İçeriğe atla

Selman Reis

16. yüzyılda Hint Okyanusu'ndaki Osmanlı donanması.

Selman Reis, 16. yüzyılın ilk yarısında ilk başta Memluk Donanmasında ve daha sonra Osmanlı Donanmasında görev yapan bir Osmanlı amirali ve eski korsandı. Selman Reis aslen Ege'deki Midilli adasındandı.[1]

Memluk Devleti dönemi

Selman Reis, Memlüklerin hizmetine girdi ve 2.000 silahlı Leventten oluşan bir gruba önderlik etti.[2]

Memlükler ve Hindistan arasındaki baharat ticaretinin Portekizliler tarafından kesintiye uğratılmasından sonra 1515'te 19 gemilik bir Memlük filosu ile Hint Okyanusu'na açıldı. 30 Eylül 1515'te filonun başında Süveyş'ten ayrıldı.[3] Filoda ayrıca 1.300'ü Türk askeri olmak üzere 3.000 erkek vardı.[3] Filo Kamaran'da bir kale inşa etti ancak 1516'da Yemen ve Aden'i almak için yaptığı seferde başarılı olamadı.[3]

Selman Reis 1517'de Cidde'yi Portekiz saldırısına karşı savundu.

1517 yılında Portekizlilerin yaptığı Cidde Kuşatması'nın savunmasını yaptı. Bu olaydan kısa süre sonra Memlükler yıkılmıştı.[1]

Selman Reis, İstanbul'a gönderildi ve sadakatsizlik nedeniyle 1520 yılına kadar hapsedildi.[1]

Osmanlı amirali olduğu dönem

Pargalı İbrahim'in 1524'te Mısır'a gelişiyle birlikte Selman Reis tekrar göze girdi.[1] Hint Okyanusu'nun durumu hakkında ayrıntılı bir rapor hazırladı. Etiyopya, Yemen ve Swahili Sahili'nin işgal edilmesini ve Portekizlilerin Hürmüz, Goa ve Malacca'dan tahliye edilmesini önerdi.[1] 1525'te Portekizliler Kızıldeniz'e baskın düzenleyerek filoları ile Mısır'da tehdit oluşturmaya başladı.[4]

1525'te Selman Reis, 18 gemi ve 299 toptan oluşan bir Osmanlı filosunun başına amiral olarak getirildi. Gemiler terkedilmiş Cidde filosundan alınıp Süveyş'te yenilenmişti.[3][4] Yaklaşık 4.000 piyadeye liderlik eden Hayreddin el-Rumi ile işbirliği halindeydi.[4] 1526'da Süveyş'ten ayrıldılar ve ilk başta Cidde'de düzeni geri kurdular.[4] Ocak 1527'de Muha'ya indikten sonra bölgeyi kontrol altına almak için Yemen içlerine doğru bir sefer düzenledir. Seferde başarılı olup Mustafa Bey'in kafasını kestiler.[4] Aden bağımsız olarak kaldı ancak Osmanlı hakimiyetini tanıdı.[4] Filo daha sonra Kamaran'da bir deniz üssü kurmak için ayrıldı.[4] Bu, Osmanlıların Kızıldeniz'in kontrolünü yeniden ele geçirmesine önayak oldu ve Portekizliler ilk kez 1527'de Kızıldeniz'e bir donanma gönderemez hale geldiler.[4]

Bu başarının ardından, Hint Okyanusu'ndaki çeşitli hükümdarlar Portekizlilere karşı Osmanlı'dan yardım istedi: Hürmüz'ün Veziri ve Kozhikode'nin Zamorin'i bunlardan bazılarıydı.[4]

1528'de Osmanlı paralı askerleri Endonezya'da bulunan Sumatra bölgesindeki İslami gemilerde de yer alıyordu.[4]

Ancak bu süreden sonra Selman Reis'in Hayreddin el-Rumi ile bir anlaşmazlığa düşmesi bu çabaları büyük ölçüde zayıflattı.[4]

