İçeriğe atla

Sequoioideae

Halk arasında sekoya olarak bilinen Sequoioideae, Servigiller familyasındaki kozalaklı ağaçların bir alt familyasıdır. Dünyanın en büyük ve en uzun ağaçlarını içermektedir.

Tanım

Üç sekoya alt familyası cinsi, Kaliforniya ve Oregon kıyılarından Sequoia, California'nın Sierra Nevada'sında Sequoiadendron ve Çin'deki Metasequoia'dır. Sekoya türleri dünyanın en büyük ve en uzun ağaçlarını içerir. Bu ağaçlar binlerce yıl yaşayabilir. Tehditler arasında ağaçların kesilmesi, yangınlar,[1] iklim değişikliği, yasadışı esrar ekimi ve kaçak avlanma yer alır.[2][3][4]

California, Oakland'da genç ama uzun sekoya ağaçları (Sequoia sempervirens)

Cinslerden sadece ikisi, Sequoia ve Sequoiadendron, masif ağaçlarıyla bilinir. Tek yaşayan Metasequoia glyptostroboides türünden Metasequoia ağaçları yaprak dökendir, çok daha az büyürler (ancak diğer ağaçların çoğuna kıyasla hala büyüktür) ve daha soğuk iklimlerde yaşayabilirler. 

Taksonomi ve evrim

Hem morfolojik hem de moleküler karakterlerle ilgili çok sayıda çalışma, Sequoioideae'nin monofiletik olduğu iddiasını güçlü şekilde destekler.[5][6][7][8]

Çoğu modern filogeni, Sequoia'yı Sequoiadendron'un kardeşi ve Metasequoia'yı grup dışı olarak yerleştirir.[6][8][9] Bununla birlikte Yang ve ark. Sequoioideae'nin tuhaf bir genetik eserinin - Sequoia'nın poliploidisinin - kökenini araştırmaya devam etti ve bu göreceli fikir birliğini sorgulayan dikkate değer bir istisna oluşturmuştur.[8]

Kladistik ağaç

Moleküler olmayan kanıtlara dayanan 2006 tarihli bir makale, mevcut türler arasında aşağıdaki ilişkiyi öne sürdü:[10]

 
Sequoioideae
 
Metasequoia
 

M. glyptostroboides

 
 
 
Sequoia
 

S. sempervirens

 
 
Sequoiadendron
 

S. giganteum

 
 
 
 
 
 

Taxodioideae

 
 
Sequoioideae
Metasequoia

M. glyptostroboides

Sequoia

S. sempervirens

Sequoiadendron

S. giganteum

Taxodioideae

Mevcut türler

Güney-orta Çin

Bitki Yaprak Kozalaklar Gövde Bilimsel ad Yaygın isim Dağılım
Metasequoia glyptostroboides Hu and W.C.Cheng, 1948Şafak sekoyası Güney-orta Çin'de Chongqing, Hubei ve Hunan .

Kaliforniya, ABD

Bitki Yaprak Kozalaklar Gövde Bilimsel ad Yaygın isim Dağılım
Sequoiadendron giganteum (Lindl.) J.Buchh., 1939Dev sekoya, Dev Sekoya, Sierra sekoya, Sierra sekoya, Wellingtonia Kaliforniya'nın Sierra Nevada bölgesinin batı yamaçları.
Sequoia sempervirens (D.Don) Endl.Kıyı Sekoyası, Kaliforniya sekoyası Kuzey Kaliforniya kıyı ormanları ekolojik bölgesi, Kuzey Kaliforniya kıyılarında ve Oregon'a birkaç mil uzaklıktadır.

Koruma

Tüm alt aile tehlikededir. IUCN Kırmızı Liste Kategorisi ve Kriterleri, Sequoia sempervirens'i Tehlike Altında (A2acd), Sequoiadendron giganteum'u Tehlike Altında (B2ab) ve Metasequoia glyptostroboides'i Tehlike Altında (B1ab) olarak değerlendirir.

