İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.
Australopithecus, Australopitekus ya da Australopitek, yaklaşık 4.2 milyon yıl öncesinden 1.2 milyon yıl öncesine dek Afrika'da yaşamış, insan benzeri iki ayaklı insansı cinsi. Taşılları, Doğu ve Güney Afrika boyunca dağılmıştır. Australopitekus, kesin biçimde hominin olarak değerlendirilen, bilinen en eski insansıdır. Homo cinsini oluşturan insanlara göre; daha kısa bacaklar, dolayısıyla daha kısa bir boy, daha uzun kollar ve el ile ayaklardaki ağaçsıl uyarlanmalar ile ayrılır.
Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.
Homo habilis, yaklaşık 2.3 ila 1.65 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'nın Erken Pleistosen'inden soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. 1964'te türün tanımlaması üzerine, H. habilis oldukça tartışmalıydı ve birçok araştırmacı, o zamanlar bilinen diğer tek erken hominin olan Australopithecus africanus ile sinonim (eşdeğer) olmasını önerdi; ancak H. habilis, zaman geçtikçe ve ilişkili daha çok keşif yapıldıkça daha çok kabul gördü. 1980'lere gelindiğinde, H. habilis'in bir insan atası olduğu ve doğrudan modern insanlara yol açan Homo erectus'a evrimleştiği öne sürüldü. Bu bakış açısı şimdi tartışılıyor. Güvensiz tür tanımlamasına sahip birkaç örnek H. habilis'e atanmış, bu da türün bölünmesi için argümanlara, yani yalnızca ilkinin geniş destek aldığı "H. rudolfensis" ve "H. gautengensis" adlı yeni türlerin önerilmesine neden olmuştur.
Australopithecus garhi; 2,5 milyon yıl önce, Erken Pleyistosen sırasında, Etiyopya'nın Afar Bölgesi'nde yaşamış, Bouri Oluşumundan bir australopitesine türüdür.
Turkana Çocuğu veya Nariokotome Çocuğu, KNM-WT 15000 ile etiketlenmiş, Pleistosen döneminin erken dönemlerinde, 1.5-1.6 milyon yıl önce yaşamış 11-13 yaşlarında bir çocuğa ait fosillerdir. İskelet Richard Leakey'in önderliğindeki takımın üyesi olan Kamoya Kimeu tarafından 1984 yılında, Kenya Nariokotome'daki Turkana Gölü'nün yakınında bulunmuştur.
Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.
Homo rudolfensis, Alt Pleyistosen'de Doğu Afrika'da yaşamış bir hominin türüdür. 1986 yılında Valery Alekseyev tarafından KNM-ER 1470 katalog numaralı Homo habilis fosilinin analizi ile ayrı bir tür olarak tanımlanmıştır.
Homo ergaster, Erken Pleyistosen'de Afrika'da yaşamış arkaik insanların nesli tükenmiş bir türü veya alt türüdür. H. ergaster'in kendine ait bir tür olup olmadığı veya H. erectus kapsamına alınması, paleoantropoloji içinde devam eden ve çözülmemiş bir tartışmadır. Eşanlamlılığı savunanlar, H. ergaster'i tipik olarak Afrikalı Homo erectus olarak ya da Homo erectus ergaster olarak tanımlar.
Homo gautengensis, biyolojik antropolog Darren Curnoe tarafından 2010 yılında tanımlanmış hominin türü. Güney Afrika'da, daha önceden Homo habilis, Homo ergaster veya Australopithecus'a ait olduğu sanılan fosillerin ayrı bir tür olduğu öne sürülmüştür.
İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.
Kenyanthropus, ilk olarak, Meave Leakey'in ekibinden Justus Erus'un, 1999 yılında Kenya'daki Turkana Gölü'nde keşfettiği ve 3,5 ile 3,2 milyon yıl öncesine (Pliyosen) tarihlenen kalıntıları ile tanımlanan soyu tükenmiş bir hominin cinsi.
