İçeriğe atla

Serbest Bölge (bölge)

Serbest Bölge veya Kurtarılmış Bölgeler, Batı Mağrip'te kısmen tanınan egemen bir devlet olan Sahrawi Arap Demokratik Cumhuriyeti'nin Polisario Cephesi hükûmeti tarafından Batı Sahra'nın kontrolündeki 2.200 kilometre (1.400 mi) büyüklüğündeki bir mayın tarlasıyla çevrili sınır duvarı,[1] genellikle Fas duvarı olarak anılır ve Cezayir'in batısında ve Moritanya'nın kuzeyinde bulunmaktadır. Güney İlleri'nin bir parçası olarak Fas tarafından kontrol edilen Fas duvarının batısındaki bölgen dışında kalan bir alandır. Her iki devlet de Batı Sahra'nın tamamını kendi toprakları olarak kabul etmektedir.

Bölge, Polisario Cephesi ile Fas arasında, Batı Sahra Yerleşim Planının bir parçası olarak üzerinde anlaşmaya varılan 1991 ateşkesinde Polisario'nun elindeki bir bölge olarak diğer alanlardan ayrılmıştır. Fas, bölge nüfusunun çoğu da dahil olmak üzere Güney İlleri'nin batısında kalan alanları kontrol etmektedir. Yapılan ateşkes Birleşmiş Milletler MINURSO güçleri tarafından, bölgede barışı koruma ve bağımsızlık referandumu düzenlemekle gözetilmektedir.[2]

Fas duvarı, gri ve sarı alanlar arasındaki çizgiyi takip eder.

Batı Sahra deyimi, Polisario ve Fas arasında tartışmalı olup, farklı tarafların kontrolü altındaki bölgelere atıfta bulunmak için kullanılan farklı adlandırmaları da içermektedir.

Fas, Polisario kontrolündeki bölgeyi rutin olarak bir "tampon bölge" veya "tampon şerit" olarak tanımlamaktadır. Ayrıca bu bölgeye Polisario güçlerinin girişine izin verilmemekte ve hem askeri faaliyetlerin hem de sivil inşaatların bir ateşkes ihlali teşkil ettiğini iddia etmektedir.[3][4] Polisario Cephesi ise mevcut durumun Fas'ın 1991'de imzaladığı bölgenin statüsünü düzenleyen anlaşmanın hükümlerine uygun olmadığını ve "tampon şeridi" tüm bölgenin yalnızca ince bir kısmı olarak nitelenmesi gerektiğini iddia etmektedir. Bu tartışmalı bölge tarafsız bölge olarak adlandırılmaktadır. Bu bölgenin dışındaki alanlar, askeri hareketlere ilişkin bazı kısıtlamalara uymaları koşuluyla, onları kontrol eden tarafın faaliyetine açıktır. Benzer şekilde Polisario, söz konusu bölgeleri resmi olmasa da "kurtarılmış bölge" veya "serbest bölge" olarak adlandırmaktadır. Birleşmiş Milletler burayı basitçe "Berm'in doğusu" olarak ve Fas kontrolü altındaki bölgelere ise "Berm'in batısı" olarak atıfta bulunmaktadır.

Bölgenin statüsünün yeniden belirlenmesi için üzerinde çalışılan yerleşim planına göre, Polisario ve Fas güçlerinin bölgedeki hareketi detaylı olarak kısıtlanmıştır.[5]

Bölgedeki nüfus ve faaliyetler

Duvarın doğusundaki serbest bölge olarak adlandırılan bölgenin nüfusunun 30.000[1] -40.000[6] arasında olduğu tahmin edilmektedir. Duvarın batısında kalan Fas kontrolündeki alanda ise yerleşimcilerin en az üçte ikisini Faslıların oluşturduğu 500.000 kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir. 1975 Yeşil Yürüyüşü'nün ardından Fas devleti, binlerce Faslıyı Fas kontrolü altındaki Güney İllerine (bölgenin %80'i) taşınmaya ikna eden yerleşim planlarını desteklemiştir.[7]

Bölgedeki başlıca yerleşim yerleri Tifariti (mevcut geçici başkent ), Bir Lehlou (eski geçici başkent), Agounit, Meharrize, Mijek, Dougaj ve Zug'dur .

Sahra'nın sert iklimi, askeri çatışmalar ve kara mayınlarının bolluğu nedeniyle Sahrawiler için bile erişim oldukça zordur.[8] Bölgede esas olarak geleneksel olarak deve güdümü işini sürdüren Sahravi göçebeleri yaşamaktadır.

Polisario Kuvvet gücü

İspanyol aktris Verónica Forqué, Sahra Film Festivali'nde .

