İçeriğe atla

Selman Rüşdi

Selman Rüşdi (2017)

Sir Selman Rüşdi (d. 19 Haziran 1947, Bombay, Hindistan), Hint asıllı Britanyalı-Amerikalı yazar ve romancı.

Romanlarının çoğu Hindistan'ı konu alır. Anlatımı, mit ve fanteziyi gerçeklik ile iç içe geçiren bir tarzdır. Bunun yanında Günter Grass, Mihail Bulgakov gibi isimlerden de etkilenmiştir. Man Booker Ödülü yanında birçok ödül sahibidir.

Hayatı

Selman Rüşdi, Urduca ve İngilizce konuşan Müslüman bir ailenin oğlu olarak 1947'de (bağımsızlıktan iki ay önce) Bombay'da doğdu. 1961'de lise eğitimi için Birleşik Krallık'a gönderilen Rüşdi'nin ailesi, 1964'te diğer Müslümanlarla birlikte zorunlu olarak Pakistan'a göç etti ve Karaçi'ye yerleşti.

Cambridge'de tarih eğitimi gören Rüşdi, fantastik bir bilimkurgu denemesi olan ilk romanı Grimus (1975) ile eleştirmenlerin dikkatini çektikten sonra, Geceyarısı Çocukları (Metis, 2000) romanıyla (1981 Booker, 1982 James Tait Black, 1993 Booker of Bookers ödülleri) dünya çapında ün kazandı. Hindistan tarihi ve politikasına eleştirel yaklaşımı nedeniyle Hindistan'da yasaklanan bu romanı, bu kez Pakistan'da aynı akıbete uğrayan Utanç (Metis, 2005) izledi. Nikaragua anılarını aktardığı The Jaguar Smile'ın (1987, Jaguar Gülüşü, Pencere, 1989) ardından yazdığı The Satanic Verses (1988, Şeytan Ayetleri) ile 1988 Whitbread ödülünü kazandıysa da Müslümanlığa hakaret ettiği gerekçesiyle kitap Hindistan ve Güney Afrika'da yasaklandıktan sonra Humeyni tarafından yazar hakkında ölüm fetvası verildi.

Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den Foreign Policy ve Birleşik Krallık'tan Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu Dünyanın İlk 100 Entelektüeli listelerinde, 2005 yılında 10., 2008 yılında 23. sırada yer almıştır.

12 Ağustos 2022 tarihinde New York'ta bulunan Chautauqua Enstitüsünde gerçekleşen bir kongrede seyircilerden birisi sahneye çıkıp Rüşdi'ye yumruk attı, ardından da boynundan bıçakladı.[1]

Şeytan Ayetleri tartışması

1989'da yayımlanan Şeytan Ayetleri romanı, İslam peygamberi Muhammed'e ithamda bulunduğu gerekçesiyle İslam dünyasından büyük tepkiler almış; Güney Afrika, Pakistan, Suudi Arabistan, Mısır, Somali, Bangladeş, Sudan, Malezya, Endonezya ve Katar'da kitabın yayımlanması yasaklanmış; 14 Şubat 1989'da İran lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni tarafından fetva verilerek[2] Rüşdi'nin başına üç milyon Amerikan doları ödül konmuştur. Dünyanın birçok ülkesinde aleyhinde yapılan kitlesel gösteriler Şubat 1989 gündemini oluşturmuştur. Türkçeye Aziz Nesin tarafından çevrilmiş ve bu yüzden 1993'te Madımak Katliamı zamanı Aziz Nesin hedef alınmıştır.[3]

Bunu takip eden yıllarda da çeşitli ülkelerde kitabın çevirmen ve yayıncı kuruluşlarına yönelik saldırılar olmuştur. 1998'de İran, Birleşik Krallık ile ilişkilerini düzeltmeye yönelik bir adım olarak Selman Rüşdi hakkında aldığı ölüm cezası kararından vazgeçmişse de İran dini lideri Ali Hamaney 2005'te fetvayı sadece veren kişinin kaldıracağını, ancak bu kişinin yani Humeyni'nin 1989'da öldüğünü ifade etmiştir.

