İçeriğe atla

Seyşeller

Kontrol Edilmiş
Seyşeller
Repiblik Sesel (Seyşeller Kreyolu)
République des Seychelles (Fransızca)
Republic of Seychelles (İngilizce)
Seyşeller Cumhuriyeti
Slogan
Finis Coronat Opus
Millî marş
Koste Seselwa
(Türkçe: Birleşin, Seyşelliler)
Seyşeller haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Victoria
Resmî dil(ler)Fransızca, İngilizce, Seyşeller Kreyolu
DemonimSeyşelli
HükûmetCumhuriyet
• Başkan
Wavel Ramkalawan
Tarihçe 
• Bağımsızlık
29 Haziran 1976
Yüzölçümü
• Toplam
459 km2 (198.)
• Su (%)
-
Nüfus
• 2020 tahminî
98.462 (200..)
• Yoğunluk
214,5/km2 (67.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
2,565 milyar $[1] (169.)
• Kişi başına
26.388 $[1] (54..)
GSYİH (nominal)2020 tahminî
• Toplam
1,198 milyar $[1] (180.)
• Kişi başına
12.323 $[1] (57.)
Gini (2013)46.8[2]
yüksek
İGE (2019)artış 0.796[3]
yüksek · 67.
Para birimiSeyşeller rupisi (SCR)
Zaman dilimiUTC+4 (SCT)
Telefon kodu248
İnternet alan adı.sc

Seyşeller (Seyşeller Kreyolu: Sesel; İngilizce: Seychelles; Fransızca: Seychelles) ya da resmî adıyla Seyşeller Cumhuriyeti, Afrika kıtasına bağlı ada ülkesidir.[4] Seyşeller, Hint Okyanusu'ndaki 115'ten fazla ada üzerinde kurulu bir ülke olup, Afrika ana kıtasının doğusunda, Madagaskar'ın ise kuzeydoğusunda yer almaktadır.[4] Ülkenin başkenti Victoria'dır.[4]

Tarihçe

Adaların, 1505 yılında Portekizliler tarafından bulunduğu sanılmaktadır. 1768'de Fransızlar tarafından işgâl edildi. 1794'te Büyük Britanya Krallığı yönetimi altına girdi. 1810'da bir İngiliz kolonisiydi. 1814'te Paris Antlaşması'yla tam olarak Birleşik Krallık'a verildi. 1903'te Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni hâline geldi. 1976 yılında bağımsızlığını elde etti. Bir yıl sonra askerî bir darbe yapıldı ve France-Albert René yönetimi ele geçirdi. 1979'da ilan edilen yeni anayasa ile tek partili bir devlet oldu. France Albert René 1989 seçimlerini de kazanarak üçüncü defa başkan oldu. 1977'deki darbeden sonraki ilk çok partili seçim 23-26 Temmuz 1992'de yapıldı. Seçimin amacı anayasa taslağını hazırlamakla vazifeli 23 kişilik bir komisyonun üyelerini tespit etmekti. Anayasa teklifi 15 Kasım 1992'de halk oylamasına sunuldu ise de %60 barajını aşamadığı için kabul edilmedi.

Coğrafya

Mevkii itibarıyla Hint Okyanusu'nda ve Madagaskar'ın 1200 km kadar kuzeydoğusunda ve Zanzibar'ın yaklaşık 1600 km doğusundadır. Yüzölçümü yaklaşık 493 km2dir. Bu yüzölçümüne 92 ada ve adacık, mercan ve granit ada ve kayalıkları dâhildir. Bu adaların en büyüğü 142 km2lik Mahé Adası'dır. Diğer önemli adalar; Praslin, La Digue, Silhouette, Destroches ve Aldabradır. Adalar, granit ve genellikle volkanik türde olup, dağlık bir araziye sâhiptir. En yüksek nokta Mahé Adasındaki Morne Seychellors Tepesi olup, yaklaşık 900 metredir.

İklim ve doğa

Takımadalar ekvatora çok yakın olmasına rağmen, iklim, güneydoğu alizeler sebebiyle ılımandır. Hazirandan kasım ayına kadar bu ılık iklim devam eder. Mahé Adasında sıcaklık aşağı yukarı 24 °C ilâ 29 °C arasında değişir. Başşehir Victoria ve çevresine düşen yıllık yağış miktarı yaklaşık 2300 mm kadardır. Bu rakam yüksek bölgelere gelince artar ve hemen hemen 3550 mm'ye kadar ulaşır.

