İçeriğe atla

Senfonik şiir

Senfonik şiir, müzikte bir konu, olay ya da şiirsel içerikli metinden kaynaklanan ve bu temel üzerine yazılmış orkestral bir formudur. Ludwig van Beethoven'ın Egmont, Cariolan ve 3. Leonore uvertürleri ile bunların daha çok ya da az dramatik ardılları senfonik şiirin ilk örnekleri sayılabilir. Felix Mendelssohn Bartholdy ve Hector Berlioz'un konser uvertürleri de Franz Liszt'in senfonik şiirlerine önayak olmuştur. Bunlardan biri Hugo’nun “Ce qu'on entend sur la montagne” satırları üzerine yaratılmıştır ve Liszt’in 12 senfonik şiirinin ilkidir. (1848-58).

Senfonik şiir, ilk kez Franz Liszt tarafından yazılmıştır. Geleneksel bölümlerden oluşan senfoni yerine, senfoniyi tek bir bölüm olarak düşünmüştür. Ses şiiri de denilebilir; çünkü amaç, dinleyiciye uzun ama anlatılmak isteneni yaşatacak şekilde, tek solukta bir hikâye anlatmaktır. Bu da sanatta romantik dönemin karakteristik özelliklerinden biridir.

Senfonik şiir, Bohemya'da ve Rusya’da ulusalcı fikirler için bir araç olmuştur. Bedrich Smetana 1857’de edebi konular üzerine birkaç senfonik şiir yazdı ve bu eserler kesinlikle Liszt etkisi göstermektedir. Altı eseri kapsayan ve bölümlerinden birisi de “The Moldau” olan “My country” adlı eseri Çek tarihi ve kültürü üzerine yazılmış bir eserdir. Bu eserin başarısı bir yana ondan sonraki kuşak genç besteciler için büyük bir kaynak olmuştur, özellikle Antonin Dvorak ve Joseph Suk. Rusya’da Mikhail Glinka’nın “Kamarinskaya” sı (1848) Mily Balakirev’in senfonik şiirleri için de bir ön ayak görevini görür. Alexander Borodin ve Modest Mussorgsky ulusal konular, Peter İlyiç Çaykovski ise tersine “Romeo & Juliette”, Hamlet” ve “Francesca da Rimini” için edebi bir dile başvurdu. Senfonik şiir için en iyi örneklerden biri kabul edilen “Francesca da Rimini” büyük İtalyan yazar Dante’nin en önemli eseri “La Divinia Comedia” dan alıntı bir konudan bir bölümü işler.

Cesar Franck, Liszt’ten önce Hugo’nun “Ce qu'on entend sur la montagne” adlı yapıtı üzerine orkestra için bir eser yazmıştı fakat bu eser 1870’lerde gündeme geldi, “The New Society National” tarafından desteklenerek. Camille Saint-Seans'ı ise “Le rouet d'Omphale” ve “Danse macabre” ile V. d'Indy ve Duparc takip etti ve 1876’da C. Frank senfonik şiir yazmaya tekrar başladı, önce “Les Eolides” sonra da “Le chasseur maudit” ile “Les Djinns” adlı eserlerini yazdı. Fransız senfonik şiirleri arasında Ducas’ın “L'apprenti-sorcier” adlı eseri parlak bir öyküsel yapıya sahiptir.

Richard Strauß, senfonik şiir 'symphonic poem' yerine ses şiiri 'tone poem' terimini yeğledi. İlk senfonik şiirleri onun erken kariyeri için repertuvarına büyük katkıda bulundu. Bunlar Don Juan, Till Eulenspiegel, Also sprach Zarathustra ve Don Quixote adlı eserleridir. Bu eserlerinde orkestrasyon açısından bütün kabiliyetini kullandı ve eserlerini detaylı bir kontrapuan içinde ördü, kromatizm ve armoniyi kullanışı ve temaları geliştirimi nasıl becerikli bir besteci olduğunun kanıtıdır. Bu akımın pek tanınmayan kahramanlarından birisi de şüphesiz Polonyalı Mieczysław Karłowicz’dir. Son 6 eseri olan senfonik şiirleri onun Polonya’nın en büyük sanatçılarından biri olmasını sağladı. 1906-8 yılları arasında yazdığı “Stanisław i Anna Oswiecimowie” adlı en büyük eseri onun ne kadar parlak bir sanatçı kimliği olduğunun göstergesidir.

