İçeriğe atla

Serseng Baraj Gölü

Koordinatlar: 40°10′53.05″K 46°37′1.44″D / 40.1814028°K 46.6170667°D / 40.1814028; 46.6170667
Serseng Baraj Gölü
Harita
Havza
KonumTerter Rayonu, Azerbaycan/Karabağ
Wikimedia Commons

Serseng Baraj Gölü (Azerice:Sərsəng su anbarı) Azerbaycan'ın Karabağ bölgesi'nin Sukovuşan ilçesinde bulunan büyük bir baraj gölüdür. Baraj gölü, Terter Nehri üzerine bir baraj inşa edilerek oluşturulmuştur.[1][2] Baraj gölünün toplam hacmi 575 milyon metreküptür.

Genel bakış

Serseng Baraj Gölü, 1976'da Sovyet yetkilileri tarafından Terter Nehri üzerine inşa edildi.[3] O zamanlar ilçe Ağdere Rayonu'nun bir parçasıydı. Baraj gölünün alanı 142 kilometrekare (55 sq mi)'dir.[1] Baraj gölündeki barajın yüksekliği 125 metre (410 ft)'dir. Baraj gölü, Artsakh veya Azerbaycan'daki tüm barajlar arasında en yüksek baraja sahiptir. Baraj açıldığında Terter, Ağdam, Berde, Goranboy, Yevlah ve Ağcabedi rayonlarındaki 100.000 hektar (250.000 akre) alana sulama suyu sağladı.[4] Serseng Hidroelektrik Santrali 50 megavatlık bir kapasiteye sahiptir.[5]

Kasım 1992'de, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın ortasında, baraj dahil eski Ağdere rayonu bölgesi etkin bir şekilde Ermeni kontrolü altına girdi. Santral, eski de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin elektriğinin %40-60'ını sağlamaktaydı.[6] Yerel makamlar, baraj gölünün uzun vadede büyük bir turizm alanına dönüşmesi yönündeki umutlarını dile getirdiler.[7][8] İkinci Dağlık Karabağ Savaşında Azerbaycan Ordusu Terter rayonuna bağlı Talış ve Sugovuşan köylerini işgalden kurtarsa da baraj gölü 10 Kasım 2020'de imzalanan üçlü ateşkes sonrası Rus barış gücü denetiminde Ermeni kontrolünde kaldı.

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları sonrası baraj 28 Eylül 2023'te Azerbaycan'ın tam kontrolüne geçti. 15 Ekim 2023'te Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, cumhurbaşkanlığının 20. yıldönümü şerefine baraj gölünde Azerbaycan bayrağını göndere çekti.[9]

Çevresel endişeler

Azerbaycan, Serseng Baraj Gölü'nün yetersiz bakım nedeniyle Karabağ ovalarında yaşayan ve Azerbaycan'ın kontrolü altında kalan yaklaşık 400.000 kişi için tehdit oluşturduğunu ileri sürmüştür.[10] Ülke, su tahliyesinin neden olabileceği potansiyel zararı en aza indirmek için önlemler almıştır.[11] Buna ek olarak, baraj gölünün Ermenistan tarafınca sömürülmesi, Terter Rayonu'ndaki yedi Azerbaycan köyünden çiftçileri düzenli olarak suya erişimden mahrum bıraktı.[12]

2014 yılında, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin (PACE) Bosnalı üyesi Milica Marković, barajın düzenli bakımının yapılmamasından kaynaklanan çevresel risklerin yanı sıra sınır bölgelerinin maruz kaldığı risklere dair olasılıkları özetlediği bir rapor hazırladı. Azerbaycan, yoğun tarım, endüstriyel faaliyetler, iklim değişikliği ve tüketici alışkanlıklarının yanı sıra Dağlık Karabağ yetkililerinin politika hataları nedeniyle sudan mahrum bırakılıyordu.[13] 26 Ocak 2016'da, PACE (hem Ermenistan hem de Azerbaycan'ın üye olduğu) 2085 sayılı Kararı kabul ederek "Ermenistan'ın Dağlık Karabağ ve Azerbaycan'ın diğer komşu bölgelerini işgal etmesi, Aşağı Karabağ Vadisi'nde yaşayan Azerbaycan vatandaşları için benzer insani ve çevresel sorunlar yaratıyor" dedi ve bağımsız mühendislerin yerinde bir araştırma gerçekleştirmesine izin vermek için Ermeni silahlı kuvvetlerinin bölgeden derhal geri çekilmesini istedi. Meclis ayrıca, Ermeni tarafının su kaynaklarını siyasi etki aracı veya çatışmanın taraflarından yalnızca birinin yararına olacak bir baskı aracı olarak kullanmayı bırakmasını tavsiye etti.[14]

