İçeriğe atla

Selma Emiroğlu

Selma Emiroğlu Aykan
Doğum1928
İstanbul, Türkiye
Ölüm2011
Berlin, Almanya
MilliyetTürk
Diğer ad(lar)ıSelma Gürel
EğitimBağlarbaşı Kız Koleji
İstanbul Konservatuvarı Şan Bölümü
MeslekKarikatürist
Tanınma nedeniTürkiye'de Cumhuriyet tarihinin ilk kadın karikatürcüsü
Akraba(lar)Yalçın Emiroğlu (kardeşi)[1]

Selma Emiroğlu Aykan (1928, İstanbul - 2011, Berlin), Türk karikatürcü, operacı, şan pedagogu.

İstanbul Operası solistlerindendir. Müzik öğrenimine başlamadan önce genç yaşında Cemal Nadir'in çıkardığı Amcabey dergisinde çizim yaparak karikatürcülüğe başladı. Çizimlerinde "Selma Gürel" adını kullandı. Amcabey'den sonra sekiz yıl Doğan Kardeş dergisi için kapak ve çizgi roman çizdi; bu dergideki çizimleri ile tanındı.[2][3] Türkiye'de "cumhuriyet tarihinin ilk kadın karikatüristi" olarak bilinir.

Yaşamı

1928 yılında İstanbul'da doğdu. Küçük yaşta çizim yapmaya başladı. 1940 yılında annesinin çizimlerini o yıllarda Amcabey dergisini çıkarmakta olan Cemal Nadir'e göndermesinden sonra onun çırağı ve manevi kızı oldu.[2] İlk bant karikatürü ‘Şairin Gözyaşları’nı 1943 yılında "Amcabey" dergisinde yayınlandı. Semih Balcıoğlu ile birlikte dergide en etkili genç karikatürcüler arasında yer aldı.[4]

Eğitimine Bağlarbaşı Kız Koleji'nde devam etti. Bu okuldan mezun olduktan sonra İstanbul Konservatuvarı'nda opera eğitimi aldı.[4]

Amcabey kapandıktan sonra çocuk dergisi Doğan Kardeş için çizmeye başladı. Ön ve arka kapaklarını çizdiği Doğan Kardeş dergisi için 1945 yılında yarattığı "Kara Kedi Çetesi büyük ilgi gördü;[5] serinin Kara Kedi, Pamuk ve Sarman adlı karakterleri çok sevildi. Genç karikatürist basında "harika çocuk" olarak tanındı.[2] Daha sonra "Türkiye'nin ilk kadın karikatüristi olarak anıldı. 1947 yılında Cin ile Can ve Mercan Balığının Serüvenleri, 1948'de Oya'nın Hikayesi, 1949'da çoğunu La Fontaine'in eserlerinden esinlendiğ Tavşan Kardeşin Sofrası, Böceklerin Oyunu, Tırtılın Hikayesi ve Zenci ile Maymun başlıklı çizgiromanları hazırladı.[6]

Doğan Kardeş’ten sonra Tef ve Akbaba'da, aile-çocuk, gericilik, sosyal politika ve gündelik konularla ilgili karikatürler çizdi. 1946 yılı sonlarında Cemal Nadir kendisine Amcabey çizgi roman tiplemesini ölümünden sonra kendisinin devam ettirmesini teklif etti ancak bu teklifi reddetti.[4] 1949 tarihinde Kara Kedi Çetesinin Dönüşü başlığıyla yeniden Doğan Kardeş'te yayımlanan Kara Kedi Çetesi serisini yayınlamaya başladı.

Müzik öğrenimin tamamladıktan sonra İstanbul Şehir Korosu'nda yer aldı. Evlenip "Aykan" soyadını aldı.[2] 1960 yılında yeni kurulan İstanbul Operası sahnesinde La Traviata operasında başrol üstlendi. 1963 yılında eşiyle birlikte Almanya’ya yerleşti. İki yıl boyunca Doğan Kardeş'e çizimlerini gönderen Emiroğlu, daha sonra müzik kariyerine ağırlık verdi. Bir sahne deneyimi sırasında sesini yitirdi. Bir ses uzmanı olarak opera şarkıcısı adaylarına ders verdi.

