İçeriğe atla

Seyit Tahirov

Seyit Tahirov
Doğum25 Nisan 1928
Urkusta, Sivastopol, Kırım, SSCB
Ölüm4 Ekim 1989 (61 yaş)
Kibray, Taşkent, Özbek, SSCB
ÖdüllerSosyalist Emek Kahramanı

Seyit Memetoviç Tahirov (Rusça; Сеит Меметович Таиров), (d. 25 Nisan 1928 - ö. 4 Ekim 1989), Sürgün'den sonra Sovyetler Birliği'ndeki en yüksek rütbeli Kırım Tatar siyasetçisiydi. Akkurgan'da lider olarak öne çıktı ve ardından Komünist Parti'nin Cizzah bölge komitesinin ilk sekreteri oldu. Bugün Kırım Tatarları arasında tartışmalı bir figür olarak, Kırım'a tam dönüş hakkına sert muhalefetiyle hatırlanıyor. Özbekistan'da "kök salmanın" destekçisi oldu. Mart 1968'de Kırım Tatar mücadelelerini ve sürgündeki ayrımcılık hareketlerini küçümseyen ve Kırım Tatarlarını Kırım'a dönme arzularını "yenmekten" kaçınmaya çağıran kötü şöhretli "On Yediler Mektubu"nun en önemli imzacılarından biriydi.[1]

Erken dönem

Tahirov, 25 Nisan 1928'de Urkusta'da Kırım Tatar bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası genç yaşta öldü ve annesi Zera ile büyüdü. 1937'de Simferopol'de bir yatılı okula gitmek için memleketinden ayrıldı. Kırım'daki diğer Kırım Tatar aileleri gibi o ve ailesi de Kırım Tatarlarının evrensel olarak hain olarak damgalanmasının ardından hükümetin emriyle Mayıs 1944'te Kırım'dan sınır dışı edildi. Yeniyol'a özel bir yerleşimci olarak vardı ve devlet üzüm çiftliğinde çalışmak üzere görevlendirildi. Birkaç yıl sonra muhasebeciliğe terfi ettikten sonra bir elma çiftliğinde, sınır dışı edilmiş Kırım Tatarlarından biri olan müstakbel eşi Leniyar ile tanıştı. Sudak'ta komünist parti sekreteri olan babası Nuri Osmanov savaş sırasında Naziler tarafından vuruldu. Daha sonra evlenip oğulları Nuri'nin adını onun anısına verdiler.[2][3]

Kariyer

Tahirov'un komünist partideki kariyeri, özel yerleşimciler üzerindeki bazı katı kısıtlamaların kaldırılmasından sonra 1950'lerin başında başladı. Taşkent Ziraat Enstitüsü'nden mezun olduktan kısa bir süre sonra 1957'de partiye kabul edildi ve ardından siyasi kariyerine Akkurgan'da başladı. İlçe yönetim kurulu başkan yardımcısı olarak göreve başladıktan sonra parti saflarında hızla yükseldi. İlçenin pamuk üretim kotalarını aşması ve beş yıllık planları erken gerçekleştirmesi nedeniyle övgü aldı. Daha öncesinde bölge az gelişmekteydi ve cumhuriyetteki muadillerinin "gerisinde" olarak etiketlenmişti. Kariyeri, Mart 1968'de Lenin Bayrağı'nda yayınlanan ve Kırım Tatar topluluğuna Özbekistan'da kalmaya ve sivil haklar aktivistlerinin "provokasyonlarını" desteklemeyi bırakmaya çağıran, kötü şöhretli " Onyedi Mektubu "nu imzaladıktan sonra artmaya devam etti. Akkurgan'ın gelişimindeki rolü nedeniyle 1972'de Sosyalist Emek Kahramanı unvanını aldı. Özbek SSC'sini ziyaret ettiğinde Leonid Brejnev tarafından kabul edildi. Sonrasında Cizzak önemli ölçüde Kırım Tatarlarının yoğunlaştığı bir sanayi bölgesi haline geldi. Ancak Kırım Tatarlarının kamuoyundaki imajını düzeltmek ve birçoklarının umduğu gibi geri dönüş hakkını iyileştirmek yerine proje, Kırım Tatarlarının arzularına tam tersi bir etki yaptı. Özbek SSC'nin ekonomik nedenlerle Kırım Tatarlarını Orta Asya'da tutma liderliği öne çıkmaya başladı. Sekreter sıfatıyla, Haytarma dans topluluğu gibi Kırım Tatar kültürel girişimlerini açıkça destekledi. Ancak Şerif Raşidov'a yazdığı özel bir mektupta grubu "en köhne amatör topluluktan daha kötü" olarak nitelendirdi. Bölgesel pozisyonlarına ek olarak, 1974'ten 1979'a kadar SSCB Yüksek Sovyeti'nde milletvekili ve Özbek SSR Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesiydi.[2][3][4]