Başlıca eserleri

Kaynakça

  1. ^ "Yazar Rüşdi, New York'ta saldırıya uğradı". Habertürk. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022. 
  2. ^ "Şövalye Rüşdi'yi öldürene ödül". 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

30 Ocak, Miladi takvime göre yılın 30. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 335 gün vardır.

14 Şubat, Miladi takvime göre yılın 45. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 320 gün vardır.

24 Şubat, Miladi takvime göre yılın 55. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 310 gün vardır.

21 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 141. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 224 gün vardır.

26 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 146. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 219 gün vardır.

<i>Şeytan Ayetleri</i> (roman) Selman Rüşdi romanı

Şeytan Ayetleri, Hint asıllı İngiliz yazar Selman Rüşdi'nin romanı. İlk baskısı 26 Eylül 1988'de Birleşik Krallık'ta yapılmıştır. Birçok İslam ülkesinde yasaklanan kitabın yazarı hakkında İran'da Humeyni tarafından ölüm fetvası verildi. Rüşdi'ye Fransa devleti tarafından onur ödülü ve İngiliz Kraliçesi tarafından şövalyelik nişanı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Milan Kundera</span> Çek asıllı Fransız yazar

Milan Kundera, Çek asıllı Fransız romancı, yazar. 1969 tarihli Gülünesi Aşklar başlıklı düzyazı çalışmasıyla meşhur oldu. Ticarî olarak en başarılı eseri ise 1984 tarihli Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği başlıklı romanı oldu. Eserlerini 1993 yılından beri Fransızca olarak kaleme almış ve hayatını Paris'te sürdürmüş olan Kundera, ölümünden önce yaşayan son varoluşçu olarak nitelendirilirmiştir.

Reşad Halife, Mısırlı biyokimyager ve Kur'ancı yazar. 1968-1974 yılları arasında Kuran üzerindeki çalışmaları sonucunda, 29 surenin başındaki harflerin anlamını bilgisayar aracılığıyla keşfetti ve bu harflerin metin içerisinde 19'un katları şeklinde dizayn edildiğini gösterdi. 1974 yılından sonra, 19 mucizesi büyük kitleler tarafından kabul edildi. Dönemin ünlü konuşmacılarından İslam Propaganda Merkezi Başkanı Ahmed Deedat bu konuda birçok konferans verdi ve ''Kuran En Büyük Mucize'' isminde bir kitap yayınlayarak 19 mucizesini duyurmaya çalıştı. Sonrasında Reşad Halife, İslam dininin hadisler tarafından çürütüldüğünü ve dinin tek kaynağının Kuran olması gerektiğini ilan etti. 1988 yılında, kendisinin bilgisayar çağına uygun olarak matematiksel bir mucize ile desteklenmiş bir elçi olduğunu ilan etti. Allah tarafından kendisine verilen görevlerden birinin, tüm insanlar için tek bir din ilan etmek ve Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’ı etkileyen tüm bozulmaları gösterip temizlemek olduğunu belirtti. Bunun ardından İslam dünyasında tartışmalara yol açmış ve 31 Ocak 1990 yılında şafak namazı için mescidine girdikten sonra bıçaklanarak öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

Necdet Şen, çizgi roman sanatçısı ve yazar. Hızlı Gazeteci karakterinin yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Necib Mahfuz</span> Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazar (1911–2006)

Necib Mahfuz, , 1988 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazardır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman ve tek Arap yazardır. "Ortadoğu'nun Balzac'ı" olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Hans Magnus Enzensberger</span>

Hans Magnus Enzensberger, Alman yazar, şair, çevirmen ve editördür. Yazılarını, bir zamanlar yaşadığı Münih'ten Andreas Thalmayr müstear adı ile yazmaktaydı.

