İçeriğe atla

Seçim otokrasisi

Küresel Siyasi Rejimler, 2018
Küresel Siyasi Rejimler, 2011

Seçim otokrasisi, ülkelerin demokratik kurumların müdahalelere uğradığı ve otoriter yöntemlere doğru sürüklendiği hibrit rejim türüdür. Bu yönetimlerde düzenli olarak adil kabul edilen seçimler düzenlenir, ancak bu kampanya süreci özgürlük ve adalet açısından demokratik standartlara ulaşamamaktadır.

Örnekleri

Macaristan

Eylül 2022'de Avrupa Parlamentosu,[1] Macaristan'da "demokrasinin çöküşü, hukukun üstünlüğü ve temel haklarda yaşanan sorunlar" nedeniyle ülkenin "seçimle işbaşına gelen otorite rejimi olan karma bir rejime" dönüştüğüne dair bir karar aldı.[2][3][4]

Türkiye

Bazı yazarların iddialarına göre Türkiye'de 2014 yılında doğrudan halk tarafından seçilen ilk cumhurbaşkanı olan Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) yönetiminde, bireysel özgürlükler daraldı, bağımsız medya kuruluşu sayısı azaldı ve hükûmet yürütme yetkilerini büyük ölçüde genişletti.[5] Türkiye, bazı akademisyenler tarafından seçimle belirlenen otoriter rejim olarak kabul edildi.[6] The Guardian'a göre Erdoğan'ın iktidardaki ilk on yılı, artan bireysel özgürlükler, yüksek büyüme ve yüksek refah dönemiyle geçti ve hükûmet, büyük altyapı iyileştirmeleri gerçekleştirdi. Ancak 2013'teki Gezi Parkı protestolarının bastırılması bir dönüm noktası oldu. The Guardian'a göre sonraki süreçte devlet kurumları ve vatandaşlar üzerindeki siyasi baskı arttı.[7]

Hindistan

2021 yılında İsveçli siyasi araştırma enstitüsü Varieties of Democracy (V-Dem), Hindistan Halk Partisi (BJP) ve Başbakan Narendra Modi hükûmeti döneminde artan milliyetçi söylemler ve azalan ifade özgürlüğünü gerekçe göstererek Hindistan'ın sıralamasını kusurlu demokrasiden seçim otokrasisine düşürdü. Amerika Birleşik Devletleri merkezli Freedom House da Hindistan'ın demokrasi sıralamasını özgür demokrasiden "kısmen özgür demokrasi "ye indirdi.[8][9][10] Aynı yıl Demokrasi ve Seçim Yardımı Enstitüsü de benzer gerekçelerle Hindistan'ı gerileyen bir demokrasi olarak sınıflandırmıştır.[11][12] The Guardian'a göre "Hindistan hükümeti, kendi atadığı kişilerin Hindistan için demokrasinin koruyucusu olamayacağı gerekçesiyle haberleri reddetti" ancak "değişen atamaların yol açtığı itibar zedelenmesinden" endişe duydu.[13][14]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Procedure File: 2018/0902R(NLE) - Existence of a clear risk of a serious breach by Hungary of the values on which the Union is founded". European Parliament Legislative Observatory. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  2. ^ Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs (25 Temmuz 2022). INTERIM REPORT on the proposal for a Council decision determining, pursuant to Article 7(1) of the Treaty on European Union, the existence of a clear risk of a serious breach by Hungary of the values on which the Union is founded. European Parliament. 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  3. ^ Liboreiro, Jorge; Zsiros, Sandor (16 Eylül 2022). "Hungary is no longer a full democracy but an 'electoral autocracy,' MEPs declare in new report". Euronews. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  4. ^ Rankin, Jennifer (15 Eylül 2022). "Hungary is no longer a full democracy, says European parliament". The Guardian. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  5. ^ Rachid Tlemcani, “Electoral Authoritarianism,” Carnegie Endowment for International Peace,. 
  6. ^ "Turkey's Electoral Authoritarianism". SIR Journal (İngilizce). 28 Aralık 2020. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  7. ^ Editorial (11 Mayıs 2023). "The Guardian view on Turkey's election: an end to Erdoğan's authoritarianism?". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  8. ^ Biswas, Soutik (16 Mart 2021). "'Electoral autocracy': The downgrading of India's democracy". BBC News. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  9. ^ Singh, Tripurdaman (July 2023). "The Authoritarian Roots of India's Democracy". Journal of Democracy. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  10. ^ "Flawed Freedom Rankings Have a Real Point About India". Wall Street Journal. 19 Ocak 2023. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  11. ^ Sirnate, Vasundhara (7 Mart 2023). "India Is 'One of the Worst Autocratisers in the Last 10 Years,' Says 2023 V-Dem Report". The Wire India. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  12. ^ "India's democratic regression". Le Monde. 24 Nisan 2023. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  13. ^ Dutta, Anisha (22 Haziran 2023). "India secretly works to preserve reputation on global Democracy Index". The Guardian. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  14. ^ "'Hypocrisy by Self-appointed Custodians of World': Jaishankar Trashes US Think Tank's Report on India". News18 (İngilizce). 14 Mart 2021. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi</span> tüm bireylerin eşit haklara sahip olduğu yönetim biçimi

