İçeriğe atla

Seretse Khama

Seretse Khama
1. Botsvana Devlet Başkanı
Görev süresi
30 Eylül 1966 - 13 Temmuz 1980
Yerine gelenQuett Masire
Kişisel bilgiler
Doğum 1 Temmuz 1921
Serowe
Ölüm 13 Temmuz 1980
Gaborone

Sir Seretse Khama (d. 1 Temmuz 1921 - ö. 13 Temmuz 1980), Botsvanalı siyasetçi. Khama, Afrika kıtası ülkesi Botsvana'nın bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından hayatını kaybettiği 1980 yılına kadar ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

Ülkedeki Bamangvato etnik grubunun bir üyesi olarak o dönem Birleşik Krallık himaye bölgesi konumunda olan Bechuanaland'da dünyaya gelen Khama, o yıllarda Bamangvatoların şefi konumunda olan III. Khama'nın torunu, II. Sekgoma'nın da oğluydu. Hayatının son on yedi yılını sürgünde geçiren babasının hayatını kaybetmesi neticesinde kabile şefini otomatikmen elde eden Khama, yaşı gereği bu görevi üstlenemeyince naibi olarak amcası Tshekedi Khama bu görevi onun adına yürütmüştür. Çocukluğunun büyük kısmını Güney Afrika'da yatılı okullarda geçiren Khama, bu süreçte Tiger Kloof ile Lovedale Misyon Okulu'nu ziyaret etmiştir. Üniversite döneminde yine Güney Afrika'da bulunan Fort Fare Üniversitesi'ne giden Khama, Johannesburg'da okuduğu bir dönemde kabilesinin şefliğini üstlenmesi konusunda ricada bulunulmuş ancak kendisi eğitimine devam etme yönünde karar vermiştir. Lisansını sanat üzerine yapan Khama, Ağustos 1945'ten itibaren Oxford Üniversitesi'ne bağlı Balliol College'da eğitim görmüştür. Eğitim hayatının ardından deneyimlerini Londra'da avukat olarak Royal Courts of Justice bünyesinde gerçekleştirmiştir.

1947'de o dönem Lloyd’s of London'da çalışan İngiliz Ruth Williams ile tanışan Khama, bir yıllık bir sürenin sonunda Williams ile evlenmeye karar verirler. Bu evlilik kararı her iki grupta da sorunlara neden olmuş, Bamangvato ihtiyar heyeti, saraylarında beyaz bir kişinin bulunmalarını istememiş aynı süreçte komşu Güney Afrika'da da yürürlüğe giren Apartheid politikaları nedeniyle de hükûmet başkanı Daniel François Malan politikalarında genel olarak iç işlerinde söz sahibi olmak istedikleri Bechuanaland'da beyaz birisinin siyah tenli birisiyle evlenmesine olumsuz yaklaşmıştı. Khama'nın amcası Tshekedi Khama yeğeninin derhal Bechuanaland'a geri dönmesini ve evliliğin geçersiz kılınmasını talep etmiştir. Khama'nın geri dönmesi ile birlikte ihtiyar heyeti tarafından Kgosi (şef) olarak ilan edilmiştir. Eşinin halk tarafından sevilen bir şahsiyet olması neticesinde amcası taleplerinden vazgeçerek ülkeyi terk etmiştir. Bu gelişmelerden sonra Londra'ya geri dönen Khama, eğitimine devam etmiştir.

Khama'nın gerçekleştirdiği evlilik olayı bu süreçte Güney Afrika'nın gündeminden düşmemiş, kendi siyasi hareketlerine ters olarak gördükleri durum için Britanya hükûmetinin de 1950 yılında devreye girmelerini sağlamışlardır. O dönem Güney Afrika'yı gözden çıkarılabilecek bir ülke olarak görmeyen Britanya hükûmeti, İngiliz Milletler Topluluğu Olayları Bakanı vasıtasıyla Khama ile görüşmüştür. Khama bu görüşmeden kendisine Bechuanaland'ı temsil görevini bırakması karşılığında her yıl herhangi bir vergiye tabi olmayan 1.100 İngiliz sterlini verilmesini ve İngiltere'de kalmaya devam etme hakkının verileceğinin teklif edildiğini söylemiştir. Khama bu teklifi kabul etmemesi sonucunda Güney Afrika'nın da baskıları sonucunda himaye bölgesi Bechuanaland'dan kovulmuştur.

