İçeriğe atla

Sergi Cikia

Sergi Cikia
სერგი ჯიქია
Doğum20 Ekim 1898
Onogia, Samegrelo-Zemo Svaneti, Gürcistan
Ölüm6 Aralık 1993 (95 yaşında)
MilliyetGürcü
VatandaşlıkRus İmparatorluğu
Sovyetler Birliği
Gürcistan
Mezun olduğu okul(lar)Tiflis Üniversitesi
MeslekDilbilimci
ÖdüllerKızıl Bayrak İşçi Nişanı Kızıl Bayrak İşçi Nişanı
Lenin Nişanı
İvane Cavahişvili Madalyası

Sergi Cikia (20 Ekim 1898, Onoğia köyü, Martvili[1] - 6 Aralık 1993), Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu.[2] 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.

Hayatı

Cikia Tiflis Üniversitesi dilbilim bölümünde mezun oldu. 1927'de Türkoloji uzmanı olmak için Türkiye'ye geldi ve İstanbul Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde 2 yıl öğrenim gördü. Üniversitede Fuat Köprülü, Ali Ekrem, Hulûsi Bey ve Orhan Şaik Gökyay gibi hocalardan ders aldı. İstanbul'daki arşivlerde Türk dili ve tarihsel kaynaklar üzerinde çalıştı.[3] Türkçe üzerine yaptığı çalışmalara 1929-1936 yılları arasında Rusya'daki Türkoloji çevrelerinde devam etti. 1936'da Tiflis Üniversitesi Doğu Dilleri Bölümü başkanı seçilen Cikia, üniversitede Türkoloji dersleri veren ilk akademisyen oldu. 1945-1953 yılları arasında Tiflis Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi'nin ilk dekanlığını yaptı. 1960'ta öldüğü tarihe kadar George Tsereteli Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nün Türkoloji bölümü başkanlığını icra etti.

Çalışmaları

Sergi Cikia, Türk filolojisi, Türk dillerinin diyalektolojisi, Türk dili tarihi, Türkçe tarihi kaynaklar, Türkçe-Gürcüce ilişkileri ve Türkçenin Doğu Anadolu ve Azerbaycan lehçeleri üzerine çalışmalarda bulundu. Evliya Çelebi'nin Seyahatnâme'sindeki Gürcüce, Megrelce ve Lazca metinleri inceledi.[4] 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'ı Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri adıyla özgün metin, Gürcüce çeviri, inceleme ve açıklamalarla yayımladı.[5] Ayrıca Lazca-Türkçe ilişkilerini inceledi. Azerbaycan'daki okullar için Gürcüce ders kitapları derleyen Cikia, Gürcüce-Türkçe sözlükler hazırladı. Cikia, Gürcistan ve Sankt-Peterburg'da yayımlanan Türkçe okuma parçalarının yazarıdır.

Mirası

Tiflis'teki bir cadde Sergi Cikia'nın ardından isimlendirilmiştir. Sergi Cikia'nın hayatını anlatan Gürcü Türkolojisinin Kurucusu : Sergi Cikia isimli kitap, İa Duduçava tarafından yazılmış ve İlyas Üstüner tarafından Türkçeye çevrilmiştir.[6]

Kaynakça

  • Jangidze V., Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi, 11. Cilt, Tiflis, 1987. - s. 568.
  1. ^ ""Sergi Cikia" (Gürcüce), Biyografi Sözlüğü - Gürcistan Parlamentosu Ululsak Kütüphanesi". 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021. 
  2. ^ Milletlerarası münasebetler Türk yıllığı. Dış Münasebetler Enstitüsü, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi. 1994. s. 168. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  3. ^ Dil dergisi. Ankara Üniversitesi TÖMER. 1997. s. 82. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  4. ^ Türk dili: dil ve edebiyat dergisi, 625-630. sayılar. Türk Dil Kurumu. 2004. s. 540. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  5. ^ XIV. Türk Tarih Kongresi: Ankara, 9-13 Eylül 2002 : kongreye sunulan bildiriler, 3. cilt. Türk Tarih Kurumu. 2005. ISBN 9751618363. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 
  6. ^ "Gürcü Türkolojisinin Kurucusu : Sergi Cikia". kirmizikedi.com. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahılkelek Sancağı</span>

Ahılkelek Sancağı, Ahalkalak livası ya da Ahalkalak sancağı olarak da bilinir, Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklarda kurduğu Gürcistan Vilayeti veya Çıldır Eyaleti’nin livalarından biridir. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre sekiz livadan (sancak) oluşan Gürcistan Vilayeti’nin diğer livaları Hertvis, Ahasihe, Çıldır, Poshov, Bedre, Ardahan-i Büzürg ve Penek’ti.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Halûk Akalın</span>