Demokrasi veya el erki, halkın yasaları müzakere etme ve yasal düzenlemelere karar verme yetkisine veya bunu yapmak için yönetim görevlilerini seçme yetkisine sahip olduğu bir yönetim biçimidir. Kimin "halk" kabul edildiği ve yetkinin insanlar arasında nasıl paylaşıldığı veya hangi yetkilerin verildiği konuları zaman içinde ve farklı ülkelerde farklı oranlarda değişiklik göstermiştir. Demokrasinin özellikleri arasında genellikle toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, yönetilenlerin rızası, genel oy hakkı, özgürlük hakkından ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları yer alır. Türkçeye kelimesinden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Adalet ve Kalkınma Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Adalet ve Kalkınma Partisi, 14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK PARTİ" şeklindedir. Simgesi ampuldür. TBMM'de 265 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dır.

Seçim, bir nüfusun kamu görevini yerine getirmesi için birey veya birden fazla birey seçtiği resmi bir grup karar alma sürecidir. Toplu bir iradenin birden fazla aday arasında tercihte bulunması. Tayin etme, atama işleminin zıddı. Milletvekili, herhangi bir meclis veya encümen üyelerinin, dernek yöneticilerinin vs. seçimi. Demokratik ülkelerde çeşitli seçim sistemleri, değişik usullerle uygulanmaktadır. Seçim, yasama, yürütme ve yargı organlarının üyelerinin seçiminde de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Otokrasi</span> hükümdarın, bütün siyasal kudreti elinde bulundurduğu yönetim biçimi

Otokrasi, bir devlet üzerinde mutlak gücün bir kişinin ellerinde yoğunlaştığı bir yönetim sistemidir. Bu kişinin kararları, dış hukuki kısıtlamalara veya düzenli halk kontrol mekanizmalarına tabi değildir.

<span class="mw-page-title-main">Liberal demokrasi</span> Siyasi ideoloji ve hükûmet biçimi

Liberal demokrasi veya Batı demokrasisi, temsilci demokratik bir hükûmet biçimi altında işleyen liberal siyasi bir ideolojinin birleşimidir. Birden fazla ayrı siyasi partinin katıldığı seçimler, hükûmetin farklı kollarına güçler ayrılığı, günlük yaşamda açık bir toplumun bir parçası olarak hukukun üstünlüğü, özel mülkiyetle piyasa ekonomisi, insan haklarının, medeni hakların, medeni özgürlüklerin ve siyasi özgürlüklerin eşit şekilde korunması gibi özelliklere sahiptir. Uygulamada sistemini tanımlamak için liberal demokrasiler genellikle hükûmetin yetkilerini belirleyen ve toplumsal sözleşmeyi güvence altına alan bir anayasaya başvururlar, bu anayasa ya kodifiye edilmiş ya da kodifiye edilmemiş olabilir. 20. yüzyılın ikinci yarısında genişleme döneminden sonra liberal demokrasi, dünyadaki yaygın bir siyasi sistem haline geldi.

