İçeriğe atla

Shan Hai Jing

Shan Hai Jing'den bir tanrıça Nüwa betimlemesi.

Shan Hai Jing veya Shanhai Jing (Çince: 山海經/山海经; pinyin: Shānhǎi Jīng) Çin mitolojisinin birçoklarına göre en kapsamlı eseri ve kaydı.[1] MÖ 3. yüzyıl ile MS 2. yüzyıl aralığında[1] bir zamanda ortaya çıktığı düşünülen eser, Antik Çin kültüründeki mitlerden, büyücülük ve din anlayışından söz etmesinin yanı sıra coğrafyadan tıbba kadar farklı alanlarda da içerik barındırır. Bazı mitik figürler diğer kaynaklarda bulunamazken, Shan Hai Jing'de kendilerine yer bulurlar ve birden fazla sürümü olan birçok anlatının birkaç sürümüne eserde yer verilmiştir. Qin Hanedanlığı öncesi Çin kültürünü konu alan ve bu konun çağdaş araştırmalarında önemli bir kaynak olan eser 18 bölüme bölünmüştür ve yaklaşık olarak 31000 sözcük barındırmaktadır.

İçeriğin tasnifi

18 bölümden (巻) oluşan eserin farklı bölümleri farklı sayıda alt-bölüm içerir; örneğin 4. bölümün 12 alt-bölümü mevcutken, 1. ve 3. bölümlerin 3 alt-bölümü vardır.

Bölüm Çince Pinyin Çeviri
1 南山經Nanshan jingDağlar Klasiği: Güney
2 西山經Xishan jingDağlar Klasiği: Batı
3 北山經Beishan jingDağlar Klasiği: Kuzey
4 東山經Dongshan jingDağlar Klasiği: Doğu
5 中山經Zhongshan jingDağlar Klasiği: Merkezî
6 海外南經Haiwainan jingDenizler Ötesi Bölgeler Klasiği: Güney
7海外西經Haiwaixi jingDenizler Ötesi Bölgeler Klasiği: Batı
8海外北經Haiwaibei jingDenizler Ötesi Bölgeler Klasiği: Kuzey
9海外東經Haiwaidong jingDenizler Ötesi Bölgeler Klasiği: Doğu
10海內南經Haineinan jingDenizler Berisi Bölgeler Klasiği: Güney
11海內西經Haineixi jingDenizler Berisi Bölgeler Klasiği: Batı
12海內北經Haineibei jingDenizler Berisi Bölgeler Klasiği: Kuzey
13海內東經Haineidong jingDenizler Berisi Bölgeler Klasiği: Doğu
14大荒東經Dahuangdong jingBüyük Kır Klasiği: Doğu
15大荒南經Dahuangnan jingBüyük Kır Klasiği: Güney
16大荒西經Dahuangxi jingBüyük Kır Klasiği: Batı
17大荒北經Dahuangbei jingBüyük Kır Klasiği: Kuzey
18海內經Hainei jingDenizler Berisi Bölgeler Klasiği

Kaynakça ve notlar

  1. ^ a b Birrell, A. M. (1994). Studies on Chinese myth since 1970: an appraisal. (part 1). History of Religions, v33(n4), p380(314).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taoizm</span> Çin kökenli dini veya felsefi gelenek

Taoizm, Antik Çin'de ortaya çıkmıştır ve temeli Laozi'nın yazılı eseri Dao De Jing'e dayanan bir öğretidir. Dao öğretinin temelidir. Çincede yol, yürümek, konuşmak, yön, yöntem, akış vb. anlamlara işaret eder. Dao Öğretisi'nin kurucu üstadları Laozi, Çuangzi ve Liezi'dir. Bu üstadların yazıları kozmogoni yani kainat ve onun doğuşu, kainatın yasa ve ilkeleri, insan ve doğanın kainat ile bağı, toplumsal yönetişim ilişkilerinin asıl doğası üzerine kuruludur. Antik Çin'de ortaya çıkan astronomi, hekimlik ve birçok doğa bilimlerinin köksel savını oluşturmuştur. Bahar-Güz Devri ve takip eden Savaşan Eyaletler Devrinde Çin'de ortaya çıkmış Yüz Düşünce Okulu içinde yer alan en önemli birkaç akımdan biridir. Bu akımlar arasında Kongzi (Konfüçyüs) de yer almaktadır.

<i>Tao Te Ching</i> Çince klasik eser

Dao De Jing M.Ö. 6. yy.'da, Antik Çinli bilge Laozi tarafından yazıldığı düşünülen klasik bir metindir. Eserin özgün adı Laozi dir. İki bölümden oluşur: Dao ve De. Dao evren anlayışının en temel metni sayılır. Dao/Tao, Yol demektir. De/Te, Laozi geleneğinde, yolun kendiliğindenliğinin ayırdımına varmak ve uyumsamak; Kongzi geleneğinde, erdem anlamında kullanılır. Jing/Ching, klasik eser demektir. Eserin, bambu çubuklara yazılmış halde en eski örneği 1963-74 yılları arasında Mawangdui arkeolojik kazı sitesinde, antik mezarlardan yeryüzüne çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Makao</span> Çinin özel idari bölgesi