Omo Nehri güney Etiyopya'nın önemli bir nehridir. Tamamen Etiyopya sınırları içinde bulunur ve Kenya sınırındaki Turkana Gölü'ne akar.
Turkana Gölü Ulusal Parkları, Kenya'da, Turkana Gölü çevresinde bulunan üç ulusal park grubudur. 1997'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Alanı olarak listelenmiş ve 2001'de genişletilmiştir. Parkın önemi, Nil timsahı, su aygırı ve yılanlar için üreme alanı, göçmen kuşlar için durma noktası olarak kullanılmasından gelmektedir. Aynı zamanda Koobi Fora yataklarında dünyada benzersiz olan fosiller barındırır. Turkana Gölü Ulusal Parkları, Sibiloi Ulusal Parkı ve Turkana Gölü'nün iki adasından oluşmaktadır.
Crocodile Island olarak da bilinen Central Island, Kenya'daki Turkana Gölü'nün ortasında bulunan volkanik bir adadır. Aynı zamanda Kenya Yaban Hayatı Servisi tarafından yönetilen Central Island Ulusal Parkı'nın bulunduğu yerdir. Turkana Gölü Ulusal Parkları içerisinde yer alarak Sibiloi Ulusal Parkı ile birlikte Dünya Mirası alanını oluşturur.
Paranthropus aethiopicus, yaklaşık 2.7 ila 2.3 milyon yıl önce Doğu Afrika'nın Geç Pliyosen devri'nden Erken Pleistosen'e kadar yaşamış soyu tükenmiş bir güçlü australopithecine türüdür. Bununla birlikte, Paranthropus'un geçersiz bir gruplandırma olup olmadığı ve Australopithecus ile eş anlamlı olup olmadığı çok tartışılmaktadır, bu nedenle tür genellikle Australopithecus aethiopicus olarak da tanımlanır. Durum ne olursa olsun, çok daha sağlam olan P. boisei'nin atası olarak kabul edilir. P. aethiopicus'un P. boisei kapsamına alınması gerekip gerekmediği tartışmalıdır ve sırasıyla P. boisei sensu lato ve P. boisei sensu stricto terimlerinin kullanılabileceği tartışılmaktadır.
LD 350-1, Etiyopya'nın Afar Bölgesi'ndeki Ledi-Geraru bölgesinde bulunan, 2,8 ila 2,75 milyon yıl öncesine tarihlenen, Homo cinsinin bilinen en eski örneğidir. Örnek, 29 Ocak 2013'te Etiyopyalı paleoantropolog Chalachew Seyoum tarafından bölgenin Gurumaha Tüf bölümünün 10 m (33 ft) yukarısındaki siltlerde keşfedildi. Şu anda bir türe atanmamıştır ve 2,4 milyon yıl önce evrimleşen H. habilis ve H. rudolfensis'in atasını temsil edip etmediği belirsizdir.
KNM ER 3733, soyu tükenmiş hominid türü Homo ergaster'in, fosilleşmiş bir kafatasıdır, alternatif olarak Afrikalı Homo erectus olarak da adlandırılır. 1975 yılında Kenya, Koobi Fora'da, Turkana Gölü'nün hemen yanında, Richard Leakey liderliğindeki bir saha çalışanı Bernard Ngeneo tarafından yapılan bir araştırmada keşfedildi.
Samu, Vértesszőlős, Orta Transdanubia, Macaristan'da bulunan parçalı bir insan oksipital kemiğine verilen takma addır. Keşif, 21 Ağustos 1965'te László Vértes liderliğindeki bir kazı sırasında yapıldı ve 21 Ağustos Macar geleneğinde Tanah'ta peygamber olarak geçen Samuel'in isim günü olduğu için fosile Sámuel adı verildi. O zamandan beri, adın Macarca kısa bir şekli olan Samu olarak bilinir hale geldi.
Tarih öncesi Afrika, yazı sistemlerinin icadı ve kayıtlı tarihin belgelenmesinden önceki dönemlerde Afrika'daki insan varlığını ifade eder.
Kenya