Ülkü Ülker, tam adıyla Ülkü Ülker Yurtsever,, Türk oyuncu, seslendirme sanatçısı ve şarkıcı.

Cinsiyet değiştirme ameliyatı, Beden uyum ameliyatı veya Cinsiyet doğrulama ameliyatı, bir kişinin atanmış cinsiyeti ile birlikte gelen fiziksel görünümünü ve biyolojik cinsel özelliklerini, tanımladıkları cinsiyet kimliğine uyacak şekilde değiştirilmesini sağlayan cerrahi bir prosedür veya prosedürler dizisidir. Tarihte bilinen ilk beden uyum ameliyatı 1931 yılında Berlin'de vajinoplasti olan Dora Richter'e yapılmıştır.

<i>Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî</i>

Velâyet-i Fakih veya Hükûmet-i İslamî, İranlı şii dini lider Ruhullah Humeyni tarafından teokratik islam devleti fikri üzerine yazılan ve 1970 yılında ilk baskısı yapılan bir kitaptır. Kitap Türkçeye "İslam Fıkhında Devlet" olarak çevrilmiştir.

<i>Geceyarısı Çocukları</i>

Geceyarısı Çocukları, Hint asıllı yazar Selman Rüşdi'nin romanıdır. Hindistan'ın bağımsızlığına kavuştuktan sonra yazılan yapıt, Hindistan yazınında bu özelliğinden dolayı önemli bir yer tutar. İlk baskısı 1981 yılında gerçekleşmiştir. Yazar romanın yazılışından 25 yıl sonra yeni bir önsöz eklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Ağa Han</span> Çingenelerin dînî lideri Kerîm Ağa Hân

IV. Ağa Han, asıl adı Kerim el-Hüseyin Şah, Kerim Ağa Han olarak da bilinir, Şiîliğin Nizârî-İsmailî mezhebinin kırk dokuzuncu ve şimdiki imâmı.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da eşcinsellik</span> İslamın eşcinselliğe bakışı

İslam'da eşcinsellik, eşcinsel ilişkiye giren kişilerden İslam inancı esas alan yazılı kaynaklarda ve Kur'an'da bahsedilir. Kur'an'da, toplumca eşcinsel ilişkilere girmek başta olmak üzere, çeşitli günahlar işleyen ve bu nedenle Allah'ın gazabıyla helâk edilen Lut Kavminden bahsedilir. Sünnilik mezhebine göre ve İmam Malik ile İmam Şafii gibi alimlere göre eşcinsel ilişki, recm, idam, kırbaç veya hapis ile cezalandırılması gereken günahlar olarak değerlendirimiştir. Ebu Hanife'ye göre ise idam gerekli değildir; devlet hangi cezayı öngörürse o uygulanmalıdır.

Atasoy Müftüoğlu, yazar ve entelektüeldir.

<span class="mw-page-title-main">Humeynizm</span> Ruhullah Humeyninin fikir ve görüşlerini esas alan ideoloji

Humeynizm veya Humeynicilik, 1979 İran İslam Devrimi'nin lideri Ruhullah Humeyni'nin dini ve siyasi fikirlerini ifade eder. Ayrıca Humeynicilik, Humeyni'nin kurduğu İran İslam Cumhuriyeti'ni yöneten din adamı sınıfının ideolojisini de ifade ediyor olabilir. Bu aynı zamanda İran, Irak ve Lübnan'daki On İki İmamcı Şii nüfusun bazı kesimlerinin "radikalleşmesine" ve İran hükûmetinin Afganistan, Pakistan, Suudi Arabistan ve Afrika'daki Şii azınlıkları "silah altına almasına" atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Humeynicilikten türetilen Humeynici ve Humeyniciler kelimeleri aynı zamanda İran'ın dini yöneticilerinin üyelerini tanımlamak ve onları "normal" Şii Müslüman din adamlarından ayırmaya çalışmak için de kullanılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.