Seyit Halil Çelebi Camii
 Ön cepheden bir görünüm. | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Cami |
| Konum | Simferepol, Ukrayna, Rusya |
| Koordinatlar | 44°56′27″K 34°06′22″D / 44.94083°K 34.10611°D |
| Başlama | 19. Yüzyıl ortaları |
Seyit Halil Çelebi Camii (Çingene Camii, Tokal-Cami); Simferopol'un eski şehir bölgesinde bulunan bir camii. Yapı 19. yüzyılın ortalarında inşa edilmiştir. Sovyet döneminde ise cami apartmana dönüştürülmüştür.
Geçmiş
Taş yapıda olan camii 1859-1860 yıllarında (bazı kaynaklara göre ise 1856'da) Slobodka bölgesinde inşa edilmiştir. İnşaatı başlatan Hacı Seyit Halil Çelebi olmuştur. Çelebi, 1833 yılında şehre önce kadı, sonra da kazasker olarak atanmıştır. 1849'da Kırım müftülüğü için adaylardan biri olmuştur.[1] Diğer kaynaklara göre caminin kurucusu Karik-Assal'dir.[2]
Orijinal bina salon yapısında tek kattan oluşuyordu. Katın çoğunu ana ibadethane bölümü teşkil ediyordu. Kuzey kesimde ise bir lobi ve ahşap merdivenli bir mahfil (balkon) bulunmaktaydı. Yapının güney kısmında ise mihrap bulunmaktaydı. Tavan ve zemin tamamen ahşaptan yapılmıştı.
19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında, toprak sahibi Aji-Şeyh Alime Sultan Abduramançikova (Kaptan Abduramançikov'un dul eşi) binanın kuzeybatı köşesinde Osmanlı tarzı bir minarenin inşasını finanse etti. Minare 72 basamaklıydı ve 1.500 rubleye mal olmuştu. O dönemde caminin imamı Bekir Efendi idi. Caminin daha sonra yaklaşık 1000 metrekarelik bir avlusu ve caminin yakınında birkaç haneden oluşan bir vakfı kurulmuştu (şimdi bunlar Kladbischenskaya Caddesi'ndeki 58, 64, 66 numaralı evlerdir).[2]
1913 yılında Seyit Halil Çelebi camiinde, yarımada üzerinde ilk defa olarak Arapça hutbe okunmuştur.[2]
1920'lerin ortalarında, camide topluluğun başkanı Yahya Kurtamet oldu. Sekreter Süleyman Yahya Karikov, imam ve hatip İsmail Süleyman-oğlu Airchinsky, müezzin ise İsmail Bosna idi.[2] Aynı zamanda, Sovyet makamları, cemaat tarafından ibadet binasında 28 ruble 76 kopek olan verginin ödenmesine ilişkin bir kararname yayınlamışlardır.[3]
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Merkez Yürütme Komitesi Başkanlığı'nın 25 Ekim 1931 tarihli kararnamesi uyarınca cami kapatılmıştır. Kapanış anındaki tarifine göre caminin kiremit çatılı, sekiz büyük ve sekiz küçük penceresi, iki odalı tek katlı bir okul binası ve bir ofis binası vardı. Daha sonra bina "14 Ekim Yıldönümü Tatar kreşleri" ve 12 Nolu Kırım Tatar yatılı ortaokulunun atölyelerine ev sahipliği yaptı. 1930'ların ortalarında caminin minaresi yıkıldı. 12 nolu yatılı okul mezunu Cengiz Dağcı'nın eserlerinde camiden defalarca bahsedilir.[2]
1940'lardan 1957'ye kadar bina, Tavrichesky askeri bölgesinin hava savunmasının radyo mühendisliği alayının merkezi olarak hizmet vermiştir. Daha sonra koridor düzenine sahip iki katlı bir konut binasına dönüştürülmüştür. Evin yakınında iki mezar bulunmaktaydı. Seyit Halil Çelebi Camii, Simferopol'de cemaate iade edilmeyen tek İslami kült yapı olma özelliğine sahiptir.
Kaynakça
- ^ Kırım Tatarlarının tarih, mimari ve kültür anıtlarından oluşan koleksiyon. Cilt III. Simferopol. - Belgorod: "KONSTANTA", 2018. - s. 77-79. - 392 s.
- ^ a b c d e "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
