İçeriğe atla

Shoot 'em up

İlk shoot'em up oyunu olan Spacewar!'dan alınmış bir ekran görüntüsü

Shoot 'em up (veya kısa yazımıyla SHMUP), 80'li yılların ortaları ile 3 boyutlu oyunların tercih edilmeye başlandığı 90'lı yılların ortalarına dek geniş anlamda popüler olmuş ve günümüzde de Japonya gibi bazı ülkelerde hâlen binlerce oyuncu tarafından oynanan bir bilgisayar oyunu sınıfıdır. Bu tip oyunların tümüne bazen genel olarak shooter ismi de verilmektedir.

İsmi ve konsepti ne olursa olsun, shoot 'em up tipi oyunların genel amacı, 2 boyut ortamında sağ, sol, yukarı ve aşağı (veya bu yönlerin kombinasyonuna) hareket eden oyuncunun kontrol ettiği ana vurucu (shooter) rolündeki karakterin çevreden gelen düşman karakterleri yok etmesidir. Türün ilk örneklerinden biri olan ve çoğu kişi tarafından shoot 'em up sınıfının atası kabul edilen Space Invaders oyununda ana karakter bir uzay gemisi iken örneğin Commando oyununda bu karakter bir insan, River Raid oyununda ise ana karakter bir uçaktır.

Çeşitleri

Shoot 'em up oyunlarının 80'lerin sonlarına doğru artan popülaritesi bu sınıfta birçok türde alt grubun doğmasına sebep olmuştur:

Sabit

Sabit shoot 'em up oyunları (veya Fixed Shooters) oyuncunun ekranın herhangi bir sınırına kilitlenmiş karakteri kontrol ettiği oyunlardır. Ana karakterin hareketi sınırlandırılmıştır. Bu oyunlara örnek olarak Space Invaders, Galaxian, Phoenix, Galaga ve Centipede verilebilir.

Tünel

Tünel tipi shoot 'em up oyunları (veya Tube Shooters) oyuncuya yalnızca ekrandaki "bir tünel ucunda" yer alan akis üzerinde hareket etmesine izin veren oyunlardır. Oynanma şekilleri sabit shoot 'em up oyunlarına benzemektedir. Bu oyunlara örnek olarak Tempest, Gyruss, Space Giraffe ve Tube Panic verilebilir.

Arena

Arena tipi shoot 'em up oyunları (veya Arena Shooters) oyuncuya ekranın her yerinde hareket imkânı veren Bu oyunlara örnek olarak Spacewar!, Asteroids, Time Pilot, Bosconian, Smash TV, Bangai-O, Geometry Wars, Sinistar, Desert Strike, Crimsonland ve Zone 66 verilebilir.

Kayan

Kayan tip shoot 'em up oyunları (veya Scrolling Shooters) kendi içinde yukarı-aşağı, sağa-sola veya aynı anda birden fazla yöne kayan tiplerde olmak üzere alt kategorilere ayrılmışlardır. Bu oyunlardan bazıları 90'lı yıllarda 3 boyutlu (3D) elemanlar ile zenginleştirilerek piyasaya sunulmuştur. Oyuncunun kontrol ettiği ana karakter herhangi bir harekette bulunmasa bile 2 veya 3 boyutlu çevre devamlı olarak ileriye doğru kaymakta ve oyuncu gelen düşman karakterler ile çarpışamaya zorlanmaktadır. Bu oyunlara örnek olarak River Raid, Thunderblade, Zaxxon, After Burner, R-Type, Viewpoint, Red Baron, Space Harrier ve Blazer verilebilir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Platform oyunu</span> video oyunu türü

Platform oyunu, kullanıcının ekrandaki hareketli karakteri (kahramanı) çeşitli düzlemler (platformlar) arasında koşarak, zıplayarak veya tırmanarak ilerlettiği iki boyutlu bir video oyunu türü. Bilgisayar Oyunları tarihinde önemli bir yer tutan platform oyunları genelde oyuna konu olan kahramanın çeşitli engeller üzerinden geçirilerek bölümün tamamlanması ve bir sonraki bölüme geçilmesi üzerine kurulmuş bir algoritmaya dayanır. Bu tip oyunlarda kahramanın karşısına çıkan düşmanlar çeşitli silahlar yardımıyla veya düşmanın üzerinde zıplanarak alt edilir.

<i>World of Warcraft</i> 2004 video oyunu

World of Warcraft, Blizzard Entertainment tarafından geliştirilen ve 2004'te piyasaya çıkan bir devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunudur (MMORPG). Oyun, fantastik temalı Warcraft evrenindeki Azeroth gezegeninde geçer. Warcraft serisinin bir önceki oyunu Warcraft III: The Frozen Throne'da geçen olayların yaklaşık 4 yıl sonrasını konu alır.

