Shapur Mihran - Turkipedia


Shapur Mihran
Doğum	𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 𐭬𐭲𐭥
Bağlılığı	Sasani İmparatorluğu
Rütbesi	Marzban
Çatışma/savaşları	Akesga Muharebesi

Shapur Mihran (Orta Farsça: 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 𐭬𐭲𐭥), Ermeni kaynaklarında Shapuh Mihran (Ermenice: Փ) olarak bilinen Mihran Hanedanı'ndan Sasanili bir asilzadedir. 482'de kısa bir süre Sasani Ermenistanı marzbanı olarak görev yaptı.

Biyografi

Shapur, Yedi Parth klanından biri olan Mihran Hanedanı'na aitti; Bir Mihran'ın oğluydu. Kendisi Mihran ailesinden bir prensesle evli olan Sasani şahı I. Fîrûz'un erkek kardeşiydi. Fîrûz döneminde, Mihran ailesi yüksek bir statüye sahipti ve Sasani siyasetinde önemli bir rol oynadı. Shapur, gençliği sırasında Ermenistan'da büyüdü ve diğer Sasanyalı soyluların aksine, Hristiyanlığa karşı daha hoşgörülü davrandı.

475'te, Mamikon prensesi Shushanik, Zerdüştçülüğe dönüşen ve Mihran ailesiyle ilgili olan kocası Prens Varsken tarafından öldürüldü. Bu cinayetin sebebi, Zerdüştlükçiliğe dönüşmeyi reddettiği ve Hristiyan kalmak istediği idi. Varsken, eylemlerinden dolayı, 482'de İberya kralı I. Vahtang tarafından idam edildi. Peroz Müdahale için Vakhtang'ı cezalandırmak için bir ordu gönderdim. Ancak Vakhtang'a Ermeniler katıldı ve Ermenistan'da I. Vahan Mamikonyan başkanlığında bir isyan çıktı.

Varsken'in intikamını almak için istekli I. Fîrûz, General Shapur Mihran'ı İberya'ya gönderdi. Vahtang, kendini savunmak için, Hristiyanlar arasındaki dayanışmayı öne sürerek Hunlara ve Ermeni soylularına hitap etti. Kararı dikkatlice tarttıktan sonra Vahan Mamikonian, Sasanyalılara isyan etmeyi kabul etti. Marzban Adhur Gushnasp'ı yendi ve II. Sahak Bagratuni'yi yeni marzban olarak ilan etti. Ayrıca birçok Sasanyalı karşı saldırıyı yenmeye devam etti.

482'de Shapur Mihran, Vakhtang'ın Ermeni yardımını istemesini sağlayan Iberia'nın güvenliği için büyük bir tehdit olmaya başladı. Vahan ve Sahak kısa bir süre sonra büyük bir ordunun başında Iberia'ya geldiler ancak Sahak'ın öldürüldüğü Akesga'da mağlup oldular. Vahan, Ermeni ordusunun kalıntıları ile Sasanyalılara yönelik gerilla eylemlerine yol açtığı dağlara kaçarken, Shapur Ermenistan'ın kontrolünü geri kazanmayı başardı. Ancak, Shapur'a kısa bir süre sonra Sasanistan'ın başkenti Tizpon'a dönmesi emredildi. Vahan hızla Ermenistan'ı kontrol altına almak için fırsat kullandı.

Ancak, 484 baharında Shapur Mihran yeni bir ordunun başı olarak geri döndü ve Vahan'ı Tao ve Taron'da Bizans sınırına sığınmak zorunda kaldı. Aynı dönemde, Karenid ailesinden Sasanlı soylu Zarmihr Karen, Ermenilere yönelik bir seferde başarılı oldu ve Kamsarakan ailesinden soylular da dahil olmak üzere birçoğunu yakalamayı başardı. Zarmihr kısa bir süre sonra Ermeni esirlerini, İzad Gushnasp'a teslim eden Shapur'a teslim etti ve Ermeni esirlerini Peroz'un onları kurtarmasını sağladı.

