İçeriğe atla

She halkı

She halkı
Fujian-Luoyuan İlçesi [en]'nde genç She kızları (1962 yılı)
Toplam nüfus
710.039
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Çin: Zhejiang (Jingning She Özerk İlçesi [en]), Fujian, Jiangxi, Guangdong ve Anhui eyaletleri
Diller
Çoğunlukla Shehua [en] (Çin dil ailesi); She dili [en]ni (Hmong-Mien dil ailesi) konuşan bir azınlık mevcuttur
Din
She yerli dini (She Wuizmi [en]),[1] Budizm
İlgili etnik gruplar
Yaolar, Miaolar, Hakka Hanları

She halkı (Çince: 畲族; pinyin: Shēzú; Shehua [en]: [sa]; Kantonca: [sɛ̏ː]; Fuzhou lehçesi [en]: [sia˥]), Çin'in resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

She halkı, Fujian, Zhejiang ve Jiangxi eyaletlerindeki en büyük etnik azınlık grubunu teşkil eder. Anhui ve Guangdong eyaletlerinde de She'lar var. Tayvan'daki Hakka azınlığı arasında da She torunları vardır.

Diller ve resmî sınıflandırma

Günümüzde, Fujian, Zhejiang ve Jiangxi eyaletlerinde Çincenin henüz sınıflandırılmamış bir değişkesi olan lâkin Hakka Çincesi tarafından büyük oranda etkilenmiş Shehua [en] dilini konuşan 400 binden fazla She var.

Guangdong eyaletinde Hmong-Mien dili olan She dili [en]ni konuşan yaklaşık 1.200 She var. Bu She'lar Ho Ne (yani "dağ insanları"; Çince: 活聂; pinyin: huóniè) olarak da bilinir. Kimileri Dongyi [en], Nanman [en] veya Yue [en] kökenleri olduklarını savunur.[2][3]

Shēhuà (畲话) bir Çin dili olup Shēyǔ'den ("She dili" 畲语) farklıdır. Shehua ile Sheyu dillerini konuşan gruplarda birbirinden ayrı geçmişler ve kimlikler olmasına rağmen, bu gruplar hepsi Çin hükûmeti tarafından She olarak sınıflandırılır. Guizhou eyaletine bağlı Majiang İlçesi [en]'ndeki Dongjialar [en] da resmî olarak She halkının bir parçası olarak sınıflandırılırlar, ancak Chong'anjiang Miao (重安江苗语) diliyle yakından ilişkili olan bir Batı Hmong dilini [en] konuşurlar.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta She people ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ 从科仪唱本看畲族的巫术文化. mzb.com.cn. 5 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ 众说纷纭的畲族民族起源. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ 南溟網· 關於畬族研究的回顧. 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Wu Çincesi</span>

Wu, başlıca olarak Şanghay Şehri, Zhejiang Eyaleti, Jiangsu Eyaleti'nin güneyi ve buraların sınırlarında konuşulan bir grup Çin dili; bu dillerin hepsi dilbilimsel açıdan birbirine benzer, tarihsel olarak da birbiriyle ilişkilidir.

Fuyü Gırgıs dili ya da Fuyü Kırgızcası, bazı Çin kaynaklarında "Heilongjiang Kırgızcası" veya "Dongbei Kırgızcası" olarak da bilinir, Çin'in en doğusunda konuşulan Türk dilidir. Fuyü Kırgızlarının ana dilidir. "Kırgızca" olarak bilinmesine rağmen, Fuyü Gırgıs dili Orta Asya'da konuşulan Kırgızcadan çok farklıdır ve Hakasça ya da diğer Sibirya Türk dillerine daha çok benzer.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki etnik gruplar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti "Millî Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Donşianlar</span>

Dongxianglar, Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubundan biri olan Müslüman Moğol azınlık halkıdır. Dongxiang ismi doğudaki köy halkı anlamındadır. 2000 yılında yapılan nüfus sayımında sayıları 513.805 bulan Dongxianglar 13. yüzyılda İslâm dinini benimsemişlerdir. Dongxianglar Gansu Eyaletinde Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, Qinghai Eyaletinde ve Ningxia Özerk bölgesinde yaşarlar. Dongxiang dili Moğol-Altay dilleri dalına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Fujian</span>