<i>Demokrasi Endeksi</i> Demokrasinin 167 ülkedeki durumunun ölçümü

Demokrasi Endeksi, The Economist'in araştırma bölümü Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından derlenen bir dizindir. Endeks, 167 ülkede demokrasinin durumunu ölçmeyi ve beş temel kategoride derlemeyi amaçlamaktadır.

Seçim barajı veya seçim eşiği, bir adayın veya siyasi partinin, temsil veya yasama organında ek koltuklara sahip olabilmesi için gereken tüm oy sayısının minimum payını ifade eder. Bu sınırlama, farklı şekillerde işleyebilir, örneğin parti listesi orantılı temsil sistemlerinde seçim barajı, bir partinin yasama organında koltuk alabilmesi için belirli bir minimum oy yüzdesi, ulusal olarak veya belirli bir seçim bölgesinde alması gerektiğini belirtir. Tek tercihli oylama sistemlerinde seçim barajına kota denir ve sadece birinci tercih oyları kullanılarak veya daha düşük tercihlere dayalı olarak diğer adaylardan aktarılan oyların bir kombinasyonuyla. Karma üye orantılı nispi temsil sistemlerinde seçim barajı, yasama organında üstünlük koltuklarına kimlerin uygun olduğunu belirler.

Otoriteryanizm veya otoriterlik, siyasi çoğulculuğun reddedildiği, siyasi statükonun ve müesses nizamın korunması için güçlü merkezi otoritenin kullanıldığı ve hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, demokratik oy kullanma hakkı gibi unsurların azaltıldığı bir siyasi sistemdir. Siyasi bilimciler, otoriter hükûmet biçimlerinin çeşitliliklerini tanımlayan birçok tipoloji oluşturmuşlardır. Otoriter rejimler, otokratik veya oligarşik olabilir ve bir parti veya askerî güç üzerine kurulabilir. Demokrasi ile otoriterlik arasında belirsiz bir sınırı olan devletler bazen "karma demokrasiler", "hibrit rejimler" veya "rekabetçi otoriter" devletler olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fidesz - Macar Yurttaş Birliği</span>

Fidesz – Macar Yurttaş Birliği, Macaristan'da muhafazakâr siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Patriots.eu</span>

Patriots.eu, daha önce Kimlik ve Demokrasi Partisi ve Milletler ve Özgürlük Avrupası Hareketi olarak bilinen, 2014 yılında Avrupa'da kurulan uluslararası bir siyasi parti örgütüdür.

Hukuk ve Adalet Partisi (Lehçe:

<span class="mw-page-title-main">Demokratikleşme</span> Bir toplumda demokratik normlara doğru eğilim

Demokratikleşme, daha demokratik bir siyasi rejime doğru demokratik bir geçişi ifade eder ve demokratik yönde gerçekleşen önemli siyasi değişiklikleri içerir. Demokratikleşme süreci, otoriter bir rejimden tam anlamıyla demokrasiye, otoriter bir siyasi sistemden yarı-demokrasiye veya hibrit bir siyasi sistemden demokratik bir siyasi sisteme geçişi içeren bir durum olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Erdoğanizm</span> muhafazakâr ve totaliter ideoloji

Erdoğanizm veya Tayyipçilik, 2003'te Türkiye Başbakanı ve 2014'te Cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın siyasi idealleri ve gündemi için kullanılan bir terimdir. Karizmatik otoriteden önemli derecede türetildiği ifade edilen destekle Erdoğanizm'in, Kemalizm'i tehdit ettiği ve Erdoğan'ın, Atatürk'ten sonra Türkiye tarihindeki en güçlü kişilik olduğu belirtilmektedir.

