İçeriğe atla

Shezmu

Shesmu (alternatif olarak Schesmu veya Shezmu), çelişkili bir karaktere sahip eski bir Mısır tanrısıdır. Eski Krallık döneminin başlarından beri ona tapınılıyordu.[1]

Shezmu'nun yeniden inşa edilmiş görüntüsü

Açıklama

Shesmu nadiren tasvir edilirdi, genellikle kasap bıçağı tutan aslan başı olan bir adam olarak göründü. Daha sonraki zamanlarda ise sadece bir aslan olarak ortaya çıktı.[1]

İbadet

Shesmu, çelişkili kişiliğe sahip bir tanrıydı. Bazen parfümün efendisi, tüm değerli yağların yapımcısı, yağ presinin efendisi, merhemlerin efendisi ve şarabın efendisi gibi lakaplarla anırılırdı. Tanrıça Meret gibi bir kutlama tanrısıydı. Eski Krallık metinlerinde Shesmu için kutlanan özel bir bayramdan bahsedilir: genç erkekler ayaklarıyla üzümlere bastırır ve sonra Shesmu için dans edip şarkı söylerlerdi.[1]

Öte yandan, Shesmu çok vahşi ve kana susamıştı. Bazen kanın efendisi, tanrıların büyük katliamcısı ve bedenleri parçalayan lakaplarına da sahipti. Eski Krallık Piramidi Metinlerinde, birkaç dua Shesmu'dan yiyecekleri ölen bir krala vermek için bazı tanrıları parçalayıp pişirmesini ister. Ölen kralın, yıldızlara giden tehlikeli yolculukta hayatta kalabilmek için ilahi güçlere ihtiyacı vardır.[1][2][3]

Shesmu

Bununla birlikte, eski Mısırlılar sembolik olarak kırmızı şarabı çeşitli tanrılara "tanrıların kanı" olarak sunduğundan, "kan" kelimesi tam anlamıyla alınacaksa bu durum yanlış olabilir. Shesmu'nun şiddetli karakteri, onu Ra'nın gece barikasının yoldaşları arasından bir koruyucu yaptı. Shesmu, iblisleri tehdit ederek ve onlarla kavga ederek Ra'yı korudu. Piramit Metinlerinde de benzer şeyler yapıyor.[1]

Görünüşe göre, Yeni Krallık'tan başlayarak, Shesmu'nun olumsuz nitelikleri yavaş yavaş olumlu olanların gölgesinde kalmıştır, ancak 21. Hanedan papirüsünde şarap üzümlerin yerine insan kafalarıyla yapılıyor gibi görünmektedir. Daha sonra, 26. Hanedan lahitinde Shesmu, Ra için iyi bir yağ üreticisi olarak kaydedildi. Ve daha sonra, Greko-Romen döneminde, tanrılar için en iyi yağların ve parfümlerin üretimi Shesmu'nun birincil rolü oldu.[3]

Kült

Shesmu ana kült merkezi Fayum idi. Daha sonra, Edfu ve Dendera'da başka türbeler dikildi.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Pat Remler: Egyptian Mythology, A to Z. Chelsea House, New York 2010, 1438131801, p. 177-178.
  2. ^ Hans Bonnet: Reallexikon der ägyptischen Religionsgeschichte.
  3. ^ a b George Hart: The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Hathor</span>

Hathor, Mısır mitolojisi'nde doğum, bereket, aşk ve evlilik ile ilişkilendirilen tanrıçadır. Ra'nın hem eşi hem kızlarından biridir. Hathor samanyolu galaksisinin kişileştirilmesini temsil eder. Hathor bazı figürlerinde memelerinden süt akan ilahi bir inek olarak çizilir. En eski tanrıçalardandır.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Anu</span> Sümer tanrısı

Anu, Sümer mitolojisinde ve daha sonra Asur ve Babil mitolojilerinde, gökyüzü tanrısı, cennetin tanrısı, takımyıldızların efendisi, tanrıların kralı olarak adlandırılır ve göksel katmanların en üstünde oturur. Suç işleyenleri yargılayacak güce sahip olduğuna ve kötülükleri yok etmek için asker olarak yıldızlar yarattığına inanılırdı. Anunnakunun babasıdır. Sanat eserlerinde bazen çakal olarak resmedilir. Çoğu zaman onun simgesi olarak kullanılan taç bir çift sığır ya da boğa boynuzu ile resmedilir.

Hadad, Haddad, Adad ; Kenan ve eski Mezopotamya dinlerinde fırtına ve yağmur tanrısıydı. Ebla'da MÖ 2500'de "Hadda" olarak tasdik edildi. Haddad Levant'tan Amoritler tarafından Mezopotamya'ya tanıtıldı ve burada Akad tanrısı Adad olarak tanındı. Adad ve Iškur genellikle Hurri tanrısı Teshub için kullanılan sembolün aynısı olan logogram 𒀭𒅎 dIM ile yazılır. Hadad ayrıca Pidar, Rapiu, Baal-Zephon veya genellikle basitçe Ba'al olarak da adlandırılırdı, ancak bu unvan diğer tanrılar için de kullanılıyordu. Boğa, Hadad'ın sembolik hayvanıydı. Sakallı görünüyordu, "boğa boynuzlu" bir başlık takarken sık sık bir sopa ve şimşek tutuyordu. Hadad, Yunan Zeus, Roma tanrısı Jüpiter ve Hitit fırtına tanrısı Teshub ile eşitlendi.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır tanrıları</span> Antik Mısır dinindeki ilahlar