Fujian'in büyük bir kısmı Çin Halk Cumhuriyeti tarafından idare edilmektedir. Ancak Kinmen ve Matsu olmak üzere iki takım ada Çin Cumhuriyeti'nin (Tayvan) idaresi altındadır. Bu nedenle Çin Cumhuriyeti idari bölümlenmesinde de bir Fujian eyaleti bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çin dilleri</span> Doğu Asyada ki Sinitik diller

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Lishui</span>

Lishui, Çin'in Zhejiang eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Yüzölçümü 17,298 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 2,116,957'dir. Lishui, Çincede "güzel su" anlamına gelmektedir.

Min ya da Miin, 70 milyondan fazla kişi tarafından konuşulan Çin dilidir. Güneydoğu Çin Fujian eyaletinin yanı sıra Guangdong 'da, Hainan'da, Zhejiang'in güneyindeki üç ilde, Ningbo'nun dışındaki Zhoushan takımadasında, Liyang'daki bazı kasabalarda, Jiangsu-Jiangyin şehrinde ve Tayvan'da yaşayan Fujianli göçmenler tarafından konuşulur. Dilin ismi Fujian'deki Min Irmağı'ndan türetilmiştir. Min lehçelerinin diğer Çin dilleriyle karşılıklı anlaşılabilirliği yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Çin</span> Çinin coğrafi bölgelerinden biri

Doğu Çin, Çin'in coğrafi bölgelerinden biridir. Bölge, Anhui, Fujian, Jiangsu, Jiangxi, Shandong ve Zhejiang eyaletleri, Şanghay ile tartışmalı Tayvan eyaleti olmak üzere ülkenin doğu kıyılarını kapsamaktadır.

Hakka Çinlileri, Çincenin Hakka lehçesini konuşan Han Çinlileri'dir. Genel olarak Guangdong, Fujian, Jiangxi, Guangxi, Sichuan, Hunan, Zhejiang, Hainan ve Guizhou eyaletlerinde yaşamaktadırlar ve toplam nüfusları 80 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Jiangxi</span>

Jiangxi, Çin'in doğusunda bulunan bir eyalet. Kuzeyde Anhui, kuzeydoğuda Zhejiang, doğuda Fujian, güneyde Guangdong, batıda Hunan ve kuzeybatıda Hubei eyaletleri ile sınır paylaşmaktadır. Başkenti Nanchang. Ji'an, Ganzhou, Pingxiang ve Jiujiang, eyalette bulunan diğer önemli şehirlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Huizhou Çincesi</span>

Huizhou ya da Hui, bir grup birbirine yakın Çin dilinin kolektif ismidir. İsmini aldığı tarihi Huizhou bölgesinin içi ve çevresinin yanı sıra güney Anhui eyaletinin sayılı dağlık illeri ve Zhejiang ile Jiangxi eyaletlerinin bazı illerinde konuşulur.

Han Ulusu'nun alt grupları, Çin lehçe grupları olarak da bilinir, dilbilimsel, kültürel, genetik ve bölgesel özelliklere dayanarak belirlenmektedir. Mandarin dilinde bu grupları tanımlamak için kullanılan terminoloji; Çin anakarasında "minxi", Tayvan'da ise "zuqun". Çinli Müslümanlar için kökeni göz önüne almaksızın Hui tanımının kullanılması dışında, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmi olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biri olarak tanınan herhangi bir Han alt grubu yoktur.

Çin'de resmî olarak tanınmayan birçok etnik grup vardır. Bu gruplar kolektif olarak 730.000'den fazla kişiden ibaret. Bütün bu gruplar tek bir grup olarak sayılsa, nüfus açısından Çin'deki en büyük 20. grubunu oluştururlardı. Bazı araştırmacılar, Çin'de ikamet eden 200'den fazla etnik grubun var olduğunu savunur. Ayrıca resmî olarak tanınan gruplarla aynı kategoriye sınıflandırılmış daha küçük, farklı etnik gruplar vardır. Sincan Huileri ile Fujian Huileri, ikisi de İslam dinine mensup olmaları haricinde hem coğrafi hem de kültürel açıdan farklılar. Han Çinlileri de Dünya'nın en büyük etnik grubu olup, aralarında büyük oranda çeşitlilik mevcuttur; ör. Kansu eyaletindeki Hanların asimile olmuş Tangut medeniyetinden genetik özelliklere sahip oldukları düşünülmektedir. Hainan Adası yerlileri olmalarına ve herhangi bir Çin dili konuşmamalarına rağmen ada başkentine yakınlarındaki Limgao halkı Han Çinlileri olarak sınıflandırılır.

