İçeriğe atla

Selami Münir Yurdatap

Selami Münir Yurdatap (1910-1987) Türk yazar ve çevirmen.[1]

Yaşam öyküsü

1910 yılında Trablus'da doğdu. Şam Sultanisi mektebini 1920 yılında bitirdikten sonra İtalyan Lisesi'nden 1925 yılında mezun oldu.[2]

1927 yılında İkdam gazetesinde çalışmaya başladı. Sırasıyla Vakit, Pembe Gazete, Haber, Şehir, Tasvir, Hürriyet, Son Havadis, Yeni İstanbul gazetelerinde; Bıldırcın, Yıldız, Aydabir, İnci dergilerinde yazar ve yönetici olarak çalıştı. Akbaba mizah dergisinde uzun yıllar çalıştıktan sonra emekliye ayrıldı.

Çeviriyle girdiği edebiyat dünyasında mizahi öyküleriyle dikkat çekti. Tanınması çok sayıdaki popüler romanlarla oldu. Aynı dönemdeki Daniş Remzi Korok, Cemil Cahit Cem, İskender Fahrettin, Selami İzzet, Murat Akdoğan, Hikmet Münir Ebcioğlu, Oğuz Özdeş ve Esat Mahmut gibi yazarlar da Selami Münir Yurdatap'ın stilini benimsemiştir.[3]

1941 yılında “Resimli Roman Serisi iki Roman Bir arada” başlığıyla on beş günde bir dizi yayınlamaya başladı. Dizinin her sayısının değişmeyen kahramanı Selami Münir’in maceralarını anlattığı “Zıp Zıp Hasan” isimli akıllı bir çocuktu. Her sayıda yayınlanan ikinci roman ise yine Yurdatap’ın kaleme aldığı kahramanları genelde Amerikalı kovboylar, define avcıları, polis dedektifleri olan polisiye öyküydü. “Zıp Zıp Hasan’ın” öyküleri resimli roman olarak bir sayıda verilir ve sayfanın kalan bölümünde Amerikalı kahramanın öyküsü yer alır; bir sonraki sayıda Amerikalı kahramanın serüveni çizgi roman olarak yayınlanıp, “Zıp Zıp Hasan”ın maceraları sayfanın yanında metin olarak bulunurdu. “Zıp Zıp Hasan”ın öykülerinde ünlü Fransız çizgi romanı Tenten etkisi vardı. Zıp Zıp Hasan, tıpkı Tenten gibi dünyayı dolaşmakta ve başına çeşitli işler gelmekteydi. 1949 yılında 1001 Gece Masalları’nı Arapçadan dört cilt halinde ilk Türkçeye çeviren ilk yazardır.[4] 1950 ve 1960 lı yıllarda sahte Mayk Hammer öyküleri üretmiştir. Zehirli Çiçek, Garson Kız benzeri Popüler halk romanları, Derdiyok ile Zülfisiyah, Yanık Ömer ile Güzel Zeynep benzeri halk hikâyeleri, Nasrettin Hoca Uyarlamaları, Lorel-Hardi, Tarzan, Mandrake gibi 1940’lı yılların kahramanlarının sahte öyküleri, aynı yıllarda Alis Conson adını verdiği bir Amerikalı kadın detektifin maceralarını, Muhammet Hanefi'nin İntikamı ve Kerbela Faciası gibi dinsel savaş öyküleri, Mızraklı İlmihal ve 1001 Hadis ve benzeri dini yapıtlar, rüya tabirleri, Hançerli Hanım ve Billur Köşk gibi masallar, halk ozanlarıyla ilgili kitaplar, Bitmemiş Senfoni: Dâhi Sanatkâr Schubert’in Hayatı gibi klasik Batı müziği ile ilgili kitaplar, yazdığı eserlerin çeşitliliğini gösterir. Rollerini Atilla Gürses, Ali Şen, Hulusi Kentmen, Cahide Sonku ve Aynur Aydan gibi sanatçıların paylaştığı Bizansı Titreten Yiğit (1967) filminin senaryosunu yönetmen Muharrem Gürses ile birlikte kendi eserinden uyarlamıştır.[5] Ömrü boyunca 71 kitap ve birçok çeviri yayınlayarak Türk Edebiyatına katkı yapan yazarlarından biri olmuştur.[1][3] 1987 hayatını kaybetti[6]

