İçeriğe atla

Sergey Pürbü

Sergey Bakizovoğlu Pürbü
Doğum7 Eylül 1913
Beezi bölgesi (şimdiki Ulug-Hem ili) Tandı Tıva
Ölüm27 Aralık 1975
MeslekYazar, şair, tiyatro yazarı, nesir ustası, çevirmen
MilliyetTıva Türk'ü

Sergey Pürbü (tüm adı: Sergey Bakizoğlu Pürbü) (Tıva Türkçesi: Сергей Бакизович Пюрбю) (7 Eylül 1913 - 27 Aralık 1975) Tandı Tıvanın Beezi bölgesi (şimdiki Ulug-Hem ili) Ejim (Tuvaca:Эъжим) beldesinin Odurug-Aksı'da doğmuştur. Tıvalı şair, oyun yazarı, nesirci, nazımcı,[1] tercüman. Ulus'un yazarı, milliyetçi-Turancı yazar. Tıva Arat Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin ilk başkanı. Tıva edebiyat araştırmacısı.[2]

Yaşamı

1 Eylül 1913 yılında Tandı Tıvanın Beezi bölgesi (şimdiki Ulug-Hem ili) Ejim (Tuvaca:Эъжим) beldesinin Odurug-Aksı'da doğmuştur. Çocukluğunda tapınakta eğitim görmüş Tañgıt (Tibet) yazısı öğrenmiş sonra eski Moğol yazısını öğrenmiştir. Kızıl şehrinde ilk öğrenimini bitirip 1928 yılında Leningrad (şimdiki Sen Petersburg) şehrinde[3] Kuzey Uluslarını Araştırma Enstitüsü İşçi Fakültesinde eğitim öğrenim görür. 1932 yılında Gertsen adlı Öğretmen Enstitüsü yanında Sovyet Doğu ulusları eğitimcilik öğrenimini bitirmiştir. Tıva Arat Cumhuriyeti Kültür Bakanlığında, Tıva milli yayınevinde, Tıva devrimci partisinin Merkez komisyonu görevlerinde, Tıva Arat Cumhuriyetinin diğer idari bölümlerinde görev alır. 1942 yılında kurulan Tıva Yazarlar Birliğinin ilk yönetiminde görev almıştır.[4] 1948 yılında Stalinci baskılara uğramış, 1954 yılında aklanmıştır. Şagaan-Arıg okulunda idarecilik yapmış, çoğu öğretim kitaplarının çevirmenliğinde yer almış, Milliyetçi Edebiyat Merkezi (Улусчу чогаадылга бажыңы) başkanlığını yapmıştır. Tıva Sanat-Tiyatro merkezinin Edebiyat müdürlüğünde çalışmıştır.[5][6]

Eserleri

1930'lu yıllarda yazarlığa başlar. Bazı eserleri şunlardır:[7]

  1. «Çeçek» (1939) (Çiçek)
  2. «Kızıl koştu» (1942)
  3. "Anıyak çogaalçılarga duza" (1939) / Genç yazarlar yardım
  4. «Küderek dugayında çeçen çugaalar»,
  5. «Ergeppey dugayında tooju» denemeler,
  6. «Inakşıldı kamnaar herek», / Sevgiyi korumak gerek
  7. «Kızıl üyer»,
  8. «Açılıg salçaaşkın». Bu eser Tıva edebiyatının en iyi piyeslerinden biri.
  9. «Kızıl koş» (1942),
  10. «Ertenginiñ ırı» (1944),
  11. «Çurttalganıñ ayalgazı» (1958),
  12. «Şınappaynıñ çugaazı» (1960),
  13. «Delgemnerje oruk» (1961),
  14. «Çaa üye şapkınçızı» (1962),
  15. «Şılgalda» (1966),
  16. «Mergen biçiiler bolgaş melegey küçütenner» (1968),
  17. «Çarılbazım çalıı nazın» (1970),
  18. «Çogaaldar çıındızı» (1973),
  19. «Söölgü şülükter» (1976),
  20. «Öşpes odum» (1982), / Sönmez ateşim
  21. «Ayan tudup çedip keldim» (1993)

Tıva dile bazı çevirileri

  1. V.Şekspir'in «Romeo bile Djuleta»,
  2. А. Puşkin'in «Evgeniy Onegin»,
  3. L. Tolstoy'un «Hacı Murat»,
  4. M.Gorkiy'in «Artomonovtarnıñ heree» .

