Seyfettin Asal
| Seyfettin Asal | |
|---|---|
| Doğum | 1901 |
| Ölüm | 1955 İstanbul |
| Başladığı yer | Türk  |
| Tarzlar | Klasik Batı Müziği |
| Meslekler | Kemancı |
| Çalgılar | Keman |
Mehmet Seyfettin Asal (d. 1901 İstanbul, ö. 1955 İstanbul), Türk besteci, eğitimci.
Türk keman okulunun ikinci kuşağının önde gelen temsilcilerinden ve dönemin önemli bestecilerindendir. Kardeşi Sezai Asal ile birlikte Viyana Konservatuvarı'nda öğrenim gören sanatçı, 1924 yılında Türkiye'ye döndükten sonra 30 yıl boyunca Galatasaray Lisesi ve İstanbul Konservatuvarı'nda ders verdi. Önemli keman ustaları ve besteciler yetiştirdi; kurduğu orkestralarla İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın temelini oluşturdu.
Yaşamı
1901 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Müzik yeteneği ilkokul yıllarında iken ortaya çıktı. Sekiz yaşında Madam Duchasten'den keman, Hege'den piyano dersleri almaya başladı.[1] Daha sonra Mızıka-yı Hümâyun'da iki yıl kadar Zeki Üngör ile çalıştı. Ağabeyi Sezai ise viyolensel çalmaktaydı. Babasının yakın arkadaşı Ahmet Muhtar Mollaoğlu'nun da desteğiyle[2] 1914 yılında, 13 yaşındayken, ailesi tarafından ağabeyi ile birlikte müzik öğrenimi için Viyana'ya gönderildi.
Seyfettin Asal, Viyana Devlet Konservatuvarı'nda sürdürdüğü öğreniminde Arnold Reze'den keman, Joseph Marx'tan besteleme dersleri (armoni, kontrpuan ve füg dersleri) aldı.[3] Viyana'da bulunduğu sırada konservatuvar müdürü Ferdinand Löwe'nin idaresinde bir konserde Brahms'ın keman konçertosunu seslendirdi. Eğitiminin ardından Viyana Opera Orkestrası'nın açtığı sınavı kazandı. Ancak göreve başlamadan izin alıp askerlik görevini yapmak için kardeşi Sezai Asal ile birlikte yurda döndü.[2] Türkiye'ye geldikten sonra Viyana'ya geri dönmeyip kalmaya karar verdi.[2]
Her iki kardeş de sonradan İstanbul Belediye Konservatuvarı adını alan Darülelhan'da öğretmenliğe başladı. Ayrıca Galatasaray Lisesi'nde ders verdiler.[4]
1925'te ağabeyi Sezai Asal ile birlikte Ege bölgesinde folklor incelemeleri yaptı ve ertesi yıl bu konuda "Yurdumuzun Nağmeleri" ve "Kadın Erkek Oyun Havaları" adlı iki kitap yayımladı.[2][5][6] Yurdumuzun Nağmeleri adlı eser, Türkiye'de resmî anlamda ilk derleme çalışmasıdır.[7]
Seyfettin Asal, konservatuvar öğrencilerini bir araya toplayarak Konservatuvar Büyük Orkestrası adlı bir orkestra kurdu. Bu orkestra Alis Rosental, Liko Amar, Zino Francescatti, Alex Vegh gibi ünü yorumcuların solist olarak katıldığı konserler verdi.[5] 1944 yılında Hüseyin Saadettin Arel ve Cemal Reşit Rey ile 1944 yılında İstanbul Musiki Sanatkarlar Cemiyeti Orkestrası (sonraki adıyla İstanbul Şehir Orkestrası) kurdu. Bu orkestralar Seyfettin Asal ve Cemal Reşit Rey yönetiminde konserler verdi. Sanatçı, kurduğu bu orkestralar ile günümüzdeki İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın temellerini atmıştır.[5]
Bunun dışında, ağabeyi Sezai Asal ve Cemal Reşit Rey ile birlikte "Türk Triosu" adını koydukları bir üçlü kurarak konserler verdi.[4]
Bestelediği operetler, 1935-1945 yılında İstanbul'da özellikle Halk Opereti Topluluğu tarafından sahnelenmiştir. 1945 yılında Atilla Revü Opereti'nde sahnelenen Vur Patlasın, sahnelenen son operetidir.[5]
Seyfettin Asal, Fenerbahçe'deki evinde son günlerine kadar öğrencilerine ders vermeyi sürdürdü. İki kez evlenen, çocuğu olmayan sanatçı[5] 1955 yılında, 54 yaşında iken öldü. Yahya Efendi Dergahı haziresi'nde toprağa verildi.[5]
Eserleri
Besteleri
Seyfettin Asal'ın keman ve piyano için çeşitli formlarda eserleri ve kendi idaresinde yorumu yapılmış bir senfonisi olduğu bilinmektedir. Operet besteciliği da yapan sanatçı, librettolarını genellikle Mahmut Yesari'nin yazdığı operetler bestelemiştir.[5] Eserlerinin çoğu Halk Opereti Topluluğu tarafından sahnelenmiştir. Bay-Bayan, Florya, İç İçe, Kina Gecesi, Se-Yek, Vur Patlasın operetleri 1934-1945 arasında İstanbul'da sahnelenen operetlerindendir.[8]
Kitap
- Yurdumuzun Nağmeleri (1926)
- Kadın Erkek Oyun Havaları (1926)
Bazı öğrencileri
- Ali Doğan Sinangil
- Ermukan Saydam
- Necdet Levent
- Nuri Sami Koral
- Yalçın Tura
- İlhan Usmanbaş
- Erdoğan Saydam
- Ermukan Saydam
- Panayot Abacı
- Reşit Erzin
Kaynakça
- ^ Zafer, KURTASLAN. "Türk Keman Okulunun Oluşum Süreci ve Temsilcileri" (PDF). Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Türkiyat. Erişim tarihi: 10 Ekim 2013.[]
- ^ a b c d Yedig, Serhan. "Seyfettin Asal'ın eserleri ölümünden 63 yıl sonra ilk kez kaydedildi". Hürriyet gazetesi, 24 Ağustos 2018. 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ "Asal (Seyfettin) ile ilgili bilgiler". Terimler Sözlüğü. Nüve Forum. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2013.
- ^ a b "Cemal Reşit Rey Yazıları". Cemal Reşit Rey Yazıları. Tuluyhanugurlu.com sitesi. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2013.
- ^ a b c d e f g Yedig, Serhan. "Seyfeddin Asal 1921'de Viyana'da Brahms'ın keman konçertosunu çalmış mıydı?". 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ "'Yurdumuzun Nağmeleri' hayat buldu!". Fikriyat.com sitesi, 22 Mart 2018. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ Kolukırık, Kubilay. "Batı Anadolu'da 1925 Yılında Derlenmiş Zeybekleri İçeren Yurdumuzun Nağmeleri Adlı Kitap Üzerine Bir İnceleme" (PDF). C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, yıl: 2012. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ Eskitaş, Nihan. "Halk Opereti Topluluğu ve Türk Müziği Tarihindeki Yeri". Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, Cilt, Sayı 13, Yıl 2018. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
