İçeriğe atla

Sevgi Özel

Sevgi Özel
DoğumPolatlı, Ankara, Türkiye
MeslekYazar
MilliyetTürk

Sevgi Özel, (d. 30 Haziran 1948, Polatlı, Ankara), Türk yazar, Dil bilimci ve Dil Derneği Başkanı.[1]

Yaşamı ve Kariyeri

Ankara'nın Polatlı ilçesine bağlı Beyceğiz köyünde doğdu. Annesi Miyase Özel, babası çiftçi Seyit Ahmet Özel'dir. 1960 yılında aile Ankara'ya taşındı ve Samanpazarı'na yerleşti. Atatürk İlkokulunun ardından ortaokul ve lise eğitimini Anafartalar Lisesinde yaptı.

1971'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu ve aynı yıl Türk Dil Kurumunda çalışmaya başladı. Bu kurumda Dilbilgisi/Dilbilim Kolunda görev aldı, Türkçeyi araştıran dilbilimciler arasında yetişti. 12 Eylül Darbesi döneminde TDK'nın Atatürk'ün vasiyeti hiçe sayılarak kapatılıp kamu kuruluşuna dönüştürülmesinin ardından 1983'te kurumdan istifa etti.[2]

Aynı yıl Bilgi Yayınevinde çalışmaya başlayan Özel burada yaklaşık on yıl yayın sorumlusu olarak görev yaptı[3]

1992-1998 yılları arasında Ümit Yayıncılıkta çalıştı. 1998'de de Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı'na geçti; yayın yönetmeni olarak görev yaptığı UM:AG'dan 2002'de ayrıldı.[4]

İlk kitabı 1976'da çıktı. 1972’den bu yana TDK’de ve Dil Derneğinde Yazım Kılavuzu’nun bütün baskılarının hazırlanmasına; 1983’ten sonra Türkçe Sözlük çalışmalarına katıldı.

Ülkenin birçok yöresinde söyleşi ve açıkoturumlarda konuştu; konferanslar verdi, bazı TV’lerde izlence yaptı. Dil ve edebiyata ilişkin yazıları Dil Derneği Çağdaş Türk Dili dergisinde, Varlık, Türk Dili, Adam Sanat, Hürriyet Gösteri, Evrensel Kültür, Mülkiye Dergisi, Atatürkçü Düşünce, Bilim ve Ütopya gibi dergilerde yayımlandı.

1987'de 34 aydınla Dil Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı; derneğin genel yazmanı, asbaşkanı ve başkanı olarak görev aldı, halen Dil Derneği başkanıdır.

Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarıdır.[5]

Yapıtları

Dil Üzerine Kitapları

  • Türkiye Türkçesinde Sözcük Türleri, (ortak yapıt), (3 baskı: 1976, 1983, 2003)
  • Türkiye Türkçesinde Sözcük Türetme ve Bileştirme, (TDK Yayını, 1977)
  • Türkiye Türkçesi Gelişmeli Sesbilimi (ortak yapıt), (TDK, 1978)
  • Türkiye Türkçesinin Sözdizimi (ortak yapıt, 2 baskı)
  • Atatürk'ün Türk Dil Kurumu ve Sonrası (ortak yapıt), (Bilgi Yayınevi, 1986)
  • Afili Mavallar (argo), (Kırmızı Kedi, 2021)
  • Dil Kiri El Kiri, (Bilgi Yayınevi, 2000, 2 baskı)
  • Dilimde Tüy Bitti, (Çınar Yayıncılık, 2006)
  • Dilleri Uzun, (Cumhuriyet Kitapları, 2009, 2 baskı)
  • 75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü (Ş. Turan ile, (2007)
  • Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü (Ş. Turan ile, (2019)
  • İktidar Benim Ne İstersem Söylerim, (Cumhuriyet Kitapları, 2008)
  • Türkçenin Renkleri, (Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, 3 baskı)

