| Serpme börek | |
|---|---|
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Tipi | börek |
Serpme börek, bir çeşit börektir.
Fıtır börek olarak da bilinir. Antalya Serpme Böreği 26.04.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[1]
Börek, yufkanın yuvarlama, doldurma ve/veya katlama işlemleri ile hazırlanan, yapımında yaygın olarak beyaz peynir, ıspanak, kıyma, patates gibi çok değişik iç harcı kullanılan, katmanlanmış lezzetli hamur işi. Bazı yörelerde yufkasız olarak yapılan bazı yemeklere de börek denilmektedir. Örnek Afyon patlıcan böreği verilebilir. Börekler yemek menülerinde "ara sıcaklar" kategorisinde yer alır. Börek, açlığı giderme amacıyla tüketilir veya çeşitli sosyal etkinliklerde ikram edilir. İç harcına ve pişirme yöntemine göre çok fazla çeşitlilik gösterir.
Bükme, Anadolu'da yörelere göre isimlendirmesi farklılık gösteren hamur işi börektir. Örneğin; Denizli, Uşak gibi illerde "Bütme" olarak adlandırılır. Anadolu'nun pek çok yerinde tüketilir.
Su böreği, Türk mutfağında bir tepsi böreği çeşididir. Haşlanmış yufka katmanları arasına su böreğinin çeşidine göre kıyma veya beyaz peynir harcı serpiştirilip en üstü yumurtalanmış bir şekilde fırınlanarak yapılır.
Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.
Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır.Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır.Zuraced ve chudu çeşidi Osmanlı mutfağında ve Dağistan mutfağında yapılmaktadır. Kırım Tatar mutfağında cantık çeşidi yapılmaktadır.
Kol böreği, Türk mutfağına özgü bir tepsi böreği çeşididir. Peynirli, kıymalı, ıspanaklı, patatesli çeşitleri vardır. Hazır yufka kullanıldığı gibi, elle açılan yufka da kullanılır. Bosna-Hersek'in milli yemeklerindendir. Kırım'da kıymalı yapılan çeşidine sarburma denir. "Sarmak" ve "burmak" kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur.
Tepsi Böreği veya Sini Böreği tepsi veya sinide yapılan bir börek çeşididir.Rumeli mutfağında sini börekleri ve pidelerinin pek çoğu yöresel söyleyişle “pita-pite” diye tanımlanır. Pişirilmesi sırasında iki farklı yöntem göze çarpar. Ya börek siniye yerleştirildikten sonra fırınlamak; ya da bir ocak üzerinde altı kızarınca üst kısmını ters yüz ederek pişirilmesi şeklinde hazırlanır. Eskiden el açması yufka ile yapılırken günümüzde hazır yufka ile de hazırlanmaktadır.
Tandır böreği, bir çeşit börektir.
Kalburabastı, adını hamuru bir kalbura ya da kevgire bastırıldığı için almıştır. Şerbetli bir tatlıdır. Hamur için malzeme olarak margarin, un, yoğurt, sıvı yağ, yumurta, kabartma tozu, ceviz içi kullanılır. Şerbeti için toz şeker, su, limon suyu kullanılır. Yunanistan'da yapılan melomakarono tatlısı kalburabastının ballı ve karanfilli çeşididir. Abhaz mutfağında benzer tatlı hurmitadır.
Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.
Ispanaklı Selanik böreği, bir çeşit ıspanaklı tepsi böreğidir. Atatürk çocukluğunda annesi Zübeyde Hanım'ın yaptığı Selanik'in ıspanaklı böreğini çok severdi.
Kenarlı börek veya Kıyılı Pide sini veya tepsi böreği çeşididir. Kırklareli geleneksel mutfağında yer alır. Benzer börekler ; Lahana pitesi, Zennik, Hıdırellez pidesidir.
Zennik veya Zelnik, sini veya tepsi böreği çeşididir. Tekirdağ geleneksel mutfağında yer alır.
Hıdırellez pidesi veya Süt Pidesi sini veya tepsi böreği çeşididir. Kırklareli geleneksel mutfağında yer alır. Benzer börekler ; Lahana pitesi, Zennik, Kenarlı börek dir. Hıdırellez ritüelleri arasında bu karakteristik pidenin özel bir yeri bulunur. Aynı bayram sofrasına oturur gibi, hıdırelleze bu pide yenmeden girilmez.
Puf böreği yağda kızartılarak yapılan bir çeşit börektir. Puf böreğine bazı yörelerde el böreği de denir. Trakya mutfağında da yapılmaktadır.Kızgın yağda pişmesi, böreğin kapatılış formu ile bazen yöre mutfağındaki yarımca(çiğ börek) tarifi ile karıştırılır. Oysa iç harcıyla olduğu kadar hamurun karbonat ile tutulması ve farklı kapatılış formları ile de yarımca tarifinden ayrılır.
Afyon patlıcan böreği, bir çeşit kebaptır. Börek olarak adlandırılsa da börek değildir. Afyon Patlıcan Böreği; kızartıldıktan sonra doğranan patlıcanların yumurta, kıyma, maydanoz ve baharatlar ile karıştırılıp üzerine yeşilbiber ve dilimlenmiş domates koyulduktan sonra pişirilmesi suretiyle yapılır.
Börek çorbası, bir çeşit mantıdır.
Tatlı börek bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya benzer. Baklavalık yufka yerine kuru yufka ekmeği kullanılır. Bartın Tatlı Böreği 17.08.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kapak böreği börek çeşididir. Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesinde yapılmaktadır. Osmanlı mutfağında yapılmaktadır.
Süt böreği, bir çeşit börektir.