İçeriğe atla

Severus Hanedanı

Severus Hanedanı, Roma İmparatorluğu'nun II. yüzyıl sonu ve III. yüzyıl başına damgasını vuran ve akrabalık bağıyla birbirine bağlı imparatorların oluşturduğu hanedanlık. İmparatorluğun III. yüzyıl krizlerine girmesinden önceki son Princep Dönemi imparatorlardır.

İmparator ve Sezarlar

Hanedanlık ilişkileri için: bkz. Severus Hanedanı soyağacı

Severus Hanedanı mensuplarının (İmparator ve/ya da Sezar) hükümdarlık dönemlerinde önemli gelişmeler özetleri:

Septimius Severus (193–211)

Pompeii'de bulunmus resim: İki oğlu Caracalla ve Geta ile Septimius Severus

Lucius Severus, Roma İmparatorluğu'nun "Afrika procosularis" eyaletinde yani Kuzey Afrika'da bugünkü Libya, Tunus ve antik dönemde Kartaca olarak bilinen bölgenin güney doğusunda Leptis Magna'da equestrian sınıftan seçkin ve varlıklı bir aileye doğdu ve orada yetişti. Askerlik mesleğini seçip orduda çeşitli komutanlık rütbelerinde ilerleyip Antoninler hanedanının sonlarına doğru Roma Senatosuna senatör, konsül ve Pannonia Lejyonlarının komutanlığı görevlerini yaptı. Commodus'un ölümüyle ortaya çıkan karşıklıklar sırasında 193'te Pertinax'ın öldürülmesiyle, Carnuntum'da lejyonerleri tarafından imparator ilan edilip Roma üzerine yürüyüp şehri ele geçirdi. İmparatorluğa rakip olanları elimine edip en son rakibi olan Clodius Albinus'u Lugdunum Muharebesi'nde mağlup edip 197'de tek olarak Roma İmparatorluğu imparatoru oldu.

Severus, Pers İmparatorluğu'na karşı kısa ve başarılı bir savaş yapıp Pers başkenti Tizpon'u yağmaladı ve Mezopotamya'nın kuzey yarısı geri aldı. Britanya adasında Roma arazilerine kuzeyden hücumlar yapan barbar kavimlere karşı askerî seferler yapıp onların devamlı hücumlarını önledi ve İngiltere'nin kuzeyinde bulunan Hadrian Duvarı'nı yeniden yaptırdı. Roma şehrinde, senato ile ilişkileri hiç iyi değildi ama şehrin halkı ve askerler arasında popülerdi. Askerlerin maaşlarını artırması buna bir nedendi. 197'den itibaren İmparatorluk Praetor Muhafız Birliği Komutanı olan Gaius Fulvius, Plautianus'in etkilerinin negatif olduğu bilinmekteydi ve bu kişi 205'te idam edildi. Bu görevde onu takip edenler arasında hukukçu Aemilius Papinianus'da bulunmaktaydı. Resmî imparatorluk dinî inançları ile kendi şahsi inançlarını uyuşturamayan iki büyük grup olan Hristiyanlar ve Yahudilerin resmen tutuklanıp zulüm edilmesi Severus dönemin de devam etti.

Severus, Britanya adasında bir askerî seferdeyken 211'de öldü ve senato tarafından tanrılaştırıldı. Karısı Julia Domna'nın tavsiyesi üzerine iki oğlu Caracalla ve Geta halef imparator oldular.

Caracalla (198–217)

Caracalla ve Geta, Lawrence Alma-Tadema (1907).

Septimius Severus büyük oğlu olup Lucius Septimius Bassianus adıyla Galya eyaletinin Lugdunum kentinde doğdu. Kendisine Caracalla takma isminin döneminde moda olan bir Gal asıllı başlıklı tuniği devamlı alışkanlıkla giymesinden ortaya çıktığı bildirilir. Babasının ölümü üzerine Caracalla ve kardeşi Geta birlikte ortak imparator olarak ilan edildiler. Fakat iki kardeş arasında rekabet Cracalla'nin Geta'yı bir suikastla öldürtmesi ile son buldu. Sonra tek olarak imparator olan Caracalla'nın hüküm döneminde lejyonerlere çok büyük rüşvet şeklinde maaş artışları ve hediyeler vermesi ve o zamana kadar görülmemiş gaddarlıkla kendine karşı düşman veya rakip gördüklerinin öldürülmeleri veya kendinin emirleri ile suikasta kurban gitmeleri en dikkati çeken gelişmeleridir. Alamanni karşı yaptığı askerî seferlerde pek başarı kazanamamıştır. İmparatorluk döneminin en kalıcı hatırası Roma'da inşa ettirdiği Caracalla Hamamı adlı thermae olmuştur.