Kaynakça

  1. ^ "Prescribed Fire at Redwood National and State Parks - Redwood National and State Parks (U.S. National Park Service)". 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "The Threats to the Redwoods". 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Why redwood burl poaching is so destructive". Christian Science Monitor. 5 Mart 2014. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023. 
  4. ^ Kurland (2018). "The spatial pattern of redwood burl poaching and implications for prevention". Forest Policy and Economics. 94: 46-54. doi:10.1016/j.forpol.2018.06.009. 
  5. ^ Brunsfeld (1994). "Phylogenetic Relationships Among the Genera of Taxodiaceae and Cupressaceae: Evidence from rbcL Sequences". Systematic Botany. 19 (2): 253. doi:10.2307/2419600. 
  6. ^ a b Gadek (2000). "Relationships Within Cupressaceae Sensu Lato: A Combined Morphological and Molecular Approach". American Journal of Botany. 87 (7): 1044-57. doi:10.2307/2657004. PMID 10898782. 
  7. ^ Takaso (1992). "Seed cone and ovule ontogeny in Metasequoia, Sequoia and Sequoiadendron (Taxodiaceae-Coniferales)". Botanical Journal of the Linnean Society. 109: 15-37. doi:10.1111/j.1095-8339.1992.tb00256.x. 
  8. ^ a b c Yang (2012). "Three Genome-based Phylogeny of Cupressaceae s.l: Further Evidence for the Evolution of Gymnosperms and Southern Hemisphere Biogeography". Molecular Phylogenetics and Evolution. 64 (3): 452-470. doi:10.1016/j.ympev.2012.05.004. PMID 22609823. 
  9. ^ Mao (2012). "Distribution of Living Cupressaceae Reflects the Breakup of Pangea". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (20): 7793-7798. doi:10.1073/pnas.1114319109. PMC 3356613 $2. PMID 22550176. 
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; evolutionoftaxodiaceouscupressaceae2007 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

Kaynakça ve bağlantılar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ağaç</span> meyve verebilen, gövdesi odun veya kereste olmaya elverişli bulunan ve uzun yıllar yaşayabilen bitki

Ağaç, botanikte çoğu türünde dalları ve yaprakları destekleyen uzun bir sürgüne ya da gövdeye sahip çok yıllık bir bitkidir. Ağaç tanımı, bazı kullanımlarda sadece ikincil büyüme gösteren odunsu bitkileri, kereste olarak kullanılabilen bitkileri ya da belirli bir yüksekliğin üzerindeki bitkileri kapsayacak şekilde daha dar olabilir. Daha geniş tanımlarda ise uzun palmiyeler, eğrelti ağaçları, muz ağaçları ve bambular da birer ağaç olarak kabul edilir. Ağaçlar taksonomik bir grup değildir ancak güneş ışığı için rekabet etmek adına diğer bitkilerden daha fazla yükseğe çıkmanın bir yolu olarak birbirinden bağımsız şekilde evrimleşip gövde ve dalları olan çeşitli bitki türlerini içermektedir. Ağaçlar uzun ömürlü olma eğilimindedir ve bazıları birkaç bin yıl yaşar. Ağaçlar 370 milyon yıldır dünya üzerindeki varlığını sürdürmektedir. Dünyada yaklaşık üç trilyon olgunluğa erişmiş ağacın olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Servigiller</span>

Servigiller (Cupressaceae), Pinales takımından dünyada geniş yayılış gösteren kozalaklı ağaç türlerinden oluşan bitki familyası.

<span class="mw-page-title-main">Sekoya</span> Servigiller familyasından bir bitki türü

"Sahil Sekoyası", servigiller (Cupressaceae) familyasının Sequoia cinsinden tek bir türle temsil edilen (monotipik) 120 m boy, 7 m çap yapabilen ana vatanı Kuzey Amerika olan büyük bir ağaç türü. Dünyanın en uzun ağacı bu türe aittir ve boyu 115 metredir. 2000 yıl veya daha fazla yaşayan, herdem yeşil, uzun ömürlü bir ağaçtır. En yaşlı örneği 2300 yaşındadır. Genellikle okyanustan gelen nemden kaynaklanan yağışın daha fazla olduğu dağlarda büyürler. En uzun ve en yaşlı ağaçlar, yıl boyunca akarsuların akabildiği ve sisin düzenli olarak düştüğü derin vadilerde ve oyuklarda bulunur. Sahil sekoyası kerestecilik sektöründeki en değerli kereste türlerinden biridir. Sahil sekoyası kerestesi, güzelliği, hafifliği ve çürümeye karşı direnci nedeniyle oldukça değerlidir. Reçine içermemesi suyu emmesini ve yangına dayanıklı olmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Bitki</span> ökaryotik, ağaçlar, çiçekler, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar alemi

