İçeriğe atla

Seyfü'd Devle

Seyfü'd Devle el-Hamdâmî
Arapçaسيف الدولة الحمداني
Nasırü'd Devle ve Seyfü'd Devle adına Bağdat'ta basılmış altın dinar, 943/944 CE
Halep Emiri
Hüküm süresi945-967
Önce gelenOsman bin Sa'id el-Kilabi
Sonra gelenSa'düd Devle
Doğum22 Haziran 916[1]
Ölüm9 Şubat 967 (50 yaşında)[1]
Halep, Suriye
Definmeyyafarikin (modern Silvan, Türkiye)
Çocuk(lar)ıSa'düd Devle
Tam adı
ʿAlī ibn ʾAbū l-Hayjāʾ ʿAbd Allāh ibn Ḥamdān ibn Ḥamdūn ibn al-Ḥārith ibn Lūqman ibn Rashīd ibn al-Mathnā ibn Rāfīʿ ibn al-Ḥārith ibn Ghatif ibn Miḥrāba ibn Ḥāritha ibn Mālik ibn ʿUbayd ibn ʿAdī ibn ʾUsāma ibn Mālik ibn Bakr ibn Ḥubayb ibn ʿAmr ibn Ghanm ibn Taghlib[2]
HanedanHamdaniler
BabasıEbu el-Hayja Abdullah bin Hamdan
Diniİmâmiyye Şîası İslam

Seyfüddevle el-Hamdânî, (Arapçaسيف الدولة الحمداني, ö. 967) veya tam adıyla Ebü’l-Hasen Seyfü’d-devle Alî b. Abdillâh b. Hamdân b. Hamdûn et-Tağlibî el-Hamdânî, Hamdaniler’in Halep kolunun kurucusu ve ilk emiri.[3]

Hayatı

22 Haziran 916 tarihinde Meyyafarikin'de (modern Silvan, Türkiye) dünyaya gelmiştir. Hamdani hanedanının kurucusu Ebü’l-Heycâ Abdullah b. Hamdân’ın oğludur.[4] Abbasî dönemi şairlerinden Mütenebbi'nin Seyfüddevle'ye söylediği methiyeleri meşhurdur. Bu methiyelere seyfiyyât adı verilmektedir.[3]

Konuyla ilgili yayınlar

Kaynakça

  1. ^ a b Bianquis (1997), p. 103
  2. ^ Ibn Khallikan 1842, s. 404.
  3. ^ a b Ayyıldız, Esat (2020), "el-Mutenebbî’nin Seyfüddevle’ye Methiyeleri (Seyfiyyât)" 28 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (2), 497-518 . DOI: 10.33460/beuifd.810283
  4. ^ Özaydın, Abdülkerim (2009). "SEYFÜDDEVLE el-HAMDÂNÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, c.37, s.35-36.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cahiz</span> Basra doğumlu Arap bilim insanı

Cahiz veya el-Cahız gerçek ismi ve tam künyesi Ebu Osman Amr bin Bahr el-Kinani el-Fukaimi el-Basri olan, Basra doğumlu Afro-Arap yazar ve bilim insanı.

Ebü't-Tayyib el-Mütenebbî, tam adıyla Ebü't-Tayyib Ahmed b. el-Hüseyn b. el-Hasen b. Abdissamed el-Cu'fî el-Kindî el-Mütenebbî,10. yüzyılda yaşamış, Arap şiirinin en önemli isimlerinden biri kabul edilen şair. Daha ziyade methiye şiirleriyle tanınmıştır.

Hürremilik. İranlı kökleri Mazdek tarafından oluşturulan mezhebin içerisinde yatan dini ve siyasi bir hareket.

