nehri'nin sağ kıyısında ve Sibirka nehri ile birleştiği yerdedir. Modern Tobolsk kentine yaklaşık 17 km uzaklıkta yer almaktadır. Kale ilk olarak 14. yüzyılın Rus kaynaklarında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tobolsk</span>

Tobolsk, Rusya'da, Tümen Oblastı'nda yerleşim birimi.