İçeriğe atla

Shantungosaurus

Shantungosaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 80-77 myö
Kampaniyen-Maastrihtiyen 
PreЄ
J
Yeniden kurulan iskelet
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Takım:Ornithischia
Alt takım:Ornithopoda
Familya:Hadrosauridae
Alt familya:Saurolophinae
Cins:Shantungosaurus
Hu, 1973
İkili adlandırma
Shantungosaurus giganteus
Hu, 1973

Shantungosaurus (anlamı: "Shandong Kertenkelesi "), Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir.[1] Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir.[2] Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır .

Keşif tarihi

Yeniden yapılandırma

İlk olarak 1973'te tanımlandı[3] Shantungosaurus, beşten fazla eksik iskeletten bilinmektedir. Çinli bilim adamı Xing Xu ve meslektaşları, Shantungosaurus'un Edmontosaurus'a çok benzediğini ve birçok benzersiz karakteri paylaştığını ve Shandong'da bulunan yeni malzemelere dayanarak bir Edmontosaurus-Shantungosaurus sınıfının bir Asya düğümünü oluşturduğunu belirtiyor. Çin'in Shandong kentinde kafatası kemikleri, uzuv kemikleri ve omurlar da içermek üzere birkaç bireyin kalıntıları bulundu. Bu örnekler, 2007 yılında yeni cins ve tür Zhuchengosaurus maximus'ta sınıflandırıldı.[4] Bununla birlikte, daha ileri araştırma, Zhuchengosaurus'un sözde farklı özelliklerinin, yalnızca farklı büyüme aşamalarının bir sonucu olduğunu gösterdi.[5]

Tanım

Birkaç büyük hadrosauriformun boyut karşılaştırması, kırmızı olan Shantungosaurus

Shantungosaurus giganteus, bilinen en büyük kuş kalçalı dinozorlardan biridir. Tip kafatası 1.63 metre uzunluğunda,[1] ve Pekin'deki Çin Jeoloji Bilimleri Akademisi'nde çatılan kompozit iskelet 14.7 metre uzunluğundadır.[6] Başlangıçta Zhuchengosaurus maximus olarak adlandırılan başka bir çatılmış iskelet 16.6 metre uzunluğundadır.[4] En büyük bireyler 16 ton (18 küçük ton) kadar ağırlığa sahip olabilir.[7] 2016'da Gregory S. Paul, önceki çalışmaların bu dinozorun boyutunu olduğundan fazla kestirdiğini ve onu 15 metre uzunluğuna ve 13 metrik ton beden ağırlığına indirdi, bu da bu dinozoru hâlâ en büyük hadrosaur yapıyor.[8] Tüm hadrosaurlar gibi gagası dişsizdi ama çeneleri yaklaşık 1.500 minik çiğneme dişiyle doluydu. Burun deliklerinin yakınındaki büyük bir delik, ses çıkarmak için şişirilebilen gevşek bir deri parçasıyla kaplı olabilir.

Sınıflandırma

Bir zamanlar Huaxiaosaurus olarak sınıflandırılan sacrum

Xing ve meslektaşlarından gelen Hadrosauroidea'nın son zamanlardaki maksimum cimriliğe dayalı filogenetik analizleri, Edmontosaurus ve Shantungosaurus arasında duraylı bir kardeş grup ilişkisini ortaya çıkardı. Shantungosaurus, Zhucheng bölgesinden geçerli kabul edilen tek hadrosaurid'dir. Her ikisi de aynı bölgeden bilinen Zhuchengosaurus ve Huaxiaosaurus, yapılan analizlerde Shantungosaurus'un genç benzerleri olarak yorumlanmıştır. Bu üç takson arasındaki tüm kesin morfolojik tutarsızlıklar, tür içi çeşitlilik (ontogenetik ve polimorfik çeşitlilik) ve çökelme sonrası bozulmaya bağlanabilir.[2]

Aşağıdaki kladogram, Prieto-Márquez ve diğerlerinin (2016) çalışmalarının sonucudur. Bu, Edmontosaurini sınıfındaki Edmontosaurus'un kardeş grubu olarak Shantungosaurus'un konumunu gösterir:[9]

Telmatosaurus

Jintasaurus

Lophorhothon

Claosaurus

Tethyshadros

Hadrosauridae

Hadrosaurus

Eotrachodon

Saurolophidae

Lambeosaurinae

Saurolophinae

Acristavus

Maiasaura

Brachylophosaurus

Naashoibitosaurus

Kritosaurus

Gryposaurus

‘’Aquilarhinus’’