Bitkiler, ağırlıklı olarak fotosentetik ökaryot canlılardır. Tarihsel olarak bitkiler alemi, algler ve mantarlar da dahil olmak üzere hayvan olmayan tüm canlıları kapsarken, günümüzde mevcut tüm tanımlamalar prokaryotları, mantarları ve bazı algleri hariç tutar. Tanımlamalardan birine göre: Çiçekli bitkiler, kozalaklı bitkiler ve diğer açık tohumlular, eğrelti otları ve benzerleri, boynuz otları, ciğer otları, kara yosunları ve yeşil algler hep birlikte Viridiplantae adı verilen kladı oluştururlar. Buna kırmızı ve esmer algler dahil değildir.

Redwood (İngilizce) = Sequoioideae bir grup ağaçlar, örn. sekoya

<span class="mw-page-title-main">Malvaceae</span>

Malvaceae Malvales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Tek ya da çok yıllık otsular, çalılar ya da ağaçlardır. Büyük, parlak, huni şeklinde çiçekleri vardır. Ticari önemi olan iyi bilinen üyeleri arasında bamya, pamuk, kakao, roselle ve durian bulunur. Alcea (gülhatmi), Malva (ebegümeci) ve Tilia (ıhlamur) gibi tanıdık süs bitkileri içeren bazı cinsler de vardır. En fazla türe sahip olan cinsler arasında Hibiscus, Pavonia, Sida, Ayenia, Dombeya ve Sterculia bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Redwood Ulusal ve Eyalet Parkları</span>

Redwood Ulusal ve Eyalet Parkları Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinin kuzey kıyıları boyunca uzanan bir ulusal parktır. Park etkileyici uzun ağaçların bulunduğu orman ile kaplıdır. Parkta Del Norte Sahili, 133.000 dönüm (540 km²) Jedediah Smith ve Prairie Creek kombineleri ile Redwoods Eyalet Parklarından oluşmaktadır. Tamamı Del Norte ve Humboldt ilçeleri içinde bulunan dört parkla birlikte, en az 38.982 dönüm kıyı şeridinde %45'i koruma altındaki Sekoya ağaçları bulunur. 2006 yılında 700 ila 800 yaşında olduğu değerlendirilen, 115,8 metre uzunluğunda Dünyanın en uzun ağacı olan dev sekoya burada bulunmuştur. Ağaçların yanı sıra parkta diğer yerli flora, fauna, mera, çayır ile nehirler ve dereler bulunmaktadır. Parkın 60 km uzunluğundaki sahil şeridi de parkın dikkat çekici unsurudur..

<span class="mw-page-title-main">Barbara McClintock</span> Amerikalı bilim insanı ve sitogenetikçi (1902-1992)

Barbara McClintock, 1983 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Amerikalı bilim insanı. Dünyanın en önemli sitogenetikçilerinden kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kings Canyon Ulusal Parkı</span>

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sekoya Ulusal Parkı</span>

Sekoya Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde, küçük Visalia şehri yakınlarında bulunan, 1.635,18 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından sınır komşusu olan Kings Canyon Ulusal Parkı ile birlikte tek bir idare birimi gibi idare edilen bir millî park'tır. Alaska ve Hawaii eyaletleri dışındaki ABD eyalaletleri arazileri içinde rakımı en yüksek olan dağ, 4.321 m rakımlı Whitney Dağı bu ulusal park içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hyperion (ağaç)</span> dünyanın bilinen en uzun ağacı

Hyperion, 115.61 metrelik boyuyla dünyanın yaşayan en uzun ağacı olarak ölçülen sahil sekoyası türündeki, Kuzey Kaliforniya'daki Redwood Ulusal ve Eyalet Parkı'nda bulunan ağaçtır.

