Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.
Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.
Küçük Ayasofya Camii, İstanbul'un Küçük Ayasofya Mahallesi'ndeki cami. Bizans İmparatoru I. Justinianus ve karısı Theodora tarafından 527-536 yılları arasında Aya Sergios ve Bakhos Kilisesi adıyla yaptırılan kilise, 1497'de II. Beyazıt dönemi Darüssaade ağası Hüseyin Ağa tarafından camiye çevrilmiştir.
II. Konstans yahut "Sakallı(Pogonatos) Konstantine", 641 ile 668 arasında Bizans imparatoru olmuştur. 642'de Konsül olup tarihte Roma Konsülü unvanı verilen son Bizans imparatordur. Vaftiz ismi Herakleios idi ve imparatorluk yaparken resmî ismi Konstantinos idi. Konstans ismi bu imparatora verilen indirgen bir lakaptır. Bizans tarih yazmalarında bu lakap isim olarak kullanılmış ve modern tarihçiler tarafından da bu lakap isim olarak kabul edilmiştir.
Konstantinopolis'in Birinci Arap Kuşatması 674 ila 678 yılları arasındaki Bizans-Arap Savaşları'nın büyük bir çatışması olup, Konstantinopolis'in savunmasının sınandığı sayısız kuşatmalardan biriydi. Savaş, Bizans İmparatorluğu ile Emeviler arasında cereyan etti. Muaviye, Emevi hükümdarı olarak ortaya çıkmıştı ve Şam'ı başkent yaparak; stratejik hedef olarak Bizans İmparatorluğu'nun ortadan kaldırılmasını açıkça ilan etmişti. Bu nedenle 668'de Muaviye, oğlu Yezid komutasında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na sefere göndermişti. Yezid ve ordusu, bütün Anadolu'yu katederek Kalkedon'a (Kadıköy) kadar ilerlemişti. Anadolu'da önemli bir Bizans kalesi olan Amorium şehri, bu sefer sonunda Araplar'ın eline geçmişti. Fakat Kalkedon'da, Konstantinopolis'in karadan ele geçirmenin imkansız olduğu anlaşıldı.
Dasin Muharebesi, 634 yılı Şubat ayında Râşidîn Halifeliği kuvvetleri ile Bizans kuvvetleri arasındaki Bizans-Arap Savaşları döneminin küçük bir muharebesidir. Muharebe Müslümanların kesin zaferiyle sonuçlanmıştır.
III. Mihail, 842- 867 döneminde Amorian (Phrygian) hanedanının üçüncü ve son üyesi olarak Bizans imparatoru olmuştur. Sonradan gelen ve saltanatı gasp eden Makedon Hanedanı taraflısı ve daha önceki hanedanı kötüleme amacındaki tarihçiler tarafından "Sarhoş" lakabı verilmiştir. Fakat günümüzdeki modern tarihçilerin araştırmaları, saltanatı sırasında olan gelişmelerin 9. yüzyılda ortaya çıkan Bizans'ın yeniden güçlenmesine katkılarının hayati rolünü açıkça ortaya çıkarmıştır ve III. Mihail'in isminin ve ününün çok daha pozitif görülmesine neden olmuştur.
Theofilos, 2 Ekim 829-20 Ocak 842 arasında Bizans imparatoru olmuştur. Frigya Hanedanı imparatorlarından ikincisi idi.
Güney İtalya'nın Normanlar tarafından fethi, 11. ve 12. yüzyıllarda güney İtalya bölgesindeki çok sayıda muharebe ve farklı Norman asıllı siyasi aktör tarafından gerçekleştirilen fetih dönemini anlatır. İlerleyen dönemlerde Sicilya Krallığı olarak birleşecek özneler ilk başlarda dağınık olarak bölgede hüküm sürecektir. Krallık, Sicilya Adası ve Güney İtalya'nın yanı sıra Malta ve Kuzey Afrika'da da topraklar elde edecektir.
IV. Pandulf üç ayrı dönem Capua Prensi.
Girit Emirliği, 820'lerin sonlarından 961 yılında Bizanslıların geri almasına kadar devam etmiş Akdeniz adası Girit'te kurulu Müslüman devleti. Abbasiler'in egemenliğini tanımasına ve Mısır Tolunoğulları ile yakın bağları olmasına rağmen de facto bağımsız bir devletti.