Willinakaqe

Secernosaurus

"Sabinosaur" PASAC-1

Prosaurolophus

Augustynolophus

Saurolophus

Kerberosaurus

Kundurosaurus

Shantungosaurus

Edmontosaurus

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Hu Chengzhi; Cheng Zhengwu; Pang Qiping (2001). Shantungosaurus giganteus (Çince). Pekin: Geological Publishing House. ss. 123-135 [English abstract]. ISBN 7-116-03472-2.  Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  2. ^ a b Zhao, Xijin; Wang, Kebai (2014). "Comparative osteology and phylogenetic relationship of Edmontosaurus and Shantungosaurus (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous of North America and East Asia". Acta Geologica Sinica-English Edition. 88 (6): 1623-1652. doi:10.1111/1755-6724.12334.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  3. ^ C.-C. Hu. 1973. [A new hadrosaur from the Cretaceous of Chucheng, Shantung]. Acta Geologica Sinica 1973(2):179-206
  4. ^ a b Li, D.; Han, G. (2007). "Zhuchengosaurus maximus from Shandong Province". Acta Geoscientia Sinica. 28 (2): 111-122. doi:10.3321/j.issn:1006-3021.2007.02.002.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  5. ^ Ji, Y., Wang, X., Liu, Y., and Ji, Q. (2011). "Systematics, behavior and living environment of Shantungosaurus giganteus (Dinosauria: Hadrosauridae)." Acta Geologica Sinica (English Edition), 85(1): 58-65. DOI:10.1111/j.1755-6724.2011.00378.x
  6. ^ "Shantungosaurus". Dinosaurs: The Encyclopedia. Jefferson, North Carolina: McFarland & Co. 1997. ss. 816-817. ISBN 0-89950-917-7.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ Weishampel, David B.; Forster, Catherine A (2004). "Hadrosauridae". Weishampel, David B.; Dodson, Peter (Ed.). The Dinosauria. 2nd. Berkeley: University of California Press. ss. 438-463. ISBN 0-520-24209-2.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım); r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Princeton University Press. 2016. s. 330. ISBN 978-1-78684-190-2. OCLC 985402380.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ Prieto-Marquez (13 Ocak 2016). "A primitive hadrosaurid from southeastern North America and the origin and early evolution of 'duck-billed' dinosaurs". Journal of Vertebrate Paleontology. 36 (2): e1054495. doi:10.1080/02724634.2015.1054495. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Edmontosaurus</i> kuş ayaklı dinozor cinsi

Edmontosaurus, 73 ila 66 milyon yıl önce (Kampaniyen-Maastrihtiyen) Kuzey Amerika'da yaşamış bir ördek gagalı dinozor cinsidir. Adını Kanada'nın Edmonton şehrinden alır.

<i>Corythosaurus</i> kuş kalçalı dinozor cinsi

Corythosaurus, Geç Kretase dönemi'nde Kuzey Amerika'da yaşamış bir ördek gagalı dinozor (hadrosauridae) cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Bactrosaurus</span>

Bactrosaurus otçul bir dinozor cinsi olup 70 milyon yıl önce geç Kretase döneminde Çin'in doğusunda yaşamıştır. Bactrosaurusun Kretase döneminde yaşamış olması onu bilinen en eski hadrosaur türü yapar. Bactrosaurus'a ait tüm ve eksiksiz bir iskelet bulunamamış olsa da Bactrosaurus, bu erken hadrosaurlar arasında hakkında en iyi bilinen tür olduğu için keşfedilmiş olması önemlidir.

<i>Olorotitan</i> Maastrihtiyen kuş ayaklı dinozoru

Olorotitan, Geç Kretase devri'nde (Maastrihtiyen) yaşamış bir lambeosaurine hadrosaur dinozor cinsidir ve kalıntıları, Rusya'nın Amur Bölgesi, Kundur'un Udurchukan Formasyonu yataklarında bulunmuştur. Cinse dahil tek tür Olorotitan arharensis'tir. Son kuş olmayan dinozorlardan biriydi ve Kretase-Paleojen nesli tükenme olayı sırasında soyu tükendi.