Kaynakça

  1. ^ http://тывадыл.рф/index.php?option=com_content&view=article&id=21%3A-lr-&Itemid=13[]
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015. 
  7. ^ doğumunun 100. yılında hayatı ve eserleri http://www.tuvaonline.ru/2013/09/16/pevec-svobody-i-uznik-sovesti-k-100-letiyu-sergeya-pyurbyu.html 22 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

  • Nom «Tıvanıñ çogaalçıları / Pisateli Tuvı». 2001 basım yılı.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuva Halk Cumhuriyeti</span> Komünist, 20. yüzyıl türk devleti

Tuva Halk Cumhuriyeti, 1921-1944 yılları arasında Güney Sibiryada şimdiki Tuva Cumhuriyeti topraklarında bağımsız yaşamış bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim 1944'te SSCB'ye bağlanmıştır. Kuruluşta Tandı Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan Badırgıdır.

Yekaterina Tanova — Tuva Türklerinden şair, öykücü, dramaturg, tercüman. 1930 yılının Mart 27-de Süt-Gölün Karaçıraada doğmuştur.

Kızılenik Kudajı - Tıva yazar, şair, publitsist, çevirmen, piyes yazarı. Tıva Cumhuriyeti Ulus'un Yazarı. SSCB ve Rusya Federasyonu'nun Yazarlar Birliği üyeliğinde bulunmuştur.

Stepan Sarıgool (Kasım 17, 1908 yılı - Mayıs 27, 1983 yılı) — roman yazarı, şair, oyun yazarı, mütercim, Tıva ulusunun ulusal yazarı. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin edebiyat ve sanatının ünlü kalemidir. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin Yüksek Şura'sının milletvekili olmuştur. Çağdaş Tıva edebiyatının kurucularının arasında yer alır.

Kombu Doyduloğlu Bijek (1 Mart 1937; Erzin köyünde Çağdaş Tuva edebiyatında tanınan şair, yazar, çevirmen, binbaşı, sınır hattında görevli askerlerin komutanı. Tuva Yazarlar Birliği ve Rusya Federasyonu Ressamlar Cemiyeti'nin mensubudur. Moskova'da Tuva Cumhuriyeti'nin yetkili elçilerinden biridir

Dorju Bayanoğlu Monguş — Çağdaş Tuva edebiyatında adı geçen Tuva Türk'ü yazarı, şair, çevirmen.

Zoya Namzıray Aldınoolkızı, Tuvalı kadın şairdir. Tuva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği üyesidir.

Çerligool Kuular — Tıva yazar, şair, nesir ustası, çevirmen, tiyatro yazarı. Tıva Edebiyatının kurucularından. 1940 yılı 10 Aralık tarihinde Bağımsız Tuva Arat Cumhuriyeti'nin Çöön-Hemçik ili Horumdağ ilçesinin Şemi-Aksı'da doğmuştur. Soyadı olan Kuular, Türkiye Türkçesine Kuğular olarak çevrilir.

Boris Çüdük Tıva Arat Cumhuriyetinin Batı Hemçik bölgesinin Baytal beldesinin Kalbaktaş adlı yerde doğmuştur. Tıvalı şair, manzum ustası, milletvekili.

Salçak Samba-Lündup Tıva şair, manzum ustası, yazar, editör.

Aleksandr Palmbah, Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.

Şomaadır Kuular Süthöl yöresinde Hör-Tayga'da doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, romancı.

Anton Kalzan Kaahem bölgesi Kundustug-Aksı'da doğmuştur. Tıva Türklerinden eleştirmen,halkbilimcisi, filoloji doktoru. Tıva Özerks Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti devrinde ünlü bir edebiyat hocasıdır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği devrinde Yazarlar Birliği üyesidir.

Yuri Şoydakoğlu Künzegeş Toju yöresinde Arbık'ta doğmuştur. Tuva yazar, çevirmen.

Badra Üjüneyoğlu İrgit Tandı Tıva ülkesi, Аmbın kоjuununda Çırgаlаndı'da doğmuştur. Tıva Türklerinden yazar, nesirci. İlk Tıva çocuk yazarı. Tıva Arat Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin ilk üyelerinden biridir.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Uluğhem kojuun idaresine bağlı Çaa-Höl beldesinin Kaşpal köyünde doğmuştur. Tıva Türklerinden bilim insanı, ilk Tıva Türk'ü profesörü, filolog, yazar. Tuva Devlet Üniversitesi'nin Tıva dili ve edebiyatı bölümünün kurucusu ve ilk bölüm başkanı.

Darıma Ondar. Tıva Arat Cumhuriyetinin Çöönhemçik bölgesindeki Mançürekte Üstüü-Çırgalıg-Oy yerleşiminde doğmuştur. Tıva folklor derlemecisi, ulusal hastanenin başkanı, Tıva Cumhuriyetinin ünlü emektarı. Tıva Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesi olmuştur.

Torgalıg, Tuva Cumhuriyeti'nde Ulug Hem kojuununda bir köy. Torgalıg beldesinin idari merkezidir.

Kara Çıraa sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 786 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kara-Çıraa köyüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.