Şükrü Halûk Akalın,, 15 Nisan 2001 - 12 Ocak 2012 tarihleri arasında Türk Dil Kurumu Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Kurumda düzenlenen basın toplantısında, görevinden kendi isteği ile ayrıldığını belirten Akalın, Hacettepe Üniversitesi'ndeki asli görevine geri dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Akçıl, Çıldır</span> Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köy

Akçıl, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Geçköy, Hanak</span>

Geçköy, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kaleönü, Posof</span>

Kaleönü, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ahıska</span> Gürcistan şehri

Ahıska, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinin ve Ahıska Belediyesi’in idari merkezi bir kenttir. Tarihsel bir bölge olan Samtshe’nin de merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Sarıyamaç, Ardahan</span> Ardahan köyü

Sarıyamaç , Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kartalpınar, Ardahan</span> Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köy

Kartalpınar, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Tepeler</span>

Tepeler, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan</span> Osmanlı İmparatorluğundaki bir tahrir defteri

Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan, Osmanlı Devleti tarafından 1595 yılında, hazine gelirlerini tespit etmek amacıyla, Gürcistan’dan ele geçirilmiş toprakların tahririyle oluşturulmuş mufassal defterdir. Tahrir defteri, Osmanlıların ele geçirdiği Samtshe-Saatabago topraklarının 16. yüzyılın son çeyreğindeki toplumsal ve ekonomik, siyasal tarih ve tarihsel coğrafya konularında araştırma yapanlar için eşsiz bir kaynaktır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Vilayeti</span>

Gürcistan Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklara erken dönemde yaptığı tahrirlerde verdiği isimdir. Nitekim Osmanlı Devleti'nin Gürcülerden ele geçirdiği topraklar 1574 ve 1595 tarihli tahrir defterlerinde "Gürcistan Vilayeti'nin mufassal defteri" anlamında Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan kayda geçirilmiştir. Bununla birlikte tahrir defterlerinin tutulduğu dönemden önce Gürcülerden ele geçirilen veya Osmanlı Devleti'nin sınrındaki Gürcü topraklarına da "Gürcistan Vilayeti" dendiği İbrahim Peçevi'nin tarihinden de anlaşılmaktadır. Sonraki dönemde Gürcistan Vilayeti yerine Çıldır Eyaleti adı kullanılmıştır. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar uzun tarih dilimi boyunca "Osmanlı Gürcistanı", "Türk Gürcistanı", "Müslüman Gürcistan" şeklinde de adlandırılmıştır.

Adigeni, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir kasabadır. Ahaltsihe Havzası’nda, Kvabliani Deresi’nin kıyısında, Ahaltsihe-Batum kara yolu üzerinde yer alır. Ahaltishe kentine 32 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">İoseb Kipşidze</span>

İoseb Aleksis Kipşidze, Gürcü dilbilimci ve filolog. Tiflis Üniversitesi Yönetim Kurulu Akademik Sekreteri ve üniversitedeki ilk dilbilim profesörüydü. 1918-1919 yılları arasında üniversitenin Gürcüce bölümünün başkanlığını yapmıştır.

İoseb Bartlomes Megrelidze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filologdur.

Varlam Topuria, Gürcü dilbilimci. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi (1944) üyesiydi.

Akaki Uruşadze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filolog.

<span class="mw-page-title-main">Bedre (liva)</span>

Bedre, Osmanlı idaresi tarafından 1595 tarihli mufassal defterde Gürcistan Vilayeti olarak kaydedilmiş olan Çıldır Eyaleti'nin bir livasıdır. Bedre livası ya da Liva-i Bedre olarak da bilinen Bedre, Gürcülerden ele geçirildiği için Gürcistan Vilayeti olarak kaydedilmiş olan eyaletin sekiz livasından biriydi ve bugünkü Borcomi vadisini kapsıyordu.

Natela Kutelia, Gürcü dilbilimci, öğretmen ve politikacı. 2 monografi, 3 kitap ve çok sayıda bilimsel makalenin yazarıdır.

Agara, Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Deniz seviyesinden 955 metre yükseklikte, Kura Nehri’nin sol kıyısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Tandilava</span>

Ali Tandilava, Lazlar ve Lazca ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Laz tarihçi ve filolog. En kapsamlı Lazca-Gürcüce sözlüğün yazarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.