Antik Mısır tanrıları, Antik Mısır'da kendilerine tapınılan tanrı ve tanrıçalardır. Bu tanrılar çevresinde oluşan inançlar ve ritüeller tarihöncesi dönemde ortaya çıkmış ve Antik Mısır dininin özü hâline gelmiştir. Tanrı ve tanrıçalar doğa olaylarının ve fenomenlerinin simgesi olarak görülüyordu ve Mısırlılar doğa olaylarının ma'at'a yani ilahî düzene göre devam edebilmesi için ritüeller ve sunularla tanrı ve tanrıçaları yatıştırıyorlardı. Mısır devletinin MÖ 3100 yılı civarında kurulmasından sonra bu görevleri uygulama yetkisi, kendini tanrıların temsilcisi ilan eden ve ritüellerin yapıldığı tapınakları idare eden firavun tarafından kontrol edilmeye başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır dini</span>

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi. Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Piramit metinleri</span>

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Atum</span> Mısır tanrısı

Atum veya Atum-Ra, Mısır mitolojisinde diğer her şeyin kendisinden türediği ilksel Tanrı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Khnum</span>

Khnum ya da (Khnemu Romalılaştırılmış ), bilinen en eski Mısır tanrılarından biriydi, asıl olarak Nil'in kaynağının tanrısıydı. Nil'in yıllık selinin beraberinde alüvyon ve kil getirmesi ve suyunun çevresine hayat vermesi nedeniyle, çömlekçi çarkında kilden yaptığı ve yerleştirdiği insan çocuklarının bedenlerinin yaratıcısı olduğu düşünülüyordu. Daha sonra diğer tanrıları şekillendirdiği tanımlandı ve "İlahi Potter" ve "Kendinden yaratılan şeylerin Efendisi" unvanlarına sahipti.

Kherty, eski bir Mısır tanrısıdır. Arkeolojik olarak varlığı onaylanmış olmasına rağmen 2. Hanedan dönemine kadar, ne yaptığı ve özgün mitolojik rolü belirsizdir. Kherty'nin rolünün en eski mitolojik tanımları, Piramit Metinlerinde 6. Hanedanlığa kadar görünmüyor.

Weneg eski Mısır'da Gökyüzü ve ölüm tanrısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Seker</span> Mısır tanrısı

Seker Mısır mitolojisinde şahin benzeri bir tanrıdır. Sefkhet-Abwy ismi de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hesat</span>

Hesat, inek benzeri yapıda eski bir Mısır tanrıçasıdır. İnsanlığa süt sağladığı ve özellikle firavunu ve birkaç eski Mısır boğa tanrısını emzirdiği söylenirdi. Piramit metinlerinde Anubis'in ve ölen kralın annesi olduğu da söylenir. Özellikle Heliopolis'te ibadet edilen yaşayan boğa tanrısı Mnevis ile bağlantılıydı ve Mnevis boğalarının anneleri Hesat'a adanmış bir mezarlığa gömüldü. Ptolemaik zamanlarda tanrıça İsis ile yakından bağlantılıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mut (tanrıça)</span>

Maut ve Mout olarak da bilinen Mut, Eski Mısır'da tapılan bir ana tanrıçaydı. Adı, eski Mısır dilinde kelimenin tam anlamıyla anne anlamına geliyor. Mut'un binlerce yıllık eski Mısır kültürü boyunca değişen ve gelişen birçok farklı yönü ve niteliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Ash (tanrı)</span>

Ash, Eski Mısır'da vahaların ve batı Nil Deltası'nın üzüm bağlarının tanrısıdır. Vasıfları nedeniyle iyi huylu bir tanrı olarak görülüyordu. Flinders Petrie, Saqqara'ya yaptığı 1923 yılında yaptığı keşif seferinde Eski Krallık zamanına dayanan şarap kavanozu mühürlerinde Ash'e birkaç atıf keşfetti: "Ash tarafından tazelendim" yaygın bir yazıttı.

<span class="mw-page-title-main">Mehit</span>

Mehit veya Mehyt eski bir Mısır tanrıçasıydı. Erken Hanedanlık döneminde, sırtından çıkan üç direk ile yatan bir dişi aslan olarak tasvir edildi. O dönemde, birçok erken hanedan mühürlerinde ve fildişi eserlerinde, genellikle bir Yukarı Mısır tapınağının temsiliyle birlikte görülürdü. Ana ibadet yerleri Hierakonpolis ve Thinis'ti.

Hedjhotep küçük bir eski Mısır tanrısıydı, kumaş, giysi ve daha az ölçüde dokuma ve merhum tanrısı olarak geçer. Hedjhotep bazen bir tanrıdan ziyade bir tanrıça olarak tanımlanır, elinde bir wadj-asası ve ankh işareti taşır. Muhtemelen Orta Mısır'ın kuzey kesiminden geliyordu.