Çin Kazakları, Çin'de gündelik kullanımda "Hāsākè zú" terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. 2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre, tüm Çin anakarası çapında 1,46 milyonu aşan etnik Kazak vardır. Çin Kazakları ağırlıklı olarak Kuzeybatı Çin'de yaşar ve Çin'in en büyük 17. etnik grubunu teşkil ederler. Çin Kazaklarının yüzde 90'ından fazlası Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşar, ancak Kansu Eyaleti'nde de Kazak yerleşimleri vardır. Tarihî olarak Çinghay Eyaleti'nde de Kazak yerleşimleri vardı, fakat Haziran 1984'te burada yaşayan Kazakların büyük çoğunluğu Sincan'a geri taşındı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Tacikleri</span>

Çin Tacikleri, ağırlıklı olarak Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, bilhassa Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi'nde yaşayan bir etnik grup. Çin Tacikleri, Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Bu gruba atfen "Tacik" teriminin kullanılmasına rağmen, bu gruba ait insanlar günümüz Tacikistan ülkesinde yaşayan ve Batı İran dil grubuna ait Tacik dilini konuşan Tacikler ile aynı değiller; Çin'deki bu "Tacikler" aslında Doğu İran dil grubuna ait Pamir dillerini konuşan Pamir etnik grubunun alt gruplarına ait insanlardır; çoğunluğu Sarıkol dilini konuşan Sarıkollar, azınlığı ise Vahan dilini konuşan Vahanlılardan oluşur. Çin Tacikleri tarafından konuşulan dillerin resmî yazı sistemleri yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Hmong dili</span>

Hmong veya Mong dili, Çin'de Miao olarak bilinir, Hmong-Mien dil ailesinin Hmong kolunun Batı Hmong dalına bağlı bir lehçe sürekliliğidir. Siçuan, Yünnan, Guizhou, Guangşi, Hainan, Kuzey Vietnam, Tayland ve Laos'ta yaşayan Hmonglar tarafından konuşulur. Bu lehçe sürekliliğinin kapsamındaki değişkeler büyük oranda karşılıklı anlaşılabilirlik gösterirler ve 280 bin Hmong asıllı Amerikalı dahil olmak üzere yaklaşık 2,7 milyon kişi tarafından konuşulurlar. Hmong dilini konuşanların yarısından fazlası Çin'in çeşitli yerli Hmong değişkelerini konuşur; Çin'de Dananshan (大南山) lehçesi, Standart Hmong dilinin temelini oluşturur. Hmong halkının yerli olduğu bölgede en çok konuşulan değişke Dananshan lehçesiyken Hmong Daw (Ak) ile Hmong Njua (Yeşil) değişkeleri yalnızca Laos ve ABD'de yaygın olarak konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Liler</span>

Liler ya da Hlailar, Kra-Day dillerini konuşan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Lilerin çoğu, Çin'in güney kıyısında yer alan Hainan Adası'nda yaşar. Hainan'daki en büyük azınlık grubunu teşkil ederler. Qi (Gei), Ha, Run (Zwn), Sai ve Meifu (Moifau) dallarından oluşmak üzere beş farklı daldan oluşan Li halkının kendilerine özgü kültür ve adetleri var.

<span class="mw-page-title-main">Gelaolar</span>

Gelao ya da Gelo halkı, Çin ve Vietnam'da bulunan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devleti tarafından resmî olarak tanınan 56 etnik gruptan birini teşkil eder. Buna rağmen, bazı Gelaolar Çin Hükûmeti tarafından Yi, Miao veya Zhuang olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Jinolar</span>

Jino ya da Jinuo halkı, Çin Yünnan eyaletinde bulunan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Xishuangbanna Dai Özerk İli Jinghong şehrinin doğusunda yer alan Jino Dağları'nda yaşarlar.