Selman Reis daha sonraki zamanlarda Hindistan'daki Müslüman mülklerini Portekiz ve onların Hindu müttefiklerine karşı savunmakla meşgul oldu. 1538'deki Diu Kuşatmasına kadar Diu'da, Osmanlı yanlısı kuvvetleri, bu bölgede görev yapan Hoca Sefer'in emri altına yerleştirmeye devam etti.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e The Ottoman Age of Exploration Giancarlo Casale p.39
  2. ^ The Ottoman Age of Exploration Giancarlo Casale p.32
  3. ^ a b c d An Economic and Social History of the Ottoman Empire, Volume 1" by Halil İnalcik p.321ff
  4. ^ a b c d e f g h i j k Google Kitaplar'da The Ottoman Age of Exploration, s. 42, Giancarlo Casale
  5. ^ An Economic and Social History of the Ottoman Empire. s. 324ff. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pîrî Reis</span> Türk denizci ve kartograf (1465–1553)

Pîrî Reis, Türk denizci ve kartograf. Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey'dir. Künyesi Ahmed ibn-i el-Hac Mehmed El Karamanî'dir. Amerika'yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. Ayrıca Hadikat'ül Bahriye, Bilad-ül Aminat ve Eşkalname gibi eserleride bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hadım Süleyman Paşa</span> 32. Osmanlı sadrazamı

Hadîm Süleyman Paşa, I. Süleyman saltanatı döneminde Nisan 1541-28 Kasım 1544 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı ve Serdarıdır. İki kez Mısır Valiliği yapmış ve Hindistan'a sefere çıkan ilk Osmanlı Donanması'na komuta etmiştir.

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Açe Seferi</span>

Açe Seferi ya da Sumatra Seferi, Portekizliler karşısında zor durumda kalan Sumatra adasındaki Müslüman Açe Sultanlığı'nın, Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine, Osmanlı Donanması tarafından gerçekleştirilen deniz aşırı seferdir.

<span class="mw-page-title-main">Hint deniz seferleri</span>

Hint seferleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Hint Okyanusu'nda yaptığı bir dizi seferlere verilen addır.

Kurdoğlu Hızır Reis, Osmanlı denizcidir. Osmanlı amirali Kurdoğlu Muslihiddin Reis'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Aden'in Fethi</span>

Aden'in Fethi, 1547 yılında yerel Arap şeyhlerinin eline düşen Aden'in Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı, 26 Şubat 1548'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar ele geçirilişi.

Mustafa Bayram'ın doğum yılı belli değildir ancak kaynaklar Yemen'de büyüdüğünü gösteriyor ve meşhur denizci Selman Reis'in de yeğenidir. Selman Reis içine düştüğü bir anlaşmazlık sonucu olarak Hayreddin el-Rumi tarafından 1528 yılında öldürüldü. Bu ikilinin anlaşmazlığa düşmesinin sebebi ise Selman Reis'in bazı söylentiler nazara alınarak Osmanlı Donanması'nın Kızıl Deniz ve Hint Okyanusu komutanlığından el çektirilmek istendi çünkü merkezi otorite bu görevi artık Hayreddin al-Rumi'ye vermişti ama Selman Reis reddetti ve donanmayı yönetmeye devam etti. Selman Reis öldürülmeden önce, Mustafa Bayram ve Hoca Sefer'e son bir emir verdi. Mustafa Bayram gözetimi altında, Diu, Hindistan'a gidecekler ve Bahadur Shah of Gujarat'a Portekizce İmparatorluğu'na karşı savaşması için yardım edeceklerdi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Arabistan Seferi (1546)</span> Vikimedya liste maddesi

Güney Arabistan Seferi (1546), Osmanlı Devleti'nin XVI. yüzyılda Hint Okyanusu'nda Portekiz ile mücadelesinde bir evre.

<span class="mw-page-title-main">Cidde Kuşatması (1517)</span> 1517 yılında Portekiz ve Memlûk Sultanlığı arasındaki çatışma

Cidde Kuşatması, 1517 yılında Portekiz'in Hint donanmasının Cidde'ye saldırısının Osmanlı destekli Memlûk donanması ve garnizonu tarafından püskürtülmesi.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa Seferi (1550-51)</span>

Lahsa Seferi, 1550-51 yıllarında Basra Körfezi çıkışını tutan Portekiz İmparatorluğu'nu bölgeden atma hedefine yönelik stratejik bir hamle olarak Arap Yarımadası'nın doğu kıyılarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn Kuşatması (1559)</span>