Daha sonraki yıllar ve düşüş

1978'de mali yolsuzluk nedeniyle Cizzak'ın ilk sekreteri görevinden alındıktan sonra kısa bir süre için Özbek SSC Orman Bakanı olarak atandı. Ancak kısa bir süre sonra partiden ihraç edildikten sonra bu görevden ayrılmak zorunda kaldı. İş bulmak için çabaladı, ancak sonunda Ordzhonikidze bölgesindeki küçük bir meyve fidanlığının başına getirildi. Hükûmet Mübarek bölgesi fikrini ortaya attıktan sonra onun projeyi ne kadar desteklediği konusunda farklı açıklamalar vardır. Ancak kendisine bu fırsatı sunan Raşidov tarafından çağrılmasına rağmen bu bölgeye taşınmayı kategorik olarak reddettiği biliniyor. 4 Ekim 1989'da meyve bahçesinde kalp krizinden öldü ve Yangiyul mezarlığına defnedildi.[2][5][6]

Ödüller

Kaynakça

  1. ^ Языки этнической мобилизации (Rusça). Языки русской культуры. 2021. s. 654. ISBN 978-5-457-45045-5. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  2. ^ a b c Chilingirova (5 Haziran 2020). "Штрихи к портрету Сеитмемета ТАИРОВА кистью зятя-художника" (Rusça). 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  3. ^ a b c "Таиров Сеит Меметович". www.warheroes.ru. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. 
  4. ^ "Об участниках программы "Мубарекская и Крымская зоны"". НДКТ (Rusça). 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  5. ^ Официальные решения власти по крымскотатарской проблеме в 1970-х годах (PDF) (Rusça). Ukrainian Oriental Studies. 2011. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  6. ^ "Сеит Меметович ТОИРОВ". Совет Ўзбекистони (Özbekçe). Tashkent. 7 Ekim 1989. s. 4. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarcası</span> Türk dillerinin Kıpçak koluna ait bir dil

Kırım Tatarcası ya da Kırımca, Türk dillerinin Kıpçak koluna ait bir dildir. Ancak bazı Oğuz grubuna ait özelliklere de sahiptir. Romanya'nın Dobruca yöresinde konuşulan şekline Dobruca Tatarcası adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Sovyetler Birliğine bağlı özerk devlet

Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, diğer ismiyle Özbekistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi. Cumhuriyet, 1924 yılında kuruldu. 1991 yılında Özbekistan Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı.

Boris Karloviç Pugo Letonya asıllı komünist ve Sovyet siyasetçidir. Alexander Nevsky Nişanı sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşot Hovhannisyan</span>

Aşot Hovhannisyan, Sovyet ve Ermeni siyasetçi. Ermenistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, tarihçi ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Şerif Raşidov</span>

Şerif Raşidoviç Raşidov, Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Komünist Parti lideri ve 1961 ve 1983 yılları arasında bir SBKP Merkez Komitesi Politbüro aday üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Komünist Partisi (1918)</span>

Ukrayna Komünist Partisi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) Ukrayna kolu.

Tahire Tahirova, Sovyet siyasetçi, diplomat ve Dışişleri Bakanı. 1959 ve 1983 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'nda Dışişleri Bakanı görevi yaptı.

Veli Yusuf oğlu Ahundov, Azerbaycan Komünist Partisi 10. Birinci Sekreteri, siyasetçi ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Anti Parti Grubu</span>

Anti Parti Grubu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Nikita Kruşçev'in başlattığı destalinizasyon sonrası Haziran 1957'de Kruşçev'i görevden alınmasına çalışan fakat başarısız olan grup. Kruşçev'in tanımlaması olan Anti Parti Grubu, Bolşevik liderler Georgi Malenkov, Vyaçeslav Molotov, Lazar Kaganoviç, Dmitri Şepilov gibi isimlerin önderliğindeki muhaliflerden oluşmaktaydı. Grup destalinizasyon sürecinde Stalin'in etkisizleştirilmesine şiddetle karşı çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Vasil Mjavanadze</span>

Vasil Pavloviç Mjavanadze, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde görev yapmış Sovyet politikacı. Eylül 1953'ten Eylül 1972'ye kadar Gürcistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri görevi yürüttü. 29 Haziran 1957 - 18 Aralık 1972 tarihleri arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu üyesi idi. Bir yolsuzluk skandalı sonrasında görevden alındı ve yerine Eduard Şevardnadze getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Teyfuk Abdul</span>

Teyfuk Amitoviç Abdul, II. Dünya Savaşı sırasında 175. Muhafız Tüfek Alayı'nın 2. taburunun komutanı olarak görev yapan Sovyetler Birliği Kahramanı madalyalı Kırım Tatarı asker.

