İçeriğe atla

Serender

Karadeniz bölgesindeki dağ yamaçlarında parça parça dağılmış ev toplulukları sıklıkla görülür. Serender, genellikle evlerin yanında bir tahıl ambarı işlevi görür.
Sakarya, Kocaali ilçesi, Kirazlı mahallesinde serender. Karadeniz'e özgü geleneksel tahıl ambarı.

Serender, genellikle Orta ve Doğu Karadenize özgü, kırsal yörelerde görülen mimari bir yapıdır. Bu bölgelerde bu yapı nalya olarak da bilinir. Nalya adı ise, Gürcüce "nalia"dan (ნალია) gelir.[1]

Serender, dört direk üzerine oturtulmuş bir tür odadır. Mutlaka evin dışında bulunur, kesinlikle ev ile serender arasında herhangi bir geçit, köprü bulunmaz. Yerden yüksekliği yaklaşık 5-7 metredir. Genellikle kare şeklinde tasarlanmıştır. Serenderin bölgede yüzyılı aşkın süredir kullanıldığı tahmin edilmektedir. Yapımında ahşap dışında herhangi bir malzeme kullanılmamaktadır.Yapının üstü sac veya "harduma" adı verilen yassı olarak yontulmuş ya da kesilmiş tahtalarla örtülerek su geçirmesi engellenir. Ancak yan taraflarında 20–30 cm. boyunda, bir buçuk iki santim genişliğinde ızgaralar bulunur. Bu ızgaraların yapılma amacı serenderin içerisine hava döngüsü oluşturmaktır. Genellikle yiyeceklerin saklanması ve mısır kurutma işleminin gerçekleştirilmesi için kullanılmak maksadıyla yapılmışlardır. Yerden yüksek olması ürünlerin haşerelerden ve yaban hayvanlarından korunmasını sağlar. Yapıya, genellikle akasya ağacından yapılan seyyar bir merdiven ile çıkılır ve inilir. Bu direklerin yukarı kısmına teneke çakılarak kaplanması veya tahtadan dört tekerlek konulması vasıtasıyla yapıya fare ve çeşitli böceklerin ulaşması engellenir.

Eski tip serenderlerde, bilhassa eski köklü ailelerin serenderlerinde ince ahşap işçiliğinin güzel örnekleri göze çarpar. Eski tip serenderlerin yapımı artık gerçekleştirilmemekle birlikte, bölgenin turistik hale gelmesiyle serendere benzer, yerden yüksek odalar yapılmış ve turistlere yönelik, temalı konaklama işletmelerinin ürünleri sunulmaya başlanmıştır.

Skansen, Stockholm'de bulunan geleneksel Sami yiyecek depoları

Kuzey Avrupa'nın Sápmi bölgesinde bir kabile olan samiler tarafından da kullanılmaktadır. Kuzey İspanya'da "horreos" denilen benzerleri aynı amaçla kullanılmaktadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Taner Artvinli, Artvin Etimoloji Sözlüğü, İstanbul, 2022, s. 396. ISBN 978-605-73540-7-5
  2. ^ "İspanya'da serenderler". 8 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amsterdam</span> Hollandanın başkenti ve en büyük şehri

Amsterdam, Hollanda'nın başkenti ve ülkenin en yüksek nüfuslu şehridir. Ancak Hollanda, hükûmetin ve meclisin bulunduğu Lahey'den yönetilir. Şehir, ülkenin batısında, Kuzey Hollanda eyaletinde yer almaktadır. 12. yüzyılda Amstel ırmağının kıyısında bir balıkçı köyü olarak kurulan Amsterdam, Hollanda'nın kişi sayısı bakımından en büyük, kültürel ve parasal yönden de en önemli kentidir. Şehir merkezinde 2018 sayımına göre 872.680 kişi yaşasa da, şehir sınırları içinde bu sayı 1.558.755 ve metropoliten bölgede 2.480.394'tür.

<span class="mw-page-title-main">Minare</span>

Minare, İslam dininin ibadet yeri olan camilerde namaza çağrıyı bildirmek ve sala okumak için inşa edilmiş ana yapıdan yüksek tasarlanan yapılardır. Namaza çağrının o mahaldeki herkesin işitebileceği yüksek bir yerden okunması, ibadethanelerde minare inşasının esasını teşkil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Köprü</span> iki yakayı birbirine bağlayarak yolu bir yandan ötekine eriştirmek için yapılan yapı

Köprü, nehir ve vadi gibi geçilmesi güç bir engelin iki kıyısını bağlayan veya herhangi bir engelle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayan veya trafik akımının, başka bir trafik akımını kesmeden üstten geçmesini sağlayan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Serander</span>

