Seuna Hanedanı

Seuna, Sevuna ya da Devagiri Yadavaları (Kannada: ಸೇವುಣರು, Marathi: देवगिरीचे यादव) (850–1334), en parlak dönemini Tungabhadra ve Narmada nehirleri arasında bugünkü Maharaştra’da, Kuzey Karnataka ve Madhya Pradesh’in de bazı bölümlerini kapsayan bölgede kurdukları krallıkla yaşayan hanedandır. Kurdukları devletin başkenti Devagiri (bugünkü Maharaştra’daki Devletabat) idi. Başlangıçta Seunalar, Batı Çalukya hakimiyetindeki bazı yerlerde toprak sahibiydi. 12. Yüzyıl ortalarında bağımsızlıklarını ilan ettiler ve II. Singhana döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.

Seuna hanedanının kökeninin Yadavalara dayandığı iddia edilmekte ve bu nedenle Seuna krallarından Devagiri Yadavaları olarak bahsedilmektedir. Hanedanın doğru adı Seuna ya da Sevuna’dır.^[1] Bu hanedandan kalan yazılı kaynaklar ve Hoysala, Kakatiya, Batı Çalukya gibi çağdaş krallıklar onlardan “Seunalar” olarak bahsetmektedirler.^[2] Bu isim büyük olasılıkla bu hanedandan çıkan ikinci hükümdar “Seunachandra”dan esinlenilmiştir.

Akademisyenler Seuna hanedanının kökeni hakkında bölünmüş durumdadırlar.

Seuna hanedanının Kuzey Hindistan’daki Chandravanshi Yadavaları’na (Yaduvanshiler) dayandığına ilişkin teoridir.^[3][4] Hemadri tarafından yazılan Vratakhand’ın 21. mısrası, Seunaların önceleri Mathura dolaylarında yaşadıklarını, daha sonra Dwaraka’ya yerleştiklerini belirtir. Hemadri, onlardan Krishnakulotpanna (efendi Krişna’nın soyundan olanlar) olarak bahseder.^[5] Bazı Seuna yazıtları ise onlardan Dvaravatipuravaradhishvaras (Dwaraka’nın efendileri) olarak söz eder. Günümüzdeki birkaç araştırmacı da Yadavaların Kuzey Hindistan’dan geldiklerini savunmaktadır.^[6]

Prof. George Moraes,^[7] V. K. Rajwade, C. V. Vaidya, Dr. A. S. Altekar, Dr. D. R. Bhandarkar ve J. Duncan M. Derret^[8] gibi akademisyenlere göre, Seuna hükümdarları Marathi dilini kullanan Maratha soyundan geliyordu.^[9] Digambar Balkrishna Mokashi Yadava hanedanını “tarihte oluşturulmuş ilk gerçek Maratha imparatorluğu” olarak belirtir.^[10] C. V. Vaidya ise Yadavaların kesinlikle Maratha Kşatriyaları olduğunu söylemektedir.

Nashik yakınlarındaki Anjaneri’de bulunan bir kaya yazıtındanda anlaşılacağı üzere Yadava ailesinin küçük bir kolunun baş şehri Anjaneri olacak şekilde küçük bir bölgeyi yönettiği anlaşılmaktadır. Bu yazıt, soyu Yadavalara dayanan ve adı Mahasamanta olarak geçen Seunadeva adlı hükümdardan ve bu hükümdarın bir Jain tapınağı yaptırdığından bahseder. Dr. O. P. Varma ve onu destekleyen akademisyenler, Yadavaların Marathi dili konuştuklarını ve onların yönetimde bulundukları dönemin Marathi tarihi için çok önemli bir mihenk taşı oluşturduğunu kaydetmektedir.^[11]

C. M. Kulkarni,^[12] Colin Masica ve Shrinivas Ritti gibi akademisyenler Seuna hükümdarlarının aslen Kannada dili konuşan insanlar olduğuna inanmaktadır. Dil bilimci Colin Masica, onların yazın dilinde esas olarak Sanskritçeyle birlikte Kannada dili kullandığını, ama Müslüman fetihlerinin yaşandığı dönemde Marathi dilinin yazın ve konuşma diline egemen olduğunu belirtmektedir.^[13] Dr. Shrinivas Ritti ise, Seunaların aslen Kannada dili konuşulan bir bölgeden geldiğini, ama Deccan ile yaşanan sürtüşmeler sebebiyle kuzey bölgelere doğru göç ettiklerini tahmin etmektedir.^[14]

Çoğu Seuna hükümdarı “Dhadiyappa”, “Bhillama”, “Rajugi”, Vadugi”, “Vasugi” ve “Kaliya Ballala” gibi Kannada dilindeki ad ve unvanları kullanmıştır. Bazı krallar “Singhana” ve “Mallugi” gibi aynı zamanda Güney Kalachuri hanedanı tarafından kullanılan isimleri kullanılmıştır. Kayıtlar, erken dönem hükümdarlarından biri olan II. Seunachandra’nın Kannadaca bir unvan olan Sellavidega’yı kullandığını göstermektedir. Seunalar diğer soylu Kannada aileleriyle çok yakın akrabalık ilişkileri kurmaya özen göstermişlerdir.^[2] II. Bhillama, Karnataka’da Rashtrakuta soyundan gelen bir aileden Lachchiyavve ile evlenlenmiştir. Vaddiga, Rashtrakutaların başı Dhorappa’nın kızı Vaddiyavve ile evlenmiştir. Vesugi ve III. Bhillama’nın eşleri ise birer Çalukya prensesiydi.