Mârid, "isyancı" anlamına gelen. Kur'an'da, melekleri dinlemeye çalışan şeytanları tanımlamak için kullanılır. Bununla bir falcıya yardım etmek için cennetten haber çalmaya çalışırlar. Cinlerin aksine cennetin kapılarına ulaşmayı başarabilirler. Ama melekler tarafından hep kovalanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Salih bin Mirdas</span>

Ebu Ali Salih bin Mirdas Arapça lakabı Esedü'd-devle olan, Mirdasoğlulları'nın kurucusu ve 1025'ten öldüğü Mayıs 1029'a kadar Halep emiri. Gücünün zirvesindeyken emirliğinin toprakları arasında Cizre'nin batısı, kuzey Suriye ve bazı merkezi Suriye şehirleri vardı. Arada kesilmeler olsa da Salih'in soyundan gelenler elli yıl boyunca Halep'i yönetti.

Halidoğulları veya Benî Halid bir Arap kabile konfederasyonudur. Kabile, Irak'ın güney bölgesini ve Doğu Arabistan'ı ve el-Kasım'ı 15.yüzyıldan 18.yüzyıla kadar ve yine 19. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesinde yönetti. Büyük ölçüde, kabilenin etki alanı kuzeyde Irak'tan güneyde Umman sınırlarına kadar uzanıyordu ve Orta Arabistan'da Necid bölgesini yöneterek siyasi nüfuz sahibi oldu. Kabilenin üyelerinin çoğu şu anda doğu ve orta Arabistan'da ikamet ederken diğerleri Kuveyt, Katar, Bahreyn, Filistin, Suriye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaşamaktadır. Benî Halid, hem Şii hem de Sünnidir. Kabilenin kökeni, Halid bin Velid'in mensup olduğu Beni Mahzum kabilesine dayanır.

Medîh, klasik Arap şiirinde, şiirin temel konularından birisi olarak kabul görmektedir. Methiye sanatı için kullanılan tabirlerden birisidir ve aynı anlama gelmektedir. Klasik Arap edebiyatında, övgü şiirleri oldukça erken bir dönemde yaygın şekilde icra edilen bir tür haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nasırü'd Devle</span> Hamdânî emiri

Ebu Muhammed el-Hasan ibn Ebu'l-Hayja Abdallah ibn Hamdan al-Taghlibi, daha yaygın olarak basitçe Nasırü'd Devle'nin, Cezire'nin çoğunu kapsayan Musul Emirliği'nin ikinci Hamdânî hükümdarıydı.

Yûsuf bin Ömer es-Sekafî Emevî için kıdemli bir eyalet valisiydi. 738-744'te Irak valisi olarak görev yaptığı dönemdeki politikaları, Kays-Yaman rekabetini derinleştirdi ve idam edildiği Üçüncü Fitne'nin patlak vermesinin ana faktörlerinden biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Utbe bin Gazvân</span> Müslüman general ve sahabe

Ebû Abdillâh Utbe b. Gazvân b. Câbir el-Mâzinî, İslam peygamberi Muhammed'in tanınmış bir sahabesidir. İslam'a geçen yedinci kişidir. Habeşistan'a yapılan hicrete katıldı, ancak Medine'ye ikinci hicreti yapmadan önce Mekke'de Muhammed'in yanında kalmak için geri döndü. Bedir (624), Uhud (625), Hendek (627) ve Yememe muharebeleri de dahil olmak üzere birçok çatışmada savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Müslim bin Kureyş</span> Ukayli emiri

Ebü’l-Mekârim Şerefüddevle Müslim b. Kureyş b. Bedrân el-Ukaylî, Musul ve Halep'in Ukaylid emiriydi. Haziran 1085'te öldü.

Şihâbüddîn Muhammed en-Nesevî Farslı münşir, biyografi yazarı, tarihçi ve devlet adamı. Horasan'da Nesâ kentinde doğmuş. 1225 yılından ölümüne kadar Celâleddin Harezmşah'ın yanında bulundu. Vezir ve elçilik görevleri yaptı. Celâleddin Harezmşah'ın vefatından sonra Meyyâfârikîn’e gidip orada Eyyübî Hükümdarı'nın hizmetine girdi. Burada kaldığı süre içinde Nefs̱etü’l-maṣdûr adlı eserini tamamladı (1234-35). Daha sonra Halep'e gitti ve oranın Eyyübî Hükümdarı'na hizmet edip (1246) Moğollar’a elçi olarak gönderildi. Hayatının son yıllarını Halep’te geçirdi ve orada vefat etti.