217'de Pers İmparatorluğu'na karşı bir askerî seferde iken suikast sonucu Harran'da Julius Martialis isimli bir imparatorluk muhafız subayı tarafından suikastla öldürüldü.

Severus'un ikinci oğlu olan Geta, babasının ölümü üzerine 209'da kendinden büyük olan ağabeyi Caracalla ile birlikte ortak imparator olarak ilan edildi. Fakat yüzyıl önceki Marcus Aurelius ve kardeşi Lucius Verus'un birlikte imparator olmalarının başarısına karşıt olarak Geta ile Caracalla arasındaki ilişkiler baştan itibaren bozuktu. 211'de Geta annesinin saray dairesinde bulunmaktayken Caracalla'nın emredip gönderdiği suikastçılar tarafından katledildi. Bundan sonra Caracalla, tek augustus unvanı ile imparatorluk yapmaya başladı.

Ara dönem: Macrinus (İmparator, 217–218) ve Diadumenian (Sezar, 217–218)

M.M. Opelius Macrinus, 164 yılında Caesarea'da doğmuştur. Basit bir aileden gelmesine rağmen (Severus hanedanı ile bir ailevi bağı olmamasına rağmen), imparatorluk sarayında yetişmiş ve Caracalla tarafından Praetorian Muhafızlar'ın praefectus'u yapılmıştır. İmparatorun bir olayda sergilediği vahşet ve gaddarlık üzerine ona karşı düzenlenen bir komploya katılmış ve Praetorian Muhafızlar'a da kendisine katılma emri vermiştir. 8 Nisan 217'de, Caracalla Carrhae seyahati sırasında suikasta kurban gitmiştir. Macrinus, üç gün sonra augustus ilan edilmiştir.

Saltanatının başındaki en dikkat çekici kararı Perslerle yapmış oldu barış antlaşmasıdır. Birçok insan bu antlaşmanın şartlarının Roma için küçük düşürücü olduğunu düşünmüştür. Her hâlükârda, düşüşünün başlangıcı olarak Caracalla'nın Doğu'daki birliklere vadettiği ödülleri vermeyi reddetmesi olarak gösterilir. Kışı geçirmek için çekildiği Roma eyaleti Suriye'de birlikler yüzünü Elagabalus'a çevirmeye başladılar. Suriye'deki isyancı ordudan kendisine sadık olan askerlerle ayrılarak Elagabalus'la savaşmak üzere Antakya'ya gitti. Her ne kadar Praetorian Muhafızlar çok iyi savaşsalar da askerleri kaybetmekten kurtulamadı.

Macrinus, Chalcedon'a kaçtı ancak otoritesi kaybolmuştu ve 14 ay sonra kısa saltanatının ardından bir ihanet sonucu yakalandı ve idam edildi.

Diadumenianus, Macrinus'un 208 yılında doğan oğluydu. 217 yılında babası imparator olunca sezar unvanı aldı. Babasının Antakya'da yenilmesi üzerine Pers topraklarına kaçmaya çalıştıysa da yakalandı ve idam edildi.

Elagabalus (218–222)

Elagabalus'un büstü olan Roma aureus sikkesi. Arkasında güneş tanrısı Sol Invictus.

Alexander Severus (222–235)

Severuslar hanedanı en son imparatoru olan Alexander Severus'un büstü.


Severus hanedanı kadınları

Severuslar hanedanı kadınlarının ilki, Septimius Severus'un karısı Julia Domna'dır. Bu hanedanın kadınları, imparatorluğu elde etmeleri için ve hükümdarlıkları sırasında, erkek yakınlarına verdikleri şahsi destek ve kullandıkları iktidar gücü ile meşhurdurlar. Caracalla ve Geta Dönemi'nde, anneleri Julia Domna'dan başka, Julia Domna'nın kız kardeşi Julia Masea ve onun iki kızı olan Julia Soaemias ve Julia Avita Mamaea hanedan kadınları arasında yer alır. Julia Masea, İmparator Elagabalus'un, Julia Avita Mamaea ise İmparator Alexander Severus'un annesidir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Caracalla</span>

Lucius Septimius Bassianus,, Caracalla olarak da bilinen, 211 – 217 yılları arasında tahta çıkmış Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Julia Domna</span> 193-211 yılları arasında Roma impatorunun eşi

Julia Domna (170-217) Roma İmparatoru Lucius Septimius Severus'un karısı, Roma İmparatoriçesi, Severus hanedan mensubu ve Publius Septimius Geta ve Caracalla'nın annesidir. Julia Domna'nın yaşamı boyunca yönetimde önemli bir rol aldığı iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Publius Septimius Geta</span>