1999 yılında Ankara Karikatür Festivali'nde ödül aldı.[7] 2001 yılında Shneidertempel Sanat Merkezi'nde retrospektif niteliğinde bir sergi açtı.[8][9] 2011 yılında Berlin'de öldü.[2]

Ödülleri

  • 1999 Ankara Karikatür Vakfı, Onur Armağanı
  • 2001 Ankara Karikatür Vakfı, Yılın Karikatürcüsü[10]
  • 2005 Kapadokya Ürgüp Karikatür Yarışması, Birincilik Ödülü

Kaynakça

  1. ^ Okyay, Sevin (10 Ocak 2015). "Kapaklarda kalmış çocukluk". ON8 Kitap. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022. 
  2. ^ a b c d e "Meşhur Olan Kardeşlerimizi Tanıtıyoruz :Selma Emiroğlu". 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  3. ^ "Selma Emiroğlu". Bursa.com sitesi. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022. 
  4. ^ a b c Çetin, Şule. "mizah Edebiyatımıza Katkısı Bakımından Amcabey Dergisi" (PDF). Đstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi 2010. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  5. ^ Özyurt, Fatih (12 Nisan 2015). "Kara Kedilerin Ablası: Selma Emiroğlu". Gazete Bilkent. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022. 
  6. ^ "Selma Emiroğlu". Bursa.com sitesi (Bursa Ansiklopedisi). 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  7. ^ "Selma Emiroğlu ile Söyleşi". Izelrozental.com sitesi, Aralık 2001. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  8. ^ "Sergilerimiz". Schneidertempel.org sitesi. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  9. ^ "Çizgisel / Tınısal bir sergi". Yenisafak.com,13 Aralık 2001. 22 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  10. ^ "Yılın çizeri Emiroğlu". Radikal gazetesi, 12 Şubat 2001. 18 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Semih Balcıoğlu</span>

Semih Balcıoğlu, Türk karikatürist.

Mustafa Eremektar,, Mıstık adıyla tanınan Türk karikatür sanatçısı.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

Mehmet Yiğit Özgür, Türk karikatüristtir.

Nehar Tüblek,, Türk karikatürcü ve mizahçı.

<span class="mw-page-title-main">Turhan Selçuk</span> Türk karikatürist

Turhan Selçuk, Türk karikatürist.

Şemsi Güner; fotoğraf, karikatür, çizgi roman, basın çizeri ve ressam.

İsmail Gülgeç Türk karikatürist.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Nadir Güler</span> Türk karikatürcü

Cemal Nadir Güler, Türk karikatürist. "Amcabey", "Efruz Bey", "Dalkavuk", "Akla Kara", "Yeni Zengin" gibi tiplerin yaratıcısı.

Daha önceki dönemlerde de örnekleri olmasına karşın, çağdaş karikatür 19. yüzyılda kitle iletişim aracı olarak gazete ve dergilerin yaygınlık kazanmasıyla gelişmiştir. Türkiye'de ortaya çıkışı da bu alandaki gelişmelerle hemen hemen aynı döneme rastlar. Tanzimat döneminden sonra gazete ve dergilerin çoğalması ve baskı tekniklerindeki ilerleme anlatım aracı olarak grafik sanatlarından yararlanmayı da birlikte getirmiş, gazetelerde, dergilerde haberleri anlatan ya da destekleyen çizimler, resimleme çalışmaları görülmeye başlamıştır. Bir süre sonra bu anlatım biçimlerinden batıda olduğu gibi eleştiri ve gülmece amacıyla yararlanma düşüncesi ortaya çıkmış ve uygulanmıştır. Giderek bu işin uzmanı sanatçılar yetişmiş, hatta yalnız bu tür çizimlere dayanan gülmece gazete ve dergileri yayımlanmıştır.

Necmi Rıza Ayça karikatürcü.

Abdülkadir Demirhindi, Türk karikatürist.

<i>Doğan Kardeş</i> Türk çizgi roman/çocuk dergisi

Doğan Kardeş, Türkiye'de 1945-1993 arasında aralıklar ile yayınlanmış popüler çocuk dergisidir. 2008-2011 arasında çizgi roman ve manga dergisi olarak yayınlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amcabey</span>

Amcabey; Türk karikatürist Cemal Nadir Güler tarafından yaratılmış olan çizgi roman tiplemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ramiz Gökçe</span>

Ramiz Gökçe, Türk karikatüristtir.

Abdülkadir Elçioğlu ya da kullandığı takma isimlerle Aptull, Abdüllica ya da en bilineni Aptülika, Türk karikatürist.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Cem</span> Türk karikatürist

Mehmet Cemil Cem Türk diplomat, karikatürist ve editör.

<span class="mw-page-title-main">Cafer Zorlu</span>

Cafer Zorlu, Türk karikatürist.

Turan Asan Türk sanatçı.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Koraman</span> Türk karikatürist

Bedri Koraman, Türk karikatürist ve çizgi romancı. Türk karikatürünün 1950 kuşağı çizerlerindendir. Uzun yıllar Milliyet gazetesinde "muhabir-karikatürist" konumunda çalışarak siyasi karikatürler çizdi. Çizgi-roman çizerliği, film afişi ressamlığı da yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.