Bestecilerine göre senfonik şiirlerin listesi

Claude Debussy

  • Prélude à l'après-midi d'un faune
  • Dances Sacrée et Profane Arp ve Orkestra için (1903)
  • La Mer (Debussy)| Deniz, Orkestra için (Senfonik bölümler) (1905)

Antonín Dvořák

  • Su Cini Op. 107 (Karel Jaromír Erben'in halk balatları üzerine) 1896
  • Öğle Cadısı Op. 108 (Karel Jaromír Erben'in halk balatları üzerine) 1896
  • Altın Eğiren Çıkrık Op. 109 (Karel Jaromír Erben'in halk balatları üzerine) 1896
  • Küçük Yabani Güvercin Op. 110 (Karel Jaromír Erben'in halk balatları üzerine) 1896
  • Bir Kahramanın Şarkısı Op. 111 1897

Percy Grainger

  • Train Music

Franz Liszt

  • Ce qu'on entend sur la montagne, (1848-9) (Victor Hugo)
  • Tasso: lamento e trionfo, (1849) (Byron)
  • Les préludes, after Lamartine (1848, rev. before 1854)
  • Orpheus, (1853-4)
  • Prometheus, (1850)
  • Mazeppa, (1851)
  • Festklänge, (1853)
  • Héroïde funèbre, (1849-50)
  • Hungaria, (1854)
  • Hamlet, (1858)
  • Hunnenschlacht, (1857)
  • Die Ideale (1857) (Schiller)

Modest Mussorgsky

  • Night on Bald Mountain
  • Pictures at an Exhibition

Richard Strauss

  • Macbeth (1888/90)
  • Don Juan (1889)
  • Tod und Verklärung (1891)
  • Till Eulenspiegels lustige Streiche (1895)
  • Also sprach Zarathustra (1896)
  • Don Quixote (1898)
  • Ein Heldenleben (1899)
  • Sinfonia domestica (1904)
  • Eine Alpensinfonie (1915)

Sergey Rachmaninov

  • The Rock, Op. 7 (1893)
  • Caprice Bohémien, Op. 12 (1894)
  • The Isle of the Dead, Op. 29 (1909)

Ottorino Respighi

  • Fontane di Roma (Roma çeşmeleri, 1916)
  • Pini di Roma (Roma çamları, 1924)
  • Feste Romane (Roma şenlikleri, 1928)
  • Brezilya izlenimleri (1928)

Camille Saint-Saëns

  • Le Rouet d'Omphale, Op. 31
  • Phaéton, Op. 39
  • Danse Macabre, Korkunç dans, Op. 40
  • La Jeunesse d'Hercule, Op. 50

Mieczysław Karłowicz

  • Returning Waves, Op. 9 (1904)
  • Eternal Songs, Op. 10 (1906)
  • Lithuanian Rhapsody, Op. 11 (1906)
  • Stanisław i Anna Ošwiecimovie, Op. 12 (1906)
  • Sorrowful Tale, Op. 13 (1908)
  • Episode during a Masquarade, Op. 14 (1908-09)

Alexander Scriabin

  • The Poem of Ecstasy, Op. 54 (1905)
  • Prometheus: The Poem of Fire, Op. 60 (1910)

Dmitri Şostakoviç

  • Ekim, Op. 131 (1967)

Jean Sibelius

  • Kullervo, Soprano, Bariton, Koro ve orkestra için senfoni Op. 7 (1892)
  • En Saga, Senfonik şiir orkestra için Op. 9 (1892)
  • Rakastava (The Lover) Kadınlar korosu, yaylılar (ya da yaylılar ve perküsyon) için Op. 14 (1893/1911)
  • Lemminkäinen Suite, Orkestra için Kalevala'dan dört efsane Op. 22 (1893)
  • Skogsrået (The Wood Nymph) Orkestra için Op. 15 (1894)
  • Vårsång Orkestra için Op. 16 (1894)
  • King Christian II Suite, Kung Kristian Op. 27 (1898)
  • Sandels, Orkestra ve koro için doğaçlama Op. 28 (1898)
  • Finlandia, Orkestra (ve isteğe bağlı olarak koro için) Op. 26 (1899)
  • Snöfrid Anlatıcı, koro ve orkestra için Op. 29 (1899)
  • Tulen synty (Ateşin kaynağı) Op. 32 (1902)
  • Kuolema ("Valse Triste" ve "Scene with Cranes") Orkestra için Op. 44 (1904/1906)
  • Pohjola'nın kızı, Pohjolan tytär (Pohjola's Daughter), Orkestra için senfonik şiir Op. 49 (1906)
  • Svanevit (Swan-white), Op. 54 (1908)
  • Nightride and Sunrise, Orkestra için senfonik şiir Op. 55 (1909)
  • Dryadi (The Dryad) Orkestra için Op. 45/1 (1910)
  • The Bard (Sibelius), Barden, Orkestra ve arp için senfonik şiir Op. 64 (1913/1914)
  • Luonnotar, Soprano ve orkestra için senfonik şiir Op. 70 (1913)
  • The Oceanides | Aallottaret (The Oceanides), Orkestra için senfonik şiir Op. 73 (1914)
  • Oma Maa (Our Fatherland) Orkestra ve koro için senfonik şiir Op. 92 (1918)
  • Jordens sång (Song of the Earth) Orkestra ve koro için senfonik şiir Op. 93 (1919)
  • Väinön virsi (Väinö's song) Orkestra ve koro için senfonik şiir Op. 110 (1926)
  • Tapiola, Orkestra için senfonik şiir Op. 112 (1926)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Necil Kazım Akses</span>

Necil Kazım Akses, Türk besteci.