Ülkede genellikle kaplumbağa, guano ve kıyılarda da köpekbalığı bulunur.

Demografi

Ülkenin nüfusu yaklaşık 71.000'dir. Nüfus yoğunluğu 157'dir. Yıllık nüfus artışı %2 dolayındadır. Nüfusun %60'tan fazlası gençtir ve şehirlerde yaşayanlar aşağı yukarı %37 civarındadır.

Nüfusun etnik yapısını kreyol adlı halk meydana getirir. Creoller, Fransız asıllı olup Louisiana'da ve İspanyol asıllı olup Karaip Adalarında doğmuş ve buralarda yaşamış kimseler demektir. Bunlar esas itibarıyla Fransız, İspanyol, Asyalı ve Afrikalı insanların birbirleriyle kaynaşması neticesi meydana gelen melez insanlardır. Halkın çoğu Katoliktir. Ayrıca bir miktar Müslüman, Protestan ve Hindu da mevcuttur.

İngilizce ve Fransızca resmî dillerdir. Bunun yanı sıra Fransızca ile yerel dillerin etkileşimi ile oluşmuş bir kreyol dil olan Seyşeller Kreyolu da yaygındır. Ülkede okuma-yazma oranı %60 civarındadır.

Yönetim ve siyaset

Ülkede 1993 senesine kadar tek partili yönetim sistemine dayalı bir cumhuriyet yer almaktaydı. 1979 anayasasına göre ülke, tek parti diktatörlüğünde sosyalist bir devletti. Devlet başkanı 1977'de bir darbe ile işbaşına gelen başkan France Albert René idi. Rene, 1993 yılında çok partili sisteme izin verdi. 2004 yılında Rene'nin yerine makama başkan yardımcısı James Michel gelmiştir. 2019'dan beri Şeyseller'in başkanı Danny Faure'dir

Ekonomi

Ülke ekonomisi esas olarak tarım ve turizme dayanır. Ayrıca tüketim malları ihracatı da önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkede yetişen başlıca tarım ürünleri; muz, tatlı patates, manyok ve bunun ürünü nişasta, hindistan cevizi ve vanilyadır.

Ülkenin en önemli endüstrisi gıda endüstrisidir. Ayrıca deniz ürünleri önemli bir gelir kaynağıdır. İşçi gücünün %19'u tarımda, %20'si madencilik ve inşaatçılıkta, %14'ü kamu sektöründe ve sosyal hizmetlerde, %11'i de lokanta ve hotel işletmeciliğinde istihdam edilir.

İthâlat ve ihrâcatını daha çok Birleşik Krallık, Fransa, Güney Afrika, Yemen ve Pakistan ile yapar. Başlıca ihraç ürünleri şunlardır: Kurutulmuş hindistancevizi içi, tarçın, sabun ve parfüm yağı, vanilya ve balık. Diğer önemli gelir getiren kaynaklar ise guano, kaplumbağa kabuğu, köpekbalığı yüzgeci ve balık ürünleridir.

Ulaşım sistemi yeterli olup ülkenin en gelişmiş şehri ve limanı başkenti Victoria'dır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Seychelles". International Monetary Fund. 10 October 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 June 2017. 
  2. ^ "GINI index". World Bank. 21 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 January 2018. 
  3. ^ "2019 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019. 
  4. ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Seyşeller ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fransa</span> Batı Avrupada yer alan ülke

Fransa, resmî adıyla Fransız Cumhuriyeti, Batı Avrupa'da bulunan ve dünyanın pek çok bölgesinde denizaşırı toprakları olan bir ülkedir. Fransa'nın Avrupa kıtasındaki komşuları Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, İtalya, İspanya, Monako ve Andorra'dır. Akdeniz'de İtalya'ya ait Sardinya Adası'ndan sadece 12 km uzaktaki Korsika adası da Fransa'ya aittir. Sahip olduğu denizaşırı illerde de, Fransız Guyanası aracılığıyla Brezilya ve Surinam'a, Saint Martin Adası aracılığıyla da Hollanda Antilleri'ne sınırı vardır. Fransa, Manş Denizi'nde deniz yüzeyinin altından geçen Manş Tüneli'yle Birleşik Krallık'a bağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jamaika</span> Kuzey Amerikanın Karayipler bölgesinde bulunan bir ada ülkesi