Bamangvatolar uzun bir süre yeni bir şef seçme konusunda direnmiş, bunun üzerine Britanyalılar şefliğin bir sonraki hak sahibi Rasebolai Kgamane'yi şef olarak ilan etmişlerdir. Khama'nın 1956 yılında tüm haklarından feragat ettiğini bildirmesi üzerine eşi ile birlikte Bechuanaland'a geri dönmesine izin verilmiştir. Khama geri döndükten sonra kabileyi ilgilendiren konularda Kgamane'ye destek olmanın dışında fazla göz önüne çıkmadan hayvancılık ile uğraşmıştır.

1960 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği sonucunda yasama meclisinde bulunan 35 sandalyeden 12'sini Afrikalı yerel kişilere ayrılacağının belli olması sonucunda Khama vekil olarak mecliste yer almıştır. Ocak 1962'de Bechuanaland Demokratik Partisi'ni kuran Khama, yeni partisi ile girdiği 1965 seçimlerinde 31 sandalyenin 28'ini elde ederek büyük başarı kazanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda bölgenin başbakanı olan Khama, ülkesinin 30 Eylül 1966 yılında Botsvana ismi ile bağımsız olmasını sağlamıştır. Yeni ülkenin ilk devlet başkanı olarak makama çıkan Khama, partisinin adını da yeni ülkenin adı doğrultusunda Botsvana Demokratik Partisi olarak değiştirmiştir. II. Elizabeth 1966 yılında kendisine soyluluk unvanını vermesi ile Sir unvanını almıştır.

1966 yılında üstlendiği devlet başkanlığı makamını 1969, 1974 ve 1979 yıllarında gerçekleştirilen seçimlerde de partisi BDP'nin başarılı çıkması ile muhafaza etmeyi başarmıştır. Botsvana 1966 ile 1980 yılları arasında dünya genelinde en hızlı büyüyen ekonomiye sahip olmuştur.[1] Khama yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle 13 Temmuz 1980 tarihinde ölmüştür.

Khama'nın oğlu Ian Khama 2008-2018 yılları arasında ülkenin devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Acemoglu, D., S. Johnson and J.A. Robinson. 2003. “An African Success Story: Botswana.” Chapter 4 in 14 in D. Rodrik (Ed.). 2003. In Search of Prosperity: Analytical Narratives on Economic Growth. Princeton: Princeton University Press. Sayfa 80-119

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Seretse Khama ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Botsvana</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Botsvana ya da resmî adıyla Botsvana Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde bulunan ve denize kıyısı bulunmayan kara ülkesidir. Ülke güney ve güneydoğu bölümünde Güney Afrika Cumhuriyeti, kuzey ve batısında Namibya, kuzeydoğu bölümünde ise Zambiya ve Zimbabve ile komşu konumundadır. Ülkenin kuzey bölümünde, Kasane şehri yakınlarında dünyanın dört ülke sınırının kesiştiği tek nokta olarak kabul edilen, ancak söz konusu Botsvana, Zambiya, Zimbabve ve Namibya ülkelerinin sınır anlaşmaları ile sınırlarına karşılıklı olarak resmiyet kazandırmadıkları için kabul görmeyen bir sınır noktası mevcuttur. Botsvana, Afrika kıtası üzerinde demokrasi alanında en gelişmiş ülke olarak kabul görmektedir. 2011 yılında açıklanan İnsani Gelişme Endeksi verilerinde, Botsvana Afrika kıtasının güneyinde bulunan ülkeler içerisinde en yüksek verilere ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zimbabve ya da resmî adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturmaktadır. Ülkenin Namibya ile olası 100 m uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır. Ülkenin başkenti Harare'dir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Lutuli</span>

Albert John Lutuli, Luthuli olarak da yazılır., Zulu kabile şefi ve Afrika Ulusal Kongresi (ANC) başkanı (1952-1960).Irk ayrımına karşı yürüttüğü barışçıl mücadele nedeniyle 1960'ta Nobel Barış Ödülü'nü alarak bu ödülü kazanan ilk Afrikalı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gaborone</span> Botsvananın başkenti