Publius Septimius Geta 209 - 211 arasında Septimius Severus ve Caracalla ile birlikte 3'lü yönetimde Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Septimius Severus</span> Roma imparatoru

Septimius Severus, sadece Severus olarak da anılır, 193'ten 211'e kadar Roma imparatoruydu. Afrika eyaletinin Leptis Magna şehrinde doğdu. Afrika kökenli ilk Roma imparatorudur. Marcus Aurelius ve Commodus'un hükümdarlıkları döneminde devlet kademelerinde yükseldi. Beş İmparator Yılı'nda İmparator Pertinax'ın ölümünü takiben Severus gücü ele geçirdi.

Beş İmparator Yılı adını, 193'e isnat edilen, Roma İmparatoru unvanına talip 5 kişiden alır.

<span class="mw-page-title-main">Didius Julianus</span> Roma imparatoru

Marcus Didius Salvius Julianus Severus. Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">III. Gordianus</span>

Marcus Antonius Gordianus Pius, 238 - 244 arası Roma imparatoru. I. Gordianus'un kızı ve II. Gordianus'un kızkardeşi Antonia Gordiana'nın oğludur. Babasını adı bilinmemektedir ve kendi adını 238'de dedesinden almıştır.

IV. Erdevân ya da Artabanus, Part İmparatorluğu'nun 216 - 224 yılları arasında hükümdarıydı. 208 senesinde ölen V. Vologases'in (191–208) daha genç olan oğluydu. IV. Artabanus, kardeşi VI. Vologases'e (208–228) karşı isyan etti ve kısa süre sonra idareyi ele geçirdi. VI. Vologases, 228 yılına kadar Babil'de kendini muhafaza etmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Severus</span> Roma İmparatoru

Marcus Aurelius Severus Alexander, genellikle Severus Alexander olarak çağrılan, (222-235) arası Severuslar Hanedanı üyesi Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Elagabalus</span> 218-222 yılları arasında Roma imparatoru

Elagabalus ya da Heliogabalus d. 204 civarı–ö. 11 Mart 222, Varius Avitus Bassus ve aynı zamanda Varius Avitus Bassianus Marcus Aurelius Antoninus olarak da bilinen, Severus hanedanına mensup, 218 - 222 arası Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Julia Soaemias</span>

Julia Soaemias Bassiana Roma İmparatoru Elagabalus'un annesi ve onun küçüklüğünde Roma İmparatorluğu saltanat vekili.

<span class="mw-page-title-main">Julia Maesa</span>

Julia Maesa, Roma eyaleti Suriye'deki Emesa kentinin baş tanrısı ve güneş tanrısı Heliogabalus'un rahibi Julius Bassianus'un kızı ve Roma İmparatoru Elagabalus'un büyük annesi. Küçük kardeşi Julia Domna gibi, Roma imparatorluğun da tacın arkasındaki en güçlü kadınlardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Julia Mamaea</span> Julius Avitusun Kızı

Julia Avita Mamaea, Roma'nın güçlü kadınlarından Suriye kökenli Julia Maesa ve Suriye soylusu Julius Avitus'un ikinci kızıdır. İmparatoriçe Julia Domna ve İmparator Septimius Severus'un yeğeni ve Julia Soaemias'ın kız kardeşidir. Emesa'da doğdu ve büyüdü.

<span class="mw-page-title-main">Macrinus</span>

Marcus Opellius Macrinus, 217 ve 218 yılları arasında 14 aylık Roma imparatoru. Macrinus, Afrika'daki Roma eyaleti Mauretanya'dan gelen ilk Roma imparatorudur.

Publia Fulvia Plautilla, Fulvia Plautilla ya da Plautilla, Roma İmparatoriçesi ve İmparator Caracalla'nın tek karısı. Caracalla, ikinci dereceden kuzenidir.

Pater Patriae, Latincede "Vatanın Babası" anlamına gelen ve Roma İmparatorluğu döneminde verilen bir onur unvanıdır. Ayrıca Parens Patriae şeklinde de kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Septimius Severus Kemeri</span> Roma Forumunun kuzeydoğusundaki, 194/195 ve 197-199 yıllarında Partlara karşı kazanılmış zaferi simgeleyen kemer

Septimius Severus Kemeri, Roma Forumu'nun kuzeydoğusunda yer alan ve beyaz mermerden yapılmış, İmparator Septimius Severus ve oğulları Caracalla ile Geta'nın 194/195 ve 197-199 yıllarında Partlara karşı kazanmış oldukları zaferi simgeleyen kemer.