İçeriğe atla

Siçuan mutfağı

Çince adÇince四川菜

Çince adÇince川菜

Siçuan mutfağının coğrafi kapsamı
Bol acı biberli bir Siçuan usulü balıklı huoguo

Siçuan mutfağı (Çince: 四川菜; pinyin: Sìchuān cài) ya da kısa ismiyle Chuan mutfağı (川菜, Chuān cài), bazı kaynaklarda Szechuan mutfağı olarak da geçer. Çin'in Siçuan eyaletinin yöresel Çin mutfağıdır.

Çin'in "Sekiz Büyük Mutfağı" (八大菜系, Bā Dà Cài Xì)'ndan biridir.[1]

Sarımsak ile acı biberin çok kullanılmasıyla oluşan keskinlik ve acılığın yanında Siçuan biberinin benzersiz "hissizleştiren acı" (麻, má) tadıyla, Siçuan mutfağı cesur tatlar içerir. Kung Pao tavuğu ve Yuxiang kıyılmış domuz eti bu mutfağın örnek yemeklerinden bazılarıdır.

Siçuan eyaleti ve 1997 yılına kadar Siçuan eyaletinin komşu Çongçing Belediyesi'ne birçok yerel çeşit vardır.

Siçuan mutfağının dört alt stili Çongçing, Chengdu, Zigong ve Budist vejetaryen tarzını içerir.

2011 yılında UNESCO; Siçuan eyalet başkenti Çengdu'yu "Gastronomi Şehri" ilan etti.[2]

Özellikler

Siçuan mutfağına özgü biberli Hot pot güveci

Dağları, tepeleri, ovaları, platoları ve Siçuan Havzası dahil olmak üzere Siçuan eyaletinin karmaşık topografyası, farklı malzemelerle yemek geleneklerini şekillendirmiştir.

Verimli Siçuan havzasında bol miktarda pirinç ve sebze yetişirken, dağlık bölgelerde çok çeşitli otlar ve mantarlar yetişir.

En çok tüketilen et türü domuz etidir.[3] Sığır eti, Siçuan mutfağında diğer Çin mutfaklarına göre biraz daha çoktur. Bu belki de bölgedeki öküzlerin çokluğundan dolayıdır.[4] Siçuan mutfağı, etin çok kullanılan diğer kısımlarına ek olarak, içerik olarak bağırsak, arterler, baş, dil, deri ve karaciğer gibi çeşitli sığır ve domuz organlarını da kullanır.

Tavşan eti Siçuan'da Çin'in diğer yerlerinden çok daha popülerdir. Siçuan havzası ve Çongçing bölgesinin Çin'in toplam tavşan et tüketiminin yaklaşık yüzde 70'i olduğu tahmin edilmektedir.[5]

Muhtemelen Orta Çağ'da Hindistan'dan Tibet yoluyla yayılan yoğurt, Han Çinlileri tarafından tüketilir. Bu, ülkenin diğer bölgelerinde alışılmadık bir gelenektir.

Siçuan'dan tuz kaynaklarından ve kuyularından üretilen tuz, deniz tuzunun aksine iyotsuzdur. Bu ise 20. yüzyıldan önce guatr sorunlarına yol açardı.[3]

Siçuan mutfağı genellikle turşu yapımı, tuzlama ve kurutma yöntemleriyle korunan yiyecekler vardır. Konserve yemekler genellikle yoğun olarak acı biber yağı konulmuş baharatlı yemekler olarak servis edilir.

Siçuan mutfağındaki en eşsiz ve önemli baharat Siçuan biberi'dir (花椒; huājiāo; 'çiçek biberi'). Siçuan karabiberi yoğun kokulu, narenciye benzeri bir tadı vardır ve ağızda "uyuşturan bir his" (麻; má) bırakır. Siçuan mutfağında çok kullanılan diğer çeşniler sarımsak, acı biberler, zencefil ve yıldız anason'dur.

Bakla biber salçası (豆瓣酱; 豆瓣醬; dòubànjiàng) en önemli çeşnilerdendir.[3] Mapo tofu ve çifte pişmiş domuz eti dilimleri gibi ünlü yemeklerin vazgeçilmez bileşenidir.