Kitapları

  • Zehirli Çiçek (1927)
  • Garson Kız, (1928)
  • Gelini Kim Öldürdü (1932),
  • Bir Çapkının Hatıratı (1933),
  • Uğru ile Kadı Hikâyesi (1933),
  • Dans Hocası (1933),
  • Derdi Yok ile Zülfü Siyah (1935),
  • Resimli Gül ile Sitemkâr (1935),
  • Elif ile Mahmut Hikâyesi (1936),
  • Şah İsmail Hikâyesi (1936),
  • Kız Kaçakçıları (1936),
  • Gayri Tabii Aşıklar (1936),
  • Dertli Hasan ile Nazlıhan Hikâyesi (1937),
  • Ferhat ile Şirin (1937),
  • Hançerli Hanım Hikâyesi (1937),
  • Resimli Köşk Hikâyesi (1937),
  • Yanık Ömer ile Güzel Zeynep Hikâyesi (1937),
  • Yedi Alimler Hikâyesi (1937),
  • Şeyh Ahmet'in Aşk Macerası (1939),
  • Şeyhin Oğlu ile Oyuncu Yasemin (1939),
  • Çakıcı Efe (1941),
  • Dünya Güzeli (1941),
  • Bir Türk'e Gönül Verdim (1941),
  • Nasreddin Hoca Dünyayı Dolaşıyor (1941),
  • Nasreddin Hoca Şişman Abla ile Evleniyor (1941),
  • Nasreddin Hoca Karagöz'ün Düğününde (1941),
  • Leyla ile Mecnun (1941),
  • Harunureşidin Gözdesi (1942),
  • Paris Batakhanelerinde (1943),
  • Yarım Milyonluk Pırlanta (1943),
  • Kaçırılan Film Yıldızı (1943),
  • Mehmetçik Çanakkale'de (1944),
  • Billur Köşk Hikâyesi (1949),
  • Kanlı Define (1951),
  • Tarzan Mandrake Mücadelesi (1951),
  • Muhammet Hanefi'nin İntikamı (1958),
  • Kerbela Faciası (1959)
  • Şehvet Geceleri (1960),
  • Büyük Resimli Aşk Hikâyesi (1966),
  • Hayberli Sihirbazın İntikamı (1966),
  • Dertli Kaval ve Kısmet Hikâyesi (1967),
  • Hakiki Resimli Sürmeli Bey Hikâyesi (1967),
  • Hz. Ali Ölüm Vadisinde (1967),
  • Hz. Ali Kıyımcılara Karşı (1968),
  • Gazveler Kahramanı Hz. Ali'nin İlk Zaferleri (1968),
  • Hakiki Resimli Yedi Alimler Hikâyesi (1969),
  • Hz. Ali Mührü Süleyman'ın İzinde (1971),
  • Hayber Kalesi Fethi (1971),
  • Hz. Ali Zerrin Kalesi'nde: Kesik Başın İntikamı (1982)