Jamaika, Amerika kıtasında, Küba'nın güneyinde, Büyük Antiller'de yer alan bir Karayip ada ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Trinidad ve Tobago, Karayipler'de yer alan, Trinidad ve Tobago adlı iki farklı adadan oluşan ülke. Ülkenin para birimi Trinidad ve Tobago dolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Burkina Faso, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Mali, Nijer, Benin, Togo, Gana ve Fildişi Sahili oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde Thomas Sankara önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Vagadugu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Mali</span> Batı Afrikada bulunan denize kıyısı olmayan bir ülke

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay</span> Güney Amerika ülkesi

Uruguay veya resmî adıyla Uruguay Doğu Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın güneydoğusunda bulunan ülkedir. Batı ve güney batısında Arjantin, kuzeyi ve kuzeydoğusunda Brezilya bulunan ülke yaklaşık 176.000 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Coğrafi olarak Surinam'dan sonra Güney Amerika’ın en küçük ülkesidir. Nüfusu 3,51 milyon olan Uruguay’da, başkent Montevideo yaklaşık 1,8 milyon kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nijer</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Nijer, resmî adıyla Nijer Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke adını büyük bir Afrika nehri olan Nijer Nehri'nden almıştır. Kuzeybatıda Cezayir, kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda ise Mali ile komşudur. Nijer yaklaşık 1,27 milyon km²'lik alanıyla Batı Afrika'nın en büyük ülkesidir. Bu alanın %80'i Sahra'dadır. Çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu yaklaşık 22 milyon nüfus ülkenin güney ve batısındaki kırsal bölgelere yoğunlaşmıştır. Başkent ve en büyük şehir Niamey de ülkenin güneybatı köşesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Gabon</span> Batı Afrikada bir ülke

Gabon ya da resmî adıyla Gabon Cumhuriyeti, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını kuzeyde Kamerun, kuzeybatıda Ekvator Ginesi ile güney ve doğuda ise Kongo Cumhuriyeti oluşturmaktadır. Ülkenin batı bölümünde sınırı ise Gine Körfezi'ni de içine alacak şekilde Atlas Okyanusu oluşturmaktadır. Ekvator çizgisi üzerinde yer alan ülkenin başkenti ise Libreville'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mauritius</span> Afrika kıtasına bağlı ada ülke

Mauritius, Morityus, resmî adıyla Mauritius Cumhuriyeti, Hint Okyanusu'nda Afrika anakarasının yaklaşık 2000 km açığında bir ada ülkesidir. Afrika'nın güneydoğusunda, Madagaskar'ın doğusunda yer almaktadır. Ülke ana ada olan Mauritius ile Rodrigues, Agaléga ve Cargados Carajos adalarından oluşur. Mauritius ve Rodrigues adaları, Fransa'nın bir denizaşırı ili olan Réunion ile Mascarene Adaları'nı oluşturur. Birçok endemik türe ev sahipliği yapan Mauritius, insanlarca nesli tüketilmeden önce dodo kuşlarının bilinen tek yaşam alanıydı. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Mauritius adası üzerindeki Port Louis'dir. Mauritius yalnızca 2040 km² yüz ölçümüne karşın 2,3 milyon km² büyüklüğünde bir münhasır ekonomik bölgeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Komorlar</span> Mozambikin açıklarında, Hint Okyanusundaki bir ada devleti

Komorlar ya da resmî adıyla Komorlar Birliği, Afrika kıtasına bağlı bir ada ülke konumunda olup, kıtanın doğu kesiminde, Mozambik Kanalı'nın kuzey bitim noktasında, Mozambik'in açıklarında, Hint Okyanusu'nun batı, Madagaskar'ın ise kuzeybatısında yer alan bir ülke. Ülkenin hak iddia ettiği ancak Fransa denizaşırı bölgesi olarak Fransa tarafından idare edilen Mayotte adası da ülkenin güneydoğu açıklarında yer almaktadır. Ülkenin başkenti Moroni'dir.