Serander Karadeniz Bölgesi'nde genelde kiler ya da tahıl ambarı olarak kullanılan tahtalardan yapılan genellikle dört nadiren altı, sekiz hatta on iki direkli küçük ahşap yapıların adıdır. Göçler vasıtasıyla Batı Karadeniz yerleşimlerinde günlük kullanımdadır. Bina batı Gürcistan'da da yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Soğukçeşme Sokağı</span>

Soğukçeşme Sokağı İstanbul'un Sultanahmet semtinde yer alan, üzerinde tarihsel evlerin bulunduğu küçük bir sokaktır. Ayasofya ve Topkapı Sarayı arasında yer alan bu sokak trafiğe kapalıdır. Soğukçeşme Sokağı adını yine bu sokakta bulunan, III. Selim dönemine ait 1800 tarihli mermer bir Türk çeşmesinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kemençe</span>

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu düşünülen, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe ile karıştırılmasını önlemek amacıyla Karadeniz kemençesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ev</span> İçinde bir insanların oturabileceği biçimde yapılmış yapı

Ev, içinde insanların yaşadığı, çevresi duvarlarla çevrili, odalara bölünmüş, kendine ait çatısı ve bazen de bahçesi olan ahşap, toprak veya betonarme yapı. Etrafındaki evlere temas etmeyen ve genellikle kendine has bahçesi olan evlere müstakil ev denir. Ev kavramı mimari bir terimdir ve apartman dairesi gibi diğer barınak türlerinden farklı bir kavramı ifade eder. Bununla birlikte gündelik kullanımda türüne bakılmaksızın her türlü barınak için de kullanılır. Günümüzde tipik bir evde salon, odalar, mutfak, banyo ve tuvalet bulunur.

Dünyanın en yüksek yapıları belirlenirken genellikle doğrudan tanım yapmak mümkünse de, dünyanın en yüksek binasını ya da kulesini belirlemek o kadar kolay olmamaktadır. Bunun nedenleri ya bina ve kule dendiği zaman tam olarak ne kastedildiğinin ya da bunların ölçümlerinin nasıl yapıldığının tartışmalı olmasıdır. Ulusal ve yerel prestij sorunları farklı insanların farklı cevapları kabul etmesine neden olmaktadır. Yani nesnel bir yaklaşım belirlemek oldukça zordur.

<span class="mw-page-title-main">Tahta</span> ağaçlardan veya diğer bitkilerden üretilen lifli malzeme; ağaçların gövdelerini ve dallarını meydana getiren sert madde

Tahta, ağaçların gövdelerini ve dallarını meydana getiren sert bir maddedir. İnşaat malzemesi, kâğıt ve yakıt yapımında ham madde olarak kullanılmaktadır. Ayrıca tahta yalıtkan bir maddedir. Tahtanın biraz ıslatılmış hâli ise iletken olur. Böylelikle elektrik çarpmaları gibi durumlarda kuru tahtadan yararlanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Altice Arena</span>

Altice Arena, Portekiz'in başkenti Lizbon'da bulunan gösteri, konser ve spor merkezidir. Arena, Portekiz ve Avrupa'daki en yüksek kapalı alandır. İlk olarak Expo’98 için planlanmıştır. Açıldığı yıl olan 1998'den beri pek çok konser ve aktiviye ev sahipliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Wellington</span> Yeni Zelandada yerleşim birimi

Wellington, Yeni Zelanda'nın başkenti, ülkenin en büyük ikinci yerleşim birimi ve Okyanusya'daki en kalabalık başkenttir. Yeni Zelanda'yı oluşturan adalardan Kuzey Adası'nın güney ucunda, ülkenin coğrafi merkezine yakın bir noktada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yurt (çadır)</span> Türk ve Moğol göçebe gruplarınca kullanılan deri, keçe ile kaplanmış taşınabilir, geleneksel yuvarlak çadır

Yurt ya da ger, Orta Asya'da Türk ve Moğol göçebelerinin ev olarak kullandığı çadırlara verilen ad. Orta Asya bozkırlarında birkaç değişik türde göçebe grup tarafından konut olarak kullanılan ve deri ya da keçe ile kaplanmış taşınabilir, yuvarlak bir çadırdır. Yapı, duvarlar için ahşap veya bambudan yapılmış açılı bir montaj veya kafes, bir kapı çerçevesi, kirişler ve muhtemelen buharla bükülmüş bir tekerlek içerir. Çatı yapısı genellikle kendi kendini destekler, ancak büyük yurtların, tacı destekleyen iç direkleri olabilir. Kendinden destekli yurtların duvarının üst kısmının, çatı nervürlerinin kuvvetine karşı koyan bir germe bandı aracılığıyla yayılması engellenir. Modern yurtlar, kalıcı olarak ahşap bir platform üzerine inşa edilebilir; buharla bükülmüş ahşap çerçeve veya metal çerçeve, kanvas veya branda, pleksiglas kubbe, tel halat veya radyan yalıtım gibi modern malzemeler kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kulübe</span>