Bahreyn Kuşatması, 1559 yılında Lahsa Valisi Mustafa Paşa'nın İstanbul'a haber vermeden Osmanlı Devleti'ne bağlı bir emirlik olan Bahreyn'i işgal etmeye yönelik başarısız girişimi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Portekiz çekişmesi (1538–1559)</span>

Osmanlı İmparatorluğu-Portekiz İmparatorluğu çekişmesi 1538-1559 yılları arasında Hürmüz Boğazı hakimiyeti için gelişen çatışmalı bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Sefer Reis</span>

Sefer Reis, 16'ncı yüzyılda Portekizlilere karşı Hint Denizi'nde etkin olan Türk denizcisi.

<span class="mw-page-title-main">Babülmendep Deniz Muharebesi</span>

Babülmendep Deniz Muharebesi, Osmanlı donanmasının Sefer Reis komutasındaki Kızıldeniz filosu 1560 yılında Babülmendep Boğazı ve Kamaran Adası arasında Christovão Pereira Homem komutasındaki Portekiz filosunu mağlup etti.

<span class="mw-page-title-main">Süveyş Seferi (1541)</span>

Süveyş Seferi, Portekiz İmparatorluğu'nun Goa merkezli Hindistan Sömürgeleri Yönetiminin Osmanlı İmparatorluğu'nun Kızıldeniz'deki filosunun ana üssü Süveyş'e yönelik 1541 yılının ilk çeyreğinde icra ettiği ve başarısızlıkla sonuçlanan askerî harekâtı.

<span class="mw-page-title-main">Basra'nın Zaptı (1546)</span> I. Süleyman döneminde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen askerî harekât

Basra'nın Fethi, 1546 yılında Basra'nın Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Süveyş Kaptanlığı</span>

Süveyş Kaptanlığı ya da Hint Kaptanlığı, Osmanlı donanmasının Kızıldeniz filosunun Süveyş'te bulunan merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Diu Kuşatması (1538)</span>

Diu Kuşatması, Gücerât Sultanı Bahadır Şah, 1535′te Babür Şahı Hümâyun Şah ile yaptığı savaşta yenilerek Diu kalesine sığındı. Hümayun, Şaha karşı Goa’daki Portekiz valisiyle anlaştı. Portekizliler de Diu limanına hâkim tepede bir kale yaptırarak, limanı denetimleri altına aldılar. Bunun üzerine hatasını anlayan Bahadır Şah, Portekizlileri Diu’dan çıkarmak amacıyla I. Süleyman’a başvurdu ve bir ihtiyat tedbiri olmak üzere de hazinelerini Mekke'de güven altına aldırdı. Süleyman da Hindistan ile Akdeniz arasındaki güvenliği sağlamak amacıyla, doğu ticaretini ellerinde bulunduran ve Kızıldeniz’de serbestçe dolaşan Portekizlilere karşı harekete karar verdi. Doğu Müslümanlarının koruyucusu olarak, Mısır valisi Hadım Süleyman Paşa'ya Süveyş’te Cenovalı mühendisler yönetiminde bir donanma yaptırmasını emretti. Bu hazırlık arasında Bahadır Şahın öldürüldüğü öğrenilince Mekke’de bulunan hazinesi İstanbul’a gönderildi. Mısır Valisi Hadım Süleyman Paşa, 13 Haziran 1538′de 20.000 kişi ve 74 gemiden meydana gelen bir donanma ile Süveyş’ten yola çıktı. Kameran ve Babülmendeb’i geçerek Benderi Aden önüne geldi; Portekizliler ile iş birliği yapan Âmir bin Davud’u astırdıktan sonra 4 Eylül 1538′de Gucerat kıyılarına geldi. Fırtına nedeniyle komşu Caferabad limanına sığınan Osmanlı donanması 28 Eylül'de buradan ayrılarak kuşatmayı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Kamaran Deniz Muharebesi</span>

Kamaran Deniz Muharebesi, Osmanlı donanmasının Sefer Reis komutasındaki Kızıldeniz filosu 1550 yılında Kızıldeniz'de Kamaran Adası civarında Liuz Figueira komutasındaki Portekiz filosunu mağlup etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.