Makao ya da tam resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti Makao Özel İdari Bölgesi, Güney Çin Denizi kıyısında, İnci Nehri Deltası'nın batısında bulunan bir şehir. Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel idari bölgedir ve yönetimsel ve ekonomik sistemleri, Çin anakarasındakilerden farklıdır. Yüzölçümü 28,2 km2 olan Makao, 667.400 kişilik nüfusuyla Dünya'da nüfusun en yoğun olduğu bölgedir.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Geleneksel Çin tıbbı</span> Çindeki geleneksel tıp

Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT),, Antik Çin'de ortaya çıkıp günümüze dek süregelen ve doğu Asya'da yaygın olarak kullanılan, temeli Dao Evren Anlayışına dayanan hekimlik bilgilerinin tümüne denir. MÖ 2500-300 arasında binlerce yıl boyunca hekim ve çırak ilişkisiyle geliştirilen ve aktarılan bilgi ve deneyimler yığılarak birikmiştir. Qin Hanedanlığı'ndan itibaren ise tüm klasik eserler sistematik bir düzen içinde tekrar yazıya geçirilmiş ve Çin Tıbbı da bu klasikler arasında yer almıştır. Hekimlik alanında Huang Di- Nei Jing adlı eser yazılı en eski tıbbi kaynak olduğu gibi günümüzde de Çin Tıbbı'nda başvuru kitabı olarak kullanılmaktadır. Huang Di, efsanevi bir karakter olarak anlatılsa da özünde bu tıbbı eserin, birçok hekimin deneyim ve yöntemlerinin derlemesi olduğu görüşü hakim dir. Rahatsızlıkların kökeni incelenirken Dao evren anlayışı ilkelerini temel alır. Sinosfer'de binlerce yıldır yaygınca kullanılmaktadır. Çin Tıbbı'nda, akupunktur, Çin Tıbbı bitkileri, Çin Tıbbı beslenmesi, çigong, tuina, kupa çekme, vs. gibi tedavi yöntemleri bir bütün olarak uygulanır. Çin Tıbbı'nın kuramsal yapısını, Çi ve Kan kuramı, Yin Yang ve Beş Unsur karşıtlık ve döngüsellik ilkeleri, Zang Fu Kuramı gibi kök kuramlar üzerine örmüştür.

Wade-Giles, Pekin'de kullanılan Mandarin formu üzerinde kurulu Çince romanizasyon sistemidir. 19. yy. ortalarında Thomas Wade tarafından üretilen bir sistem üzerine gelişmiştir ve Herbert Giles'e ait 1892 basımı Çince-İngilizce sözlük ile son haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irk Bitig</span> 9. Yüzyılda Göktürk abecesiyle yazılmış fal kitabı

Irk Bitig, 9. veya 10. yüzyıla ait çift dilli bir el yazmasıdır. Yazmanın büyük çoğunluğu Orhun alfabesi ile Eski Türkçe yazılmış olup kehanet ve falcılık hakkındadır, ancak girişinde ve sonunda Çince Budist metinler ihtiva etmektedir. Macar-İngiliz arkeolog Aurel Stein tarafından 1907'de günümüzde Çin'in Dunhuang şehri civarında yer alan Bin Buda Mağaraları'nda keşfedilmiştir. Aurel Stein tarafından Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen'ı yollanarak Thomsen tarafından incelenmiştir. Günümüzde British Library'nin kataloğunda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Savaşan Devletler Çağı</span>

Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.

Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı zamânında oluşup kökeni Konfüçyüsçülük'te olan, fakat aynı zamanda Daoizm ve Budizm'den de etkilenmiş dînî ve felsefî bir akımdır. Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı kurulduğundan beri Çin'e hâkim olmuş en etkin düşünsel akımlardan biridir. Çincede bu kavram, bu şekliyle mevcut değildir. Onun yerine Songxue, Lixue veyâ Xinli Xue diye bilinir.

Penglai, Çin mitolojisinde ölümsüzlük verdiğine inanılan bir tür mantarın yetiştiği, ölümsüzlerin yerleşmiş olduğu bir ada. Sekiz Ölümsüzün ikâmet ettiği adada aynı adlı bir dağ da bulunurdu. Doğu Çin Denizi'nde olduğuna inanılan adanın kökeni Daoist gelenektir. Shan Hai Jing'de ada, ölümsüzlerin ikâmet ettiği dört diğer ada ile birlikte anılır, bunlar: Fangzhang (方丈), Yingzhou (瀛州), Daiyu (岱輿), and Yuanjiao'dur (員嬌). Dağın beyaz, dağdaki sarayların altından olduğuna, ağaçlarda mücevherlerin yetiştiğine inanılırdı. Belirli ve gerçek bir adanın mite kaynaklık edip etmediği bilinmemektedir ve durumu tartışmalıdır. Yichu (義楚) efsanevi adanın aslında Japonya, dağın ise Fuji Dağı olduğunu iddia etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Shujing</span>

Shujing veya "Tarih Klasiği" Antik Çin tarihindeki olayları konu alan kayıtların bir derlemesidir. Sıklıkla Shàngshū yani "Saygın Evrak" (尚書/尚书) veya sadece Shū (書/书) yani "Evrak" olarak da anılır. Eserin ismi Batı dillerine farklı şekillerde çevrilmiştir: "Tarih Klasiği", "Evrak Klasiği", "Tarih Kitabı" ve "Evrak Kitabı" gibi.