Stratosphere Giant, dünyada bilinen en uzun ağaçlardan biridir. Ağacın isminin anlamı "katyuvarı devi"dir. Ağaç, 2000'de Chris Atkins tarafından Humboldt Redwoods Ulusal Parkı'nda keşfedilmiştir. O, ağacın boyunu 112.34 metre olarak ölçmüştür. 2010'da yapılan ölçümde ise bu ağacın boyu 113.11 m (371.1 ft) olarak ölçülmüştür. Ağaç Sequoia sempervirens türündendir. Ağacın etrafı hemen hemen eşit büyüklükteki farklı ağaçlar tarafından çevrilidir. Ağaç turizminin bölgedeki ekosisteme zarar verebileceği düşünüldüğünden ağacın kesin koordinatları kamuoyuyla paylaşılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rosids</span>

Rosids, yaklaşık 70.000 türü içeren geniş bir çiçekli bitkiler sınıfının büyük bir kladının üyeleri olan bitkileridir. Bu bitki grubu tüm kapalı tohumluların dörtte birinden fazlasını içerir.

<span class="mw-page-title-main">Viridiplantae</span>

Viridiplantae, yaklaşık 450.000-500.000 tür içeren ve hem karasal hem de sucul ekosistemlerde önemli roller oynayan ökaryotik canlılar grubudur. Öncelikle sucul olan yeşil algler ve içlerinden çıkan kara bitkilerinden oluşurlar. Yeşil algler, geleneksel sınıflandırmada kara bitkilerini içermez ve bu da yeşil algleri parafiletik bir grup yapar. Kara bitkilerinin yeşil alglerin içinden çıktığının anlaşılmasından bu yana, bazı yazarlar bitkileri de yeşil alglere atıyorlar. Hücre duvarlarında selüloz bulunan hücrelere ve klorofil a ve b içeren ve fikobilin içermeyen siyanobakterilerle endosimbiyozdan türetilen birincil kloroplastlara sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Holozoa</span>

Holozoa, hayvanları ve en yakın tek hücreli akrabalarını içeren ancak mantarları hariç tutan bir canlı grubudur. Holozoa ayrıca tunik cinsi Distaplia için kullanılan eski bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">En yaşlı ağaçlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, güvenilir kaynaklar tarafından teyit edilen, bilinen en yaşlı ağaçların bir listesidir. Tek bir ağacı neyin oluşturduğuna ilişkin tanımlar değişir. Ek olarak, ağaç yaşları, belgelenmiş "ağaç halkası" (dendrokronolojik) sayım çekirdek numuneleri ve tahminler dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan elde edilir. Bu nedenlerle, bu makale, her biri farklı kriterler kullanan üç "en yaşlı ağaç" listesi sunmaktadır.

<i>Sequoiadendron</i>

Mamut Ağacı veya dev sekoya Sequoioideae alt familyasındaki servigiller familyasında sınıflandırılan iğne yapraklı ağaç türüdür. Dünyadaki en büyük ağaçlardan kabul edilir. Nesli tükenmekte olan bir türdür. Doğal olarak doğal olarak yalnızca Kaliforniya'nın Sierra Nevada sıradağlarının batı yamaçlarında bulunur. 80 binden az kaldığı belirtilmiştir.

<i>Taxodium distichum</i>

Taxodium distichum, Taxodium cinsine bağlı bir bitki türüdür. Bir bataklıkta 2600 yaşından daha eski örneği bulunmuştur.

<i>Taxodium</i>

Taxodium, Cupressaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

Hesperocyparis macrocarpa veya Limoni Batı Servisi, Hesperocyparis cinsine bağlı bir bitki türüdür. Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya bölgesine özgü servi türüdür. 40 metre yüksekliğe 2,5 metre çapa ulaşabilir. Yaprakları yeşil sarı renklidir. Yaprakları ezildiğinde limon kokusu çıkarır. Kaydedilen en uzun ömrü 284 yaşında tespit edilmiştir. Dikim olarak Büyük Britanya'yı, Fransa, İrlanda, Yunanistan, İtalya ve Portekiz Yeni Zelanda'da ve Kenya'da yetiştirilmiştir. Yaprakları çiftlik hayvarında düşüklere sebep olabileceği bildirilmiştir. Kerestesi birçok zanaatkar, bazı tekne yapımcıları ve küçük imalatçılar tarafından güzel renklerinden dolayı mobilya yapısal malzemesi ve dekoratif bir ahşap olarak kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.