<span class="mw-page-title-main">Çok oyunculu oyun</span> birden çok oyuncunun birlikte oynayabileceği video oyunu

Çok oyunculu bir video oyunu, aynı oyun ortamında aynı anda birden fazla kişinin yerel olarak oynayabildiği bir video oyunu türüdür. veya internet üzerinden çevrimiçi olarak oynanabilir. Çok oyunculu oyunlar genellikle oyuncuların tek bir oyun sisteminin kaynaklarını paylaşmasını veya daha uzak bir mesafeden birlikte oynamak için ağ teknolojisini kullanmasını gerektirir. Oyuncular bir veya daha fazla insan yarışmacıya karşı yarışabilir, ortak bir hedefe ulaşmak için bir insan partnerle işbirliği içinde çalışabilir veya diğer oyuncuların faaliyetlerini denetleyebilir. Çok oyunculu oyunlar, oyuncuların diğer kişilerle ortaklık veya rekabet içinde etkileşim kurmasına izin vererek onlara tek oyunculu oyunlarda olmayan sosyal iletişimi sağlar.

<i>Guitar Hero III: Legends of Rock</i> 2007 video oyunu

Guitar Hero III: Legends of Rock, Guitar Hero serisinin dördüncü üyesidir. Guitar Hero ve Guitar Hero II'nin yayımcısı RedOctane'in Activision tarafından satın alınmasıyla, Guitar Hero III'ün yapımını Neversoft üstlendi.

Video oyunu, bilgisayar veya oyun konsolu gibi görüntü sinyali gönderen bir video ile görsel bir kullanıcı arayüzü kullanılarak oynanan oyun türü.

River Raid, 1982 yılında Activision firması tarafından ilk olarak Atari 2600 konsol sistemi için üretilmiş bir shoot 'em up oyunudur. Oyun daha sonraları sırasıyla Atari 5200, Atari 8-bit, C64, ColecoVision, IBM PCjr, Intellivision, ZX Spectrum ve MSX makinelerine de uyarlanmıştır.

Video oyunu türleri belirlenirken sınıflandırmada video oyunlarının mekanikleri, tasarım aşamasında, tasarımcının verdiği kritik kararlar yani daha basit bir şekilde oynanış tarzları esas alınır. Lakin bu sınıflandırma her zaman tutarlı veya sistematik bir yol izleyememiştir. Bunun nedeni kriterlerin, ayrımı yapan kişi ya da kuruma göre farklılık göstermesidir. Tümüyle akademik çalışmaların yürütülmemesinden ötürü kimi zaman keyfi isimlendirmeler de söz konusudur. Buna rağmen dünya genelinde benimsenmiş tür kalıpları da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü şahıs nişancı</span>

Üçüncü şahıs nişancı, değişik şekillerde oyuncu karakterini gösteren 3 boyutlu bilgisayar ve video oyunu türüdür, Birinci Şahıs Nişancı türündeki oyunlarda oyuncu karakterinin gözünden görülür ancak bu üçüncü şahıs nişancı türündeki oyunlarda genellikle oyuncu karakterinin arkasından oyun görülür. Tomb Raider üçüncü şahıs nişancı türündeki ilk dünyaca ünlü oyundur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci şahıs nişancı</span>

Birinci şahıs nişancı oyuncu karakterinin kendi gözünden oynandığı oyunları ifade eder. Tüm nişan türündeki oyunlar gibi, "bir serüven, bir veya birden fazla uzun menzilli silah ve değişen sayılarda düşmanlar" tabiriyle anılır. Birinci Şahıs Nişancı türündekiler Birinci Şahıs Bakış Açısı görüntüsüyle değer kazanır ve oyuncu karakterinin oyunun dünyasına görsel bir bakış açısı sunar. Karakter itibarıyla emirleri harfi harfine yerine getirir ve beklenen hareketleri yapar. Oyunlar esas olarak araçları kullanmayı gerektirmesi daha çok araç simülasyon oyunlarına benzemesine yol açmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nişancı oyunu</span>

Nişancı oyunu türü video oyunlarında karşılıklı olarak öldürmeyi ve yaralamayı hedefleyen oyun türüdür. Bu tür oyunlarda, oyuncuların karşı takımdaki oyuncuları silah kullanarak öldürmesi veya yaralaması amaçlanır. Silahların dışında kalan diğer yaralama ve öldürme yöntemlerini eklemek üretici firmanın oyunlarına eklediği yenilikçi fikirlere bırakılmıştır. Günümüzde ise bu oyunlar yüksek sayılara ulaşmıştır. Özellikle 1980'li yıllardan itibaren nişancı oyunları geliştirilmeye başlanmıştır. Günümüzde de bu tür oyunlar geniş bir popülarite kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu</span> video oyunu türü

Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu ya da sıkça kullanılan orijinal adının kısaltmasıyla MMORPG, çok sayıda oyuncunun bilgisayarlarından veya oyun konsollarından internete bağlanarak birlikte oynadığı, oyun esnasında çeşitli karakterlere büründüğü devasa video oyunu türü. 1997 yılından beri gitgide yaygınlaşmaktadır.

