İçeriğe atla

Seyyid Bey

Mehmed Seyyid Bey
Türkiye Adalet Bakanı
Görev süresi
30 Ekim 1923 - 6 Mart 1924
Başbakan İsmet İnönü
Yerine geldiğiKendisi
Yerine gelenMustafa Necati Uğural
TBMM Adliye Vekili
Görev süresi
14 Ağustos 1923 - 27 Ekim 1923
TBMM Reisi Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiğiAhmet Rifat Çalık
Yerine gelenKendisi
Türkiye Büyük Millet Meclisi
2. Dönem Milletvekili
Görev süresi
11 Ağustos 1923 - 8 Mart 1925
Seçim bölgesi1923 – İzmir
Meclis-i Mebûsan
3., 4. ve 5. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918
Seçim bölgesi1908İzmir
1912İzmir
1914İzmir
Kişisel bilgiler
Doğum 1873
İzmir, Osmanlı Devleti
Ölüm 8 Mart 1925 (52 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1925)

Seyyid Bey (1873, İzmir - 8 Mart 1925, İstanbul), Türk hukukçu, siyasetçi ve yazar. Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın 1., 2., 3. Dönem İzmir ve 22 Ekim 1916'da Ayan Âzâsı, II. Dönem İzmir Milletvekili ve V. İcra Vekilleri Heyeti ile 1. TC Hükûmeti'nde Adalet Bakanı olarak görev yapmış, hilafetin kaldırılmasında kilit bir rol oynamıştır.

Hayatı

1873'te İzmir'de doğmuştur. Medrese eğitimini takiben, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuş, aynı üniversitede fıkıh dersleri vermeye başlamıştır. Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ına iki dönem İzmir mebusu seçilmiştir. Cumhuriyet'in ilanıyla eşzamanlı TBMM 2. Dönem'de de İzmir milletvekili olmuş, kurulan kabinede Adliye Vekili olarak yer almıştır.

3 Mart 1924'te, 1. İnönü Hükûmeti'nin son günlerinde Mecliste hilafetin kaldırılmasına dönük, "Hilafetin Mahiyet-i Şeriyyesi" konulu, günümüzde de tarihi addedilen bir uzunca konuşma yapmış ve karar alınmıştır. Milletvekili Kamil Miras'ın daha sonra İstiklal Mahkemesi'nde metnin hazırlanmasında payı bulunduğu ifadesi, konuşmasının muhtemelen bir ekip çalışmasının ürünü olduğuna işaret etmektedir. Meclis oturumunda İsmet İnönü'nün "Halife Türkiye'nin itibarıdır" yaklaşımıyla hilafetin kaldırılmasına karşı çıkmış olması da, günümüzden geriye bakıldığında, bir taktik hamlesi olabilir. Seyit Bey, bu konuşmada milli hakimiyet ilkesinden hareketle, hilafetin kaldırılmasının İslam dini açısından bir mahsur taşımayacağını savunmuş ve meclisteki muhalefeti de büyük ölçüde ikna etmiştir. Bu belirleyici konuşmanın neticesinde Meclis hilafeti ilga etmiştir.

1924 Anayasası'nın hazırlanmasında da önemli rol oynayan Seyit Bey, daha sonra dile getirdiği bazı teklifler nedeniyle gözden düşmüş ve baskı altında bakanlık makamından ayrılmak zorunda kalmıştır. Bunun üzerine akademisyenliğe geri dönmüştür.[1][]

Ertesi yıl, 8 Mart 1925'te İstanbul'da öldü. II. Mahmut Türbesi'nde gömülüdür.

Eserleri

  • Usul-i Fıkıh Dersleri (1912)
  • Usul-i Fıkıh Dersleri - Mebahis-i Hüsün ve Kubuh (1914)
  • Usul-i Fıkıh - Medhal (1917)
  • Hak Mefhumu ve Kuvvei Müeyyidesinin Suret-i Telakkisi Hakkında İslâm Felsefe-i Hukuku ve Avrupa Felsefe-i Hukuku Arasında Bir Mukayese (1922)
  • Usul-i Fıkıh Mebahisinden İrade, Kaza ve Kader (1922)
  • Hilafet ve Hakimiyet-i Milliye (1924, anonim yayımlanmıştır)
  • Hilafetin Mahiyet-i Şer'iyyesi (1924, konuşma metni)

Notlar ve Kaynaklar

  1. ^ "Kültür Bakanlığı Sitesi Biyografisi". 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2006. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Kendisi
Türkiye Adalet Bakanı
30 Ekim 1923 - 6 Mart 1924
Sonra gelen:
Mustafa Necati Uğural
Önce gelen:
Ahmet Rifat Çalık
TBMM Adliye Vekili
14 Ağustos 1923 - 27 Ekim 1923
Sonra gelen:
Kendisi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şemsettin Günaltay</span> 8. Türkiye başbakanı