<span class="mw-page-title-main">Liji</span>

Liji veya "Ritler Klasiği" Konfüçyüscülüğün temelini oluşturan ve kaynak metinleri sayılan Beş Klasik'ten biridir. Toplumsal formlar ve antik ritleri konu alır ki ismi ele aldığı bu ikinci konudan gelmektedir. Eserin özgün metninin Konfüçyüsçü düşünürler tarafından Muharip Devletler Döneminde derlendiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hangzhou</span>

Hangzhou ; Çin'de Yangzı Nehri Deltasında bulunan eyalet altı bir kenttir. Zhejiang eyaletinin başkenti en kalabalık şehridir. Hangzhou, Şanghay'ın 180 km güneybatısındadır.

Çin'in kutsal dağları, Çin mitolojisi ve inançlarında kutsal kabul edilen dağlardır. Daoist gelenek ile Budist gelenekteki kutsal dağlar farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tientsin</span>

Tianjin, Türkçe kaynaklarda Tientsin veya Tiençin olarak da geçer, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı dört doğrudan yönetilen şehirden biridir. Çin'in Ulusal Merkezi Şehirleri'nden biri olmanın yanı sıra Kuzey Çin'deki en büyük "Açık Kıyı Şehir"dir. Tientsin, Kuzey Çin Ovası'nda, Hai Nehri ırmaklarının kesiştiği noktada bulunur. Doğusundan Bohai Denizi, kuzeyinden ise Yan Dağları tarafından çevrelenir. Hai Nehri'nin şehrin içinden akması, şehir çapında köprü dolu manzaraların ortaya çıkmasına yol vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şensi</span>

Şensi ya da Shaanxi, Çin'de bir yönetim bölgesi. Wei Nehri ile verimli Loess Platosu'nu içeren bölge, İç Moğolistan'ın güneyinde yer alır. Yönetim merkezi Xi'an'dır.

<span class="mw-page-title-main">Çin kültürü</span>

Çin kültürü, modern dünyadaki en eski jeopolitik varlık olan Çin'in topraklarında yer alan, en zenginleri 10.000 yıl öncesine dayanan, çok çeşitli alanlardaki muazzam ve karmaşık başarıları kapsar. Nitekim günümüz Çin, hanedanların ve siyasi rejim değişiklikleriyle Çin Şi Huang'ın M.Ö. 221 yılında kurduğu Çin İmparatorluğu'nun doğrudan vârisi olarak görülebilir. Pratiklerin, nesnelerin ve kavramların etkili bir şekilde yayılmasına olanak sağlayan bu süreklilik, Çin kültürünün belli unsurlarına bölgesel ve tarihsel farklılıkların ötesine geçen genel bir görünüm kazandırmaktadır. Bu unsurlardan bazı örnekler, mandarin rejiminde ve toplumsal ve ailevi ilişkilerin kavranmasında görünebilen Konfüçyüsçü etkiler ya da Çin dünyası genelinde benimsenmiş felsefi veya metafizik kavramların ve dini pratiklerinin kökeninde bulunan Taoizm damgası. Çin İmparatorluğu'nun prestiji, bu ortak kültürünün Uzak Doğu ve Güneydoğu Asya'ya yayılmasına katkıda bulunmasının yanı sıra Çin uygarlığını zenginleştirmiş birçok yabancıyı cezbetmiştir. Diğer kültürel başarılar ancak belli bir bölgeye ya da bir döneme özgüdür. Bu açıdan, Çin kültürünün çeşitli alanlarının 19. yüzyıldan beri Batılı nüfuza ve moderniteye yaklaşma biçimi ve küreselleşmeye karşı göstermeye devam ettiği tepki büyük bir ilgi meselesidir. Çin'in ekonomik gelişimi popüler geleneklere ve sanatlara meydan okumaktadır. Nakış veya tiyatro gibi birçok kültür biçimi kaybolma sürecindedir.

<span class="mw-page-title-main">Jing'an</span> Semt

Jing'an, Çin'in doğrudan yönetilen şehirlerinden biri olan Şanghay'ın semtlerinden biridir. Semt adını Jing'an Tapınağı'ndan almaktadır. Yüzölçümü 36.88 km² olan semtin nüfusu 2010 yılı ile 1,077,264'tür. 4 Kasım 2015 tarihinde Zhabei semti Jing'an semti sınırlarına katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Shanhai Geçidi</span>

Shanhai Geçidi, Çin'in Hebei eyaletine bağlı Qinhuangdao kentinde bulunan bir geçittir. Geçit, Shanhaiguan semtinde Yan Dağları ile Liaodong Körfezi arasında Shi Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Ming Hanedanı Çin Seddi'nin ana geçitlerden biridir ve Liaoxi Koridoru'ndaki en dar boğaz noktasına komuta etmektedir.