Bölgedeki Polisario birlikleri (Sahrawi Halk Kurtuluş Ordusu'na (SPLA) bağlı olarak), her biri Polisario'nun ilan ettiği Sahrawi Arap Demokratik Cumhuriyeti Başkanı'na bağlı üst düzey bir komutan tarafından kontrol edilen yedi "askeri bölgeye" bölünmüştür.[9][10][11] Polisario'nun bu bölgede bulunan gerilla ordusunun toplam boyutu kesin olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklara göre, 3.000 ila 6.000 arasında asker bulunduğu iddia edilirken,[9] başka kaynaklar bu sayıları Cezayir ve Moritanya sınırları içinde konuşlanmış veya ateşkes nedeniyle terhis edilmiş ek savaşçılarla birlikte 12.000'lere kadar çıkarmaktadır.[12] Bu kuvvetler, top mevzileri, savunma siperleri ve yer altı askeri üsleri gibi kalıcı mevziler oluşturarak bölgede mobil devriye süreci yürütmektedir.[11][13][14]

Bölgedeki olaylar

Sahra Cumhuriyeti'nin 30. yıldönümünü anmak için kuvvetlerin bir araya toplanması[15] Birleşmiş Milletler tarafından bu boyuttaki bir kuvvetin bir araya gelmesinin ateşkesi ihlal edebilecek bir hadise olması nedeniyle kınanmıştır.[16]

MINURSO, iki taraf arasında her ay tüm Batı Sahra bölgesinde ortalama 2-4 bu tür ihlal olduğunu bildirmektedir. Buna ek olarak, her iki taraftaki yerel komutanların altındaki kuvvetlerin MINURSO personeli tarafından denetiminin reddedilmesiyle ilgili birkaç ihlal daha bulunmaktadır.[17]

Tifariti, bölgenin kuzeydoğusunda, 2005

Fas Duvarı'na karşı her yıl bölgede protesto gösterileri yapılmaktadır. Bu protestolara Sahrawi'ler, İspanya, İtalya ve diğer Avrupa ülkelerinden uluslararası aktivistler katılmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Western Sahara – Africa's last colony" (PDF). 28 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "MINURSO". 4 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Polisario Tifariti festivities, an international law violation, minister". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Morocco brings to UN attention seriousness of actions at buffer strip of other parties to Sahara iss". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Ceasefire Monitoring". minurso.unlb.org. 18 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  6. ^ Vivir sin nubes El País, 18 December 2010, (İspanyolca)
  7. ^ "Western Sahara's stranded refugees consider renewal of Morocco conflict". The Guardian. 6 Ocak 2015. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  8. ^ "Western Sahara". www.icbl.org. 26 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b Michael Bhatia (2001). "Western Sahara under Polisario Control: Summary Report of Field Mission to the Sahrawi Refugee Camps (near Tindouf, Algeria)". Arso.org. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  10. ^ "Through a cleared minefield as Moroccan soldiers watch... The liberated wasteland... An underground hospital... and a guerrilla army built on idealism..." 18 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ a b Michael Palin (2002). Sahara with Michael Palin. ISBN 0-297-84303-6. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  12. ^ "MINURSO: UNITED NATIONS MISSION FOR THE REFERENDUM IN WESTERN SAHARA: 1991 to today" (PDF). 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  13. ^ Rory Carroll (7 Şubat 2001). "Saharan rebels stranded in camps, casualties of the stalemate between Morocco and the Algerian-backed Polisario rebels; 100,000 refugees subsist on aid". The Guardian. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  14. ^ Toby Savage. "A Land of Hope and Glory : Toby Savage treads carefully in Western Sahara". 11 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  15. ^ "Commemoration of the Saharawi Republic's 30th anniversary in liberated territories of Western Sahara". Sahara Press Service. 19 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Ods Home Page" (PDF). 9 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2006.  Secretary General's report to Security Council on Western Sahara, 19 April 2006
  17. ^ "MINURSO: Ceasefire monitoring". 18 Şubat 2007. 18 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Serbest Bölge (bölge) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra</span> Afrikanın kuzeybatısındaki Fasın hak iddia ederek üçte ikisini fiilen yönettiği bölge

Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Polisario</span>

Polisario ya da Polisario Cephesi, Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdülaziz</span>

Muhammed Abdülaziz, Batı Sahralı siyasetçi. Abdülaziz, Polisario Cephesi'nin 3. Genel Sekreteri olmuş ve 1976 yılından ölümüne kadar kısmen tanınan Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığı görevini yürütmüştür.