Mehmet Şemsettin Günaltay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. başbakanı, tarihçi ve eski Türk Tarih Kurumu başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Saka</span> 7. Türkiye başbakanı

Hasan Hüsnü Saka, Türk siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 7. başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Orbay</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Rauf Orbay, Türk asker, siyasetçi. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde bulunmuştur. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarıdan ötürü Hamidiye Kahramanı olarak tanındı. 1918 Ekim'inde Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev yapan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzalayan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Mahmut Esat Bozkurt</span> Türk hukukçu ve devlet adamı

Mahmut Esat Bozkurt, Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından ve Türkiye'de hukuki temellerinin atılmasında katkılarda bulunmuş Türk devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Kaya</span> Türk siyasetçi

Mehmet Şükrü Kaya, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında çeşitli devlet görevleri yaptıktan sonra, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış, savaşın ardından kısa bir dönem İzmir Belediye Başkanlığı'nı üstlendikten sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından biri olmuş devlet ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zekai Apaydın</span> Boşnak kökenli Türk siyasetçi

Aziz Zekai Apaydın, Boşnak kökenli Türk siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılları hükûmetlerinde Tarım Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı gibi görevlerin yanı sıra Londra ve Moskova Büyükelçiliği gibi kilit görevlerde bulunan devlet ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Fehmi Gerçeker</span> Türk din adamı ve siyasetçi

Mustafa Fehmi Efendi veya Soyadı Kanunu'ndan sonra Mustafa Fehmi Gerçeker, TBMM'nin kuruluşuyla yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti, II. İcra Vekilleri Heyeti ve III. İcra Vekilleri Heyeti'nde Umuru Şeriye ve Evkaf Vekili olarak görev yapmış, TBMM'de 1. Dönem, 2. Dönem, 3. Dönem, 4. Dönem, 5. Dönem, 6. Dönem, 7. Dönem ve 8. Dönem'de 1920'den 1950'ye, ölüm tarihine kadar, 30 yıl boyunca Bursa milletvekilliği yapmış din ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Celalettin Arif</span> Türk siyasetçi ve diplomat

Celalettin Arif, İstanbul Barosu'nun eski başkanlarından olan Celalettin Arif, TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukukçu ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Vehbi Çelik</span>

Mehmet Vehbi Çelik, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nda 1. Dönem ve 4. Dönem Konya, TBMM 1. Dönem Konya milletvekilliği yapmış, IV. İcra Vekilleri Heyeti'nde Şeriye ve Evkaf Vekilliği yapmış bir din ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Kazım Onar</span>

Musa Kazım Onar, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Halit Akmansu</span> Türk asker ve siyasetçi

Halit Akmansu ya da bilinen adıyla Dadaylı Halit Bey, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İhsan Eryavuz</span> Türk asker ve siyasetçi (1877-1947)

İhsan Eryavuz, Türk asker ve siyasetçi.

Ömer Vehbi Büyükyalvaç, , Türk siyasetçi ve öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Vasıf Çınar</span> Türk devlet adamı

Hüseyin Vasıf Çınar, Türk öğretmen, gazeteci, siyasetçi ve diplomattır.

Mahmud Esad Efendi, Osmanlı hukukçusu, yazar ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya (1882 doğumlu siyasetçi)</span> Kürt siyasetçi

Koçzade Yusuf Ziya Bey, Birinci Meclis üyelerinden Kürt asıllı Türk siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Feridun Fikri Düşünsel</span>

Feridun Fikri Düşünsel, Türk hukukçu ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Halil Menteşe</span>

Halil Menteşe, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Hariciye Nazırı ve Meclis-i Mebusan başkanı olarak, Cumhuriyet döneminde IV. ve V. dönem bağımsız İzmir milletvekili olarak görev yapmış bir siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Saltanatın kaldırılması</span> 1 Kasım 1922de TBMM tarafından Osmanlı saltanatının kaldırılması

Saltanatın kaldırılması veya padişahlığın kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" adlı kararnamesi ile gerçekleşmiştir. Saltanatın kaldırılmasıyla beraber Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiştir.

Konya Hukuk Mektebi, 1908 ile 1919 tarihleri arasında Konya'da faaliyet gösteren hukuk mektebidir. Konya'da bir üniversite kurma planının ilk aşaması olarak kurulmuş, ancak 1. Dünya Savaşı'ndan kaynaklanan sebeplerle 1919'da kapatılmıştır.