İlliberal demokrasi veya kısmî demokrasi ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria 1997’de yazdığı “İlliberal Demokrasinin Yükselişi” makalesinde kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik gerileme</span> liberal demokrasilerin kademeli olarak otoriterleşmesi olgusu

Otokratikleşme olarak da adlandırılan demokratik gerileme, bir siyasi sistemin demokratik özelliklerinin azalmasıdır ve demokratikleşmenin tam tersidir. Demokrasi en popüler yönetim biçimidir ve 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre dünyadaki ulusların yarısından fazlası demokrasidir. Bu çalışmada 165 ülke incelenmiş ve bunların 98'inin demokrasi olduğu tespit edilmiştir. 2010'lardan bu yana dünya daha da otoriterleşti ve 2020'lere gelindiğinde dünya nüfusunun dörtte biri demokratik olarak gerileyen hibrit rejimler altında yaşıyor.

Hibrit rejim veya melez rejim genellikle otoriter bir rejimden demokratik bir rejime geçişin tamamlanamaması sonucunda ortaya çıkan karma bir siyasi sistem türüdür. Hibrit rejimler otokratik özelliklerle demokratik özelliklerin bir kombinasyonu olarak kategorize edilir ve aynı anda hem siyasi baskıları hem de düzenli seçimleri barındırabilir. Hibrit rejimler genellikle petro-devletler gibi bol doğal kaynaklara sahip gelişmekte olan ülkelerde görülür. Bu rejimler sivil huzursuzluklar yaşasa da on yıllar boyunca nispeten istikrarlı ve inatçı olabilirler. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana hibrit rejimlerde bir artış olmuştur.

Demokrasi endeksleri, farklı demokrasi tanımlarına göre farklı ülkelerin demokrasi durumunun nicel ve karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir.

Liberal otokrasi, liberalizm prensiplerini takip eden demokratik olmayan bir hükûmettir. 20. yüzyıla kadar Batı Avrupa'daki çoğu ülke "liberal otokrasiler veya en iyi ihtimalle yarı-demokrasiler" olarak nitelendiriliyordu. Bir örnek olarak "klasik liberal otokrasi", Avusturya-Macaristan İmparatorluğu idi. Fareed Zakaria'ya göre, daha yakın tarihli bir örnek, 1 Temmuz 1997'ye kadar Britanya Kraliyetinin yönettiği Hong Kong'tu. Zakaria, 1991'e kadar "anlamlı bir seçim hiç yapılmamış olsa da, hükümeti anayasal liberalizmi temsil ediyordu, vatandaşlarının temel haklarını koruyor ve adil bir yargı sistemi ve bürokrasi yönetiyordu" diyor.

<i>Demokratik geçiş</i> siyasi sistemde belirli bir aşama

Demokratik geçiş, bir ülkenin siyasi sisteminde otoriter bir rejimden demokratik bir sisteme doğru devam eden bir değişiklik sürecini tanımlar. Bu süreç, demokratikleşme olarak bilinir, süreç içerisinde politik değişiklikler demokratik bir yönde ilerler. Demokrasi dalgaları, büyük güçler arasındaki güç dağılımında ani değişikliklerle ilişkilendirilmiştir, bu da geniş kapsamlı içsel reformları tanıtmak için açılışlar ve teşvikler yaratmıştır. Hibrit rejimler daha fazla iç huzursuzluk yaşasa da, uzun yıllar boyunca geçiş aşamasında oldukları için istikrarlı olarak kabul edilebilirler. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana, hibrit rejimler en yaygın hükûmet biçimi haline gelmiştir. Akademisyenler, demokratik kurumların göstermelik olma seviyesini irdeleyerek, demokratik gerilemeyle beraber, otoriterliğe geçiş sürecinde modern hibrit rejimlerin en yaygın hükûmet biçimi sonucuna varmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri</span> Avrupa parlamentosu için 2024 seçimleri

2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri 6 ile 9 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilen, 1979'daki ilk doğrudan seçimlerden bu yana yapılan onuncu ve Brexit'ten sonraki ilk Avrupa Parlamentosu seçimidir. Bu seçim ayrıca bazı Avrupa Birliği üye ülkelerindeki birtakım seçimlerle de çakışmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.