Aynı dönemde babası Mihran da dahil olmak üzere Shapur'un akrabalarının bir kısmı, Orta Asya'da Ak Hun İmparatorluğu'na karşı yaptığı seferlerde kendisine yardım etmesi için Fîrûz tarafından çağrıldı. Ancak, sefer feci bir şekilde sona erdi ve Fîrûz ve Mihran da dahil olmak üzere tüm Sasani ordusu imha edildi.

I. Fîrûz'un ölümünü duyduktan sonra, Shapur Kafkasya'dan ayrıldı ve Sasani İmparatorluğunu Ak Hun İmparatorluğu'ndan korumak ve yeni bir kral seçmek için Tizpon'a döndü. I. Fîrûz'un kardeşi Belâş, Sasani İmparatorluğu'nun yeni kralı olarak taç giydi. Bununla birlikte, gerçekte Sasani İmparatorluğu üzerinde gerçek güç kullanan Sukhra Zarmihr Karen'ın babasıydı. Bu olaydan sonra, hiçbir kaynakta Shapur'dan artık bahsedilmiyor.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ak Hun İmparatorluğu</span> 5.-8. yüzyıllarda var olmuş bir imparatorluk

Ak Hun İmparatorluğu, dördüncü yüzyılın başlarında Isığ Gölü çevresinde Avarlar'a bağlı yaşarlarken bu yüzyılın ikinci yarısında Maveraünnehir'e ve Toharistan'a yayılmış Türk devleti. Hükümdarlık 5. yüzyılda Heftal denilen aileye geçtiğinden Eftalitler olarak da bilinirler.

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

II. Şâpûr, Sasani İmparatorluğu'nun 309 - 379 yılları arasındaki hükümdarıydı. Uzun süren iktidarı sırasında, Sasaniler, I. Şâpûr'un (241-272) hükümdarlığından beri ilk altın çağlarını yaşamıştır.

I. Yezdicerd, I. Yezdigird ya da I. Yezdicürd, Sâsânî İmparatorluğu'nun 12. şâhıdır. III. Şapûr'un (383-388) oğludur ve kardeşi IV. Behrâm'ın suikastının ardından Sâsânî tahtına çıkmıştır. 399 - 420 yılları arasında, ülkeyi 21 sene idâre etmiştir.

I. Kubâd ya da I. Kavâd (473-531), I. Fîrûz'un oğlu, 488-531 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı. Kör edilmiş amcası Belâş'ın (484-488) yerine asiller tarafından taç giydirildi.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

Greko-Romen Coğrafya'da İberya, Gürcü Kartli Krallığı için bir egzonim idi. Doğu ve Güney Gürcistan’da M.Ö. 4. yüzyıl - M.S. 6. yüzyıl tarihleri arasında 882 yıl var olmuş Gürcü krallığıdır.

İberya Savaşı, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında İberya'nın Doğu Gürcü Krallığı üzerine 526'dan 532'ye kadar süren savaştır.

Martyropolis Kuşatması, 531 Sonbaharında, I. Kavad altındaki Sasani İmparatorluğu ile I. Justinianus altındaki Bizans İmparatorluğu arasındaki İberya Savaşı sırasında meydana gelmiştir.

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

Sasanilerin ataları, prens ve prensesleri ve Sasani imparatorlarının aile ağacıdır..

Vahtang Gorgasali ya da I. Vahtang, Hosroviani hanedanından Kartli olarak da bilinen İberia kralı. 5. yüzyılın ikinci yarısı ile 6. yüzyılın ilk çeyreğinde hüküm sürmüştür.

İberya Prensliği, Gürcü merkezi bölgesi Kartli'de kurulmuş Erken Orta Çağ aristokratik rejimidir. 6. ve 7. yüzyıllar arasındaki politik otoritenin ardışık prensler tarafından sağlandığı fetret döneminde ortaya çıkmıştır. Prenslik 580'li yıllarda yerel soylu Hosroviani Hanedanı'na karşı Gürcü monarşisini feshetmeyi amaçlayan Sasani baskısından kısa bir süre sonra 588 yılında kurulmuş ve 888 yılında İberya Krallığı'nın Bagrationi Hanedanı tarafından yeniden restore edilmesine kadar var olmuştur. Sınırları bu dönem boyunca yönetici İberya prenslerinin Persler, Bizanslılar, Hazarlar, Araplar ve komşu Kafkasyalı yöneticilerle karşı karşıya gelmeleri nedeniyle değişken olmuştur.