Ermenistan Demokrat Partisi Ermenistan'da görülen demokratik bir sosyalist siyasi partidir. 1991 yılında, Sovyet dönemi Ermenistan Komünist Partisi'nin son sekreteri Aram Gaspar Sarkisyan tarafından kuruldu.

Arif Rahimzade, Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi eski Başkan 1. Yardımcısı (1994-2005), Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi 1., 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili, Azerbaycan Cumhuriyeti Bölgesel Yönetimlerle iş üzere Devlet müşaviri (1993-1995), Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti ve Milli Şurası milletvekili, tarım bilimleri felsefe doktoru.

Mansur Mustafaeviç Mazinov bir Sovyet uçuş eğitmeni, hava kuvvetleri subayı, İkinci Dünya Savaşı gazisi ve ilk Kırım Tatarı pilotuydu.

Tacihan Taşmanovna Şadiyeva Stalin döneminde cinsiyet eşitsizliklerinin kaldırılmasına yönelik "Hücum" döneminde rol oynamış olan bir Sovyet-Özbek komünist eylemciydi. Çocuk evliliğinin kurbanı ve Fergana'da peçesini alenen çıkaran ilk ve en genç kadınlarından biri olarak, kadın kurtuluşunun lideri sıfatıyla yerel şöhrete sahip oldu. Komünist partinin aktif bir üyesi ve Yangi Yo'l kadın dergisinin editörü olmuştur. Ancak, Mart 1938'de Büyük Arınma sırasında tutuklanması ve ardından Magadan çalışma kampında hapsedilmesi nedeniyle durumu göreceli olarak belirsizliğe düştü. Sonunda, Stalin'in ölümünden sonra serbest bırakıldı ve rehabilite edildi, ödülleri ona geri verildi ve parti üyeliği eski haline getirildi. Daha sonra başkanlık yaptığı bir kolektif çiftliğin gelişimine nezaret etti ve ölümünden sonra onuruna onun adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Seitnebi Abduramanov</span> Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker

Seitnebi Abduramanov Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker. II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da 1. sınıf Şeref Nişanı ile ödüllendirilen genç bir müfreze komutanıydı. Ancak, savaşın bitiminden kısa bir süre sonra ordudan terhis olan Abduramanov, daha sonra Kırım Tatar etnik kökeni nedeniyle Özbekistan'a sürgüne gönderildi ve yıllarca kendisine tevcih edilen ödülden bihaber yaşadı.

Kerim Bekirbaev, Sovyetler Birliği'nin dikey kalkış uçaklarının geliştirilmesinde uzmanlaşmış bir Kırım Tatar uçak tasarımcısıydı ve 1981'de Sosyalist Emek Kahramanı unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar sivil haklar hareketi</span>

Kırım Tatar sivil haklar hareketi, 1950'lerin ikinci yarısında Stalinist dönemde zorunlu sürgüne ve manevi aşağılanmaya maruz kalan baskı altındaki bir halkın hareketi olarak kurulan Kırım Tatarlarının milli hareketidir. Hareketin aktivistlerinin temel talepleri arasında özerkliğin yeniden tesis edilmesi, halkın tarihi anavatanlarına geri dönmesi ve sürgün sonucunda kaybettiklerinin tazmin edilmesi yer alıyordu. Hareketin kökenleri savaş sonrası ilk on yıla kadar uzanmaktadır. 1950'ler ve 1960'larda hareketin liderleri arasında parti çalışanları, savaş gazileri ve Kırım'daki partizan hareketinin üyeleri vardı. Hareket 1960'larda zirveye ulaşmış, ardından bastırılmış, perestroyka sırasında yeniden canlanmış ve 1990'ların başında somut siyasi sonuçlar elde etmiştir.

Dilaver İbrahimoviç Osmanov - Kırım Tatar kökenli Sovyet ve Ukraynalı şair ve yayıncı. "Yıldız" dergisinin Genel Yayın Yönetmeni. Tataristan Cumhuriyeti Yazarlar Birliği (1993), Ukrayna Ulusal Gazeteciler Birliği ve Ukrayna Tiyatro Çalışanları Ulusal Birliği üyesi. Tataristan Cumhuriyeti Onur Sanatçısı (2003) ve Kırım Özerk Cumhuriyeti Onur Sanatçısı (2010). KIPU'da öğretim üyesi ve Kanditat. Kırım Tatarcası ve Rusça yazıyor.

<span class="mw-page-title-main">Pamuk Olayı</span>

Pamuk Olayı veya Özbek Olayı, Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'de Leonid Brejnev'in yönetiminin başlangıcında ve sonraki yıllarında ve 1989'a kadar devam eden yaygın bir yolsuzluk skandalıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.