Çevirileri

  • 1001 Gece Masalları [Cilt: 1] [Çevirenler: Selami Münir Yurdatap, Rakım Çalapala], 1949, 543 S., Türkiye Yayınevi,
  • Afrikada İnsan Avcıları Adolfo Burdo,, 1940, 15 S., Heyecanlı, Meraklı Macera Romanları.
  • Allahın Kılıcı Halid İbnülvelid Abbas Allam, 1950, 32 S., İstanbul.
  • Arsen Lüpen Gangsterler Arasında Maurice Leblanc, 1944, 112 S., Arif Bolat Kitabevi, Arsen Lüpen'in Yeni Heyecanlı Maceraları: 2.
  • Arsen Lüpen Londra'da Maurice Leblanc, 1944, 112 S., Arif Bolat Kitabevi, Arsen Lüpen'in Yeni Heyecanlı Maceraları: 1.
  • Arsen Lüpen Polis Hafiyesi
  • Arsen Lüpen Tuzakta Maurisio Leblanc, 1940, 15 S. L, Heyecanlı, Meraklı Macera Romanları.
  • Asılamayan Adam-Maskeler Aşağı, 1941, 16 S., İstanbul, Güzel, Resimli, Polis ve Macera Romanları.
  • Baytekin Yıldızlar Diyarında, 1940, 16+f S., İstanbul, Resimli, Heyecanlı, Güzel Sinema Romanları.
  • Beyaz Esire (Halime), 1941, 16+f S., İstanbul, Resimli, Heyecanlı, Güzel Sinema Romanları.
  • Binbir Gece Masalları [Cilt: 1] [Çevirenler: Selami Münir Yurdatap, Rakım Çalapala], 1949, 541 S., Türkiye Yayınevi.
  • Binbir Gece Masalları [Cilt: 1-2] [Çeviren/Sadeleştirenler: Selami Münir Yurdatap, Rakım Çalapala, Selma Koçak, Derya Karagöz], 2003, 604, 624 S., Doruk Yayımcılık.
  • Ebumüslimi Horasani'nin İntikamı ve Harunurreşid'in Oğulları (Emin ile Me'mun) C. Zeydan, 1945, 272 S., Ahmed Saidoğlu Kitabevi.
  • Esrarengiz Ülke Atlandid [Çevirenler: Selami Münir Yurdatap, K. Yusunut], 1940, 16 S., Heyecanlı, Meraklı Macera Romanları.
  • Ferhat ile Şirin Selami Münir Yurdatap, 1961, 47 S., Bozkurt Kitabevi, İstanbul.
  • Ferhat ile Şirin Selami Münir Yurdatap, 1966, 47 S., Bozkurt Kitabevi.
  • Gece Çocuğu (ÖZEGE; 6107 - TBTK; 11378) [Kısaltarak Çeviren: Selami Münir [Yurdatap]], 14+2 S., Ahmed Kamil Matbaası, İstanbul, Şarlok Holmes'in Arsen Lüpen ile Sergüzeştleri, [DİL: Eski Yazı].
  • Hazret-i Muhammed'in Hayatı ve Savaşları Ahmet Zeyni, 1975 (2. Baskı), 576 S., Sağlam Kitabevi, İstanbul.
  • Hind Esrarı (Krişnanın Esrarı) [Çevirenler: Selami Münir Yurdatap, K. Yusunat], 1940, 16 S., Heyecanlı, Meraklı Macera Romanları.
  • Hindistan Ormanlarında [Kapağı Yok] (ÖZEGE; 7653 - TBTK; 13565) [Aktaran : Selami Münir [Yurdatap]], 16 S., Ahmed Kamil Matbaası, İstanbul, Cemiyet Kütübhanesi, Şarlok * Holmes'in Arsen Lüpen ile Sergüzeştleri, [DİL: Eski Yazı].
  • Kureyş Bakiresi C. Zeydan, 1944, 296 S., Ahmed Saidoğlu Kitabevi.
  • Küffara Karşı İslam Zaferleri (İlk İslam Fütuhatı) İmam-ı Vakidi, 1964, 128 S., İtimat Kitabevi.
  • Mukaddes Heykel (ÖZEGE; 14351), 1927, 15+1 S., İstanbul, Şarlok Holmes'in Arsen Lüpen ile Sergüzeştleri, [DİL: Eski Yazı].
  • Saray Rakkasesi (ÖZEGE; 17551, 1927, 16 S., Ahmed Kamil Matbaası, İstanbul, Cemiyet Kütüphanesi, Şarlok Holmes'in Arsen Lüpen ile Sergüzeştleri, [DİL: Eski Yazı].
  • Şöhret Uğrunda (ÖZEGE; 19049), 1927, 14+1 [14] S., Ahmed Kamil Matbaası, İstanbul, Şarlok Holmes'in Arsen Lüpen İle Sergüzeştleri, [DİL: Eski Yazı].
  • Vatan Kurtaran Aslan [Robin Hood] D. R. Korok, 1940, 16 S., İstanbul, Güzel, Resimli, Heyecanlı Yeni Sinema Romanları.
  • Yıldız Sultan (Bir Varmış, Bir Yokmuş), 1940, 16+f S., İstanbul, Resimli, Heyecanlı, Güzel Sinema Romanları.