Siçuan mutfağı, modern Çin mutfağında çok kullanılan bazı önemli sosların/tatların kaynağıdır:

  • Yuxiang (魚香)
  • Mala (麻辣)
  • Guaiwei (怪味)

Baharat ve acı dahil olmak üzere diğer karışık lezzet örnekleri (Mala), balık aroması (Yuxiang), acı ve ekşi, beşli baharat (Wuxiang; 五香), zencefil suyu, ezilmiş sarımsak, tatlı ve ekşi, baharat tuzu (Jiaoyan; 椒盐), kurutulmuş mandalina veya portakal kabuğu (Chenpi; 陈皮), yanık biber, güveç tavuk (Lu; 卤味), tuhaf tat (Guaiwei; 怪味); 怪味) ve çeşni karışımlarıdır.[6]

Karıştırarak kızartma, buharda pişirme ve kızartma, Siçuan mutfağının çok kullanılan yemek yapma teknikleridir ama tam listede 20'den fazla farklı teknik vardır.

Yemek stilleri

Çin'in en ünlü güveci olan Siçuan güveci, Siçuan mutfağını temsil eden yemeklerdendir ve hissiz ve baharatlı tadıyla ünlüdür.[7] Gelenek, bölgedeki yüksek neme borçlu olabilir. Yerliler vücutlarındaki nemi atmak için baharatlı yiyecekleri çok yerler.[8]

Leng dan bei, son yıllarda Çengdu, Siçuan'da ortaya çıkan bir sokak yemeği tarzıdır. Başlangıçta, leng dan bei, yaz gecelerinde içeceklere eşlik edecek bira ve basit atıştırmalıklar sunan açık hava tezgahları şeklini aldı. Ama şimdi, yerel bir uzmanlık oldu. Öyle ki, diğer mutfak tarz yemekleri sunan birçok restoran da geceleri leng dan bei tezgahları kuracaklardır. Bu nedenle leng dan bei, Chengdu'da çok popülerdir.

Leng dan bei'de servis edilen yemekler ağırlıklı olarak hızlı servis edilen soğuk yemeklerden oluşur. Tipik yemekler arasında haşlanmış yer fıstığı, haşlanmış edamame, kızarmış kuru tofu, kızarmış domuz kelle eti, soğuk erişte ve diğer soğuk salatalar ve kızarmış yemekler bulunur. Tarzına bağlı olarak soğuk rendelenmiş patates, çıtır yeşil biber, tavada kızartılmış yeşil fasulye, tavada kızartılmış salyangoz ve tavada kızartılmış kerevit gibi tavada kızartılmış yemekler de vardır. Bazı leng dan bei restoranları ayrıca gan guo, Siçuan tarzı deniz ürünleri ve barbekü gibi sıcak yemekler sunar.

Leng dan bei genellikle pirinç gibi temel gıdaları içermez. Müşteriler çoğunlukla bira içer ancak bazı yerler erik şarabı, limoncello ve diğer damıtık alkollü içkileri de sunar.[9][10]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Cuisine of Sichuan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "Çin'deki sekiz büyük mutfak". Çin Uluslararası Radyosu. 30 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2018. 
  2. ^ UNESCO (2011). "Chengdu: City of Gastronomy" (İngilizce). UNESCO. 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2018. 
  3. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Anderson isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  4. ^ Tropp, Barbara (1982). The Modern Art of Chinese Cooking. New York: Hearst Books. s. 183. ISBN 0-688-14611-2. 
  5. ^ Geng, Olivia (13 Haziran 2014). "French Rabbit Heads: The Newest Delicacy in Chinese Cuisine". The Wall Street Journal Blog. 18 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Ji, Yue; Li, Shiming; Ho, Chi-Tang (1 Haziran 2019). "Chemical composition, sensory properties and application of Sichuan pepper (Zanthoxylum genus)". Food Science and Human Wellness (İngilizce). 8 (2): 115-125. doi:10.1016/j.fshw.2019.03.008. ISSN 2213-4530. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 
  7. ^ "十大经典川菜 你吃过哪些？". 阿波罗新闻网 (Çince). 18 Kasım 2014. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2020. 
  8. ^ "Significant Visual Symbols Design, Logo Design Study of Chong Qing Hot Pot Brand"". 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 
  9. ^ "成都街头的冷啖杯，本地人习以为常，可是外地人却看不懂_生活". Sohu. 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ ""成都消夏饮食冷啖杯"". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kimçi</span> Fermente edilmiş sebzelerden yapılan geleneksel Kore yemeği

