İçeriğe atla

Seleukia (Irak)

Koordinatlar: 33°5′40″K 44°31′20″D / 33.09444°K 44.52222°D / 33.09444; 44.52222
Seleukia
Süryanice: ܣܠܝܩ, Yunanca: Σελεύκεια, Seleukeia, Seleucia, Salīq, Seleucia-on-Tigris, Seleucia on the Tigris
Seleukia ve Tizpon sitelerinin arkeolojik haritası
Irak üzerinde Seleukia (Irak)
Seleukia (Irak)
Irak haritasındaki konumu.
Diğer adı(Salīq)
Grekçe: Σελεύκεια
KonumBağdat Irak
BölgeMezopotamya
Koordinatlar33°5′40″K 44°31′20″D / 33.09444°K 44.52222°D / 33.09444; 44.52222
TürYerleşim
Yüzölçümü55 km2 (21 sq mi)
Tarihçe
KurucuI. Seleukos
Kuruluşy. MÖ 305
Terk edilişMS 165
Devir(ler)Helenistik Dönem'den Roma İmparatorluğu dönemine
Kültür(ler)Antik Yunan Part Sasani
Sit ayrıntıları
Kazı tarihleri1927–1932, 1936–1937, 1964–1968, 1985–1989
ArkeologlarLeroy Waterman, Clark Hopkins, Antonio Invernizzi, Giorgio Gullini

Seleukia (Yunanca: Σελεύκεια, Süryanice: ܣܠܝܩ), Dicle üzerindeki Seleukia olarak da bilinir, Irak'ta bugünkü Bağdat vilayeti içinde Dicle Nehri'nin batı kıyısında yer alan önemli bir Mezopotamya şehriydi. I. Seleukos tarafından Selefki İmparatorluğu'nun ilk başkenti olarak MÖ 305 civarında kurulmuş ve imparatorluk başkentinin Antakya'ya (Seleucia Pieria) taşınmasından sonra önemli bir ticaret ve Helenistik kültür merkezi olarak kalmıştır. Şehir MÖ 141'den itibaren Part egemenliği altında gelişmeye devam etti; antik metinlerde 600.000 nüfusa ulaştığı iddia edilmektedir. Seleukia MS 165 yılında Romalı general Avidius Cassius tarafından yıkılmış ve sonraki yüzyıllarda yavaş yavaş bilinmezliğe gömülmüştür. Bölge 1920'lerde arkeologlar tarafından yeniden keşfedilmiştir.

İsimleri

Seleukia (Yunanca: Σελεύκεια, romanize: Seleúkeia), adını daha önceki bir yerleşimi genişleten ve MÖ 305 civarında imparatorluğunun başkenti yapan I. Seleukos'dan almıştır. Kendi adını taşıyan birçok kentin en büyüğü ve en önemlisiydi, ancak bazen nehrin adından dolayı Dicle üzerindeki Seleukia (Latince: Seleucia ad Tigridem) olarak ayırt edilir.

Doğu Kilisesi sinodlarının metinlerinde Seleucia-Ctesiphon (Tizpon) metropolünden bahsedilirken şehirden Salīq (Süryanice: ܣܠܝܩ)[1] veya bazen Māḥôzē (Süryanice: ܡܚܘܙ̈ܐ) olarak bahsedilir.

Sasaniler doğu şehrini Veh-Ardashir (Farsça: ویه‌اردشیر), Araplar ise Bahurasīr olarak adlandırmışlardır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Thomas A. Carlson et al., “Seleucia-Ctesiphon — ܣܠܝܩ ܘܩܛܝܣܦܘܢ ” in The Syriac Gazetteer last modified May 25, 2016, http://syriaca.org/place/2615 20 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis</span> İstanbulda Sarayburnu ve çevresine (Fatih) tekabül eden tarihî şehir, Doğu Roma ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun başkenti

Konstantinopolis veya Kostantiniyye, Roma İmparatorluğu (330–395), Bizans İmparatorluğu, Latin İmparatorluğu (1204–1261) ve Osmanlı İmparatorluğu'na (1453–1922) başkentlik yapmış tarihî bir şehir. Günümüzde şehir, Atatürk'ün inkılaplarından biri olarak 1928'de Latin harflerine geçilmesi sonrası, kentin Türkçe adının Latin harfleriyle yazılmış hali olan İstanbul olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asurlular</span> Mezopotamyada tarihî Sami devleti

Asur İmparatorluğu, Asur Devleti veya Asurya, MÖ 2025 ile MÖ 612 yılları arasında var olmuş ve Sami halklardan oluşmuş bir Antik Çağ Mezopotamya imparatorluğuydu. Devlet ilk başta Kuzey Irak'ta, Dicle kıyısında bulunan Asur (Aššur) şehrinden oluşmuşken, Güney Mezopotamya ve Doğu ile olan ticari ilişkilerden yararlanarak gelişmiş ve toprakları genişleyerek bir imparatorluğa dönüşmüştür. Anadolu'daki en büyük ticaret kolonileri Kültepe'de (Kayseri) bulunmaktaydı. Başkentleri Ninova'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Fergana Vadisi</span>

Fergana Vadisi, Orta Asya'da Özbekistan'ın doğusunu, Kırgızistan'ın güneyini ve Tacikistan'ın kuzeyini kapsayan vadi.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul tarihi</span> İstanbul şehrinin tarihî geçmişi

İstanbul tarihi, günümüzde Türkiye toprakları üzerinde bulunan İstanbul şehrinin tarihini anlatır. İstanbul'un tarihi, ana hatlarıyla beş büyük döneme ayrılabilir: Tarih öncesi dönem, Roma İmparatorluğu dönemi, Bizans İmparatorluğu dönemi, Osmanlı İmparatorluğu dönemi ve Türkiye Cumhuriyeti dönemi.