Sayıları beş yüzü aşan yazılı kaynakların dayandırdığına göre, Seuna hanedanı II. Bhillama’yla beraber Karnataka’da kuruldu. Bu kaynakların çoğu Kannada alfabesi ve dili kullanılarak yazılmıştır. Diğerleriyse Kannada dilinde fakat Devanagari alfabesi ile oluşturulmuştur.^[2] Dr. O. P. Varma gibi akademisyenler, Kannada dilinin Marathi ve Sanskritçeyle beraber saray dilini oluşturduğunu söylemektedir.^[11]

Önceleri Seunalar Rashtrakutalara ve sonrasında Batı Çalukya’ya bağlı feodal bir beylikti.^[1] Hanedanın kurucusu Subahu oğlu Dridhaprahara idi. Vratakhanda’ya göre, başkenti Shrinagara’ydı. Ancak o dönemin bazı yazınları başkentin Chandradityapura (şu anki Şandor) olduğuna işaret eder.

Feodal dönemde meydana gelmiş birkaç başlıca olay vardır. Hanedanın başlangıç döneminde Seunachadra Seunadesha bölgesini (bugünkü Khandesh) elinde tutuyordu. Daha sonralarda hükümdar olan bir diğer Seuna hanedanı mensubu II. Bhillama, III. Tailapa’ya Paramara kralı Munja’ya karşı verdiği savaşta destek oldu. II. Seunachandra ise, VI. Vikramaditya’nın tahta çıkmasına yardım etti.

Mallugi oğlu V. Bhillama (1173-1192), hakim olduğu topraklarda mutlak egemenliği sağlayarak Seuna krallığını kurmuştur. 1190 yılında Çalukya başkenti Kalyani’yi ele geçirmiş ve Yadava hanedanının başkenti olacak olan Devagiri’yi kurmuştur.

Seunalar dört bir yandan saldırgan devletlere komşu durumdaydılar. Kuzeyde Paramara Rajputları, doğuda Kakatiya toprakları, güneyde Hoysala İmparatorluğu ve batıda Solanki Rajputlarıyla komşuydular. Bu nedenle V. Bhillama önlem olarak Devagiri’de 183 metre yükseklikte bir tepenin üzerine kale yaptırdı.^[15] Bu tepe üç yerden duvarlar, kuleler ve hendekler tarafından korunuyordu. En dıştaki duvarın çevresi 4,4 kilometre uzunluğa sahipti.

II. Singhana (1200-1247), Yadava hanedanından çıkmış en yüce hükümdar olarak kabul gören kişidir. Hükümdarlığı boyunca ülkesini Narmada’dan Tungabhadra’ya kadar genişletti. Ülke en parlak devrinde güneyde Hoysalalarla, doğuda Kakatiya hanedanıyla, kuzeyde Paramaralar ve Çalukyalarla komşuydu.^[16] Shinghanapur kenti onun tarafından kurulmuştur.

II. Singhana, Edebiyat ve ilimin büyük bir aşığıydı. Ünlü gök bilimcilerden Bhaskaracharya’nın çalışabilmesi için bir rasathane kurdurmuştur.

II. Singhana’nın torunu Ramachandra (ya da Ramadevarava veya Raja Ram), 1271 yılından 1309’a kadar hükümdarlık yapmış bir Seuna mensubudur. 1294 yılında Alaeddin Halaci Devagiri’yi işgal etti. Halaci, Ramachandra’ya yüklü miktarda fidye ödemesi ve ülkesinin haraca bağlanması karşılığında görevini iade etti.^[15] Ancak bu para ödenmedi ve Halaciler bu borcun miktarını arttırarak parayı beklemeye devam etti. 1307’de Halaci, Malik Kafur tarafından komuta edilen bir orduyu Devagiri’ye yolladı. Bunun üzerine Ramachandra Delhi’yi ele geçirdi. Halaci Ramachandra’yı Halacilerin Güney Hindistan’daki Hindu kralları üzerine yapacağı akınlara yardım etmesi koşuluyla yeniden görevine verdi. Bu sayede 1309 yılında Malik Kafur Devagiri üzerinden Kakatiya seferine çıktı.^[1]

Ramachandra’nın halefi III. Singhana, Halaçların kendi ülkesi üzerinde kurduğu egemenliğe karşı çıkarak onlarla mücadeleye girişti. III. Singhana Halacilerle yapılan bir savaşta öldürüldü ve Halaci ordusu Devagiri’yi kuşattı.^[17] Krallık 1317 yılında Halaciler tarafından ortadan kaldırıldı.^[16]

• Dridhaprahara
• Seunachandra 850–874
• Dhadiyappa 874–900
• Bhillama I 900–925
• Vadugi (Vaddiga) 950–974
• Dhadiyappa II 974–975
• Bhillama II 975–1005
• Vesugi I 1005–1020
• Bhillama III 1020–1055
• Vesugi II 1055–1068
• Bhillama III 1068
• Seunachandra II 1068–1085
• Airamadeva 1085–1115
• Singhana I 1115–1145
• Mallugi I 1145–1150
• Amaragangeyya 1150–1160
• Govindaraja 1160
• Amara Mallugi II 1160–1165
• Kaliya Ballala 1165–1173

• Bhillama V 1173–1192
• Jaitugi I 1192–1200
• Singhana II 1200–1247
• Kannara 1247–1261
• Mahadeva 1261–1271
• Amana 1271
• Ramachandra 1271–1312

• Singhana III 1312–1313
• Haripaladeva 1313–1318
• Mallugi III 1318–1334