<i>Kamuysaurus</i> ördek gagalı dinozor cinsi

Kamuysaurus, Japonya'da Hokkaido, Mukawa kasabası yakınlarındaki Hobetsu bölgesindeki Yezo Grubu'nun Geç Kretase (Maastrihtiyen) deniz çökeltilerinden gelen otçul bir edmontosaurin saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Dinozor rönesansı</span> Paleontolojik Devrim

Dinozor rönesansı, 1960'ların sonlarında başlayan ve dinozorlara olan akademik ve popüler ilginin yenilenmesine öncü olan küçük ölçekli bir bilimsel devrimdi. Dinozorların, yirminci yüzyılın ilk yarısında yaygın olan görüş ve tanımda olduğu gibi soğukkanlı ve uyuşuk değil, aktif ve sıcakkanlı hayvanlar olabileceğini gösteren yeni keşifler ve araştırmalarla kıvılcımlandı.

<i>Kerberosaurus</i>

Kerberosaurus, Rusya'nın Amur Bölgesi, Blagoveshchensk'teki geç Maastrihtiyen yaşlı Geç Kretase Tsagayan Formasyonundan kalma bir saurolofin ördek gagalı dinozor cinsidir. Saurolophus ve Prosaurolophus ile ilişkili olduğunu gösteren kafatası kalıntılarını da içeren fosil yatağı malzemesine dayanmaktadır.

Riabininohadros, Kırım'ın Maastrichtian'ından soyu tükenmiş bir ankylopollexian dinozor cinsidir. Türü, Riabininohadros weberae olarak değiştirilmiş Riabininohadros weberi'dir. Başta, 2015 yılına kadar bir Orthomerus türü olarak sınıflandırılmıştır.

<i>Sinoceratops</i>

Sinoceratops, yaklaşık 73 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin son bölümünde şu anda Çin'in Shandong eyaleti olan yerde yaşamış soyu tükenmiş bir ceratopsian dinozor cinsidir. 2010 yılında Xu Xing ve ark. tarafından Zhucheng, Çin'den üç kafatası için adlandırıldı. Tip türünün adı Sinoceratops zhuchengensis, keşfedildiği yerden dolayı "Zhucheng'den Çin boynuzlu yüzü" anlamına gelir.

<i>Sinraptor</i> Nesli tükenmiş bir dinozor cinsi

Sinraptor, Geç Jura döneminden bir metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Sinraptor adı, Çince anlamına gelen Latince "Sino" ön ekinden ve soyguncu anlamına gelen "raptor" sözcüğünden gelir. Dongi tür adı Dong Zhiming'i onurlandırıyor. Adına rağmen Sinraptor, Velociraptor gibi dromaeosauridlerle akraba değildir. Bunun yerine, Allosaurus ile uzaktan akraba olan bir carnosaur idi. Sinraptor ve yakın akrabaları, Jurassic carnosaur yayılımının en eski üyeleri arasındaydı. Sinraptor hala Metriacanthosauridae ailesinin en iyi bilinen üyesi olmaya devam ediyor, hatta bazı eski kaynaklar aile için "Sinraptoridae" adını kullanıyor.

<i>Chilantaisaurus</i>

Chilantaisaurus, Çin'in Geç Kretase yaşlı Ulansuhai Formasyonundan büyük bir teropod dinozor, olasılıkla bir neovenatorid veya ilkel bir coelurosaur cinsidir. C. tashuikouensis, tip tür, 1964 yılında Hu tarafından tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Megacerops</span>

Megacerops, atlarla akraba, soyu tükenmiş tarayıcı bir gergedan grubu olan Brontotheriidae familyasının tarih öncesi tek toynaklı soyu tükenmiş bir cinsidir. Geç Eosen döneminde Kuzey Amerika'ya endemikti ve yaklaşık Şablon:Ma/2 milyon yıl önce var oldu.

<i>Mamenchisaurus</i>

Mamenchisaurus, toplam vücut uzunluğunun neredeyse yarısını oluşturan oldukça uzun boyunları ile tanınan bir sauropod dinozor cinsidir. Bu cinse çok sayıda tür atanmıştır; ancak bunların çoğu sorgulanabilir olabilir. Çin'in Sichuan Havzası ve Yunnan Eyaletinde fosiller bulundu. Birkaç tür, jeolojik yaşı belirsiz olan Yukarı Shaximiao Formasyonundandır. Bununla birlikte, kanıtlar bunun Geç Jurassic'in Oxfordian aşamasından daha erken olmadığını gösteriyor. M. sinocanadorum, Oxfordian aşamasına ve M. anyuensis, Erken Kretase'nin yaklaşık 114,4 milyon yıl öncesine ait Aptiyen aşamasına aittir. Çoğu tür orta ile büyük boy sauropodlardı, yaklaşık 15 ila 26 metre uzunluğundadır ve tanımlanmamış iki omura dayanarak olasılıkla 35 metre (115 ft) uzunlukta olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ornitopoda</span>