<span class="mw-page-title-main">Guadeloupe</span> Fransanın Karayiplerde yer alan denizaşırı ili

Guadeloupe, Antiller'de ada, Fransa'nın eski bir sömürgesi ve denizaşırı illerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Dominika</span> Karayipler, Küçük Antillerde yer alan bir ülke

Dominika, resmî adıyla Dominika Topluluğu, Karayipler'de bir ada ülkesidir. Başkenti Roseau adanın batı kıyısındadır. Coğrafi olarak Küçük Antiller'in güneyini oluşturan Rüzgârüstü Adaları'nda bulunur. Kuzeyinde Guadeloupe, güneyinde Martinik bulunur. Dominika'nın yüzölçümü 750 km², en yüksek noktası 1447 m'lik Morne Diablotins'tir. 2011 verilerine göre adada 71.293 kişi yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Madagaskar</span> Hint Okyanusunda ada devleti

Madagaskar ya da resmî adıyla Madagaskar Cumhuriyeti, Afrika kıtasına bağlı bir ada ülke olup, kıtanın doğu kesiminde Hint Okyanusu'nun batı kısmında yer almaktadır. Mozambik Kanalı ülkeyi Afrika ana kıtası ile birbirinden ayırmaktadır. Madagaskar adası, dünyanın dördüncü büyük adasıdır. Ülke ada ülkesi olması nedeniyle sınır komşusu bulunmamakta olup, en yakın anakara ülkesi adanın batısında yer alan Mozambik'tir. Bunun haricinde komşu ada ülkeler ise kuzeybatıda Komorlar ve Fransa denizaşırı bölgesi Mayotte, doğuda Mauritius ile yine Fransa denizaşırı bölgesi olan Réunion adalarıdır. Ülkenin başkenti Antananarivo'dur.

<span class="mw-page-title-main">La Digue</span>

La Digue Seyşeller içerisinde Praslin'in doğusuna kadar uzanan ve Felicite Adası'nın batısında bulunan dördüncü en büyük adadır. 2,000 kişilik bir nüfusa sahip olan ada sakinleri genellikle La Passe'nin batı sahil köylerinde yaşarlar. Ada yerlilerinin La Passe'de yoğunlaşmasının en önemli nedenlerinden birisi La Passe'nin feribot seferleri ile Praslin, Mahé ve La Réunion bölgelerine bağlantısının bulunmasıdır. Ada'nın yüzölçümü 10 km²'dir. Fransız keşifci Marc-Joseph Marion du Fresne'nin 1768 yılında Seychelles'a gemi donanması ile yaptığı bir seyahatten sonra La Digue şeklinde isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Denis Adası</span>

Denis Adası, Hint Okyanusunda Seyşel Adalarına bağlı küçük ama yerleşimi bulunan adadır. Adanın sahil kumu bembeyazdır buna okyanusun masmavi suları eşlik etmektedir ve ada yeşilliklerle doludur.

<span class="mw-page-title-main">James Michel</span> Seyşeller devlet başkanı (2004-2016)

James Alix Michel, Seyşelli öğretmen ve siyasetçi. Michel, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin üçüncü devlet başkanı olarak 2004 ile 2016 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Koste Seselwa</span>

Koste Seselwa, Afrika ada ülkesi Seyşeller'in ulusal marşıdır. Ülkenin yeni bayrağı ile birlikte 1996 yılında yürürlüğe giren ulusal marşı o tarihten bu yana kullanılmaktadır. Marş adada kreyol bir dil olan Seselvaca dilinde yazılmıştır. Ulusal marşın İngilizce ve Fransızca versiyonları gayriresmî konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">James Mancham</span> Seyşeller devlet başkanı (1976-1977)

Sir James Richard Marie Mancham, Seyşelli gazeteci, avukat, yazar, iş insanı ve siyasetçi. Mancham, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1976-1977 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">France-Albert René</span> Seyşeller devlet başkanı (1977-2004)

France-Albert René, Seyşelli siyasetçi. René, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin ikinci devlet başkanı olarak 1977-2004 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Redonda Krallığı</span> Mikroulus

Redonda Krallığı, Redonda Adası'nda bir mikro ulustur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.