Yaşam Öyküsü / Mektuplar

  • Ahmet Cevat Emre, (TDK belgeliğinde) 1982
  • Besim Atalay, TDK, 1983
  • Baba İnönü'den Erdal İnönü'ye Mektuplar, Bilgi Yayınevi, 1988
  • Uğur Mumcu'dan um:ag'a Unutmadık, um:ag, 2000

Öyküleri

  • Devrimciler Âşık Olamaz(dı), Ümit Yayıncılık, 1994 (2 baskı)
  • Aşk Bir Boncuktur, Ümit Yayıncılık, 1995 (2 baskı)
  • Direncin Kuşları, Ümit Yayıncılık, 1996
  • Bir Yanım Bahar Bir Yanım Kış, Ümit Yayıncılık, 1997
  • Bir Bulut Ayağıma Dolandı, Bilgi Yayınevi, 1999
  • Aptal Dünya, Bilgi Yayınevi, 2002

Romanları

  • Yıldızlar mı Suçluydu?, Çınar Yayınları, 2006
  • Gümüşana, Cumhuriyet Kitapları, 2009
  • Bahtabakan, Cumhuriyet Kitapları, 2013

Biyografi

  • Uğur Olsun (Bir Devrimcinin Öyküsü), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2022 (6. basım)

Anı

  • Yalan Dünyasının Yalancıları, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2022

Çocuk Kitapları

  • Benim Atatürk'üm, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2020 (15. baskı)
  • Barış Takımı (1), Çanakkale’den Gelibolu’ya Geçiyor (İ. Dizman ile), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, (3. baskı)
  • Barış Takımı (2), Çanakkale’den Anadolu’ya Yürüyor (İ. Dizman ile), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, (3. baskı)
  • Barış Takımı (3), Atatürk’le Buluşuyor (İ. Dizman ile), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, (3. baskı)
  • Barış Takımı (4), Devrimlere Koşuyor (İ. Dizman ile), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, (3. baskı)
  • Barış Takımı (5), Türk Devrimini Öğreniyor (İ. Dizman ile), Kırmızı Kedi Yayınevi, 2016, (3. baskı)

Ödülleri

Kaynakça

  1. ^ "Sevgi Özel". teis.yesevi.edu.tr. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  2. ^ "12 EYLÜL'LE HESAPLAŞANLAR KİM". Odatv. 7 Nisan 2012. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  3. ^ "Sevgi Özel Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri". www.turkedebiyati.org. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  4. ^ "2017 PEN Yazarlar Derneği Ödülü, Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel'e". 28 Şubat 2017. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
  5. ^ "Sevgi Özel Yazıları - Cumhuriyet Gazetesi". Cumhuriyet. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  6. ^ "PEN Duygu Asena Ödülü: Sevgi Özel'e". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  7. ^ ""YALAN DÜNYASININ YALANCILARI" KİTABINA PROF. DR. VECİHE ÖDÜLÜ". İstanbul Flaş, Flaş istanbul. 20 Aralık 2022. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Dil Kurumu</span> Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla oluşturulmuş kamu kurumu

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan kurum, Türk dili üzerine çalışmaların yapılıp yayımlandığı bir merkezdir. Türk Dil Kurumu 1955'ten başlayarak çeşitli dallarda ödüller verdi. Ödüller her yıl 26 Eylül Dil Bayramı'nda Ankara'da yapılan törenle sahiplerine verilirdi. Ödül verilen dallar farklı yönetmeliklere göre zaman zaman değişirdi. 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine alındıktan sonra Türk Dil Kurumu ödülleri kaldırıldı. Günümüzde "Türk Diline Hizmet Ödülleri"ni vermektedir.

Ahmet Enis Batur, Türk şair, yazar ve yayımcıdır.