Mamikonyan veya Mamikonean, 4. ve 8. yüzyıllar arasında Ermeni siyasetine hakim olmuş aristokrat bir hanedandı. Hanedan üyeleri Tayk, Taron, Sason ve Bagrevand başta olmak üzere Ermeni yerleşimlerini yönetti. Hanedanın koruyucu azizi Hovhannes Karapet'ti. Hanedan üyelerinin Sasani istilacılara karşı şiddetle savundukları Surp Garabet Manastırı, Vaftizci Yahya'ya adanmıştır.

Ak Hun-Sasani Savaşı, 484'te I. Fîrûz komutasındaki Sasani İmparatorluğu'nun istilacı gücü ile Aksuvar komutasındaki Ak Hun İmparatorluğu'nun daha küçük bir ordusu arasında gerçekleşmiş olan askeri bir çatışmadır.

Sasani İç Savaşı (589-591) IV. Hürmüz'ün yönetimine karşı soylular arasındaki büyük memnuniyetsizlik nedeniyle 589'da patlak veren bir çatışmadır. İç savaş 591 yılına kadar sürdü. Mihranlı gaspçı Behrâm-ı Çûbîn'in devrilmesi ile Sasani ailesi İran hükümdarlığına tekrar geldi geldi.

Mihrânîler, Mehraniler veya Mihrânoğulları, Kafkas Albanyası'nın 3. ve son hanedanı. En ünlü kralları Varaz Trdat ve Cevanşir'dir. Mihranilerin devrinde Albanya Hilafet'e dâhil olmuştur. mihraniler Sasani soyundan olduklarını iddia etmelerine rağmen Part kökenli bir hanedandı

Nvarsak Antlaşması Ermeni isyancı lideri Vahan Mamikonyan ile Sasani Kralları Kralı (şahinşah) Belâş temsilcileri arasında 484'te Nvarsak'ta imzalanmıştır.

Vardan Mamikonyan, 450-451'de Sasani İran'ına karşı isyana öncülük eden bir Ermeni askeri lideridir. Mamikonyan soylu ailesinin reisi ve Ermeni silahlı kuvvetlerinin baş komutanı olan sparapet unvanının kalıtsal unvanının sahibiydi. Vardan ve yoldaşlarının çoğu 451'deki Avarayr Muharebesi'nde öldüler, ancak onların fedakarlıkları Ermeni tarihçiler Yeğişe ve Gazar Parpetsi'nin eserlerinde ölümsüzleştirildi. Ermeniler arasında ulusal bir kahraman olarak kabul edilir ve Ermeni Kilisesi'nin bir şehidi ve bir azizi olarak saygı görür. Vardan ve önderlik ettiği isyan pek çok sanat ve edebiyat eserinde anılmaktadır. Arşak Çobanyan'a göre, "Vardan, Ermeni milleti için en sevilen şahsiyettir, tarihlerinin en kutsalıdır, milli ruhu temsil eden sembolik bir kahramandır."

Sasani Ermenistanı, aynı zamanda Pers Ermenistanı ve Persarmenia olarak da bilinir, Ermenistan'ın bulunduğu dönemlere de atıfta bulunabilir. Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarlığı altındaydı ya da özellikle Ermenistan'ın onun kontrolü altındaki bazı kısımlarındaydı; örneğin 387'deki bölünmeden sonra, Batı Ermenistan'ın bir kısmı Doğu Roma İmparatorluğu'na dahil edilirken, Ermenistan'ın geri kalanı Sasani hükümdarlığı altına girmişti, ancak 428 yılına kadar mevcut krallığını korudu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.