Haziran 2016'da Beyaz Saray, Dağlık Karabağ'ın durumu ve Serseng Baraj Gölü'nün meydana getirdiği tehlikelerle ilgili 330.000'den fazla kişi tarafından imzalanan bir dilekçeye resmen yanıt verdi.[15] Yanıtta, Obama yönetimi 2085 sayılı PACE Kararı'na verdiği desteği dile getirdi ve baraj gölündeki su yönetimi ve baraj denetimlerini tartışmak üzere teknik uzmanlar arasında yapılacak bir toplantıyı memnuniyetle karşılayacağını söyledi.[16]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ministry of Ecology of Azerbaijan: Su anbarları". 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  2. ^ Geographical names supplied by National Geospatial-Intelligence Agency: Sərsəng Su Anbarı, Azerbaijan 30 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 25 October 2010
  3. ^ Mehmet Fatih Oztarsu, Disputed Water, Region Plus, http://www.regionplus.az/en/articles/view/1696 20 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MELİORASİYA VƏ SU TƏSƏRRÜFATI AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ: SU ANBARLARI". 19 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  5. ^ "IPO Investment Memorandum" (PDF). Armenbrok CJSC. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. 
  6. ^ Mediamax (3 Mart 2009). ""Artsakh Hydroelectric Power Plant" realizes the first IPO in Armenia". Banks.am. 5 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2011. 
  7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Azg isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  8. ^ Arpi Harutyunyan (27 Ekim 2006). "More than War: Tourism business building to show another side of Karabakh". ArmeniaNow. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. 
  9. ^ "Hankendi'ye Azerbaycan bayrağı". NTV. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  10. ^ Tereza Pultarova. Azerbaijan Sarsang Reservoir dam threatens to burst 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Engineering and Technology Magazine. 11 June 2013.
  11. ^ Azerbaijan ends building a dam to protect against damage from Sarsang reservoir water evacuation by Armenian invaders 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Azerbaijan Business Centre. 16 August 2016.
  12. ^ Массовая акция протеста в Тертере 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Haqqin.az. 13 August 2013.
  13. ^ Milica Marković. Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water 9 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. PACE Committee on Social Affairs, Health and Sustainable Development.
  14. ^ PACE Resolution 2085 (2016). Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 26 January 2016.
  15. ^ L'Azerbaïdjan souligne l'importance de la pétition lancée sur le site de la Maison Blanche 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. TRT. 31 May 2016.
  16. ^ Marianna Mkrtchyan. White House officially replies to Azerbaijani petition on Nagorno-Karabakh and Sarsang dam 9 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Arminfo. 13 June 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cebrayıl (rayon)</span>

Cebrayıl Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölüm. İdari merkezi Cebrayıl şehridir. 4 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Ermeni işgalinden kurtarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mardakert Rayonu</span> Dağlık Karabağ Özerk Oblastına bağlı eski rayon

Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'ın vize politikası</span>

Azerbaycan hükümeti, belirli ülkelerin vatandaşlarına, belirli bir süre için vize almak zorunda kalmadan, umumi Azerbaycan pasaportu ile turizm veya iş amaçlı Azerbaycan ziyareti ve diplomatik ve hizmet pasaportu ile resmî amaçlı Azerbaycan ziyareti için giriş izni verir. Diğer ülkelerin vatandaşları, Azerbaycan Cumhuriyeti büyükelçiliklerinden veya konsolosluklarından, Azerbaycan'a seyahat etmeden önce vize almak zorundadır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

Azerbaycan'daki elektrik santrallerin listesi

<span class="mw-page-title-main">Terter Nehri</span> Azerbaycanda nehir

Terter Nehri, Azerbaycan'ın batısında bulunan bir nehirdir. Nehir, Kura Nehri'nin bir kolu olup Kelbecer'den başlayarak Kura Nehri ile birleşmektedir. Nehir üzerinde Serseng Barajı ve Sugovuşan Barajı kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Ağ Göl</span>

