İçeriğe atla

Ses kartı

Ses arayüzü
Bir Sound Blaster Live! Value kartı, tipik bir (2000 civarı) PCI ses kartıdır.
Bağlandığı yerler biri aracılığıyla:
  • PCI
  • ISA
  • USB
  • IEEE 1394
  • IBM PC Parallel Port
  • PCI-E
  • MCA (nadir)
  • PCMCIA arayüzleri (PC Card, Expresscard)

Hat girişi veya çıkışı biri aracılığıyla:

Mikrofon biri aracılığıyla:

  • Telefon konektörü
  • PIN konektörü
Yaygın üreticilerCreative Labs (ve E-mu Systems bağlı ortaklığı)
Realtek
C-Media
VIA Technologies
ASUS
M-Audio
Turtle Beach
Bir ses kartının görüntüsü

Ses kartı, bilgisayarda analog ve dijital ses işlevlerini yerine getiren elektronik birimdir.

Dahili olarak PCI- veya PCI-Express kart yuvalarına takılan kart türleri olduğu gibi, harici olarak USB bağlantı noktasına bağlanan, PCMCIA yuvalarına takılan ve profesyonel alanlarda kullanılmak üzere Güvenlik duvarı girişine de bağlanabilen versiyonları mevcuttur. Eski ses kartları ISA yuvalarına takılabilirler. Ayrıca anakart üzerinde bütünleşik sunulan ses yongaları da mevcuttur.

Dahili olarak PCI- veya PCI-Express kart yuvalarına takılan kart türleri olduğu gibi, harici olarak USB bağlantı noktasına bağlanan, PCMCIA yuvalarına takılan ve profesyonel alanlarda kullanılmak üzere güvenlik duvarı girişine de bağlanabilen versiyonları mevcuttur. Eski ses kartları ISA yuvalarına takılabilirler. Ayrıca anakart üzerinde bütünleşik sunulan ses yongaları da mevcuttur.

Ses kartının görevleri

  • Ses sinyallerini kaydetmek
  • Ses sinyallerini sentezlemek
  • Ses sinyallerini karıştırmak ve değiştirmek
  • Ses sinyallerini yürütmek

Tarihi

Ses kartları bilgisayar alanında 1989/90'lı yıllarda popülerliğe kavuşmuştur, AdLib ve Soundblaster kartları, konuşmacı adı verilen, sistem içindeki hoparlörün yerine ses işlevlerini üstlenen kartlardır. Daha sonra piyasaya sürülen Roland LAPC-I ile birlikte, bilgisayar büroların dışında oyun amaçlı da kullanılmaya başlanmıştır.

Donanım tabanı

Temelde bir ses kartının görevi A/D çevirici yonga vasıtası ile analog ses sinyali ses kartı girişinden dijitale çevrilir ve dijital ses sinyalleri de ses kartı çıkışında analog ses sinyallerine çevrilir.

İlave özellikler

Bilgisayarın arka çıkışının sınırlı olması ve takılacak cihazlar için bilgisayarın arkasına ulaşmanın zor olması sebepleriyle bazı ses kartlarına ön paneller ilave edilebilir. Bazen de ilave slot kapağı biçiminde giriş çıkış panelleri kullanılır, bu kapaklar ses kartına özel bir kablo ile bağlanırlar. Yine daha fazla giriş sunmak için bazı ses kartı üreticileri özel girişler ve bu girişe takılan daha çok ses giriş-çıkışına sahip kablolar verirler.

Renk Kodları[1]

Ses kartındaki bağlantılar renkler biçiminde bilgisayar sistem dizayn rehberi olarak kodlanmıştır. Bu bağlantılar her jack pozisyonu ile bağlantılı, oklar, çemberler ve ses dalgaları şeklinde sembollere de sahiptir. Bu sembollerin anlamları aşağıda verilmiştir:

RengiFonksiyonuBağlantısıSembolü
  Pembemikrofon audio girişi. 3.5 mm TRS Mikrofon
  Açık maviLine level audio girişi. 3.5 mm TRS Çembere girmiş ok sembolü
  Lime yeşilikulaklık-hoparlör çıkışı 3.5 mm TRS Çemberin bir tarafından çıkıp dalgaya giren ok sembolü
  KahverengiLine level audio çıkışı özel sağdan sola hoparlörler için. 3.5 mm TRS
  SiyahLine level audio çıkışı gelişmiş çevresel hoparlörler için. 3.5 mm TRS
  GümüşSurround yan kanallar için analog line seviyesi ses çıkışı 3.5 mm TRS
  TuruncuLine level audio çıkışı merkezi kanallı hoparlörler ve wooferlar için 3.5 mm TRS
  Altın rengi Oyun portu / müzikal enstrüman dijital arabirimi 15 pin D Çemberin her iki tarafından çıkıp dalgaya giren ok sembolü

Bütünleşik ses kartları

Ses kartları anakarta bütünleşik de olabilirler. Bu tür çözümler daha uygun maliyetli olurlar.

