Ses heykeli
Ses heykeli, zamana dayalı veya mecralar arası bir sanat biçimi olup, ya heykel nesnesinin bir ses kaynağına sahip olduğu ya da ses kaynağının heykel olarak sergilendiği eserler için kullanılan bir terimdir. Ses heykellerini görsel sanatçılar veya besteciler gibi farklı alanlardan gelen sanatçılar üretebilmektedir.
Ses heykelleri, kendi kendilerine veya bir katılımcının tetiklemesiyle duysal veriler, sesler, melodik ya da ritmik örüntüler üretebilmelerinin yanı sıra plastize edilmiş duysal gönderimleri olan objeler de ses heykeli kapsamında yer alabilirler.[1] Bu bağlamda ses heykelleri, belirli bir ses önermesi üretmek için yapılmış bir çalgının aksine, ana malzemesi ses olan kavramsal arka planına paralel soyut/somut bir hacme sahip tasarımsal yapılardır.[2] Kimi zaman ağaç, kimi zaman metal, kimi zamansa sadece ses üzerinden verilmek istenen kavram aynı zamanda dijital bir ara yüz ile de sunulabilmektedir. Tarihten bazı örnekler olarak antik litofonlar ve eski idiofon örnekleri, eski çanlar ve ziller, 13.yüzyılda Cezerî'nin mekanik müzikli oyuncakları,[3] 18.yüzyılda Filippo Bonanni'nin Il Gabinetto Armonico’sundaki (1722) ses nesneleri/aletleri,[4] 20.yüzyılın başında Luigi Russolo’nun Intonarumori’leri,[5] Marcel Duchamp'ın ses nesnesi çalışmaları,[6] John Cage’in deneysel ses enstrümanları gösterilebilir.[7]
Tarihsel süreçte ses sanatı alanı da, ses heykeli kavramından türemiş ve 20.yüzyıl sanat akımları ile kavramsal boyutlara evrilmiştir.[8] Ses heykelleri, tanımındaki ses odaklı üretimlerin yanısıra, bir sembolik değerler silsilesiyle sesin bir temsiliyetini/parametresini yüklenerek, fiziksel olarak herhangi bir ses çıkarmasa bile ses nesnesi olarak yorumlanabilmektedir.[9] Buna Duchamp’ın À bruit secret (Gizli gürültüyle) adlı çalışması örnek verilebilir.[6]
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ Maral, H. Alper (2010). 21. Yüzyıl Başında, Müziğin Toplumsal Değişim Süreci İçindeki Yerinin Tanımlanması Çabası. İzmir: Ege Üniversitesi.[]
- ^ Turan 2020, s. 151.
- ^ ÇIRAK, Bekir; YÖRÜK, Abdülkadir. "AL-JAZARI". Dergipark. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Filippo, Bonanni. "Bonanni's Gabinetto Armonico". Wikipedia. 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Russolo, Luigi. "Intonarumori". Wikipedia. 28 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Duchamp, Marcel. "With Hidden Noise/A Bruit Secret". 4 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Nyman, Michael. "Experimental music: Cage and beyond" (PDF). Cambridge. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Turan, Özgür (2020). Zaman–Mekân İlişkisi ve Müziğin Plastisitesi Bağlamında Ses Heykelleri Kavramı; Başat Yapıtlar ve Temel Önermeler Üzerinden Yeni Bir Değerlendirme Denemesi (PDF). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi. s. 149. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Turan 2020, s. 150.
,_1913.jpg){kind=link}
,_1913.jpg){kind=link}