Kimçi, ayrıca kimchi, gimçi, gimchi veya kimchee olarak da bilinen, mayalanmış kırmızı biber ve sebzelerden özellikle Çin lahanasından yapılan, geleneksel bir Kore yemeğidir. Kelimenin eski telaffuzu çim-çae (chim-chae) şeklindedir ve "sıvıya bastırılıp bekletilen/batırılmış sebze" anlamına gelir. Ancak, telaffuzdaki büyük değişiklikle, kimçinin artık aslı Hanja ile bir ilgisi kalmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Siçuan</span>

Siçuan (Çince: 四川 pinyin:

<span class="mw-page-title-main">Ketçap</span> domates ile yapılan bir sos

Ketçap, domates, acı biber, şeker ve baharatlardan yapılan bir sos. Zaman zaman soğan, kereviz ve diğer sebzeler de eklenir.

<span class="mw-page-title-main">Çin mutfağı</span>

Çin mutfağı başta Çin olmak üzere Tayvan, Singapur, Malezya, Endonezya gibi Çin kültürünün yaygın olduğu Uzak Doğu ülkelerinden kaynaklanan ve Çin lokantaları sayesinde dünyanın birçok yörelerinde geniş bir biçimde tanınan bir mutfaktır. Çeşit bakımından dünyanın en zengin mutfaklarından biri olan Çin mutfağı Uzakdoğu'da bile Çinlilerin yaşadığı her bölgede büyük farklılıklar gösterir. Ayrıca Uzakdoğu dışındaki Çin lokantalarında hazırlanan yemekler bulundukları ülkelerin kültürlerine uyarlandıkları için Uzakdoğu'dan çok farklı malzemeler kullanırlar ve farklı lezzetler sunarlar. Bunlara rağmen Çin mutfağı bazı ortak özelliklerden yoksun değildir. Sebze ağırlıklı yemekler, yemeklerin wok adı verilen çukur tavalarda pişirilmesi ve yemeklerin sofralarda yemek çubuklarıyla yenmesi Çin mutfağının en çarpıcı özellikleri arasındadır.

Filistin mutfağı, Filistin bölgesindeki Araplara özgün olan ya da Araplar tarafından sıkça yenilen yemeklerden oluşur. Filistin mutfağı, özellikle Arap Emevi fethiyle başlayan, sonra Farslar'dan etkilenmiş olan Abbasiler ve onun ardından Osmanlı Türklerin varışıyla gelen Türk mutfağının bıraktığı derin etkileriyle biten İslam döneminde Filistin'e yerleşen uygarlıkların kültürlerinin yayılmasıdır. Lübnan, Suriye ve Ürdün mutfakları dahil olmak üzere diğer Levant mutfaklarına benzer.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

<span class="mw-page-title-main">Irak mutfağı</span> Vikimedya liste maddesi

Irak mutfağı, Irak'ın ulusal mutfağıdır. Arap kültürünün mirasçısı olan Irak mutfağı Orta Doğu mutfaklarından etkilenmiştir. Ayrıca Irak mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Irak mutfağı, Kuzey Irak mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Irak mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, ırak mutfağı İran, Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Irak'ın her yerinde şavurma lokantalarından ırak otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. ırak mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, Lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin İslam mutfağı</span>

Çin İslam mutfağı, Hui halkının yanı sıra Çin'deki Donşianlar, Salarlar ve Bao'anlar ile Orta Asya'daki Dunganlar gibi diğer Müslüman halklarının mutfağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanton mutfağı</span>

Kanton mutfağı veya Yue mutfağı, bazı kaynaklarda Guangdong mutfağı olarak da geçer; başta eyalet başkenti Guanco olmak üzere Çin'in Guangdong eyaletinin yöresel mutfağıdır. Çin'in "Sekiz Büyük Mutfağı" 'ndan birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Makedon mutfağı</span>

Kuzey Makedon mutfağı Kuzey Makedonya'nın geleneksel mutfağıdır. Balkan mutfağı olarak sınıflandırılan mutfak, Akdeniz ve Ortadoğu etkilerini yansıtır ve diğer Balkan mutfaklarının özelliklerini paylaşır. Ülkenin nispeten ılık iklimi, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için uygun büyüme koşulları sağlar. Kuzey Makedonya mutfağı süt ürünleri, şarapları ve rakija gibi yerel alkollü içeceklerin çeşitliliği ve kalitesi ile de dikkat çeker.