En önemli ses kartı ve ses yongası üreticiler

En önemli profesyonel Ses kartı üreticileri

  • Digidesign
  • MOTU (Mark Of The Unicorn)
  • RME

Kaynakça

  1. ^ "Sound card connections and color codes". CCM (İngilizce). 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anakart</span>

Anakart, modern bir bilgisayar gibi karmaşık bir elektronik sistemin birincil ve en merkezî baskılı devre kartıdır. Apple bilgisayarlardaki muadiline logic board denir ve bazen mobo olarak kısaltılır. Fiziksel yapı olarak anakartlar özel alaşımlı bir blok üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde RAM yuvaları genişleme kartı slotları devreler ve yongalar bulunan kare şeklinde bir plakadır. Bu plaka çalışma sistemini organize eder. Bu organizasyon anakart üzerindeki yonga setleri sayesinde olur.

<span class="mw-page-title-main">Modem</span> cihazların internete girebilmesini sağlayan cihaz

Modem veya çevirge, tanım olarak "Modülator" ve "Demodülator" kelimelerinin birleşiminden üretilmiştir. Modem, bilgisayarların genel ağa bağlantısını sağlayan ve bir bilgisayarı uzak yerlerdeki bilgisayar(lara) bağlayan aygıttır. Modem, verileri ses sinyallerine ses sinyallerini verilere dönüştürerek verileri taşır. Geniş ağ kurmak için mutlaka bulunması gereken ağ elemanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekran kartı</span> bir bilgisayara görüntü veren ve grafikleri işleyen bir CPU türüdür

Ekran kartı, bilgisayarın görüntü vermesini sağlayan birimidir. Ekran kartları harici ISA, VLB, PCI, AGP veya PCI-Express veriyollarını kullanan PC kartları olarak anakart, üzerinde chipset veya CPU içerisinde yerleşik olarak bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek çözünürlüklü televizyon</span>

Yüksek çözünürlüklü televizyon ya da yüksek tanımlamalı televizyon geleneksel TV yayın standartlarından daha yüksek çözünürlük sağlayan bir yayın standardıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar donanımı</span> bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların genel adı

Bilgisayar donanımı, kasa, merkezi işlem birimi (CPU), monitör, fare, klavye, bilgisayar veri depolama, grafik kartı, ses kartı, hoparlörler ve anakart gibi bir bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">TV kartı</span>

TV kartı, ya da tam adıyla televizyon kartı, analog veya dijital olarak kodlanmış, bilgisayarlarda video izlemeye veya aktarmaya olanak sağlayan bilgisayar parçasına verilen ad. Önceleri sadece TV izlemeye yarayan bu parça kendini geliştirerek radyo dinleme, teleteks gibi olanaklar da sunmaya başlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Seri bağlantı noktası</span>

Seri port seri bir bağlantı noktası, seri iletişim, her seferinde içeriye veya dışarıya doğru bir bit bilgi transfer eden fiziksel bir arayüzdür. Kişisel bilgisayarların tarihi boyunca terminaller veya modemler gibi cihazlar ile bilgisayarlar arasındaki veri transferi çoğunlukla seri bağlantı noktaları üzerinden sağlanmıştır. Fare, klavye, diğer çevre birimleri de bu yolla bilgisayara bağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pci-e</span>

PCI Express, resmen PCIe olarak kısaltılmıştır ve kesinlikle PCI-X ile karıştırılmamalıdır. PCI-X, mevcut PCI programlama kavramlarını kullanan bir PCI bağlantı standardıdır fakat bu bağlantıyı full duplex, multi – lane, noktadan noktaya seri fiziksel katman iletişim protokollerini kullanarak çok daha farklı ve süratli bir biçimde gerçekleştirir. PCI Express daha önceleri 3. Jenerasyon I/O için Arapaho veya 3GIO olarak bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">BIOS</span> EPROM adı verilen bir yonga üzerinde ROM Bellek biçiminde yer alan yazılım

BIOS,. EPROM adı verilen bir yonga üzerinde ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtır. Donanımların temel iletişim protokollerini belirler. İşletim sisteminin başlangıç öğelerinin herhangi bir sürücüden yüklenmesini sağlar. İşletim sistemi çalışırken donanım ve işletim sistemi arasındaki ilişkileri düzenler.