Heroes of Might and Magic 3, 3DO oyun şirketi tarafından 28 Ocak 1999 yılında oyun piyasasına sürülmüş sıra tabanlı bir strateji oyunudur. Oyun birçok mitolojik değere göre hazırlanmış ve bu mitolojik değerlerin çatışmasını ve savaşını konu alan bir strateji oyunudur. 3DO şirketinin bir diğer oyun serisi olan Might and Magic serisinin oyunları ile paralel olarak giden oyunda bu kez savaşlar toplu ordular tarafından yapılır ve her oyuncu bir ırka ve kaleye bağlıdır.

<i>Darius</i> (video oyunu) 1990 video oyunu

Darius , 1986 yılında Taito tarafından yayımlanan bir shoot 'em up arcade oyunudur. Oyun, Darius serisinin ilk oyunudur. Bu oyun, eşsiz bir üç ekranlı kabin kurulumu, doğrusal olmayan düzey tasarım ve birden fazla sonla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Araç simülasyon oyunu</span>

Araç simülasyon oyunları, araçların çeşitli işletimsel sistemler tarafından gerçekçi bir şekilde yorumlanarak oyuncuya sunulan video oyunlarıdır. Otomobil, uçak, deniz taşıtları, uzay araçları, askeri araçlar vb. çeşitli araçları ve taşıtları içerir. Oyuncunun, sürücünün perspektifinden bu taşıtları kullanmasına veya rakip araçlar ile mücadele etmesine olanak sağlar. Oyunlar genellikle gerçekçiliğe dayalıdır ve yakıt yönetimi, belirlenen noktaya ve belirlenen zamanda yapılan yolcu ve yük teslimatlarını içerebilir.

Beat 'em up, 80'li yılların ortasında türeyen ve geniş manada popüler olmuş, milyonlarca oyuncu tarafından oynanmış bir video oyunu sınıfıdır. Bu tip oyunlara bazen kavgacı ismi de verilmektedir.

<i>Little Fighter 2</i> video oyunu

Little Fighter 2 Hong Kong yapımı Little Fighter (LF1) oyununun devamı olan dövüş oyunudur. Marti Wong and Starsky Wong tarafından tasarlanan oyun, bir dizi güncellemeden sonra 1999 yılında çıktı.

<i>Galaga</i> arcade oyunu

Galaga, 1981 yılında Namco tarafından geliştirilen shoot 'em up arcade oyunudur. Oyun, 1979'da çıkan Galaxian oyununun devamıdır. Oyuncu ekranın altında bulunan bir uzay aracının kontrolünü kullanarak uzay gemilerini yok ederek, çarparak veya ele geçirerek düşman kuvvetleri etkisiz hale getirmeye çalışır.

Galaxian, 1979 yılında Namco tarafından geliştirilen shoot 'em up arcade oyunudur. Oyuncu ekranın altındaki bir yıldız gemisini kontrol ederek Galaxian adlı uzaylıları yok etmeye çalışmaktadır. Uzaylılar, ekranın tepesine doğru belirlenmiş bir formasyonda görünmekte ve oyuncuları vurmak için bomba atışı yapmaktadırlar. Bonus puanları, gruplardaki uzaylıları yok etmek ya da uçuş sırasında düşmanları almakla verilir. Oyun, Kuzey Amerika'da Midway Games tarafından piyasaya sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Can (video oyunu)</span>

Video oyunlarında can, bir oyuncu-karakterin sahip olduğu, oyunun başlangıcı ile bitişi arasındaki süre olarak tanımlanan bir oyun sırasıdır. Canlar bir ile oyun sona ermeden denemede sonlu sayısına atıfta üzerinde oyun. Bazen, özellikle her yaştan oyunlarda, birinin " hayatını " kaybetmenin ürkütücü imalarından kaçınmak için bir şans veya deneme olarak adlandırılır. Genel olarak, oyuncu tüm sağlık puanlarını kaybederse, bir can kaybeder. Tüm canları kaybetmek genellikle oyuncu-karakterine " oyunun bitmesini " sağlayarak onları ya yeniden başlamaya ya da oyunu durdurmaya zorlar.

Xevious, 1982 yılında Namco tarafından geliştirilen scrolling shooter arcade oyunudur. Oyun, Aralık 1982'de Japonya ve ertesi yıl Kuzey Amerika ve Avrupa'da piyasaya sürüldü.