Kaynakça

  1. ^ a b "Kültür ve Turizm Bakanlığı". Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. []
  2. ^ "Serüven İnceleme". 24 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. 
  3. ^ a b "Ömer Türkeş / Radikal Kitap". 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. 
  4. ^ "Elips". 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. 
  5. ^ "IMDB". 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. 
  6. ^ "Türkiye Gazeteciler Derneği". 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Ali</span> Türk yazar, şair, gazeteci ve öğretmen (1907–1948)

Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. Daha çok öykü türünde eserler verse de romanlarıyla ön plana çıktı; romanlarında uzun tasvirlerle ele aldığı sevgi ve aşk temasını, zaman zaman siyasi tartışmalarına gönderme yapan anlatılarla zaman zaman da toplumsal aksaklıklara yönelttiği eleştirilerle destekledi. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940) ve Kürk Mantolu Madonna (1943) romanları Türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Sait Faik Abasıyanık</span> Türk hikâye ve roman yazarı, şair (1906–1954)

Sait Faik Abasıyanık, Türk hikâye ve roman yazarı, şair. Türk hikâyeciliğinin önde gelen yazarlarından birisi olan Sait Faik, çağdaş hikâyeciliğe yaptığı katkılar nedeniyle Türk edebiyatının köşe taşlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ayhan Işık</span> Türk sinema sanatçısı ve ressam (1929–1979)

Ayhan Işık, kimlik adıyla Ayhan Işıyan, "Taçsız Kral" lakaplı Türk sinema oyuncusu, yapımcı, yönetmen, senarist, ses sanatçısı ve ressam.

<span class="mw-page-title-main">Peyami Safa</span> Türk yazar ve gazeteci

Peyami Safa, Türk yazar ve gazeteci. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noraliya'nın Koltuğu ve Yalnızız gibi psikolojik türdeki eserleriyle Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında ön plana çıktı. Yaşamı ve fikrî hayatındaki değişimlerini eserlerine de yansıttı. Server Bedi takma adıyla birçok roman kaleme aldı. Cingöz Recai tiplemesini Fransız yazar Maurice Leblanc'ın Arsen Lüpen karakterinden esinlenerek yarattı. Aynı zamanda çeşitli kurumlarda gazetecilik mesleğini sürdürdü ve ağabeyi İlhami Safa ile birlikte Kültür Haftası gibi çeşitli dergiler çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">F. Scott Fitzgerald</span> Amerikalı yazar (1896 – 1940)

Francis Scott Key Fitzgerald İrlanda asıllı Amerikalı romancı, deneme yazarı, senarist ve kısa öykü yazarı. Kendisinin popüler hale getirdiği Caz Çağı'nın ihtişamını ve aşırılığını anlatan romanlarıyla tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Necati Cumalı</span> Türk yazar ve şair (1921-2001)

Necati Cumalı, Türk yazar, şair.

Türkçe dil bilgisi, Türkçeyi meydana getiren ses, sözcük yapılışı, sözcük hazinesi, anlam değişmeleri, tümce kuruluşu ve yapısı gibi ögeleri inceleyip kurallara bağlayan dil bilgisi bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Cesare Pavese</span> İtalyan yazar

Cesare Pavese (d. 9 Eylül 1908 – ö. 27 Ağustos 1950) İtalyan şair, romancı, çevirmen ve eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Vecdi Çıracıoğlu</span>

Vecdi Çıracıoğlu Yazar ve mühendistir.

<span class="mw-page-title-main">Samipaşazade Sezai</span> Türk gerçekçi öykücü, romancı, siyasetçi

Sami Paşazade Sezai, Türk gerçekçi öykücü, romancı. Türk edebiyatının ilk gerçekçi romanlarından birisi olma özelliğiyle edebiyat tarihinde büyük önem taşıyan Sergüzeşt adlı romanın yazarıdır. 1892'de yazdığı Küçük Şeyler ile Türk edebiyatında modern öykücülüğün kurucularındandır.

<i>Drakula İstanbulda</i>

Drakula İstanbul'da Mehmet Muhtar'ın yönetmenliğini üstlendiği 1953 tarihli korku filmidir. Ali Rıza Seyfi'nin Bram Stoker'ın romanından uyarladığı Kazıklı Voyvoda adlı romandan uyarlanmıştır. Film orijinalinin Türk versiyonudur. Küçük bir bütçe ile çekilmesine rağmen o zamanların teknolojisine göre ustaca çekilmiştir. Filmin bütçesi dar olduğu için bazı sahnelerde reklam konulmuştur. Son zamanlarda Amerika'da düzenlenen bir film festivalinde yayınlanmış ve ayakta alkışlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peride Celal</span> Türk yazar

Emine Peride Yonsel Türk yazardır.