Papa III. Sergius, 29 Ocak 904'ten 911'de ölümüne kadar Papa idi. Orta İtalya'da feodalizm, şiddet ve rahatsızlık döneminde Papa'ydı. Sergius III, iki tane öncünün öldürülmesini emretti. Gayri meşru bir oğlu olduğu iddia edilen tek Papa'ydı. Papalığı, "kasvetli ve utanç verici" olarak tanımlanmıştır. Bazı kaynaklar da "etkili ve acımasız" bir papalık yaptığını söyler. Sergius, Roma soylularına aitti ve Benedictus adlı bir adamın oğluydu. Papa Formosus'un güçlü rakibi olmuştur ancak partisi çok başarılı değildi ve destekçilerinin yazdığı mektuplar ya da diğer belgeler olmasaydı o zamana kadar kapanırdı. Bu nedenle, Sergius hakkında bildiğimiz bilgilerin çoğu düşmanlarından geliyor. Bu düşmanlardan birinin görevi, Formosus'un Sergius'u Caere'nin piskopos'a çevirmesiyle, Roma'nın piskoposluğuna girme kabiliyetini düşürmesiydi. Ancak Formosus'un ölümünden sonra 898 yılında istifa etti. Seçilemediğinde Alberik'e, Spoleto Kontu'na emekliye ayrıldı.
Müslümanların Mısır'ı fethi veya Arapların Mısır'i fethi, Mısır'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Mısır ve Libya Râşidîn Halifeliği'ne geçti.
Müslümanların Mağrip'i fethi MS 632'de Muhammed Peygamber'in ölümününden sonra Kuzey Afrika'nın Bizans kontrolündeki topraklarında Arap Müslüman fethi yüzyılının sürdürülmesidir. Üç aşamalı seride, Mağrip'in fethi 647'de başlamış ve 709'da Bizans İmparatorluğu son kalmış olan kaleleri o zamanki Emevî Hilafeti'ne bırakarak sonuçlanmıştır.
İtalya Katepanlığı Ana kara İtalyan'nın Monte Gargano'dan Salerno Körfezi'ne çizilen bir hattın güneyinde kalan toprakları içeren Bizans İmparatorluğu eyaletidir. Amalfi ve Napoli bu hattın kuzeyinde olmalarına rağmen, katepanlık üzerinden Konstantinopolis'e bağlılıklarını sürdürdüler. Modern İtalya'nın Capitanata bölgesi ismini Catepanate'dan almıştır.
İznik Kuşatması (727), Emevîler'in Bizans şehri İznik'i ele geçirme girişimidir. Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'i 717-718 Kuşatması'nda ele geçiremeyen Emevîler, bu tarihten itibaren Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'da bulunan topraklarına bir dizi akın düzenlediler.
Nikiû Muharebesi, 646 yılının Mayıs ayında Mısır'da General Amr bin Âs komutasındaki Arap Müslüman birlikleri ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir savaştı.
Dimyat'ın Yağmalanması, 22-24 Mayıs 853'te Nil Deltası'ndaki liman kenti Dimyat'a Bizans donanması tarafından yapılan başarılı bir baskındır. O sırada garnizonu bulunmayan şehir yağmalandı. Hem çok sayıda esir verdi, hem de Girit Emirliği'ne yönelik büyük miktarlarda silah ve malzeme de elde edildi. Sonraki yıllarda tekrarlanan Bizans saldırısı, Abbasi makamlarını şaşkına uğrattı ve kıyıları yeniden düzenlemek ve yerel filoyu güçlendirmek için acil önlemler alınarak, Tolunoğulları ve Fatımiler dönemlerinde doruğa çıkan Mısır donanmasının canlanmasına başlandı.
Lalakaon Muharebesi veya Poson veya Porson, Bizans İmparatorluğu ile Paphlagonia'da işgalci bir Arap ordusu arasında 863'te yapıldı. Bizans ordusuna İmparator III. Mihail'in dayısı Petronas önderlik ediyordu, ancak Arap kaynaklar da İmparator Mihail'in varlığından söz ediyor. Araplara Melitene (Malatya) emiri Ömer bin Abdullah önderlik ediyordu.
Karbeas, ayrıca Karbaias (Καρβαίας), 843'teki Paulicianlara karşı yapılan pogromlarını takiben Bizans ordusundaki hizmetini bırakıp Arapların yanına giden Paulician bir liderdi. Melitene emiri Ömer bin Abdullah'ın yardımıyla 863'te ölümüne kadar hüküm sürdüğü Paulician Tephrike Prensliği'ni kurdu. Bu dönemde Ömer ile birlikte Bizans İmparatorluğu'na yönelik çeşitli akınlara katıldı.