<span class="mw-page-title-main">Nikomedia</span> Bitinya bölgesinde bir antik kent

Nikomedya Marmara Denizi'ne açılan İzmit Körfezi'nin ucunda Bitinya Kralı I. Nikomedes tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Bizantion</span> Eski İstanbulun bulunduğu topraklarda kurulmuş olan antik Yunan kolonisi

Bizantion ya da Byzantium, İstanbul şehrinin kent olarak ilk atası ve Konstantinopolis'ten önceki adıdır. Antik Yunanistan'da bugünkü Topkapı Sarayı'nın bulunduğu bölgede, Boğaz'ın güneybatı girişinde, Haliç ve Marmara Denizi'nin arasında tarihi yarımadanın doğu ucunda kurulmuş bir şehirdir. Efsaneye göre Megara, Argos, Korint'ten gelen Helen kolonici Dorlar tarafından MÖ 667'de kurulmuş ve adını Kral Bizas veya Bizantas'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Selefkî İmparatorluğu</span> Antik Helen devleti

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

<span class="mw-page-title-main">I. Seleukos</span>

I. Seleukos Nikatōr Büyük İskender'in Makedon kumandanı. İskender'in ölümünden sonra başlayan Diadoki Savaşları'nda Seleukos, Seleukos hanedanını ve Seleukos İmparatorluğu'nu kurmuştur. Krallığı İskender'den sonra kurulan devletler arasında Roma yayılmasına karşı en uzun süre direnen ülkelerden biridir. Mısır'daki Ptolemaios Krallığı Seleukosların çöküşünden sonra 34 yıl daha dayanabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Seleukos</span>

II. Seleukos Kallinikos Pogon Taşıdıgı lakaplar olan Kallinikos ve Pogon sırasıyla "güzel galip" ve "sakallı" anlamlarına gelmektedir. Seleukos İmparatorluğu'nun bir hükümdarıdır ve MÖ 246-226 yılları arasında tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Nikomidis (Bitinya kralı)</span>

I. Nikomedes üçüncü Bitinya hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kommagene Krallığı</span>

Kommagene Krallığı, İrani Orontid Hanedanı'nın Helenleşmiş bir kolu tarafından yönetilen Greko-Pers krallığıdır. Partlar, Ermeniler ve Romalılar arasında tampon bir ülke olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Antakya (antik kent)</span> Türkiyede bir antik kent

Antakya, Asi Nehri kıyısına kurulmuş bir antik kent. Kalıntıları günümüz Antakya şehrinde bulunur ve modern şehre ismini verir.

Seleukos İmparatorluğu imparatorluk hanedanı Seleucus Hanedanı olarak isimlendirilir. Bu hanedan bir Antik Yunan Makedonyalı kraliyet ailesidir ve Büyük İskender'in genrallerinden olan ve onun ölümünden sonra başladığı kabul edilen Helenistik dönem'de Diadoki (Takipçiler) adı verilen birbirlerine rakip olan devlet kurucularından en başta gelenlerinden olan I. Seleukos Nikator ("Galip") tarafından kendi ismine izafeten "Seleukos İmparatorluğu" adıyla kurulmuştur. Seleukos İmparatorluğu Helenistik dönemde Yakın Doğu'da kuruldu ve daha önce Pers Ahameniş İmparatorluğu'nun elinde bulunan Asya arazilerinde gelişti. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Hîre</span> İnsan yerleşimi

Hîre, günümüzde güney orta Irak'ta Kufe'de bulunan Mezopotamya'da antik bir şehir.

Antigonia Antigonea ve Antigoneia olarak da bilinen M.Ö. 307'de Antigonus I Monofhthalmus tarafından kurulan ve Seleukos İmparatorluğunun başkenti olması amaçlanan Asi Nehri üzerinde Suriye, Seleukos İmparatorluğu'ndaki Helenistik bir şehirdi. Şehir, Hatay'ın Antakya ilçesinin yaklaşık 7 km kuzeydoğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Antigonos</span>

I. Antigonos Monophtalmos, , Büyük İskender'e bağlı Makedonyalı komutan ve Antigonos Hanedanı'nın ilk hükümdarı.

Ptolemy III Euergetes MÖ 246'dan 222'ye kadar Mısır'daki Ptolemaios hanedanının üçüncü firavunuydu. Ptolemaios Krallığındaki hükümdarlığı sırasında gücünün zirvesine ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dimitrios (Seleukos imparatoru)</span> Seleukos kralı

II. Dimitrios Nikator, I. Dimitrios Soter'in oğullarından biridir. Annesi, kardeşi VII. Antiohos Sidetes'te olduğu gibi Laodice V olmuş olabilir. Demetrius, Parthia'daki Hyrcania'da birkaç yıllık esaretle ayrıldığı ilk olarak MÖ 145 Eylül'den MÖ Temmuz/Ağustos 138'e ve yine MÖ 129'dan MÖ 125'teki ölümüne kadar iki dönem boyunca Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti, Kardeşi VII. Antiohos, iki hükümdarlığı arasındaki ara dönemde Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti.

Seleukialı Seleukos Antik Yunan'da yaşamış bir filozof ve astronomdur. Mezopotamya'da yerleşik Selefki İmparatorluğu'nun başkenti olan ve Dicle nehri üzerinde yer alan Seleucialı veya diğer iddiaya göre Erythra Denizi üzerinde yer alan Seleukalıdır. Günmerkezlilik teorisinin öncülü olmasıyla ve gelgitlerin nedenlerine ilişkin teorisiyle tanınmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.