Birleşmiş Milletler kendi kendini yönetemeyen bölgeler listesi, Birleşmiş Milletler'e göre kolonize olmuş ülkelerin listesidir. Başlangıçta liste Birleşmiş Milletler Şartı Bölüm 9 uyarınca 1946 yılında hazırlanan ve sömürgeden ve selefine Özel Komitesi önerisi üzerine Genel Kurul tarafından güncellendi. Sadece kalıcı iskan ülkelerle bu listeye dâhil etmek için kabul edilir. Mercan adaları ve Güney Okyanusu'ndaki bölgeler listeye dâhil değildir. 2012 itibarıyla, listede 16 bölge vardır.

Fas tarihi, günümüzde Fas Krallığı olarak bilinen ülke topraklarının ve halklarının tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">Fas Duvarı</span> Güvenlik duvarı (fiziki)

Fas Duvarı, Afrika kıtasının batısında Batı Sahra bölgesinde Fas'ın kontrolü altında tuttuğu bölgeleri, Polisario ve Polisario'nun aynı bölge üzerinde ilan ettiği Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nden ayırmak için inşa ettiği duvardır.

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti devlet başkanı, Afrika kıtasında bulunan ve varlığı kısmen tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanının yapıldığı 1976 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği Batı Sahra bölgesinin büyük çoğunluğu Fas'ın kontrolü altında tutulduğu için ülke Cezayir'de bulunan Tindouf şehrindeki mülteci kamp alanında sürgünde ülkeyi yönetebilmektedir.

Siyasi sınır çizgisi, ateşkes veya mütareke sonucunda anlaşmaya varılan jeopolitik sınırdır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa es-Seyyid</span> Batı Sahralı halk kahramanı ve Polisario ile Sahra Demokratik Arap Cumhuriyetinin ortak kurucularından ve önderlerinden

El Veli Mustafa Seyyit, Batı Sahralı halk kahramanı ve Polisario ile Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin ortak kurucularından ve önderlerinden. Seyyit, Polisario'nun 1. Genel Sekreteri görevi ile Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tifariti</span> Batı Sahrada bir yerleşim

Tifariti, Afrika kıtasının batısında yer alan ve tüm Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet olan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin fiili başkenti olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Bouchraya Hammoudi Bayoun</span>

Bouchraya Hammoudi Bayoun, Cezayir'de bir üssü bulunan Polisario Front temsilcisidir. İki kez Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı oldu.

Eski İspanyol İmparatorluğu'nun Sahra kolonisi olan Batı Sahra, hem Fas Krallığı hem de Cezayir merkezli bir bağımsızlık hareketi olan Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu tarafından talep edilen tartışmalı bir bölgedir. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından dekolonize olmayan bir bölge olarak listelenmiştir ve bu nedenle Birleşmiş Milletler kendi kendini yönetemeyen bölgeler listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dahile-Vadi'z-Zeheb</span>

Dahile-Vadi'z-Zeheb, Fas'ın 12 bölgesinden biridir. Bölge, Batı Sahra'nın güneyinde yer almaktadır. Yüzölçümü 142.865 km² olan bölgenin nüfusu 1 Eylül 2014 tarihi itibarı ile 142.955'tir. Bölgenin merkezi Dahile'dir.

<span class="mw-page-title-main">Layun-Sakiyetü'l-Hamra</span>

Layun-Sakiyetü'l-Hamra, Fas'ın 12 bölgesinden biridir. Bölge, Batı Sahra'nın kuzeyinde yer almaktadır. Yüzölçümü 140.018 km² olan bölgenin nüfusu 1 Eylül 2014 tarihi itibarı ile 367.758'dir. Bölgenin merkezi Layun'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kelmim-Vadi Nun</span>

Kelmim-Vadi Nun, Fas'ın 12 bölgesinden biridir. Bölge, Batı Sahra'nın kuzeyinde yer almaktadır. Yüzölçümü 46.108 km² olan bölgenin nüfusu 1 Eylül 2014 tarihi itibarı ile 433.757'dir. Bölgenin merkezi Kelmim'dir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra çatışmaları (2020-günümüz)</span>

2020-2023 Batı sahra çatışmaları, Fas'ın Gergerat'a askeri müdahalesi, Fas Krallığı ile tek taraflı bağımsızlık ilan eden Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasındaki silahlı bir çatışmadır. Toplam 18 asker ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Sahrası</span>

İspanyol Sahrası, İspanya tarafından işgal edilip yönetilen ve resmî olarak 1884'ten 1958'e kadar Sahra'daki İspanyol Mülkiyeti, ardından 1958 ile 1976 arasında Sahra Eyaleti adını alan günümüzdeki Batı Sahra toprakları için kullanılan addı. Bir zamanlar Amerika'dan İspanyol Doğu Hint Adaları'na kadar uzanan İspanyol İmparatorluğu'nun en son satın almalarından biri ve kalan son mülklerinden biri olmuştu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.