Peyami Safa kronolojisi, Türk yazar ve gazeteci Peyami Safa'nın yıllara göre verilmiş yaşamını içerir. Kronoloji Beşir Ayvazoğlu'nun Peyami Safa hakkındaki eserinin kaynak alınmasıyla oluşturulmuştur. Tarih ve olaylar için ayrıntılı kaynaklar Peyami Safa maddesinde verilmiştir.

Türk edebiyatı'nda hem sözlü hem yazılı, manzum ve mensur hikâye geleneğine sahip olmasına rağmen Tanzimat'tan sonra farklı yapısal özellikler taşıyan bir anlatı türü olarak yeni bir hikâye tarzı oluşmuştur. Giritli Ali Aziz Efendi tarafından 1796-97'de yazılan ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır. Bunun dışında, XIX. yüzyılda basımları yapılarak yaygınlık kazanmış olan meddah hikâyeleri "yeni hikâyeye" zemin hazırlayan eserler olarak görülmektedir. 1875-1890 yılları arasında Ahmed Midhat Efendi'nin devam eden Letâif-i Rivâyât serisinin dışında Mehmet Celal'in Venüs, Cemile gibi uzun hikâyeleri ile Nabizâde Nâzım'ın ilk dönem hikâyeleri bulunmaktadır. Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseri Türk edebiyatında modern anlamda kısa hikâyenin başlangıcı kabul edilmektedir. Halid Ziya Uşaklıgil'in 1888'de yazdığı Bir Muhtıranın Son Yaprakları ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası adlı çalışmaları Avrupaî tarzda ilk hikâyeler kabul edilmektedir.

Yaşar Kemal (1923-2015), hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından basıldı. Kayseri'de askerliğini yaparken ilk hikâyesi olan "Pis Hikâye"yi (1946) yirmi üç yaşındayken yazdı. 1948’de "Bebek" hikâyesini ardından "Dükkancı"yı yazdı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu dönemde Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği dizi röportajları ile tanınmaya başladı: Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955), Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün (1955), Peri Bacaları (1957). 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan "Bebek" öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54’te bitirdi. Roman, ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan İnce Memed'in halkı için savaşmasını konu almaktadır.

<i>Küçük Şeyler</i> Samipaşazade Sezainin 1891de yayımlanan hikâye kitabı

Küçük Şeyler, Samipaşazade Sezai'nin 1891'de yayımlanan hikâye kitabıdır. Kısa hikâyenin, Batı edebiyatındaki hikâyelerle benzer özellikler gösteren Türk edebiyatındaki ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Edebiyat tarihçilerinin kısa değerlendirmeleri dışında pek fazla dikkat çekmemiş, ilk baskısından sonra bir daha basılma imkânı bulamamıştır. Yeni harflerle de ayrı bir basımı yapılmamış, yazarın bütün eserlerini bir araya toplayan Zeynep Kerman tarafından okuyucuya ulaştırılmıştır. Günümüzde farklı yayınevleri tarafından günümüz Türkçesiyle Küçük Şeyler adıyla yayımlanmaktadır. Eserin 1891 tarihli Matbaa-i Ebüzziya basımı nüshası İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı'nda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Handan İnci</span> Türk yazar

Handan İnci, Türk edebiyatçı, akademisyen ve yazar. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörü ve Edebiyat Fakültesi öğretim üyesidir. Özellikle Ahmet Hamdi Tanpınar üzerine yaptığı araştırma ve incelemeleriyle tanınmaktadır. Aralık 2017'de kurulan Tanpınar Araştırma Merkezi'nin kurucu başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Niyazi Ahmet Banoğlu</span>

Niyazi Ahmet Banoğlu, tarihi araştırma kitaplarıyla tanınan gazeteci ve yazar. Gürcü edebiyatından Türkçeye ilk çevirileri yapan kişi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Tacim Çiçek</span> Türk şair, eleştirmen ve yazar

Tacim Çiçek ; Türk şair, eleştirmen, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Gürol Sözen</span>

Gürol Sözen Türk ressam, yazar, heykeltıraş, sanat tarihçisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.