<span class="mw-page-title-main">HDMI</span> yüksek kalitede ses ve görüntü verisi aktaran ara birim

Yüksek çözünürlüklü çokluortam arayüzü veya kısaca HDMI, 2003 yılında ses (audio) ve görüntü (video) verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir. HDMI; blu-ray disk çalar, HD-DVD disk çalar, bilgisayar, oyun konsolu, dijital uydu alıcısı gibi cihazları uyumlu ses ve görüntü cihazlarına bağlar. 2006 yılında HDTV, kameralar ve dijital fotoğraf makinelerinde de görülmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dijital ses işleme istasyonu</span>

Digital Audio Workstation (DAW) yani dijital ses işleme istasyonu, elektronik bir sistemde, ses kayıt ve editleme işlemlerinin yapıldığı ortama verilen isimdir. Bu işlemi ses editleme programlarında MIDI ile dijital sesi ilişkilendirip yapmak da mümkündür. Eski tip analog sistemlere göre DAW; kayıt, edit, mix, mastering gibi konular üzerinde çalışan kişilere büyük bir kolaylık ve hız sağlamaktadır. Bant kayıtlarındaki edit hataları, elektromanyetik alandan etkilenerek ortaya çıkan kayıplar gibi problemler yaşatmaz. Ses üzerinde yapılan işlemler pek çok kablo üzerinden geçerek değil virtual processor(sanal işlemci) üzerinden yapılır. Stüdyo gibi çalışma ortamlarında yerden de büyük kazanç sağlayarak pek çok hardware ekipmanları ufak bir kutuya (PC-MAC) sokar. Bu tip çalışma şekline "in the box" adı verilir. Günümüzde pek çok üst düzey ses mühendisi, mastering mühendisi, prodüktör vb. kişiler de tercihini DAW'dan yana kullanmaktadır. Başlıca programlar arasında Pro Tools, Cubase, Ableton Live, Cakewalk Sonar, Logic Pro, Adobe Audition, LMMS, Digital Performer ve Reaper sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">VPX</span>

VPX VMEbus tabanlı sistemlere yeni bir yüksek hızlı konnektör üzerinde anahtarlamalı yapı ağ topolojisi desteği sağlayan bir ANSI standardıdır. Boeing, Curtiss-Wright, Elma Electronic, GE Fanuc Embedded Systems, Hybricon, Kontron, Mercury Computer Systems ve Northrop Grumman gibi önde gelen sanayi kuruluşlarının da içinde bulunduğu VME International Trade Association tarafından öncelikli olarak savunma sanayi uygulamalarındaki gereksinimler gözönünde tutularak tanımlanmıştır. Geliştirilmiş birim standardı ile yüksek performanslı uygulama ve platformlara olanak sağlar. VPX, mevcut 3U ve 6U VME biçim katsayılarını(İngilizce: form factor) muhafaza eder ve mevcut PCI Mezzanine ve XMC Mezzanine kartları destekler, ayrıca VMEbus ile mümkün olan maksimum uyumlulukta tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ses ve video konnektörleri</span> Ses ve video sinyallerinin taşınmasında kullanılan sonlandırma elemanları

Ses ve video konnektörleri analog veya dijital ses ve video sinyallerinin taşınmasında kullanılan sonlandırma elemanlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağ arabirim denetleyicisi</span>

Ağ arabirim denetleyicisi, ağ arabirim kartı, ağ bağdaştırıcısı, LAN bağdaştırıcısı ya da fiziksel ağ arabirimi; bilgisayarlarla ağın iletişim kurmasını sağlayan, ethernet olarak adlandırılan ağa fiziksel olarak bağlanan ağ arabirim kartıdır. Anakart üzerinde bulunan yuvaya yerleştirilerek bilgisayar ağlarında bulunan diğer bilgisayarlarla veri alışverişini sağlamakta kullanılır. Ağda bulunan bu sistemleri birbirinden ayırt etmek için kendilerine özgü olan Mac adreslerini kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yongada sistem</span> Bir entegre devre türü