<span class="mw-page-title-main">Johannes Brahms</span>

Johannes Brahms Alman piyanist, orkestra şefi ve 19. yüzyılın ikinci yarısının en önemli Romantik dönem bestecilerindendir. Hamburg'da Lutheran bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve profesyonel yaşamının çoğunu Viyana'da geçirdi. Bazen Johann Sebastian Bach ve Ludwig van Beethoven ile müziğin "Üç B"sinden biri olarak gruplandırılır, bu yorum aslında on dokuzuncu yüzyıl orkestra şefi Hans von Bülow tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Franz Liszt</span> Macar besteci ve piyanist

Franz Liszt, Macar müzisyen, besteci, piyanist, orkestra şefi, müzik öğretmeni. 19. yüzyılın en önemli piyanistlerinden birisi, senfonik şiir tarzının yaratıcısı olan bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Rahmaninov</span> Rus besteci, orkestra şefi ve piyanist

Sergey Rahmaninov, Rus besteci, orkestra şefi, piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Bedřich Smetana</span>

Bedřich Smetena, Çek müziğinin kurucusu kabul edilen piyanist, orkestra şefi, besteci. Müzik tarihindeki ilk milliyetçi bestecilerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Nevit Kodallı</span>

Mehmet Nevid Kodallı, Türk besteci, eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Mieczysław Karłowicz</span> Polonyalı besteci ve orkestra şefi

Mieczysław Karłowicz, Geç romantik dönem Polonyalı besteci ve orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Reşit Rey</span> Türk besteci (1904–1985)

Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist, eğitimci ve orkestra şefidir.

Bu Rus Besteci Sergey Taneyev'in eserleri listesidir (1856-1915).

<span class="mw-page-title-main">Jean Sibelius</span>

Johan Julius Christian "Jean" Sibelius, 19. yüzyılın sonuyla 20. yüzyılın başlarının klasik müzik tarihinde adı geçmiş Fin bestecidir. Müziği Finlandiya'nın ulusal kimliğinde büyük rol almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Camille Saint-Saëns</span> Fransız besteci (1835-1921)

Charles Camille Saint-Saëns, Fransız besteci, orkestra şefi, orgcu ve piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Anton Webern</span> Avusturyalı besteci

Anton Von Webern, Avusturyalı bestecidir.

Dmitri Şostakoviç genellikle bestelerini ve ara sıra diğer bestecilerin müziklerini opus numaralarıyla kataloglamıştır. Bu uygulamaya erken eserlerinden fa♯ minör Scherzo ile başlamış ve hayatının sonuna kadar devam etmiştir. Bununla birlikte, gençlik eserlerinin çoğu, sanatsal olgunluğundan bitmemiş eserleri ve çok sayıda tamamlanmış eseri opus numarasız kalmıştır. Şostakoviç'in bir esere atanan eser numarasını aldığı, sonra başka birine verdiği veya bitmiş bir kompozisyonun numaralandırılması konusunda kararsız olduğu durumlar da vardır. Konuyu daha da karmaşık hale getiren şey, 1930'larda kendi müziğini derlerken yaptığı bir hatadır. Bu karmaşaya 'The Youth of Maxim' ve 'Girl Friends' film müziklerine aynı opus numarası vermiş olması yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Richard Strauss</span> Alman Romantik Dönem bestecisi

Richard Georg Strauss, edebi alt yapıya sahip uzun senfonik şiirleri ve operaları ile ünlü Alman Romantik Dönem bestecisi. Ayrıca Strauss önemli bir orkestra şefi ve tiyatro yönetmeniydi.

<span class="mw-page-title-main">Tomás Bretón</span>

Tomás Bretón, İspanyol besteci, kemancı ve piyano virtüözü.

<span class="mw-page-title-main">Gustave Charpentier</span> Fransız besteci (1860 – 1956)

Gustave Charpentier, Fransız bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Alexander von Zemlinsky</span> Avusturyalı besteci, orkestra şefi ve öğretmen (1871-1942)

Alexander (von) Zemlinsky, Avusturyalı besteci ve orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Rusalka (opera)</span>

Rusalka Çek besteci Antonín Dvořák tarafından hazırlanmış üç perdelik bir operadır. Operanın librettosu, Çek şair Jaroslav Kvapil (1868–1950) tarafından Çek yazarları Karel Jaromír Erben ve Božena Němcová tarafından yazılmış peri masallarından uyarılarak hazırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Edward Elgar</span>

Sir Edward Elgar, Britanyalı geç romantik stili müzik bestecisi ve orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Vítězslav Novák</span> Vítězslav Augustín Rudolfun hayatı

Vítězslav Augustín Rudolf Novák stil olarak neo-romantik müzik geleneğinin bir parçası ve kimi zaman Çek modernizminin erken bir örneği olarak kabul edilmiş olan Çek besteci ve pedagog.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.