<span class="mw-page-title-main">Şanghay mutfağı</span>

Şanghay mutfağı, Hu mutfağı olarak da bilinir, Çin Şanghay şehrinin yöresel mutfağıdır. Şanghay mutfağı en dar anlamıyla sadece Benbang mutfağı nı, yani kökenleri Şanghay'dan kaynaklanan yemekleri, kapsar, fakat Şanghay yerlilerinin tüketim ve yemek hazırlama alışkanlıkları yüzyıllardır birçok farklı bölge ve kültürün etkisi altında değişim geçirmiş ve içine yeni unsurlar almıştır. Özellikle Şanghay'ın etrafındaki Jiangsu ve Zhejiang eyaletlerinin mutfaklarının Şanghay mutfağı üzerinde büyük etkisi olmuştur; bu açıdan Şanghay mutfağının Jiangsu ve Zhejiang mutfakları ile birçok ortak özelliği mevcuttur. Özellikle 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Dünya'nın birçok farklı yerinden gelen insanın Şanghay'a göç etmesiyle "Doğu Batı ile buluşuyor" ruhunu taşıyan Haipai kültürü da ortaya çıktı ve bu kültür daha genel açıdan Şanghay kültürünün bir parçası oldu; bu kültürün etkileri ayrıca Şanghay mutfağına kadar uzanır. Haipai kültürü yoluyla Şanghay mutfağına girmiş bu yabancı kökenli yemekler Haipai mutfağı kapsamına girer.

<span class="mw-page-title-main">Jiangsu mutfağı</span>

Jiangsu mutfağı ya da Su mutfağı, Çin'in Jiangsu eyaletinin bölgesel mutfağıdır. Çin'in "Sekiz Büyük Mutfağı" 'ndan birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Fujian mutfağı</span>

Fujian mutfağı ya da Çin'de daha yaygın kullanımda olan kısa ismi ile Min mutfağı, Çin'in Fujian Eyaleti'nin bölgesel mutfağıdır. Çin'in "Sekiz Büyük Mutfağı" 'ndan birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Sincan mutfağı</span>

Sincan mutfağı, başta Uygurların mutfağı olmak üzere Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan çeşitli etnik grupların yemeklerini ve yemek pişirme yöntemlerini içerir. Çin'in diğer bölgelerine göç etmiş Sincanlıların çok olmasından dolayı Sincan mutfağını servis eden lokantalar Çin'in birçok yerinde bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Uygur mutfağı</span>

Uygur mutfağı, Sincan dışında da tüketilen Uygur halkının yemekleri bütünüdür. Ağırlıklı olarak kullanılan malzemeler arasında kavrulmuş koyun eti, kebaplar ve pirinç bulunur. Müslüman nüfus nedeniyle, yiyecekler ağırlıklı olarak helaldir.

<span class="mw-page-title-main">Adobada</span> Et ile yapılan Meksika mutfağındaki bir yemek

Adobada, adovada adı da kullanılır, Meksika mutfağında tacolara benzer şekilde yaygın olan birçok yemek için bir hazırlıktır. Adobada, genellikle sirke ve kekik ile kırmızı acı sosuyla marine edilmiş domuz etidir, ancak farklı et türlerini ve al pastor'a daha yakın marine edilmiş sosları ifade edebilir. Genellikle küçük, esnek mısır tortillasında sotelenmiş sebzeler ve peynirle birlikte servis edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kore yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kore mutfağından yemeklerin listesi aşağıda sıralanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Barbados mutfağı</span>

Barbados mutfağı, Barbados ile alakalı yemek kültürünü ve çeşitlerini belirtir ve açıklar. Barbados mutfağı, çevre ülkelerden birtakım farklılıklara sahiptir ve dünya mutfağı ile ilgilenenler tarafından rağbet görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone mutfağı</span>

Sierra Leone, tarlaları ve yüksek platformları arasında çeşitli nehirleri ve çağlayanları olan bir Afrika bölgesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.