Kulübe ya da baraka, genellikle barınma için yapılmış basit ve küçük yapılara denir. Günümüzde tuvalet, güvenlik vb. amaçlarla yapılan daha düzenli yapılar için de kulübe deyimi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arslanhane Camii</span> Ankaranın Altındağ ilçesinde bulunan bir cami

Ahî Şerafeddin Camii veya halk arasında bilinen adıyla Arslanhane Camii; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Ankara Kalesi'nin güney ucunda bulunan 13. yüzyıla tarihlenen bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Crannog</span>

Crannog, Cilalı Taş Devrinde İrlanda ve İskoçya'da görülen insan yapısı adalardır. Kısmen karaya bağlı veya tamamen bağımsız olacak şekilde göl, ırmak veya haliçlerde yapılmış örnekleri bulunur. Crannoglar ahşaptan veya tamamen taştan da imal edilmiştir. Günümüze kadar gelen örnekleri genellikle 10 ila 30 metre çapında dairesel şekillidir. Üzerinden hayvancılık yapılamayacak kadar küçük bir alana sahip olduğu için yoğunlukla tarım yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yalıtkan (elektrik)</span>

Elektriksel yalıtkan, elektrik yükünün serbestçe akamadığı maddelerdir. Bu yüzden elektrik alanının etkisi altında kaldıklarında, elektrik akımını iletmeleri zordur. Mükemmel yalıtkanlar bulunmamaktadır. Ancak, cam kâğıt ve polietilen tabanlı vesaire gibi yüksek özdirence sahip bazı maddeler çok iyi elektrik yalıtkanlarıdır. Daha düşük özdirençleri olan maddeler hala elektrik kablolarında kullanılmak için yeterlidir. Kauçuk benzeri polimerler ve birçok plastik bu gruba dâhildir. Bu tür malzemeler düşükten orta dereceli gerilimleri güvenli bir şekilde yalıtılmasına hizmet eder.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahşap karkas</span>

Ahşap karkas ağır ahşaplarla inşa etmenin geleneksel yöntemidir. Büyük ahşap mandallarla tutturulmuş derzlerle kare ve dikkatli bir şekilde birleştirilen ve birleştirilmiş ahşaplar kullanılarak yapılar oluşturulur. 19. yüzyıl boyunca ahşap binalarda yaygındır. Yük taşıyan kerestenin yapısal çerçevesi binanın dışında maruz bırakılırsa yarı ahşap karkas olarak adlandırılabilir ve birçok durumda ahşap arasındaki dolgu dekoratif etki için kullanılacaktır. Bu tür mimariler için en çok bilinen ülke Almanyadır. Ahşap karkas evler güneydoğu hariç tüm ülkeye yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yöresel mimari</span>

Yöresel mimari, genellikle profesyonel mimarların gözetimi olmadan yerel malzemelerin ve bilginin kullanımı ile karakterize edilen mimaridir. Yöresel mimari, endüstriyel toplumlarda yaratılan binaların ve yerleşimlerin çoğunluğunu temsil etmektedir. Çok çeşitli binaların, inşaat geleneklerini ve inşaat yöntemlerini içermektedir. Yerel bölgede inşa edilen binalar, konut evleri veya başka amaçlar için inşa edilmiş olsun, genellikle basit ve pratiktir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan mimarisi</span>

İtalya, 1861 yılına kadar çeşitli küçük devletlere bölünmesi nedeniyle, döneme veya bölgeye göre basitçe sınıflandırılamayacak kadar geniş ve çeşitli bir mimari tarza sahiptir. Bu, mimari tasarımlarda oldukça çeşitli ve eklektik bir yelpaze yaratmıştır. İtalya, antik Roma döneminde su kemerleri, tapınaklar ve benzeri yapıların inşası, 14. yüzyılın sonlarından 16. yüzyıla kadar Rönesans mimari hareketinin kurulması; Neoklasik mimari gibi hareketlere ilham veren 17. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında başta Birleşik Krallık, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyada soyluların kır evlerini inşa ettikleri tasarımları etkileyen bir inşaat tarzı olan Palladyanizm'in anavatanı olması gibi önemli mimari başarıları ile tanınır.