<span class="mw-page-title-main">Yemame</span>

Yemame, günümüz Suudi Arabistan'ında Necid'in güneydoğusundaki tarihi bölgedir veya bazen daha spesifik olarak, El-Harc yakınlarındaki, artık mevcut olmayan antik Jaww al-Yamamah köyüdür ve bölgenin geri kalanına da adı verilmiştir.

İnak el-Hazari, Abbasi halifesi el-Mu'tasım’ın önde gelen Türk komutanlardan biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Muharebesi (883)</span> 883de muharebe

Mekke Muharebesi, Mısır ve Suriye'nin Tolunoğulları hükümdarı Ahmed bin Tolun'un güçleri ile Seferî emirliği tarafından desteklenen Abbâsî güçleri arasında 883 yılında yapılan silahlı bir çatışmadır. Muharebe, hac sırasında şehrin velayetini kimin alacağını belirlemek için Batı Arap Yarımadası'nda Mekke'de gerçekleşmiştir. Abbasi-Saffari zaferi ve Tuluni güçlerinin Mekke'den sürülmesiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Özbek (İldeniz)</span>

Özbek bin Muhammed Pehlevan,, İldenizliler'in 1210'dan 1225'e kadar hüküm süren beşinci ve son atabegidir. Selçuklu Devleti'nin son padişahı III. Tuğrul'un dul eşi Melike Hatun ile evlendi.

Berîdîler, Abbâsî tarihinde önemli rol oynayan ailelerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Medâin Muharebesi</span> 942de Bağdatın kontrolü için yapılan muharebe

Medâin Muharebesi, Hamdânîler ve Berîdîler arasında, Abbasiler'in başkenti ve merkezi olan Bağdat'ın kontrolü için Irak'ın merkezindeki Medâin yakınlarında yapılan muharebedir. Muharebe, Bağdat'ın yaklaşık 22 kilometre (14 mi) uzaklığında gerçekleşmiş ve daha sonra Bağdat, Hamdânîler'in kontrolü altına girmiştir. Dört gün süren ve her iki tarafa da çok sayıda kayıp verdiren şiddetli bir muharebede Hamdânîler galip gelmiştir. Ancak, takip edemeyecek kadar yorgun olduklarından, Berîdîler önce Vasıt'a sonra da Basra'ya çekilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Misk Kâfûr</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Misk Kâfûr, (905-968), aynı zamanda el-Leythi, el-Suri, el-Labi olarak da bilinir, İhşidî Mısır ve Suriye'nin baskın şahsiyetidir. Aslen siyah bir köledir, daha sonra Mısır veziri olmuş ve efendisi Muhammed bin Toğaç'ın ölümünün ardından 946'dan itibaren fiili olarak Mısır'ın hükümdarı olmuştur. Daha sonra 968'deki ölümüne kadar İkşidî topraklarını yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Humâreveyh bin Ahmed bin Tolun</span> Mısırlı emir (884-896)

Ebü'l-Ceyş Humâreveyh bin Ahmed bin Tolun Tolunoğulları hanedanının kurucusu Ahmed bin Tolun'un oğluydu. Mısır ve Suriye'nin özerk hükümdarı olan babası onu halefi olarak atadı. İbn Tolun Mayıs 884'te öldüğünde, Humâreveyh onun yerine geçti. Kendisini tahttan indirme girişimini bozguna uğrattıktan sonra, 886'da Abbasi Halifeliği'nden miras kalan bir vali olarak Mısır ve Suriye üzerindeki yönetiminin tanınmasını başardı. 893'te anlaşma yeni Abbasi Halifesi Mutazıd ile yenilendi ve kızı Katr en-Nada'nın halifeyle evlenmesiyle mühürlendi.