Yongada sistem bir entegre devre türüdür. Tek başına bir bilgisayarda bulunan bütün parçaları içerebilir. Aynı zamanda analog, sayısal, karışık sinyal ve radyo iletişimi işlevlerini bünyesinde toplayabilir. Yongada sistemlere düşük güçle çalışan mobil elektronikte sıkça rastlanır. En yaygın kullanım alanı gömülü sistemlerdir. Yongada sistemlerin mikrodenetleyicilerden en büyük farkı işlem gücü ve yüksek hafızasıdır. Ayrıca yongada sistemler harici flash depolama, RAM ve çok çeşitli başka elemanlarla aynı anakart üzerinde onları yöneterek çalışabilirken mikrodenetleyicilerde bunun gibi çok parçalı bir yapı yoktur. Daha doğrusu bir gömülü sistem eğer bir mikrodenetleyici ile kurulduysa ROM, RAM gibi bileşenler mutlaka mikrodenetleyicinin içerisinde bulunurken yongada sistemde böyle bir zorunluluk yoktur. Ayrıca yongada sistemlerin gücü son kullanıcıların kullandığı Windows, Macintosh, iOS, Android vb. işletim sistemlerini çalıştırmaya yeterken mikrodenetleyiciler çok daha spesifik alanlarda ve çok kısıtlı ROM ve RAM'ler ile çalışırlar. Nihayetinde mikrodenetleyiciler örneğin bir çamaşır makinesini kontrol ederken yongada sistemler akıllı telefon, tablet ve hatta bilgisayarlara bile can verebilirler.

Kuzey Güney Köprüsü, anakart üzerindeki temel ve bütünleşik arabirimleri yöneten ve bunlar arasındaki veri akışını sağlayan bir çeşit işlemcidir. Bilgisayarlarda kullanılan yonga seti çeşidi, kullanılacak mikroişlemci ve bellek çeşidini de belirler.

<span class="mw-page-title-main">Veri edinimi</span>

Veri edinimi gerçek dünyanın fiziksel koşullarını ölçen ve elde edilen örnekleri bilgisayar tarafından manipüle edilebilen dijital sayısal sonuçlara dönüştüren sinyalleri örneklendirme sürecidir. Veri edinim sistemleri DAS VEYA DAQ ile kısaltılmıştır. Genellikle analog dalga formlarını işlemek için dijital değere dönüştürür.

<span class="mw-page-title-main">Mini-ITX</span> 17ye 17 cmlik anakart

Mini-ITX, VIA Technologies tarafından 2001 yılında geliştirilen, 17 × 17 cm anakarttır. Bunlar yaygın olarak küçük yapılandırılmış bilgisayar sistemlerinde kullanılır. Başlangıçta, fan gürültüsünün sinema deneyimini olumsuz yönde etkileyebileceği, ev sinema sistemi PC sistemlerinde kullanışlı hale getiren düşük güç tüketimi mimarisi ile fansız soğutma için tasarlanmış niş bir üründü. Mini-ITX kartındaki dört montaj deliği, ATX özellikli anakartlarda dört delik ile sıralı ve arka plakanın ve genişleme yuvasının yerleri aynıdır. Mini-ITX panoları bu nedenle, ATX, mikro ATX ve diğer ATX türevleri için tasarlanmış durumlarda sıklıkla kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">USB-C</span> 24 pinli, tamamen geri çevrilebilir bir fiş USB bağlantı düzeni

USB-C ayrıca USB Type-C olarak da bilinen 24 pinli, tamamen geri çevrilebilir bir fiş USB konnektördür. Bu sistem veri ve enerjinin taşınmasına izin verir. Son versiyonlar 2010 yılında sunulan USB 3.0 versiyonu, 29 Ağustos 2019 tarihinde, USB Implementers Forum tarafından sunulan USB4 versiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Arduino Uno</span>

Arduino uno, Atmega328p mikrodenetleyici çipine sahiptir ve Arduino.cc tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir mikrodenetleyici kartıdır. Arduino Uno, diğer devrelere arayüzlenebilen dijital ve analog giriş/çıkış (I/O) pinleri ile donatılmıştır.