Ağ Göl ya da Ağgöl, Azerbaycan'ın güneydoğu kesiminin Kur-Araz Ovası, Ağcabedi ve İmişli rayonlarında yer alan büyük bir tuz göldür. Azerbaycan'ın en büyük ikinci gölü ve ülkenin yaklaşık 450 gölünden biridir. Akgöl, Kafkasya'nın yanı sıra Azerbaycan'ın da en önemli habitatlarından biri olarak kabul edilir. Ağ Göl Milli Parkı içerisinde yer alan sulak alan sisteminin bir parçası olup, özellikle Ağ Göl'de mola veren ve üreyen tüm dünyada nesli tükenmekte olan türler için göçmen kuşlar için önemli bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Mingeçevir Baraj Gölü</span> Azerbaycanda bir baraj gölü

Mingeçevir Baraj Gölü, Azerbaycan'ın kuzeybatısında yer alan bir baraj gölüdür. Kura Nehri üzerinde Mingeçevir Barajı'nın inşa edilmesiyle oluşmuştur. Kafkasya'daki en büyük baraj gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Murovdağ</span> Azerbaycanda bir sıradağ

Murovdağ, Azerbaycan'da bulunan bir sıradağdır.

2010 Çaylı çatışmaları ya da Mardakert çatışmaları, Dağlık Karabağ Savaşı ateşkesinin bir dizi ihlaliydi. Azerbaycan'ı ve tanınmayan ancak de facto bağımsız Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin etnik Ermeni askerî güçlerini ayıran temas hattının ötesinde gerçekleşti. Her iki taraf da diğerini ateşkes rejimini ihlal etmekle suçladı. Bunlar, 1994'ten beri yürürlükte olan ateşkesin iki yıldaki en kötü ihlalleriydi ve Mart 2008'deki Mardakert çarpışmalarından bu yana Ermeni güçlerinin en ağır kayıpları yaşadığı süreç oldu.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.

Yenikent Baraj Gölü, kuzeybatı Azerbaycan'daki Şemkir Rayonu'nda yer alan büyük bir baraj gölüdür. Mingeçevir ve Şemkir baraj göllerinden sonra Kafkasya'nın üçüncü büyük baraj gölüdür.

Azerbaycan'daki Ermeniler, Azerbaycan devletinde ve onun selefi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda yaşamış Ermenilerdir. İstatistiklere göre, 1988'de Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın patlak vermesinden önce Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 500.000 Ermeni yaşıyordu. Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının bir sonucu olan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na giden olaylarda Ermenistan Azerileri gibi Ermeni-Azerbaycanlıların çoğu da cumhuriyetten kaçmak zorunda kaldı. Sumgayıt, Gence ve Bakü'de Ermeni nüfusuna yönelik vahşetlerin yaşandığı bildirildi. Bugün Azerbaycan'daki Ermenilerin büyük çoğunluğu, 1991 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adı altında tek taraflı bağımsızlık eylemini ilan eden dağlık Karabağ bölgesi tarafından kontrol edilen topraklarda yaşamaktadır. Ermenistan dahil herhangi bir ülke tarafından tanınmaktadır.

Madagiz Savaşı olarak da bilinen Madagiz Taarruzu, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında ortaya çıkan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Ermenistan müttefiklerine karşı Azerbaycan birlikleri tarafından başlatılan savaştır. 28 Eylül tarihinde Azerbaycan birliklerinin, Terter şehirinin Talış Köyü çevresinden hareketle Ermeni cephelerine doğru ilerlemesi ile başladı. Savaş 3 Ekim tarihine kadar, Azerbaycan birlikleri tarafından Madagiz kasabasının ele geçirilmesine kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin 2085 Sayılı Kararı</span>

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin (PACE) 2085 Sayılı Kararı — AKPM tarafından 26 Ocak 2016'da Azerbaycan'ın ön cephe bölgelerinde yaşayanların kasıtlı olarak sudan mahrum bırakılmasına ilişkin bir karar. Belge, uluslararası nehirlerin sularının kullanımına ilişkin 1966 Helsinki(en) ve 2004 Berlin Yönetmeliklerine(en) atıfta bulunarak, su kullanma hakkının önemini ve devletlerin bu hakkı sağlama yükümlülüğünü vurguluyor. Kararda ayrıca AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlarının 20 Mayıs 2014 tarihli açıklamasına da yer veriliyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.