Dil Derneği, 1982 Anayasası ile Türk Dil Kurumu özerk bir kurum olmaktan çıkıp hükûmete bağlı bir birim durumuna getirilince dilde özleştirme yanlılarının kurum dışında kalması üzerine 22 Nisan 1987'de kurulmuş olan bir dernektir. Dernek, Bakanlar Kurulunun 24 Temmuz 2002 günlü 2002-4812 sayılı kararıyla kamu yararına çalışan derneklerden sayılmıştır. Merkezi Ankara'dadır.

'Çağdaş Türk Dili', Dil Derneği tarafından Mart 1988'den bu yana aylık olarak yayımlanan dil ve yazın dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

<span class="mw-page-title-main">Turgut Özakman</span> Türk yazar

Turgut Özakman, Türk bürokrat, yazar ve avukat.

<span class="mw-page-title-main">Ali Püsküllüoğlu</span> Türk yazar, şair ve sözbilimci

Ali Püsküllüoğlu, Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

Turhan Feyizoğlu, yazar. 1980 yılında İspir Lisesi'nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu'nda okudu (1980/1983). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi'nde okudu (1983-1987). Çeşitli işlerde çalıştı. Basında ilk yazısı 28.1.1979 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayınlandı.

Ömer Asım Aksoy,, Türk eğitimci, siyasetçi ve dilbilimci.

Türkçe dil bilgisi, Türkçeyi meydana getiren ses, sözcük yapılışı, sözcük hazinesi, anlam değişmeleri, tümce kuruluşu ve yapısı gibi ögeleri inceleyip kurallara bağlayan dil bilgisi bütünüdür.

Teleoloji veya erekbilim, yaşamı ve evreni ereklerle temellendiren ve açıklayan düşünce biçimidir. Nedensellikten farklı ve ona karşıt olarak teleoloji, her şeyin temelinde bir ereksellik/amaçlılık bulunduğunu, bir erekle belirlenmiş ya da bir ereğe yönelmiş olduğu fikrinden hareket eder. Böylece bir nedensellik varsa bile, teleolojiye göre bu ereksel nedenlerden meydana gelir, yani varılmak istenen ereğe doğru yönlendiren ve oraya götüren neden. Böylece teleoloji, bir erekçilik düşüncesi olarak şekillenir; buna göre her şey yalnızca bir ereğe yönelmiş olmakla kalmaz, aynı zamanda bir erek tarafından belirlenmiştir ve her şey bir ereklilik yasasına göre olup bitmektedir. Teleoloji bu yönelimleri sonucunda, evreni ve yaşamı, amaç-araç ilişkisi üzerine kurulu bir dizge ya da yapı olarak gören bir felsefi görüştür. Bu öğreti yalnızca insan ve insan eylemliliği değil, "tüm bir doğa ve tarih de erekler ile belirlenmektedir" fikrinden hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Sanayi</span> devamlı veya belli zamanlarda, makine ve benzeri araçlar kullanarak bir madde veya gücün niteliğini veya biçimini değiştirerek toplu üretimde bulunan faaliyet dalı

Sanayi, endüstri veya işleyim devamlı veya belli zamanlarda, makine ve benzeri araçlar kullanarak bir madde veya gücün niteliğini veya biçimini değiştirerek toplu üretimde bulunan faaliyet dalı ve ekonominin ana sektörlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Halim Yazıcı</span>

Halim Yazıcı Türk şair.

Hamza Eroğlu, Türk akademisyen ve siyasetçi.

Şerafettin Turan, Türk bilim insanı, tarihçi ve yazardır. Dil Derneği Onursal Başkanı ve eski Türk Dil Kurumu Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Ateş</span>

Kemal Ateş, Türk yazar.

Özer Ozankaya, Türk toplum bilimci (sosyolog), akademisyen. "Türk Devrimi ve Yükseköğretim Gençliği" konulu araştırmasıyla bilinir.

Zeynep Birsel Oral,, Türk yazar, gazeteci, tiyatro eleştirmeni.

Murat Ağırel Türk gazeteci, yazar.

Timur Soykan, Türk araştırmacı gazeteci, polisiye roman ve öykü yazarı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.