Ornithopoda kuş kalçalı dinozorların bir kladıdır, ornithopod denir, küçük, iki ayaklı koşucu otlayıcılar olarak başladılar ve Kuzey Amerika'yı domine ederek Kretase dünyasındaki en başarılı otçul gruplarından biri haline gelene kadar boyut ve sayı olarak büyüdüler. Başlıca evrimsel avantajları, evcil inek gibi modern memelilerinkine rakip olacak şekilde, kuş olmayan bir dinozor tarafından şimdiye kadar geliştirilen en gelişmiş çiğneme aparatının ilerici gelişimiydi. Diğer tüm kuş olmayan dinozorlarla birlikte Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi olayı tarafından silinmeden önce, hadrosauridlerde çeşitlilik ve ekolojik üstünlüklerinin doruğuna ulaştılar. Üyeler, yedi kıtanın hepsinden tanınırlar, ancak genellikle Güney Yarımküre'de nadirdirler.

<i>Kritosaurus</i>

Kritosaurus, tam olarak bilinmeyen bir hadrosaurid dinozor cinsidir. Yaklaşık 74.5-66 milyon yıl önce, Kuzey Amerika'nın Geç Kretase'sinde yaşadı. Adı "ayrık kertenkele" anlamına gelir, ancak varsayılan " Roma burnu ".

<span class="mw-page-title-main">Saurolophinae</span>

Saurolophinae, hadrosaurid dinozorların bir alt ailesidir. 20. yüzyılın ortalarından beri, tepeli alt familya Lambeosaurinae ile ilgili, büyük ölçüde tepesiz hadrosaurlardan oluşan bir grup olan Hadrosaurinae olarak anılır. Bununla birlikte, Hadrosaurinae adı, daha yakın tarihli çalışmalarda lambeosaurinlerden veya Edmontosaurus ve Saurolophus gibi diğer geleneksel "hadrosaurinlerden" daha ilkel olduğu bulunan Hadrosaurus cinsine dayanmaktadır. Bunun bir sonucu olarak, Hadrosaurinae adı kaldırıldı veya yalnızca Hadrosaurus ile sınırlandırıldı ve geleneksel "hadrosaurinleri" içeren alt aile, Saurolophinae olarak yeniden adlandırıldı. Hai Xing tarafından yapılan son filogenetik çalışma, Hadrosaurus'un lambeosaurin olmayan tüm hadrosauridleri içeren monofiletik grup içine yerleştirildiğini gösterir. Bu görüşe göre, geleneksel Hadrosaurinae yeniden dirildi ve Hadrosauridae iki sınıfa ayrıldı: Hadrosaurinae ve Lambeosaurinae.

<i>Megalosauridae</i>

Megalosauridae, Megalosauroidea grubu içindeki etobur theropod dinozorların monofiletik bir ailesidir. Orta Jura'da ortaya çıkan megalosauridler, büyük theropod dinozorlarının ilk büyük radyasyonu arasındaydı. Bunlar, Megalosaurinae ve Afrovenatorinae olmak üzere iki ana alt aileyi ve her iki alt aileden farklı olan çözülmemiş bir takson olan Eustreptospondylus bazal cinsini içeren nispeten ilkel bir bazal tetanuran grubuydu.

<i>Velafrons</i>

Velafrons, Meksika'nın Geç Kretase'sinden bir lambeosaurin hadrosaurid dinozor cinsidir. Alnında kemikli bir sorguç bulunan, genç bir bireyin çoğunlukla tam bir kafatası ve kısmi iskeletinden bilinmektedir. Fosilleri geç Kampaniyen yaşlı Cerro del Pueblo Formasyonu'nda bulundu, Rincon Colorado yakınlarında, Coahuila, Meksika. Tip örneği CPC -59'dur ve tip tür V. coahuilensis'tir.

<i>Gargoyleosaurus</i>

Gargoyleosaurus, oldukça eksiksiz fosil kalıntılarından bilinen en eski ankylosauriadan biridir. Holotip 1995 yılında Albany County, Wyoming'deki Bone Cabin Quarry West bölgesinde Üst Jura Morrison Formasyonu'nun yüzleklerinde keşfedildi.

<i>Atlascopcosaurus</i>

Atlascopcosaurus, günümüz Avustralya'sının Erken Kretase dönemine ait otçul bazal Iguanodontia dinozorunun bir cinsidir.