Gaborone, Botsvana'nın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir, ülkenin güneydoğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti sınırına 15 kilometre uzakta Notwane Nehri kıyılarında yer almakta olup Kgali ve Oodi Tepeleri olarak adlandırılan dağların arasında düz bir vadide kuruludur. şehrin nüfusu 2011 yılı itibari ile 231,626'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ian Khama</span>

Seretse Khama Ian Khama ya da Ian a Sêrêtsê, Botsvanalı asker ve siyasetçi. Khama, Afrika kıtası ülkesi Botsvana'da 2008 ile 2018 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Korgeneral unvanına sahip olan Khama aynı zamanda Bamangvato etnik grubunun kabile şefi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Bechuanaland</span> Afrika kıtasının güneyinde 30 Eylül 1966 tarihine kadar Birleşik Krallık himayesinde bulunan, bu tarihten itibaren de günümüzde de var olan Botsvana devletinin kurulduğu bölge

Bechuanaland, Afrika kıtasının güneyinde 30 Eylül 1966 tarihine kadar Birleşik Krallık himayesinde bulunan, bu tarihten itibaren de günümüzde de var olan Botsvana devletinin kurulduğu bölge.

<span class="mw-page-title-main">Serove</span>

Serove, Afrika kıtasında bulunan Botsvana devletinde bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Yaméogo</span> Yukarı Voltanın ilk devlet başkanı (1960-1966)

Maurice Yaméogo, Yukarı Voltalı siyasetçi. Yaméogo, Afrika kıtasında bulunan Yukarı Volta'nın bağımsızlığını kazanması sonrası 1960 ile 1966 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Botsvana devlet başkanları listesi</span>

Botsvana devlet başkanı, Afrika ülkesi Botsvana'nın bağımsızlığını kazandığı 30 Eylül 1966 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülkede devlet başkanı olarak görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Festus Mogae</span>

Festus Mogae, Botsvanalı siyasetçi. Mogae, Afrika kıtası ülkesi Botsvana'da 1998 ile 2008 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Quett Masire</span> 2. Botsvana Devlet Başkanı

Sir Quett Ketumile Joni Masire, Botsvanalı siyasetçi. Masire, Afrika kıtası ülkesi Botsvana'da 1980 ile 1998 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Basutoland</span> Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanyanın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke

Basutoland, Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanya'nın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke. Günümüzde aynı sınırlar içerisinde Lesotho bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leabua Jonathan</span> Lesotho başbakanı (1965-1986)

Leabua Jonathan, Lesotholu siyasetçidir. Jonathan, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ikinci başbakanı olarak makama seçilmiş, bu görevi ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanması esnasında da sürdürmüştür. Jonathan 1986 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevden uzaklaştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Botsvana Demokrat Partisi</span> Botsvanada baskın olan bir siyasi parti

Botsvana Demokrat Parti, Afrika ülkesi Botsvana'da faaliyet gösteren siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Félix Houphouët-Boigny</span> Fildişi Sahilli siyasetçi (1905-1993)

Félix Houphouët-Boigny, Fildişili doktor ve siyasetçi. Houphouët-Boigny, Afrika ülkesi Fildişi Sahili'nin ilk devlet başkanı olarak 1960 yılından 1993 yılındaki ölümüne kadar 33 yıl devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pascal Lissouba</span> 6. Kongo Cumhuriyeti devlet başkanı

Pascal Lissouba, Kongolu siyasetçi. Ngouabi, Afrika ülkesi Kongo Cumhuriyeti'nde 1992 yılından 1997 yılına kadar devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mokgweetsi Masisi</span> Botsvananın 5. ve şuanki devlet başkanı

Mokgweetsi Eric Keabetswe Masisi, Botsvanalı öğretmen ve siyasetçi. Masisi, Afrika ülkesi Botsvana'da 1 Nisan 2018 itibarıyla devlet başkanı olarak makama seçilmiştir.

Air Botswana Corporation, merkezi Gaborone'de bulunan Botswana'nın devlete ait ulusal bayrak taşıyıcı havayoludur. Sir Seretse Khama Uluslararası Havalimanı'ndaki ana üssünden tarifeli yurt içi ve bölgesel uçuşlar gerçekleştirmektedir. Air Botswana birkaç yıldır zarar etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ntsu Mokhehle</span>

Ntsu Mokhehle, Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.